Alþýðublaðið - 12.10.1990, Qupperneq 14

14
FORYSTA TIL FRAMTÍÐAR
Föstudagur 14. sept. 1990
y ySameining Alþýöuflokksins og Alþýðubandalagsins í
einum flokki? „Guð forði oss frá slíku“ segi ég bara,
enda slíkt víðsfjarri minni hugsun . . . Þeir sem eru
raunverulega jafnaðarmenn í Alþýðubandalaginu eru
nú flestir farnir þaðan — seinastur fór félagi Ossur með
brosi á vör og stæl. i i
endurgreiðslur í virðisaukaskatti á
helstu búvörur enn frekar.
Sú staðreynd að þessum umfangs-
miklu umbótum var hrundið í fram-
kvæmd á hálfu ári, varðandi tekju-
öflunarkerfi ríkisins, og að fjölmarg-
ar róttækar tillögur lágu þegar fyrir
um endurskipulagningu útgjalda-
kerfisins, bendir eindregið til þess,
að hefði Alþýðuflokkurinn farið
með ríkisfjármálin út kjörtímabilið,
hefði enn meiri árangur náðst í nið-
urskurði ríkisútgjalda. Aðrir flokkar
eiga erfiðara uppdráttar í þeirri
hörðu glímu. Ýmist vegna hags-
munavörslu eða hindurvitna, sbr.
t.d. núverandi ráðherra landbúnað-
ar, samgöngu- og menntamála, sem
hafa reynst þungir á fóðrum í fjár-
málaráðuneytinu að venju.
★ Félagsmál:
— Við boðuðm aukið valfrelsi í
húsnæðismálum, bæði séreigna-
skipan og félagslegar lausnir. — Við
höfum staðið við það.
— Við tókum upp niðurstöður ít-
rekaðra kannana sem sýndu sívax-
andi þörf fyrir leiguhúsnæði, eftir
hækkun raunvaxta og vaxtaslys
fyrri stjórnar. Við höfum náð fram
löggjöf um kaupieiguíbúðir og bú-
seturéttaríbúðir og endurskoðað
löggjöf um hið félagsiega íbúð-
arkerfi. Við höfum stóraukið fjár-
magn til þess og náð því marki að
um þriðjungur nýbygginga er nú
innan þess kerfis — Við höfum því
staðið við það.
— Við höfum sett löggjöf um hús-
bréfakerfi í séreignarkerfinu, sem
er merk umbót og standa mun til
frambúðar. Þannig höfum við unnið
að því markmiði, sem við settum
okkur, að unnt væri að fullnægja
eðlilegri lánsþörf á hverjum tíma (í
stað biðlista) og að greiðslubyrði
fjölskyldna vegna húsnæðisöflunar
verði ekki óeðlilega mikill hluti af
ráðstöfunartekjum fjölskyldunnar.
Húsbréfakerfið leysir biðraðakerfið
af hólmi; það greiðir fyrir viðskipt-
um með notaðar íbúðir, léttir þeirri
kvöð af ríkissjóði að fjármagna við-
skipti með notaðar íbúðir, með því
að nýta í auknum mæli fjármögnun
íbúðareigenda. Viðskipti á fast-
eignamarkaði verða í þessu kerfi
einföld, fljótgerð og örugg. Kerfið
auðveldar eldri borgurum að losna
við stórar og dýrar húseignir og nýt-
ir því vel félagslega uppbyggingu í
eldri borgarhverfum fyrir barnafjöl-
skyldur. — Við höfum því staðið
við þetta.
— Við boðuðum átak til þess að
leysa húsnæðisvanda aldraðra
og öryrkja. Tölur um fjármagn til
og framkvæmdir á vegum fram-
kvæmdasjóða fatlaðra og aldraðra
tala sínu máli um það. Verkin tala —
við höfum því staðið við það.
— Við boðuðum lækkun útborg-
unar í fasteignaviðskiptum. Það er
gert í húsbréfakerfinu — við höfum
staðið við það.
— Við boðuðum auknar fjárveit-
ingar vegna greiðsluerfiðleika þess
fólks, sem lent hafði í misgengi láns-
kjara og launaþróunar, í tíð fyrri rík-
isstjórnar — Við höfum staðið við
það.“
G|qldþrol gamla/________________
galna kerfisins_________________
„Arið 1986 sömdu aðilar vinnu-
markaðarins um nýtt húsnæðis-
lánakerfi, sem fremur tók mið af
hagsmunum steypustöðva og
stjórnenda lífeyrissjóða en húsnæð-
isþörf almennings. Þetta kerfi
byggðist á því að allir ættu rétt á nið-
urgreiddum húsnæðislánum, án til-
lits til húsnæðisþarfar. Niðurstaðan
varð stjórnlaus útgáfa skuldbind-
andi lánsloforða laingt fram í tímann
og sú að þjóðin raðaði sér í biðröð
eftir gjafalánunum. Tvær nýlegar
skýrslur staðfesta að þetta galna
kerfi verður gjaldþrota innan fárra
ára. Kerfið var hins vegar búið að
unga út skuldbindandi lánsloforð-
um út allt kjörtímabilið, sem félags-
málaráðherra getur ekki afnumið
afturvirkt. Kerfinu er að þessu leyti
helst að líkja við búvörusamninga
landbúnaðarkerfisins. Félagsmála-
ráðherra mun beita sér á þessu þingi
fyrir lokun þessa gjaldþrotakerfis.
En hún hefur í staðinn byggt upp
heildstætt húsnæðislánakerfi, sem
„Það er ekki skynsemisglæta í því að
halda áfram að mata þessa milljarða
gegnum meltingarveginn í sauðkind-
inni. Það er ofrausn, að sauðkindinni
annars ólastaðri."
standa mun til frambúðar og nýtist
ólíkum þörfum ólíkra hópa í hús-
næðismarkaðnum.
— Við boðuðum breytta verka-
skiptingu ríkis- og sveitarfélaga,
eflingu tekjustofna sveitarfélaga,
aukið sjálfstæði sveitarfélaga, fækk-
un þeirra og stækkun. Félagsmála-
ráðherra hefur fengið lögfest ný lög
um verkaskiptingu ríkis og
sveitarféiaga og um tekjustofna
sveitarfélaga, og skattkerfisbylt-
ingin tryggði sveitarfélögunum ör-
ugga verðtryggða tekjustofna. —
Við höfum því staðið við það.
— Við boðuðum endurskoðun úr-
eltra framfærslulaga og nýja Iöggjöf
um félagslega aðstoð sveitarfé-
laga. — Félagsmálaráðherra hef-
ur staðið við það.
— Við boðuðum að öllum þjóðfé-
lagsþegunum yrðu tryggð jöfn tæki-
færi til mennta. Fyrir utan ókeypis
skólagöngu, frá barnaskóla til há-
skóla og rausnarlegasta námslána-
kerfi í heimi hefur félagsmálaráð-
herra lagt fram frumvarp að lögum
um starfsmenntun í atvinnulíf-
inu, sem er eitt stærsta hagsmuna-
mál vinnandi fólks í landinu og
stuðlar mjög að auknu atvinnuör-
yggi. — Við höfum því staðið við
það.
★ Dómsmál:
— Við boðuðum að skilja þyrfti í
milli dómsstarfa og framkvæmda-
valdsstarfa og tryggja skjótari og ör-
uggari afgreiðslu dómsmáia. Jón
Sigurðsson kom fram lögum um að-
skilnað dómsvalds og fram-
kvæmdavalds, sem menn hafa rifist
um frá því upp úr fyrra stríði og af-
nam þar með smánarblett á hinu ís-
lenska réttarríki, sem var farin að
leiða til kærumála á hendur ríkinu
fyrir mannréttindadómstóli Evr-
ópu. — Við höfum því staðið við
það.
★ Viðskiptamál — fjármagns-
markaður:
— Við gagnrýndum það á sínum
tíma þegar vextir voru gefnir frjáls-
ir, verðbréfafyrirtæki og fjármögn-
unarleigufyrirtæki urðu til, án
þeirrar fyrirhyggju að setja löggjöf
um starfsemi þeirra, til þess að
tryggja hagsmuni viðskiptavina
þeirra. Þessar breytingar áttu sér
stað þegar þensla var í hámarki og
leiddi til vaxtasprengingar og fjár-
hagslegra harmkvæla fólks og fyrir-
tækja. Við boðuðum því löggjöf
um fjármagnsmarkaðinn utan
bankakerfis, um verðbréfafyrir-
tæki, um fjármögnunarleigufyrir-
tæki, um greiðslukortaviðskipti o.fl.
— Við höfum staðið við það.
— Við boðuðum að jafnvægis
þyrfti að gæta milli hagsmuna spari-
fjáreigenda, sem þyrftu að fá raun-
vexti af sparifé sínu, til þess að halda
uppi sparifjármyndun í landinu, og
greiðslubyrði skuldara, hvort heldur
væri fólks eða fyrirtækja. Viðskipta-
ráðherra beitti sér fyrir breyting-
um á lánskjaravísitölu sem stuðl-
aði að þessu. — Við höfum því
staðið við það.
— Við boðuðum fækkun og
stækkun viðskiptabanka til þess
að treysta samkeppnishæfni þeirra
og draga úr kostnaði lántakenda og
sparifjáreigenda vegna vaxtamunar
inn- og útlána. Um þetta höfðu fyrri
ríkisstjórnir rætt í meira en 10 ár.
Jón Sigurðsson kom þessu í fram-
kvæmd á 10 mánuðum. — Við höf-
um því staðið við það.
— Við boðuðum beitingu al-
mennra hagstjórnartækja til þess að
stuðla að jafnvægi milli framboðs og
eftirspurnar á lánamarkaði til þess
að ná þannig fram hóflegum raun-
vöxtum. — Við höfum staðið við
það.
— Við boðuðum opnun íslensks
efnahagslífs gagnvart alþjóðlegum
fjármagnsmarkaði til þess að stuðla
þannig að samkeppni og hag-
kvæmni og treysta samkeppnis-
stöðu íslensks atvinnulífs. Með
reglugerð um frelsi í gjaldeyris-
viðskiptum í áföngum á næstu ár-
um höfum við hrundið því í fram-
kvæmd. — Við höfum því staðið
við það.
— Við boðuðum að greitt verði
fyrir takmarkaðri eignaraðild er-
lendra fyrirtækja í atvinnurekstri, í
stað erlendrar skuldasöfnunar.
Frumvarp um það efni liggur fyrir
Alþingi auk þess sem samningar
okkar með EFTA-ríkjunum við Evr-
ópubandalagið munu tryggja þetta í
framtíðinni. — Við höfum því stað-
ið við það.
★ Iðnaðar- og atvinnumál:
— Eftir biðstöðu í virkjana- og
stóriðjumálum í hálfan annan ára-
tug hefur iðnaðarráðherra lagt
traustan grundvöll að nýju framfara-
skeiði með undirbúningi samninga
við Atlantal-hópinn um bygg-
ingu nýrrar álverksmiðju, sem
tryggir markað fyrir næstu stór-
virkjanir. Þessar framkvæmdir
munu tryggja 2500 ný störf á næst-
unni og bæta upp tekjutap vegna
minnkandi afrakstursgetu fiski-
stofna. Þannig hefur iðnaðarráð-
herra búið í haginn fyrir framtíðina
með fyrirhyggju og vönduðum
vinnubrögðum. — Við höfum því
staðið við það.
★ Utanríkismál:
— Alþýðuflokkurinn hefur allan
lýðveldistímann verið einarður
stuðningsaðili vestrænnar sam-
vinnu, samstarfs lýðræðisríkjanna í
öryggismálum og nánari samvinnu í
efnahagsmálum, undir merkjum
frjálsrar verslunar, sem íslendingum
er stærra hagsmunamál en öðrum
þjóðum, þar sem við beinlínis lifum
á utanríkisverslun. Eftir stjórnarslit-
in ’88 tók Alþýðuflokkurinn við ut-
anríkismálum og hefur staðið fast á
grundvallaratriðum um samstarf
lýðræðisríkjanna á alþjóðavett-
vangi. — Við höfum því staðið við
þau fyrirheit.
— Alþýðuflokkurinn var á við-
reisnarárunum frumkvöðull að
opnun íslensks þjóðfélags og
auknu frjálsræði í viðskiptum,
þ.m.t. að aðild íslands að fríverslun-
arsamtökum Evrópu, EFTA. Al-
þýðuflokkurinn hefur framfylgt
þeirri stefnu einarðlega á þessu
kjörtímabili. Það hefur komið í okk-
ar hlut að móta stefnuna við gerð
viðamesta viðskiptasamnings, sem
íslenska lýðveldið hefur nokkurn
tíma fengist við, samningum
EFTA-ríkjanna við Evrópubanda-
lagið. Við höfum ekki einasta mótað
stefnuna, heldur einnig haft á hendi
verkstjórn fyrir hönd EFTA-ríkj-
„Það hlýtur að vera eitt helsta verkefni nýrrar ríkisstjórnar á næsta kjörtímabili
að taka grundvallaratriði atvinnustefnunnar, bæði í landbúnaði og sjávarút-
vegi til gagngerrar endurskoðunar."
„Við verðum að koma böndum á síþenslu útgjalda sem fyrst og fremst ræðst af hagsmunum sérfræðinga og forstjóra
i vernduðu opinberu kerfi."