Alþýðublaðið - 17.11.1990, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 17. nóvember 1990
MMÐUBLMÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskrifarsími er 681866
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 75 kr. eintakið
INNRÁS VÍMUEFNANNA
fleiri ungmenni leiöast út í vímuefnaneyslu. Á
fundi sem landlæknir og forsvarsmenn ýmissa stofn-
ana efndu til með fréttamönnum í vikunni, kom enn
einu sinni fram, hversu vímuefnin hafa skotiö djúpum
rótum á íslandi. Um 500 unglingar milli tektar og tví-
tugs eiga nú við bráöan vímuefnavanda aö stríða.
Unglingar falla æ meira út skóla, afbrot unglinga auk-
ast og þeir verða æ yngri aö síbrotamönnum, ung-
lingarflosna upp af heimilum og úrfélagslegu kerfi og
lenda á götunni. Hvað er aö gerast í litla, óhulta þjóö-
félaginu okkar? Svarið er einfalt: ísland er oröið vímu-
efnaland eins og flest önnur þjóðfélög heims.
Bak við vímuefnaharminn leynast ófyrirleitnir við-
skiptamenn, vímuefnasalar, allt frá stóru eiturlyfja-
barónunum sem framleiða og flytja út varninginn og
niður — gegnum ótal milliliði af misfínni gerð — í litla
götusalann sem yfirleitt er sjálfur vímuefnaneytandi.
Oflin sem þjóðfélögin eiga í baráttu við eru ógnar-
sterk. Þau stjórnast af gróðafíkn og miskunnarleysi
gagnvart einstaklingum jafnt sem þjóðfélagskerfum.
Og auðmenn vímuefnanna og handbendi þeirra leita
á markað þar sem fyrirstaðan er minnst; börn og ung-
lingar.
essi óhugnanlegi heimur vímuefnanna er veruleiki
á íslandi í dag. Eflaust vilja margir stinga hausnum í
sandinn eða snúa sér undan. En það eru afleitustu
viðbrögðin. Hér þurfa yfirvöld, einstaklingarog stofn-
anir að taka höndum saman. Hinum stóra vímuefna-
heimi verður ekki breytt — en það er mikið sem við
íslendingar getum gert til að verjast vágesti vímuefn-
anna. Stjórnvöld eiga mikla sök á núverandi ástandi
en þau geta einnig gert mikið til að bæta fyrir rangar
ákvarðanir. Það hefur verið skoðun Alþýðublaðsins
líkt og fjölmargra íslendinga frá því að bjórumræðan
komst verulega á skrið fyrir nokkrum árum, að ekki
ætti að leyfa sölu og bruggun áfengs öls á íslandi.
Meirihluti Alþingis var hins vegar á öðru máli og bjór-
inn kom til íslands fyrir tveimur árum. Afleiðingarnar
hafa ekki látið á sér standa eins og við mátti búast:
Drykkja ungmenna hefur aukist um 40% og neysla
sterkra drykkja hefur ekki minnkað.
Mfengið, hvort sem það er í formi bjórs eða víns, er
aðgangsmiðinn að vímuefnaheiminum. Stór hluti
unglinga sem hefur hafið drykkju, leiðist út í neyslu
vímuefna. Og því almennari og útbreiddari sem
neysla vímuefna verður, því viðurkenndari og sjálf-
sagðari verður neyslan. Og varnirnar sljógvast. Þegar
í dag nenna fæstir að hugsa um vímuefni og unglinga
nema þegar vágesturinn er kominn inn á heimili við-
komandi. Stjórnvöldum, sem bera ábyrgð á aukinni
áfengisneyslu í landinu, og þar af leiðandi ábyrgð á
aukinni vímuefnaneyslu, ber skylda til að berjast
gegn vágestinum með stóraukinni fræðslu og öðrum
forvörnum. Reyndar voru miklar loforðarullur haldnar
af þingmönnum þegar vímuefnið bjórinn var leyfður
en lítið hefur orðið úr efndunum.
Þetta var einmitt innihald boðskapar landlæknis á
fréttamannafundinum í vikunni: Stórefling forvarna
er eina haldbæra lausnin. Landlæknir nefndi marg-
þættar aðgerðir til úrbóta: Að efla aðstoð við heimili
og fjölskyldur, stuðningur við skóla, stórefla rann-
sóknir, auka kennslu um þessi efni, stofna sérstakan
forvarnarsjóð, undirrita samning Sameinuðu þjóð-
anna gegn verslun með fíkniefni, styðja við bakið á
þeim sem stunda forvarnir og reka meðferðarheimili
fyrir unglinga. Við þennan lista landlæknis vill Al-
þýðublaðið gjarnan bæta, að mikil nauðsyn er á því að
heilbrigðis- og félagsmálayfirvöld stilli betur saman
strengi sína og stórauki samstarf milli meðferðar-
stofnana, spítala, sjúkrahúsdeilda, skóla, fjölskyldna,
einstaklinga og félagslegra stofnana. Hér þarf sam-
stillt átak en ekki einangraða vinnu mismunandi aðila.
Og hér eins og oftar þegar heilbrigðisgeirinn er ann-
ars vegar, mega heimskuleg smákóngakerfi ekki
standa í vegi fyrir forvörnunum. En vandinn er enn-
fremur pólitískur og félagsfræðilegur: Það er þjóðfé-
lagsgerðin sem er gróðurmoldin. í hörðu, köldu pen-
ingaþjóðfélagi þar sem mannfólkið hefur ekki tíma
hvert fyrir annað, aukast líkurnár á að börnin og
ungl ingarnir leiti í vímuefni. Þjóðfélagsgerð sem tek-
ur tillit til þegna sinna og hlúir að þeim er betur undir
það búin að verjast innrás vímuefnanna. Heilbrigð
þjóðfélagsgerð er mikilvægasta forvörnin.
ÖMNUR SJÓNAMIÐ
Fúlasti penni landsins, Garri,
hefur nú ráðist til atlögu
við Árria Bergmann Þjóð-
viljaritstjóra. Árni er nú reyndar
ýmsu vanur frá vígamönnum
Framsóknar og lætur sér efiaust í
léttu rúmi liggja.
Sem fyrr eru það draugar fortíð-
ar sem heilla Garra einna mest. Sá
góði maður Kristmann Guð-
mundsson rithöfundur er enn einu
sinni bitbein Garra og Árna, enda
hin gamla deila milli Kristmanns
og Thors Vilhjálmssonar rithöf-
undar löngu orðið klassískt tema í
rifrildi framsóknarmanna og
komma í bókmenntaheiminum.
Indriði G(arri): Árni Bergmann mun
fá nafnbót eins og hver önnur feg-
urðardís og reiðhjólið fær einnig
nafnbót.
Garri — sem PRESSAN segir að
sé Indriði G. Þorsteinsson rithöf-
undur — gefur Árna einkar
smekklega einkunnargjöf í Garra-
pistli gærdagsins:
„Þótt ekki sé á þessari
stundu hægt að staðfesta að
Árni Bergmann verði síðasti
kommúnistinn í heiminum, en
því hefur verið haldið fram að
síðasti kommúnistinn verði fs-
lendingur miðað við þá eld-
festu, sem hér ríkir, þá er alveg
Ijóst að hann er einn af kandí-
dötunum. Hér verður væntan-
lega um mikla nafnbót að
ræða, svona eins og fegurðar-
dísir fá þegar þær eru kjörnar
fegurðardrottningar. Eflaust
fær reiðhjólið líka einhverja
nafnbót. En á meðan ekki dreg-
ur til slíkra úrslita er eðlilegt
að menn sem hafa fengist við
að mæla bókmenntir á hinni
„réttu vog“ haldi iðju sinni
áfram og freisti þess að halda
við lygasögunni um „sleggju-
dóma“ Kristmanns í bók-
menntasögunni. Hér hafði áð-
ur verið skrifuð bókmennta-
saga. Engin meiðyrði urðu út
af þeirri bók, engar svívirðing-
ar. Bókmenntapáfinn var hátt
skrifaður hjá helstu kjaftösk-
um landsins, og Þjóðviljinn
hafði ekki annað en hæstu lýs-
ingarorð um höfundinn. Sá
sem baðaði sig í góðviðrissól-
inni var Kristinn E. Andrésson,
höfundur þeirrar kenningar,
að í bókmenntum og í skólum
ætti að nýta möguleikana til
eflingar kenningum Leníns,
sem hvílir við Kremlarmúra
uppstoppaður eins og kenn-
ingarnar.“
Uppstoppaðar múmíur, vel á
minnst: Hvaða nafnbót fær Garri
þegar framsóknarmennskan hef-
ur liðið undir lok líkt og kommún-
isminn? Indriði Garri Þorsteins-
son?
DAGFINNUR
Landbúnaðarbylting að utan
Islensk frægð kemur alltaf að ut-
Einnig í landbúnaðarmálum.
Allir fjölmiðlar hafa verið yfir-
fullir undanfarna daga af þeim
fréttum, að GATT sé að bjarga
okkur undan íslensku sauðkind-
inni. I þeirri baráttu er auðvitað
allt þegið með þökkum.
Fyrir þá sem vita ekki hvað
GATT er, skal það útskýrt, að
GATT eru viðskiptasamtök 105
lýðræðisríkja sem eru að undir-
búa heildarsamninga í gjöldum og
viðskiptum fyrir fríverslun á
næstu öld.
GATT er því eitur í beinum fram-
sóknarmanna. En sem betur fer
hafa þeir enn ekki fattað hvað
GATT er fyrir nokkuð.
En þótt GATT-löndunum hafi
orðið mikið ágengt, er þó einn
meginvandi eftir: Það nær ekki
kjaftur böndum yfir landbúnað-
inn.
Þetta þekkjum við sem borgum
skatta svo bændur megi lifa á ís-
landi og niðurgreiðum ærkjötið
frosna svo bændur megi hafa það
gott í sama landi.
Það er sem sagt engin leið að
koma böndum á landbúnaðinn.
En nú hefur komist brestur í
stífluna. Utanríkisviðskiptaráð-
herra fékk forsætisráðherra, land-
búnaðarráðherra og formann
Stéttarfélags bænda til að kyngja
samningsboði íslands í GATT-við-
ræðurnar.
Hvernig Jón Baldvin fór á því,
má Guð vita. En hann á friðar-
verðlaun Nóbels skilin fyrir árang-
urinn.
í samningstilboðinu gaf að líta
ótrúlega hluti, draum hvers neyt-
anda og skattgreiðanda en mar-
tröð hvers framsóknarmanns: Inn-
flutningsfrelsi á unnum landbún-
aðarvörum, lægri útflutningsbæt-
ur á landbúnaðarafurðir, stór-
minnkaður stuðningur við land-
búnað innanlands og lægra vöru-
verð til neytenda.
Þetta voru of góðar fréttir til að
vera sannar.
Enda tíndust framsóknarmenn-
irnir hver á fætur öðrum á frétta-
skjáinn í fyrradag: Þeir báru sig
illa, sögðust þurfa að skoða þetta
betur og þarna væri um of stórt
mál að ræða til að geta afgreitt
það í einu samningstilboði.
Og svo framvegis.
Með öðrum orðum: Framsókn-
armennirnir höfðu verið plataðir
eina ferðina enn.
Eða þeir voru búnir að gleyma
því sem sagt hafði verið við þá.
En sennilega er það of seint að
snúa við. Okkar maður í Genf er
búinn að afhenda GATT-fulltrúun-
um samningstilboðið sem felur í
sér að bændur hætti með sæmd
að hafa skattgreiðendur og neyt-
endur að fíflum.
En auðvitað var ekki hægt að
skera upp landbúnaðarbáknið að
innan. Framsóknarmennirnir
kunna öll trikk til að stöðva slíkar
tilraunir og áður en menn vita af,
sitja þeir uppi með búvörusamn-
ing til 55 ára. Eða 555 ára.
Þess vegna þurfti að skera land-
búnaðarkerfið upp að utan.
Og þess vegna höfum við eign-
ast okkar fyrsta utanríkislandbún-
aðarráðherra.