Alþýðublaðið - 31.01.1990, Síða 2

2
Miðvikudagur 31. jan. 1990
mWffllBUHH
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjórar: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
EVRÓPA OG
JAFNAÐARSTEFNAN
Ríki Austur- og Mið-Evrópu hafa öðlast frelsi undan oki komm-
únismans og þróunin bendir til þess að þau séu að þróast í lýð-
ræðisleg þjóðfélög í anda jafnaðarstefnunnar. Það er athyglis-
vert, að á sama tíma og vindar jafnaðarstefnunnar blása yfir
löndin sem áður voru nýlenduríki Moskvu fyrir austan járntjald,
styrkist staða jafnaðarmanna einnig jafnt og þétt í Vestur-Evr-
ópu.
Hinn mikli kosningasigur vestur-þýskra jafnaðarmanna í fylkis-
kosningunum í Saar, bendir til þess að staða flokksins sé orðin
mjög sterk á landsvísu í V-Þýskalandi. Forsætisráðherrann í Saar,
Oskar Lafontaine, er orðinn nær öruggur sem kanslaraefni jafn-
aðarmanna í næstu þingkosningum í Vestur-Þýskalandi sem
haldnar verða í desembermánuði í ár. Samkvæmt síðustu skoð-
anakönnunum hafa ríkisstjórnarflokkarnir; Kristilegir demókratar
og Frjálsir demókratar enn nauman meirihluta en sigur jafnaðar-
manna í Saarlandi hefur þó afgerandi sálfræðilega þýðingu sem
efalítið á eftir að færa jafnaðarmönnum sigur á landsvisu.
Þær fréttir berast nú frá Noregi eftir rúmlega hundrað daga
valdasetu minnihlutastjórnar borgaralegu flokkanna með Jan P.
Syse forsætisráðherra og formann Hægriflokksins í broddi fylk-
ingar, að atvinnuleysið hafi aldrei verið meira og staða ríkisstjórn-
arinnar gerist æ óstyrkari. Þegar Syse tók við völdum um miðjan
október í fyrra voru atvinnulausir um 80 þúsund en tala atvinnu-
lausra hefur nú aukist í 105 þúsund og virðist fara vaxandi. Sam-
starf Hægriflokksins, Miðflokksins og Kristilega þjóðarflokksins
hefur ennfremur verið mjög stirt. Minnihlutastjórn Syses hefur
verið starfhæf vegna hlutleysis Framfaraflokksins, hins dökkbláa
frjálshyggjuflokks sem fékk tuttugu og tvo menn kjörna á þing í
haust. Líf íhaldsstjórnar Syses hefur verið í höndum f rjálshyggju-
postula Framfaraflokksins. Við afgreiðslu fjárlagafrumvarpsins
fyrir jól þurfti forsætisráðherrann að semja sérstaklega við Carl
I. Hagen formann Framfaraflokksins til að koma á málamiðlun.
Á sama tíma og hin múlbundna íhaldsstjórn riðartil falls eftir að-
eins rúmlega hundrað daga, hefur Verkamannaflokkurinn styrkt
stöðu sína með málefnalegri stjórnarandstöðu. Líkt og í Vest-
ur-Þýskalandi virðist það aðeins vera spurning um tíma hvenær
norskir jafnaðarmenn taki við völdum á ný.
Yfir til Bretlands: íhaldsstjórn Thatchers verður æ óvinsælli.
Bretar hafa fengið sig fullsadda af dekri járnfrúarinnar við pen-
ingaöflin og forréttindastéttirnar á kostnað almennrar velferðar
í landinu. Nýfrjálshyggjan hefur beöið skipbrot í Bretlandi, dregið
úr öryggi og velferð Breta og skapað óvissu í efnahags- og at-
vinnulífi. Skoðanakannanir sýna vaxandi fylgi Verkamanna-
flokksins. í Bretlandi blása einnig vindar jafnaðarstefnunnar.
Sömu sögu má segja um flest önnur ríki Vestur-Evrópu: Annað
hvort eru jafnaðarmenn við völd eða þeir standa í dyragættinni.
Hrun kommúnismans í Austur- og Mið-Evrópu opnar einnig fyrir
nýjar lendur jafnaðarstefnunnar. Á sama tíma er Evrópa að sam-
einast í sameiginlegt efnahagssvæði; hin evrópska heimsálfa er
á góðri leið að verða sterkari og öflugri og sameinaðri en nokkru
sinni fyrr. Alþýðublaðið hefur margoft bent á það í forystugrein-
um, að aðstæðurnar í Evrópu séu kjörnar til að efla íslenska jafn-
aðarmenn: Þjappa þeim saman í stóran flokk og stórefla mál-
efnastöðu og lausnir jafnaðarstefnunnar. Það er hins vegar mikið
vandaverk og mörg Ijón í veginum. En ef íslenskir jafnaðarmenn
eiga ekki að glutra niður hinu stóra og sögulega tækifæri sem nú
býðst þeim óvænt með breyttum aðstæðum í Evrópu, er hætta
á að þeir missi af lestinni. Það væri mikil sorgarsaga.
ONNUR SJONARMIÐ
KALDA stríðs umræðan er nú kom-
in á fullt eftir að kommúnistastjórn-
irnar féllu í Austur-Evrópu. Hin
dæmigerða íslenska delluumræða í
kjölfar mikilla heimsatburða er oft á
tíðum ansi spaugileg.
Einn þeirra sem hefur auga fyrir
vitleysunni er Árni Bergmann rit-
stjóri á Þjóðviljanum enda sjálfur
þurft að hlusta á marga misvitra
ræðuna um málefni Sovétkommún-
ismans.
Árni skrifar nokkrar línur um
kalda stríðið í leiðara í blaði sínu í
gær:
Ceausescu hinn rúmenski er
töluvert í umræðunni eins og
menn verða varir við. Sumt af því
er í anda gróinnar íslenskrar
deiluhefðar sem felst í því að
líkja heldur meinlausum ís-
lenskum foringjum við hina
verstu menn úti í heimi. Þeir sem
muna blómaskeið þeirra Jónas-
ar frá Hriflu, Ólafs Thors og Ein-
ars Olgeirssonar þurfa ekki að
kippa sér sérstaklega upp við
það, þótt Þorsteinn Pálsson líki
þeim Svavari Gestssyni og Ólafu
Ragnari Grímssyni við Ceau-
sescu og Ólafur Ragnar svari
með því að spyrða Davíð Odds-
son saman við þann illa Drakúla
sem enginn vill nú þekkt hafa.
Það hlálegasta í þeim saman-
burðarfræðum er reyndar við-
leitni dálkahöfunda Tímans til
að koma róttækum íslenskum
rithöfundum upp í sæng hjá Nic-
olae og Elenu Ceausescu, og er
margt skrýtið í kýrhausnum.“
MARGT er sannarlega skrýtið í kýr-
hausum kommúnista. Einn af full-
trúum þjóðlegra einangrunarsinna
sem kenna sig við sósíalisma, Starri
í Garði, ritar formanni sínum opið
bréf í Þjóðviljanum í gær. Við þann
lestur geta menn komist í raun um
við hvaða afturhaldsöfl Ólafur
Ragnar er að stríða í flokki sínum:
„Sósíalistar töldu frumskil-
yrði þess að svo mætti verða, að
Margir félagar í Alþyðubandalaginu
hangsa enn í steinrunnu tré stalín-
ismans ef marka má Starra í Garði og
opið hótunarbréf hans í Þjóðviljanum
til formanns síns.
kapítalismanum, auðvalds-
skipulaginu væri komið fyrir
kattarnef. Aðeins þannig yrði
markinu náð. Kratar hinsvegar,
jafnaðarmenn einsog þið fóst-
bræður viljið kalla ykkur, hafa
fyrir löngu sæst við auðvaldið,
lofað því að hafa lyklavöldin í
grundvallaratriðum og það þótt
kratisminn hefði meirihluta á
þjóðþingum, mynduðu einir rík-
isstjórn. Jöfnuðurinn hefir þá
orðið eftir því, í skötulíki. Þetta
er nú í stórum dráttum sá grund-
vallarstefnumunur, sem er á
milli A-flokkanna íslensku. Það
breytir engu um það þótt þeir í
austrinu hafi klúðrað hörmu-
lega sínum sósíalisma. Merkið
stendur þótt maðurinn falli.
Þetta veistu nú auðvitað allt, Ól-
afur, enda ertu ekki prófessor í
stjórnvísindum út á ekki neitt.
Samt talar þú svona. Það sæmir
þér ekki, konungur, mundi Sig-
hvatur sagt hafa.“
Það er greinilegt að „merkið
stendur" enn hátt í Alþýðubanda-
laginu? Hversu lengi ætla jafnaðar-
menn í Alþýðubandalaginu að
standa undir merki gömlu stalínist-
anna?
OLAFUR Ragnar fær beina hótun í
grein Starra í Garði: Ef þú bætir ekki
ráð þitt og færir flokkinn aftur á bak
til stalínismans, verður þér varpað
fyrir borð:
„Ég enda svo mína bersögli
eins og Sighvatur forðum, með
því að vara þig við. Nú er slíkur
kurr í liði bænda, að allt stefnir
til samblásturs gegn konungi.
Haldir þú uppteknum hætti ger-
ist annað tveggja: Að þú verðir
afhrópaður sem konungur, eða
að ríki þitt liðist í sundur. Eitt er
víst: Þú kemst aldrei með ríki
þitt í heilu lagi inn í kompaní
ykkar fóstbræðra. Nú er bara að
sjá hvort þú bregst við bersögl-
inni á saman hátt og Magnús
hinn góði, og hlýtur þá að laun-
um auknefnið Ólafur hinn góði,
eða Ólafur helgi.
Það mun sýna sig á þessu nýja
EINIM MEÐ KAFFINU
Geðlæknirinn við sjúkling-
inn:
— Hvers vegna hættirðu hjá
starfsbróður mínum?
Sjúklingurinn: — Þeim
heimska geðlækni? Vegna
þess að hann sagði að ég væri
haldinn ofsóknarbrjálsemi!
Sem er alrangt! Þú getur bara
spurt fólkið sem er sífellt á
hælunum á mér!
DAGATAL
Háskarxótt Víkingasveitarinnar
Vaskleg framganga Víkingasveit-
arinnar í fyrrinótt hefur enn einu
sinni komið þessum öguðu og
æfðu lögreglumönnum á forsíður
dagblaðanna.
Eg á fraenda sem er i Vikinga-
sveitinni. Ég hringdi i hann til að
forvitnast betur um ævintýri næt-
urinnar.
Frændi var nývaknaður um kaffi-
leytið enda nóttin búin að vera
strembin.
— Sæll frændi, sagði ég. Var ég
að vekja þig? spurði ég.
— Maður er svona að ná sér nið-
ur eftir nóttina, svaraði frændi.
— Mig langaði einmitt að spyrja
þig um það, sagði ég. Var þetta
ekki erfitt verkefni?
— Jú, þetta var ansi snúið og
beinlínis lífshættulegt. En sem
betur fer erum við þjálfaðir að
lenda í svona aðstæðum, þannig
að ekkert fór úrskeiðis, sagði
frændi og geispaði.
— Hvað gerðist eiginlega?
spurði ég.
Frændi ræskti sig áður en hann
svaraði.
— Við vorum kallaðir út um
miönættið vegna einhvers manns
sem var að freta með haglabyssu
inn í versluninni hjá sér.
— Var maðurinn hættulegur,
var hann að skjóta á annað fólk
eða svoleiðis?
— Nei, nei, sagði frændi. Maður-
inn var bara búinn að fá sér í glas
og orðinn leiður á þessu drasli sem
hann selur. Hann ætlaði greinilega
að rýma til á lagernum með hagla-
byssunni.
— Af hverju var þá Víkingasveit-
in kölluð út? spurði ég.
— Það hefur verið lítið um æf-
ingar að undanförnu, skilurðu, og
þetta var svona tilvalið tækifæri
að æfa strákana, svaraði frændi.
Eg stakk upp í mig kexköku og
bað frænda að lýsa atburðarrás-
inni áfram.
— Já, svo við söfnuðumst sam-
an eftir að við vorum farnir í dress-
ið, sagði frændi.
— Dressið? spurði ég.
— Já, já, stríðsgallann með
skammbyssunum, skotfærabelt-
inu, senditækjunum, skothelda
vestinu og hettunni að ógleymdri
vélbyssunni og minnisblokkinni,
svaraði frændi.
— Hvað voruð þið margir sem
mættuð á staðinn svona þung-
vopnaðir? spurði ég.
— Við höfum verið svona tíu,
tuttugu, ég man það ekki, svaraði
frændi.
— Og svo?
— Við hlupum að húsinu í svo-
nefndu gæsahlaupi, þar sem hver
skýlir öðrum. Svo skiptum við liði
og fórum i gaffal; tveir dekka tvo
og einn að baki. Síðan notuðum
við bak og snúning, setjum bakið
að veggnum með byssuna upp og
hraðsnúum okkur niður , leggj-
umst á gólfið með gleiðar fætur og
höldum vélbyssunni að líkaman-
um en miðum aðeins fyrir ofan
höfuðið á manninum.
— Var maðurinn orðinn sýnileg-
ur? spurði ég.
— Nei, nei, en þetta er svona
rútína, sagði frændi. Og hélt
áfram:
— Svo tókum við kengúrustökk-
ið að byggingunni, fórum fjóra
kollhnisa og enduðum í langri svif-
dýfu, lent með fætur saman en
handleggir gleiðir. Þarna fórum
við í krækju við dyrrnar, sex menn
í bakvörn, fjórir gengu á höndum
fyrir framan og tveir menn fremst
á stökki á hnjánum. Síðan tveir og
tveir sitt hvorum megin við hurð-
ina, henni sparkað inn með Ram-
bó-hnykk, fjórir menn á gólfið og
tveir þustú framhjá með vélbyss-
urnar á lofti, sagði frændi.
— Og maðurinn, hvar var hann?
spurði ég spenntur.
— Hann var nú eiginlega sofn-
aður ofan á bókhaldsbókunum.
Svo við drógum hann út á sokka-
leistunum og skelltum honum á
malbikið, sex vélbyssur að höfði
hans og síðan notað lömunaröskr-
ið, sagði frændi.
— Lömunaröskrið? hváði ég.
— Já, þú veist: „Upp með hend-
ur, upp með hendur!“ En það var
náttúrlega dálítið erfitt fyrir
manninn, af því hann lá á magan-
um á malbikinu hálfsofandi og þar
að auki var búið að handjárna-
hann með hendur fyrir aftan bak,
sagði frændi. En þetta var svona
meiri rútína, skilurðu?