Alþýðublaðið - 29.12.1990, Blaðsíða 18

18
Laugardagur 29. desember 1990
sjovs Sovétleiðtoga um stóraukin
völd forsetanum til handa. At-
kvæðagreiðslan á sovéska þinginu
var einn mesti sigur Gorbatsjovs á
fimm ára ferli hans í valdastóli.
Gorbatsjov var svo kjörinn forseti
Sovétríkjanna skömmu seinna og
sagði við það tækifæri að hann
mundi nota hin nýfengnu völd til að
knýja fram víðtækar umbætur.
April
NÝKJÖRIÐ ÞING A-ÞÝSKA-
LANDS: Nýkjörið þing kom saman
til síns fyrsta fundar í A-Þýskalandi
eftir frjálsar kosningar í landinu og
var þar með bundinn formlegur
endi á 40 ára stjórn kommúnista i
landinu. Þingið kaus Lothar de Ma-
iziere, formann kristilegra demó-
krata, sem forsætisráðherra og fól
honum að mynda fyrstu ríkisstjórn í
A-Þýskalandi, sem kommúnistar
réðu ekki.
UM 170 MANNS FARAST í
FERJUBRUNA VIÐ NOREGS-
STRENDUR: Meira en 170 fórust og
margra var saknað eftir að eldur
kom upp í farþegaferjunni Scandin-
avian Star sem stödd var við suður-
strönd Noregs.
LAFONTAINE SÆRÐUR: Reynt
var að myrða Oskar Lafontaine,
kanslaraefni v-þýskra jafnaðar-
manna, á kosningafundi í Köln.
Hvítklædd kona með fangið fullt af
blómum, gekk að Lafontaine, sem
var meðal ræðumanna og stóð á
sviði samkomuhallar borgarinnar.
Áður en hægt var að koma vörnum
við stakk hún kansiaraefnið í háls-
inn með hnífi. Ekki var vitað um
ástæðuna fyrir tilræðinu en tals-
menn lögreglunnar sögðu að konan
þjáðist af kleyfhugasýki og ofsókn-
arbrjálæði. Lafontaine náði sér
fljótt.
Mcri
LETTAR LÝSA YFIR SJÁLF-
STÆÐI: Lettneska þingið lýsti Lett-
land sjálfstætt lýðveldi og var yfir-
lýsingin hugsuð sem fyrsta skrefið í
átt til sambandsslita við Sovétríkin.
Til að koma til móts við stjórnvöld í
Moskvu ákvað þingið að láta frekari
útfærslu á sjálfstæði landsins bíða
tvíhliða viðræðna við Kremlverja.
Sovétstjórnin sendi skriðdreka út á
götur Rigu, höfuðborgar Lettlands, í
kjölfar yfirlýsingarinnar. í framhaldi
af sjálfstæðisyfirlýsingu Letta sam-
þykkti eistneska þingið að breyta
nafni lýðveldisins sem skref í barátt-
unni fyrirsjálfstæði landsins og heit-
ir það nú Eistland. Gorbatsjov lýsti
aðgerðir Eistlendinga og Letta
ógildar og fordæmdi þær.
MYNTBANDALAG ÞÝSKU RÍKJ-
ANNA: Þýsku ríkin undirrituðu
samkomulag um sameiginlegt
myntbandalag ríkjanna. Þetta var
fyrsta skrefið að fyrirhugaðri sam-
einingu ríkjanna. Samkvæmt samn-
ingnum varð þýska markið einnig
gjaldmiðill A-Þýskalands.
ÞJÓÐFRELSISH REYFINGIN í
RÚMENÍU VINNUR STÓRSIGUR:
Rúmenska þjóðfrelsishreyfingin
vann yfirburðasigur í fyrstu frjáisu
kosningunum í Rúmeníu í 53 ár.
Leiðtogi þjóðfrelsishreyfingarinnar,
Ion Iliescu, hlaut 83% atkvæða til
embættis forseta landsins.
Júni
LEIÐTOGAFUNDUR: Leiðtoga-
fundur risaveldanna í austri og
vestri fór fram í Washington. Fund-
urinn stóð í fjóra daga og afvopnun-
armál voru meginefni hans. Undir-
ritaður var samningur sem leiða á til
eyðingar efnavopna allstaðar í
heiminum. Á fundinum kom fram
ósætti um fyrirhugaða sameiningu
þýsku ríkjanna.
JELTSÍN KJÖRINN FORSETI
RÚSSLANDS: Boris Jeltsín var
kjörinn forseti lýðveldisins Rúss-
lands, sem er langstærsta og sterk-
asta lýðveldið innan Sovétríkjanna.
Jeltsín lýsti því yfir að hann mundi
koma á fót beinum viðskiptum við
öll sovésku lýðveldin óháð vilja
stjórnvalda í Kreml.
NÝ RÍKISSTJÓRN í ÍSRAEL:
Hægri flokkar og flokkar strangtrú-
aðra gyðinga mynduðu nýja ríkis-
stjórn í ísrael undir forystu Yitzhaks
Shamir, tólf vikum eftir að Verka-
mannaflokkurinn sleit samstarfi við
Likud-bandalagið.
KOMMÚNISTAR ÁFRAM VIÐ
VÖLD í BÚLGARÍU: Fyrrverandi
kommúnistaflokkur, sem kallast nú
Sósíalistaflokkur Búlgaríu, hlaut
meirihluta þingsæta í seinni umferð
þingkosninganna. Þetta voru fyrstu
frjálsu þingkosningarnar í landinu í
rúma fjóra áratugi.
LITHÁAR FRESTA SJÁLFSTÆÐ-
ISYFIRLÝSINGUNNI: Þing Litháa
samþykkti að fresta sjálfstæðisyfir-
lýsingu landsins frá 11. maí um 100
daga frá því að samningaviðræður
við sovésk stjórnvöld hefjast. Lands-
bergis, forseti Litháens, lagði þó
áherslu á að stefnan væri að slíta
sambandi við Sovétríkin.
JÚIÍ
NÝTT HLUTVERK NATÓ: Sam-
komulag tókst milli leiðtoga ríkja
NATO á tveggja daga fundi í London
um aðgerðir sem miða eiga að því
að skapa traust milli hernaðar-
bandalaganna í austri og vestri. í yf-
irlýsingu fundarins kom fram að
með tillögunum hyggst NATO sýna
Sovétmönnum fram á að kalda
stríðinu sé í raun lokið. Sovétmenn
fögnuðu þessu samkomulagi og
lýstu sig reiðubúna til að hefja við-
ræður um framtíð kjarnorkuvopna í
Evrópu.
SPENNA VIÐ PERSAFLÓA:
Stjórnvöld í írak fluttu herdeildir að
landamærunum sem liggja að Kú-
væt, en ríkin höfðu átt í útistöðum
vegna ólíkrar stefnu í olíumálefnum
og vegna deilna um landamæri ríkj-
anna. Mubarak Egyptalandsforseti
heimsótti bæði ríkin í því skyni að
koma á sáttum þeirra í millum. Und-
ir lok júlímánaðar leit út fyrir að
spennan milli ríkjanna væri í rén-
um.
Ágúst
ÞINGMAÐUR BRESKA ÍHALDS-
FLOKKSINS RÁÐINN AF DÖG-
UM: Ian Glow, þingmaður breska
íhaldsflokksins var ráðinn af dögum
í sprengjutilræði a heimili sínu. Talið
var að írski lýðveldisherinn hafi
staðið að baki tilræðinu. Gow var
mjög andsnúinn baráttu IRA gegn
stjórn Breta á Norður-írlandi og
hafði harðlega gagnrýnt baráttuað-
ferðir þeirra.
ÍRAKAR RÁÐAST INN í KÚVÆT:
íraskar hersveitir réðust inn í Kúvæt
í byrjun ágústmánaðar og náðu höf-
uðborginni á sitt vald. í kjölfarið
rauk olíuverð upp fyrir öll velsæm-
ismörk. Bandarísk herskip
streymdu þegar á vettvang og
stjórnvöld í Washington frystu allar
eignir Iraka og Kúvæta í Bandaríkj-
unum. Þjóðir heimsins fordæmdu
árásina og Sovétríkin voru á meðal
þjóða sem kröfðust að frakar hefðu
sig tafarlaust á brott án skilyrða frá
Kúvæt. Ástæður innrásarinnar voru
deilur um olíumálefni en írakar
vildu ná fram hækkun á olíuverði.
Einnig telja írakar að Kúvæt sé hluti
af írak. Bandaríkjamenn hófu þegar
mikla hernaðaruppbyggingu við
Persaflóa og sendu þúsundir her-
manna til Saúdí-Arabíu. Sameinuðu
þjóðirnar stóðu saman gegn írökum
og samþykktu viðskiptabann gegn
þeim. írakar lýstu því yfir að ef ráð-