Alþýðublaðið - 10.10.1990, Qupperneq 4

4
Miðvikudagur 10. okt. 1990
MMTOIMH
Armuti 36 Simi 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jonsson
Setning og umbrot: Leturval, Armúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskriftarsiminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands.í lausasölu 75 kr. eintakið
MANSÖNGVAR 0G
TILHUGALÍF
Undarlegt tilhugalíf Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
bandalagsins er nú að opinberast á hinum pólitísku
leikhúsfjölum. Þessir tveir flokkar virðast vera að ná
samstöðu um að þvælast sem mest fyrir því að ríkis-
stjórnin geti afgreitt álmálið á eðlilegan hátt. Hið
mikla þjóðþrifamál hefur ávallt hefur verið umdeilt í
Alþýðubandalaginu. Sá flokkur hefur á undanförnum
árum eflt stefnu einangrunar og þjóðernishyggju en
lokað augunum fyrir hinum hörðu staðreyndum lífs-
afkomunnar á íslandi. Þessi þróun hefur einkum
ágerst síðustu tvo áratugi eftir að menntamenn náðu
undirtökum í flokknum en almennir launþegar og
talsmenn verkalýðshreyfingar urðu undir og margir
hverjir hrökklast úrflokknum. Talsmenn skynsemi og
aukins samstarfs með erlendum þjóðum hafa gert til-
raunir til að láta raust sína heyrast innan veggja Al-
þýðubandalagsins. Það eru einkum stuðningsmenn
Ólafs Ragnars Grímssonar, hins einangraða for-
manns, sem hafa reynt að halda á lofti skynsemi í
hinni rómantísku múgæsingu flokksins. Þessir menn
virðast hafa orðið undir í baráttunni við afturhalds-
mennina og talsmenn hinna ósnortnu fallvatna innan
Alþýðubandalagsins. Margir hafa tekið hatt sinn og
staf og kvatt með virktum eins og Össur Skarphéð-
insson, fyrrum ritstjóri Þjóðviljans sem lét þau
kveðjuorð falla, að flokkurinn væri með öllu óstarf-
hæfur.
draugahagfræðingunum eða hulduskýrslunni eða út-
skýrt hvaða tilgangi skýrslugerðin yfirleitt þjónaði
nema að vinna álmálinu og þjóðarhagsmunum ís-
lands skaða, munu þessar og aðrar spurningar hanga
í loftinu. Fólk spyr einfaldlega: Var fréttastofan höfð
að fífli af pólitískum plotturum eða tók hún sjálf þátt
í leiknum? Það er því nauðsynlegt að fréttastofa Sjón-
varpsins þvoi af sér þennan smánarblett — sé sápan
á annað borð tiltæk.
rlinir blindu þjóðernisfagurkerar Alþýðubandalags-
ins sem vilja tefja framgang álmálsins, hafa nú fengið
óvæntan stuðning frá Sjálfstæðisflokknum. Sjálf-
stæðismenn hafa hingað til gefið sig upp sem stuðn-
ingsmenn stóriðju og talsmenn nýs álvers. Það hafa
því verið mörgum sjálfstæðismanninum vonbrigði
horfa upp á borgarstjóra flokksins og trúarsöfnuð
hans biðla til afturhaldsafla innan Alþýðubandalags-
ins í því skyni að þvælast fyrir afgreiðslu álmálsins.
Annar ritstjóra DV, sem er fyrrverandi þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, hefur ekki átt nógu sterk orð í
leiðurum sínum til að lýsa vanþóknun sinni á þessu
tiltæki áhrifamanna innan Sjálfstæðisflokksins.
Tilhugalíf Davíðs Oddssonar og þjóðernisfagurkera
Alþýðubandalagsins fer einkum fram í stjórn Lands-
virkjunar. En fleiri afdrep virðast nú hafa verið fyrir
hina pólitísku elskendur. DV skýrirfrá því í gær, að hin
makalausa hulduskýrsla draugahagfræðinganna sem
Ríkissjónvarpið birti kinnroða- og athugasemdalaust,
sé sennilega runnin undan rifjum hagfræðinga Al-
þýðubandalagsins. Því verður vart trúað að frétta-
menn Ríkissjónvarpsins kokgleypi delluskýrslur
kommahagfræðinga. Hingað til hafa slíkar frétta-
messur ekki verið haldnar í sjónvarpssal. Má vera að
hulduskýrsla draugahagfræðinga Alþýðubandalags-
ins hafi hlotið blessun hjá æðstuprestum íhaldsins og
því átt greiðari leið inn á fréttastofuna? Meðan frétta-
stofa Ríkissjónvarpsins getur ekki gert grein fyrir
rlinir nýju frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík eru flestir samlitir að því leytinu til að þeir
heyra til hópnum í kringum borgarstjóra. Það er því
eðlilegt að spyrja, hvort tilvonandi þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins hyggi á nánara samstarf með Al-
þýðubandalaginu? Má það vera, að pólitískir man-
söngvar íhaldsdrengjanna verði fluttir fyrir neðan
laufsvalir piparmeyja Alþýðubandalagsins í náinni
framtíð?
ALÞÝÐUFLOKKURINN
ÍSÖKN
Dagblaðið/Vísir birti í fyrradag niðurstöður skoðun-
arkönnunar um fylgi stjórnmálaflokkanna. Alþýðu-
flokkurinn hefur aukið mikið við sig í fylgi í saman-
burði við fyrri skoðanakannanir blaðsins og er fylgi
flokksins nú 14,4%. Það er Ijóst, að vindar blása nú
byrlega fyrir Alþýðuflokkinn. Vafalítið er það festa
flokksins í álmálinu sem miklu fylgi skilar en einnig
hefur stefna Alþýðuflokksins í húsnæðismálum, Evr-
ópumálum og öðrum stefnumálum fengið aukinni
hljómgrunn meðal fólksins í landinu. Æ fleirum er að‘
verða Ijóst, að hinar nútímalegu áherslur Alþýðu-
flokksins höfða til fólks í dag og skila sér í síauknu fylgi
til flokksins.
■■■■■■■ MÍN SKOÐUN
Gul hæna eða brún
Um helgina hlustaði ég á
ungan háskólanema flytja
stutt ávarp í góðum hópi.
Manninum var um megn að setja
hugsanir sínar fallega í orð og eftir
litla stund missti ég áhuga á máli
hans en sat sem fastast með undr-
un minni og spurningunni: Hvar
lærði þessi háskólaborgari að tjá
sig á tungu sinni? Orð hans festust
stundum í munni, duttu út óreglu-
lega eða stauluðust, lögðust flöt,
voru fulltrúar fátæktar mannsins
af orðfærni. Hvernig ætli þessi
maður lesi?
Vel læsum er það undrunarefni
að til skuli vera ólæsi í heiminum
og þrátt fyrir skyldunám og langa
leið um menntakerfið, skuli há-
skólanemi ekki hafa lært að túlka
hugsanir sínar í orð. Það er dapur-
legt að heyra ungt fólk tjá sig með
hjálparorðunum „... oghérna ...“
eða, „. .. ogsemsagt. ..“, í öðru
eða þriðja hverju orði.
✓
g var aldrei serlega vel
hannaður til skólasetu, en
eins og aðrir var ég ekki
spurður, en settur í gamalt virðu-
legt skólahús við Baugsveg sem
svo hét í Skerjafirði, áður en ein-
hverjum þótti nauðsynlegt að
breyta nafninu í Bauganes.
Skerjafjörður er breyttur mjög
frá því ég var þar barn. Þorps-
myndin sem ég man, vék smám
saman fyrir steinkumböldum sem
troðið var niður á hvern auðan
blett. Það er þó huggun róman-
tísku minni mínu, að gömul hús úr
öðrum borgarhlutum streyma nú
suðureftir til að mynda nýja virðu-
lega þorpsmynd á því svæði þar
sem Tívolígarðurinn var, en hann
var einhver ömurlegasti skemmti-
staður á norðurhveli jarðar, á
meðan hann var og hét.
Skólinn byrjaði umsvifalaust að
rugla mig þegar kennarinn las
mér um einhverja litla gula hænu.
Þar með fór ég upp á kant við skól-
ann, því allir heilvita menn vissu
að gular hænur voru ekki til í
Skerjafirði og það sem ekki var til
í Skerjafirði, var ekki þess virði að
eiga. Hænurnar okkar voru brún-
ar, feitar og virðulegar og verptu
þannig eggjum að þurfti ekki að
sjóða þau. Göt í báða enda með
nagla sem maður bar á sér til þess
háttar brúks, síðan saug maður
gómsætið og borðaði sykurmola
með. Það þurfti lagni til að útvega
hvort tveggja. Brúnu hænurnar
voru auk þess ákaflega músíkelsk-
ar, en ég ferðaðist á milli hænsna-
kofanna og efndi til munnhörpu-
konserta fyrir þær og unga þeirra.
Þessi fénaður kunni það sem nú er
að verða óþekkt; að hlusta!
✓
g hafði engar áhyggjur af
því að geta ekki iesið ævin-
týri og sögur, því ég lifði
ævintýri daglega. Þeir fullorðnu
áttu bágt, þurftu að lesa sér sögur
af bókum, hlógu stundum ugphátt
og ekki sýnilegt hvað olli. Ég hló
upp úr umhverfinu, bárunni sem
kom af hafi til að deyja í sandin-
um. Fuglum himins sem sungu af
kæti, körlum og kerlingum sem
settu svip á þessa litlu veröld og
slógu sér á lær af lífsundrun. Hlát-
ur var mér eiginlegur nema á
kvöldin, þá hló ég með allra
minnsta móti, því þá var slökkt á
ævintýrum dagsins og maður sett-
ur í rúmið.
Þegar sól söng á möl Baugsveg-
ar og hænurnar brúnu fóru á kost-
um undan hananum, var mér gert
að læra um þessa gulu hænu og á
meðan hún tíndi upp í sig fræ, kíkti
ég út um glugga kennslustofunn-
ar, í átt til fjörunnar og brúnu
hænsnanna sem voru staðreynd í
görðum.
Kennarinn var göldróttur, því ég
lærði að lesa og hvarf loks fagn-
andi inn í ævintýraveröld bók-
anna, en án þess að hætta að lifa
ævintýri hvunndagsins. En skól-
inn lék ekki nægja að kenna lest-
ur, heldur tók upp á því að kenna
mér að leggja saman og draga frá.
Síðan hef ég oft getað lagt saman
tvo og tvo. Hið óskiljanlega Mengi
kom áratugum síðar og um daginn
spurði ég kennara hvað það væri,
en hann hafði ekki hugmynd um
það.
Skólinn hélt áfram innrás sinni í
land fáfræðinnar og ég lærði
landafræði. Nú ku það vera hætt,
en einhverskonar vistfræði komin
í staðinn, enda vita unglingar ekk-
ert um eigið land. Þeir vita hvar
Húnaver er staðsett en spurðu þá
um Bólstaðarhlíð!
Við í Skerjafirðinum þurftum
ekki á landafræði að halda lengi
vel, það var enginn heimur utan
Shellvegar þar til Bretar komu
með stríðið. Þá kærðum við okkur
ekkert um að vita meira og flutt-
um frá Skerjafirði.
í minningunni eru angistar-
stundir uppi við töflu við kennara-
púltið, látlausar yfirheyrslur og
prik sem fann depla á korti og vildi
vita hvaða borg væri þar.
Heimurinn sem stækkaði
dálítið þarna um styrjald-
arárin hefur versnað tölu-
vert. Ég held að nú sé hætt að yfir-
heyra uppi við töflu. Nú er unnið í
hópum í skólum og hætt að leggja
rækt við tungumálið. Það er dálít-
ið vond tilhugsun að fólk skuli
ekki lengur sækja sér þekkingu í
skólana sem dugar til að vita um
landið okkar. Mér er sagt að allt of
margir háskólanemar séu vart
færir um að tjá sig skriflega á
sæmilegri íslensku. Háskólaborg-
arinn frá því í upphafi þessa máls
er dapurlegt dæmi um ástandið í
hvunndagstjáningu skólafólks.
Svona breytist veröldin, er
aldrei sú sama að morgni. Með
gamaldags kennsluaðferðum
áhrifamikilla kennara tókst að
troða í mig einhverri vitneskju,
sem hefur hjálpað mér í skóla lífs-
ins. Þessir kennarar voru fórnar-
lömb stríðni okkar nemenda, en
undir niðri virtum við þá vel. Ég
vissi aldrei til þess að þeir færu í
verkfall og hefðu margir þeirra þó
getað þegið betri laun. Ég man þá
marga með hlýhug.
Þegar ég nú horfi um öxl á
breytta veröld, eru brúnar hænur
kannski gular eftir allt saman?
Jónas Jónasson
skrifar