Tíminn - 22.02.1968, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 22. febrúar 1968.
TÍMINN
INNLEND FRAMLEIDSLA
KJARNFÓÐURS ER HAGKVÆM
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu í gær voru kjarnfóður-
mál til umræðu á Búnaðarþiingi á
þriðjudaginn, og voru um þau
flutt tvö erindi.
Kjartan Jóliannsson verkfræð-
ingur skýrði frá athugunum sem
hann hefur gert á vegum svokall-
aðrar Kjanifóðurnefndar sem
starfað hefur á vegum Búnaðarfé-
lags Íslands og Stéttarsambands
bænda. Miðaði athugun þessi að
því að leiða í ljós hvort hagkvæmt
væri að stofna hér til innlendrar
kjamfóðurframleiðslu með ný-
tízku sniði, það er mölun blönd-
un og kögglun á fóðurblöndU.
Við birtum hér úrdrátt úr erindi
Kjartans.
Það undiiribúninigsstairf seon uirtn
iið heifiuir veriá í umisjlá kijairnfióiðiur-
inelfnidiar er ijaiigisað • og uinnið sem
ginunidlv'öltar að miönkura haflkivœm-
ar stafnu í kjiamifióiðiuTOnnisiiu, miörlk
■un sitefniu siem sé gtudd töluil'eg-
uim göignuim og ranasióifen á aðal-
Ifiotris'einidiuim að awo mdfeliu lieyti,
isem þvd veirður við feoimdið, þótt
eikfeii veriið Itaigjt til hvað ,gera slkuli.
Þeigar stofina á ffl niýs aitviinnu-
refesturs eða reiisa hann úr iitlu
enu tvtær spurningair sem sivara
verður: — í fyrisita lagi: Er refeist-
urinn anðlhær, stenzit hiainn erlenda
isamlkeipipni? — í öðru laigiii: Hivem
iig á . skipulliag gireimarinnar að
vera, eða í þieissu tiiMlki, á að vera
ein verfeisimiiðjia eða eiga þær að
viera fHeird oig hvernig á verk-
smiðjiain eða veifesmiiðjurnar að
vera?
Aithiuigun sú, sem ég hef unnið
í umisijlá kijiarniflóður.ueifnid'ai’ leiðir
á Ijióis að sé gætt htaigfcvæmni í
isikipiuiliagsh'áttum, þá er innleml
kjiamlfóðurvdihihisia arðvænleg at-
vininuígiriein, steinat vel erlenúa sam
kiepipnii og getur á fimrn ára itma-
bili sfeilað um 100 milljiónum
feróna í gjialideiyrisgparnað eða um
Iþað biil sömu upphæð og verjta
Iþynfti til fljlárifiestinigiar eða vel
það.
Markmiðið er lægsta verð
til bóndans.
Það enu tveir fcostnaðarliðir
isipim stoiipta mieginmiáli, þegar
ákve'ða stoal hagtevaemind í sfcipu-
liaigsiháittuim:
(1 Pramlieiðsluikostnaðiur.
(2 Dreilfiinigartoostniaður.
Sé liitið á farmleiðsiliuteostniað þ.
e.a.s. möliuin og blöndun, þá kem-
ur í lijöis að hann er lægri á hivert
firamlJeiitt tonn því stærri sem
verkismiðjan er, Hvont tvegigja er,
að þegiar veiiksmiðjur eru stærri
iþá er fjiárfesiting miðað við hvert
tonn sem firamil'eitt er miruni eða
m.ö.'O. fjiárfe.stiinigin er bLutf'alIs-
l'eg'a miinni oig þá um leið fjár-
m'agnisibasibniað.ur, og svo hitt að
isfsenri og aifkasitam'eiri vélar eru
1 tiiiltöttul'eigia ódiýrari í retastri. Læsit-
ur yrðii þannig framl'eiðsliuifcostnað
ur á ihinlendni fóðurhlönidu, cf
eoungis væri ein verteismiðíj'a á
laridiiiniu, sem sæi fyrir þörfum alls
lanidisinis.
Um dreiifiinigairtoostniað er þessu
hins vegar öfugt fiarið. Hvar svo
sem einhveir vertosmiðjia er stað-
sett er móktourt svæði í næsta ná-
grenni vertosmiiðjunaar, sem ó-
veru'Iiegiur kostnaður er að því að
dreifa ffl. Auigldióistega verður
dreifiinigarlkiostnaður tiltötatteiga
hár, ef einunigis er reist ein ve'rte-
smiiðja og læfktear eftir því sem
venfcsmiðjiur eru fleini. Ef
verksmiðjur eru margar verða
svæðin í niágrenniinu fl'eiri og
þanndig verðuir það m.agn meira,
sem óveruiLagur fcastmaöur er a:
’þvií að dineifa. Á sama háitt verða
fjariiægðir frá verlkismiiðjum og á
hima ýmisu marlkaði styttri
og koistnaður af direiflingu þá oft
lægni þeiss veigna.
Til þess að mauka haglfcvaema
steifinu í kj'airnifóðu'r'vinnisl'U verður
að líta á heiiLdarlkasitnaiðinn, sam-
anttagðan hná'efnis-, fi’amttieiðsliu-,
og dreifingarkostnað. Hagkvæm
steifinia er sú, sem gefiur Lægstan
h'eildarteiastniað af hnáefmi, fnam-
Leiðslu og dreifingu. Sú steiflna
hefur lægst verð á kjarnfóðrinu
'tiiL bónd'anis, og það er það sem
masbu slfciptir. Sé henni ekíki fiyigt
er verið að skapa sór vanidiamáíl,
fcasba fijiármunum á gLæ, auka
'fnaimiteiðistatooisitiníað landlbúinað-
arins að óiþönfu,
Til þe'ss að matka þessa stefnu
þarf að afila upplýsiinga um ýnus
aibrdði og gera áætlianir um önn-
ur. Kappfcostað hefur verið að
baifia aillar upplýsdn.gar sem bezí-
ax Oig náfcvæm'astar og áætlanir,
sem raunihæfiaisitar. Þeirri regia
heifiur verdð fylgt að ofreiikna
feostnað frefear e:n vainreikna.
Hellztu atriðim sem upplýisingar
hefiuT þurft að afla um eða gera
áætlun um enu ^essi:
1. Saimisieitning fóðurblaindna.
2. Kjiamfóðurniofkiunin og steipt
ing heniniar á sýslur eða verzlun-
ansit.
3. Veirð ómaLaðis kiorus ertend'is..
4. FairmigjöLd í flutadngum úl
LandisLnis með ýmsum stærð-
Framhald á bLs. 14.
Kjartan Jóhannsson
Önnur myndin er af Jakob Stalin rétt eftir handtöku hans, en á hinni sést hann hanga í gaddavírsgirðingunni, skotinn til bana.
Sonur Stalíns bað
umað verða skotinn
Ný gögn birt um dauða Jakobs Stalíns í'Sachsenhausen.
EJ-iRieytejiarvílk, miðvitoudiaig.
Bandaríska utanríkisráðu-
neytið birti um helgina skjöi,
er Bandamenn náðu á sitt vald
í Þýzkalandi árið 1945,
og fjalla um dauða Jakobs
Stalíns, sem var sonur Jósef
Stalíns, einræðisherra Sovét-
ríkjanna. í gögnum þessum
kemur fram, að jakob var
skotinn til bana í þýzkum
fangabúðum vorið 1943, eftir
að hann hafði beðið varðmann
í fangabúðunum um að skjóta
sig!
Gögn þessi voru ekki birt
meðan Jósef Stalín var á lifi,
af tillitssemi við hann, að sögn
talsmanna utanríkisráðuneytis-
ins. Er það fyrst nú, að skýrt
er frá þessum skjölum. Var
það gert í grein, er Bemard
Gwertzman ritaði í blaðið
„Washington Star“ á sunnudag
inin.
Fnam kemur í sfcjölum þess-
um að Jateob Stalín gafst upp
fynir nazisbum 18. júilí 1941
skamimit frá sovézfcu borgimni
Smioflienisik, sem þá var uim-
krinigd af henmiönauim Þjióð-
verja. Meðal þeirna sfcjiala, er
.niú enu biirt í fyrsta sinn, er
skýnsttia, sem Heiinirich Hiimml
er, yfirmaður SSHSve'iltá Þýzka-
lanidis, lét gera uim dauða
Jalfaoibs.
Jialkiob var liaafiori'nigi í stór-
. slfcotaLiði Soivótriikjianina, og -22.
jiúní 1941 — diaginm sem Þjóð-
vierjar gerðu ininnásima í Sorvét-
rítein — vair hanin semdiur í
freimisitu víglímiu. Hianm var
hiamdteteinn, fciædidur borgana-
leguim fiöbum, 18. júlí sama ár.
í eimmi slkýnslunni segir hana
svo frá handltötouinmd:
„Það var þomp steammt frá
jiárnlbraubariíiniummi, og her-
miemm_ voru þar að skiipba um
föt. Ég áfcvað að siást í eimn
hópinn, og flór inm í ibúð'ahús
bóindia nólklfcuns oig Skipti um
stoycitu og bujour. Ég ætl'aði
síöain að hitta íél'aga míma að
mýju um nótitiinia."
„Þá tólk ég stoyndiilega eifltir
Iþví að ég var uimlkringdur, og
gait engan veginn toomdzt und-
an. Ég getelk því fram og sagði:
„Ég geiflsit uipp.“ Þaið er allt og
sumt.“
Þýzlkir áróðuirsmeinn niot-
ifiærðu sér það, að sonur sjlállfis
StaLLms var í famgabúðum
þeiirra. Þeir dneifðu miyndum
aif Jataob yfir Mastovu til þesis
að sýna fióttfeii, að vel væri með
hanm fiarið, og til þesis að
hvetjia aðra sovézka hermienn
tiil að giefiast uipp.
Sysit'Lr Jakofos, Sveitlaina Alli-
Lugyeva, segir í sínum frægu
enidiurminmingum, er birtar
voru á síðaista ári, að Stalím
hafi Láitið handitaika Júlíu, eig-
iinfeoiniu Jateobs, em hún var af
G'ýðingaættum. Var áfcæran sú
að hún hefiði „platað“ Jafcob
til að láta handibafea sig. Er tal-
ið, að Júlda sé enm á lífi ein-
hvers sbaðiar í Sovétrílkjumum.
í sfcjöliun.um segiir, að Jalfcob
halfli verið settur í sérstaka
deild í Sachenhausen-fangabúð
un,um, er ærtttiuð var fyrir mjög
þýðiinigairmiLklla sbríðsfanga. Þar
voru fyrir fiimm miemn, ein,n
Rúsisi — frænidi MoLotows utan-
rilfcisŒiáðíherra Slovébrikjianina á
þeirn tímia — og fjiórir Bret-
ar.
Kemur fram, a® brezfcu og
rússnesteiu flönguinum kom
mjlög iMía samam, og að 14.
apról 1943 fcom Þil sliagsmiála
miili þe'iirra. Þá mótrt meiitaði
Jafeob að hvieirfa afibur til fcLef-
ams, er sexiimeimmimigarmir hiöfð-
ust við í.
Kari Júmiglimig, sem var SS-
varðmaður í þessard de.ld,
skýrði yfiirmiönmum sinium firá
því, að hainm hafi hitt Jalkiob
uitam vdð kilefiamn þessa mótt.
„Ég sagði við hanm: „Berra
liðsfioringi, þór verðið að fiara
iinm í feieifanm niúma.“ Hann
svaraði mér. á siæmri þýzfeiu:
„Ég vii eteteí fara Lnm í kttiefamn
mimn, þú getur gert hvað sem
þú vilit,“
Skömmu síðar hitti anm-
a.r SS-varðmaður, Komrad Bar-
fich, Jafeob á sama slað. „Varð-
rmaður, sfcjóttu mdg!“ hrópaði
Jáfeob titt.hams.
„Ég ságði honium að vera
efekii með heimiskupör og fara
aftur inm í klefanm og sofna,“
sagði Harf'ich. — „Á miomgum
gætum við talað meira um
þeitta. En hanin endiurltók, að
óg æbti að skjióta sig.“
Þá, segir í sifeýrsliummi, gettdk
Jatoob að víngirðimgu, ec‘ var
umihiverfis „diauðadieilid“ fanga-
búöamma, em stoyida var að
slkjóta hvern þarnn faniga, er
þamgaö fiór.
Jalfeob stefdíðli bisiint á raf-
miagmtaða várama. „Hanm smertd
eimiaimgiiumiairlfeúllu með viimstri
hömd sinmi,“ sagðd Harfich, „em
færði sáðan hömdiina ti,l og tóte
iraeð henmi utan uim rafm.agn-
aðam vírimm. Etófeerit gerðist.
Þá tók hanm eimmiig utan um
váciimn með. hægri hömdiimni.
Hanm teygði sig til vimstri, o.g
þá hlieypti ég af eimu skoti.
Þegar hann snierti einiangr-
una'ríkútamia, feaOilaði hanm til
míip: „Skjóttu, skióttu!“
Ég fyrirsifcipaði honum hvað
efitir ammað að sleppa taki sína'.
Áður e,n hanin smerti sjláLfa vír-
ama,, sbóð hanm þama og kail-
aði til mín: „Varðm'aður, vertu
ektoi buglaus!“
Þegar hanm smerti vírinn,
Skaut óg, edrns og mér bac
sifeylida ffl.“
Jósief StaTLn dó árið 1953,
oig vissi þá efeki hvemiig som-
ur hams dó. Þó var yfirleitt
álitið í Sovétríikjumum, að
h-amn hafii Iátið lífið í fanga-
búðuim nazista.
Er striðinu lauik, bauð Staliím
250.000 dolttara verðlaiumum
bverjutn þeiim, er veitt gæti
uippttýsLngar um örlög Jafeobs.