Alþýðublaðið - 23.06.1989, Side 5

Föstudagur 23. júní 1989
5
FÖSTUDAGSSPJALL
EF INNI ER ÞRÖNGT
I morgunljómann hefur það lagt
af stað, lýðræðisfólkið úr Al-
þýðubandalaginu í Reykjavík og
stofnað nýtt félag, Birtingu. Því
fylgja líklega góðar óskir óvenju-
margra. Andstæðingar þess úr
gamla félaginu telja sig trúlega
heppna að losna við fólk sem tuð-
ar um lýðræði í öðru hverju orði.
Svoleiðis gengur ekki í pólitík.
Andstæðingar á hægri kantinum
telja það ábyggilega til bóta að
menn klofni meir í villta vinstr-
inu.
Svo eru þeir sem senda Birging-
arfólki góðar óskir af því að þeir
eru þeirrar skoðunar, eins og það,
að menn eigi að geta verið í póli-
tísku félagi án þess að drepast úr
depurð eða þurfa að láta
sprengjusérfræðinga yfirfara
póstinn sinn.
Líklega dreymir Birtingamenn
drauminn um stóran, breiðan og
umburðarlyndan jafnaðar-
mannaflokk, eins og þeir hafa í
Skandinavíu. Það er reyndar
spurning hvort nokkur íslending-
ur fengist til að vera í þannig
flokki, þar sem saman væru
komnir kratar, framsókn, komm-
ar, kvennalisti, samtök herstöðva-
andstæðinga, KRON, SÍS, ASÍ,
BSRB og verkamannabústaða-
kerfið.
Nútímalegri formúla að slíkum
stórum flokki myndi vafalaust
gera kröfur til þess að hann væri
óháður öðrum valdapóstum
landsins og legðist ekki sjálfkrafa
í vörn eða sókn fyrir tilteknar
stofnanir, verkalýðsfélög eða at-
vinnurekendur.
Þeir sem nú hafa tekið hnakk
sinn og hest og riðið burt úr
þrengslunum í gamla Alþýðu-
bandalagsfélaginu hljóta á næst-
unni að sýna okkur hverskonar
unrræðu og hverskonar pólitík
gömlu flokkarnir þoldu ekki að
heyra. Það er erfitt að spá, en
gaman væri að sjá hressilega tekið
á stjórnkerfismálum, enda væri
við hæfi að lýðræðiskynslóðin
léti lýðræðið til sín taka. Þá hlytu
menn að byrja á kosningalögun-
um. Fyrir utan það að búa til sér-
stök kosningalög fyrir Egil Jóns-
son hlýtur að þurfa að huga að
jöfnun atkvæðisréttar.
í tengslum við þá umræðu
myndu menn svo taka eina skorpu
um héraðakosningar eða héraða-
stjórnir. Einhverja skoðun myndu
menn vafalaust hafa á starfshátt-
um Alþingis og aðskilnaði lög-
gjafar- og framkvæmdavalds,
sem æ fleiri átta sig á að er raun-
veruleg pólitík.
Það hlýtur líka að verða niður-
staðan, að auka beri sjálfsákvörð-
unarrétt og áhrif fólks á eigið um-
hverfi. En um þetta þarf að setja
reglur svo lýðræðisástin verði ekki
yfirvarp ráðamanna þegar þeir
þjóna geðþótta sínum, t.d. við
ntannaráðningar.
Það var t.d. grátbroslegt að
heyra Svavar Gestsson lýsa því að
hið „lýðræðislega umhverfi“ hafi
ráðið vali hans á nýjum skóla-
stjóra í Ölduselsskóla. Án þess að
á nokkurn hátt sé tekin afstaða til
forsögu þessa máls, virðist einmitt
ljóst að Iýðræðislega var ekki
staðið að ráðningunni. Aðrir unt-
sækjendur fengu ekki tækifæri til
að'sýna kennurum og foreldrum á
skólasvæðinu hæfni sína eða hug-
myndir í skólamálum. Ef þar
hefði verið raunverulegt „lýðræð-
islegt umhverfi" svo notuð séu
orð ráðherrans úr sjónvarpi,
hefðu stjórnvöld búið svo um
hnútana að fram færi á jafnréttis-
grundvelli kynning allra umsækj-
enda og síðan tækju opnir fundir
kennara og foreldra afstöðu. Það
kann vel að vera að ákvörðun ráð-
herrans hafi verið skólanum fyrir
bestu, en lýðræðið kom á fjórum
fótum út úr því máli.
Ekki er hægt að skiljast við lýð-
ræðið án þess að minnast á að
settar verði almennilegar stjórn-
sýslureglur sem leystu af hólmi
hentistefnu, sem nú ríkir bæði um
rétt einstaklinga og starfshætti
kerfisins.
Þannig ætti t.d. að setja reglur
um ýmisskonar réttindi háttsettra
embættis- og stjórnmálamanna.
Forréttindi og sá hugsunarháttur
sem þeim fylgir er frá þjóðum,
sem burðast með arfborinn rétt
aðals- og yfirstéttarfólks. Slíkt
þurfum við ekki að apa eftir.
Ef fólk hefur einhverjar sér-
þarfir vegna opinberrar atvinnu
sinnar á að setja .um það sérstak-
ar, strangar reglur, svo þar sé eng-
inn eiginn reglusmiður.
En allir draumar um fegurra og
betra mannlíf byggjast á brauð-
inu. Það getur enginn flokkur og
það getur engin stjórn látið frjáls-
hyggjudrauma sína rætast nema
að taka á grunnatvinnuvegunum,
landbúnaði og sjávarútvegi. Það
má til marks taka um þor og þol-
gæði stjórna og stjórnmálahreyf-
inga, hvernig tillögur og hug-
myndir þær hafa uppi um þróun
þessara atvinnugreina, og þar
með Iífs og byggðar í Iandinu.
Málefni atvinnuveganna nú eru
prófsteinn allra stjórnmálaflokka
og félaga. Þar greinir á miili
þeirra sem vilja vera notalegir
málfundaklúbbar og hinna, sem
ætla sér völd og áhrif.
Svo er bara spurningin hvort
það verður endilega drepleiðin-
legt að vilja völd.
GUÐMUNDUR
EINARSSON
U HOLDUM VIDISUDUR
Fariö verður 24. júní
Nú höldum við i suður
1. Lagt af staö frá B.S.Í. kl. 9.30.
2. Kratar í Kópavogi, Garöabæ og Hafnarfirði bætast
í hópinn.
3. Helstu áfangastaöir: Kleifarvatn, Krísuvík, Herdís-
arvík, þar mun Gunnar Eyjólfsson leikari segja okk-
ur frá skáldinu Einari Benediktssyni og flytja Ijóö
(slóðir Einars Benediktssonar), Strandarkirkja,
nesti snætt i Selvoginum, Fiskeldisstöð í Þorláks-
höfn, Eyrarbakki (sjóminjasafn, álpönnuverk-
smiöja), rjúmabúiö á Baugsstöðum, Stokkseyri
(fjöruferð), Hverageröi (Garöyrkjuskóli ríkisins,
sund ef gott veöur verður).
4. Skíðaskálinn i Hveradölum tók frábærlega á móti
okkur í síðustu ferö og er tilbúinn aö gera þaö aftur.
Þar verður ærleg grillveisla meö öllu tilhey randi og
haldið uppi stanslausu fjöri til kl. 22.30.
5. Komið í bæinn um þaö bil kl. 23.00.
Miðaverð er kr. 2.000 fyrir fullorðna og 1.000 fyrir börn
(matur í skíðaskálanum innifalinn).
Þátttaka tilkynnist á skrifstofu Alþýöuflckksins í
síma 29244.