Alþýðublaðið - 12.02.1991, Síða 5

Þriðjudagur 12. febrúar 1991
IÍÞRÓTTIR1
ódauðlega
og ástríðufulla
— landskeppni Svía
og Finna í 65 ár
Nú á tímum, þegar
landskeppni i frjálswm
iþróttum á undir högg að
seekja, skulum við beina
kastljósi okkar að frœg-
ustu landskeppni þessar-
ar iþróttagreinar fyrr og
síðar. Hér er að sjálf-
sögðu átt við hina árlegu
keppni Svia og Finna,
sem háð er til skiptis i
Finnlandi eg Svíþjéð. Ég
sagði að landskeppni
setti erfitt uppdráttar i
dag og hvers vegna
skyldi það nú vera? Jú,
helsta ástseða er sú, að
frjálsar iþróttir eru ein-
staklingsgrein eg heims-
stjörnumar, sem lokka
félkið á iþróttamótin,
vilja ekki keppa nema
þeir fái mikla fjármuni
fyrir, en slikar greiðslur
eru ekki til staðar i
landskeppni. Nú, og svo
vill áhugafólk um iþróttir
sjá sem flestar stór-
stjömur santan á alþjéð-
legum métum. Ekkl fleiri
orð um það i bili, um-
rseðuefnið er þessi frsega
landskeppni.
Fyrsta keppnin i
Helsinki 1925____________
Mesta hrósyrði, sem Svíi getur
sagt um sænskt sigurlið er „Finn-
dödare", sem e.t.v. má útleggja, að
ganga frá Finnunum. Samsvarandi
orð á finnsku er „Ruotsintappaja"
og þá eru Finnar glaðir. Þó að stund-
um hafi nú hitnað í kolunum síðan
þessi landskeppni fór fyrst fram dag-
ana 5. og 6. september 1925 í Hels-
inki, eða fyrir 65 árum, segja
fulitrúar beggja landanna, að hún sé
landskeppni númer eitt í heiminum,
þá sé baráttan og umgjörðin um
hana slík, að hvorug þjóðin vilji vera
án hennar. — Þegar fyrsta keppnin
fór fram voru tæki og annar
útbúnaður, sem þykir sjálfsagður í
dag ekki handbær. Þrátt fyrir það
mættu 9.000 áhorfendur á fyrri dag
keppninnar og 12.000 þann síðari til
að sjá Nurmi vinna auðvelda sigra í
5 og 10 km hlaupum á 14:53,1 mín.
og 30:40 mín., Pörhölá setja finnskt
met í kúluvarpi, 14,87 m, og Tuulo
sigra í langstökki og þrístökki á fal-
legum tölum eða 7 metra í fyrr-
nefnu greininni og 15 m slétta í þrí-
stökki. Finnland sigraði í fyrstu
keppninni með 99 stigum gégn 85.
Hifnar i koluwum_________
Mikið hefur verið skrifað og talað
um þann mikla leyndardóm, sem
hvílir yfir þessari keppni og af
hverju hún er svona öðruvísi en
aðrar eru. Samband þessara ná-
granna hefur oft einkennst af ást/
hatur-sambandi og hvað er betra til
að skera úr um málin en íþróttirnar?
Þetta samband er ekki ólíkt því,
þegar íslendingar og Danir leiða
saman hesta sína.
Stundum hefur nú hitnað töluvert
í kolunum, t.d. árið 1927, þegar
kastaðist í kekki milli Svíans Eklöf
og Nurmi. Sá síðarnefndi sagðist
ekki hlaupa framar í Stokkhólmi og
stóð við það. Hann hlaut ekki refs-
töku, og 1970 bættist við keppni
unglinga. Áhuginn er alveg ótrúleg-
ur fyrir þessari keppni, þannig að
margar þjóðir eru bæði undrandi og
e.t.v. öfundsverðar yfir hinum mikla
áhuga, þvi að hagnaður af keppn-
inni er mjög mikill. Metfjöldi áhorf-
enda var á Ólympíuleikvanginum í
Helsinki 1970, en þá greiddu 96 þús-
und manns aðgangseyri, eða 48
þúsund hvorn dag! Leikvangurinn
var pakkfullur.
Ýmsir íþróttamenn hafa oft verið
með í þessari keppni. Finnski kúlu-
varparinn Matti Yrjölá var fyrst með
1958, þá tvítugur, og sigraði með
16,34 m kasti. Hann var einnig val-
inn í finnska landsliðið 1979, aðeins
í þrjú skipti komst hann ekki í liðið.
Svíinn Birger Asplund keppti 18
sinnum í röð í sleggjukasti og sigraði
í 13 skipti. Sænski stangarstökkvar-
inn Kjell Isaksen var 16 sinnum í
landsliðinu og 1985, þá 37 ára,
stökk hann 5,30 m.
í sænska blaðinu FRIIDROTT var
skýrt frá því, að 83 ára gamall Svíi,
Áke Boström, hefði séð allar viður-
eignir þjóða á sænskri grund síðan
1927! Þessi keppni er orðinn ódauð-
leg í augum allra Finna og Svía og
raunar fleiri áhugamanna um frjáls-
íþróttir.
Vinningstölur laugardaginn
9. febr. 1991
Ljóshærði maðurinn lengst t.v. var ein skærasta stjarna Finna í frjálsum íþrótt-
um á síðasta áratug. Hann heitir Arto Bryggare og var um árabil einn besti 110
m grindahlaupari heims. Besti tími hans í greininni er 13,44 sek. Hann á best
10,5 sek. í 100 m hlaupi og 21,3 sek. í 200 m hlaupi. Arto vann marga sigra í
landskeppni gegn Svíum. Keppinautar hans á myndinni eru Cletus Clark, USA
og Stéphane Caristan, Frakklandi.
ingu, enda hálfguð í Finnlandi. Ýms-
ir skildu afstöðu hans í málinu og
aðrir ekki eins og gengur.
Kolin urðu enn heitari 1931 í
Stokkhólmi. Eftir árekstra og hálf-
gerð slagsmál í 800 metra hlaupi
karla var einn hlaupari úr hvoru liði
dæmdir frá keppni. — Þáverandi
formanni Finnska frjálsíþróttasam-
bandsins, Urho Kekkonen (síðar for-
seta Finnlands) fannst nú nóg komið
af leiðindum og sagði með sinni al-
þekktu ró, að þetta væri síðasta
keppnin og við meinum það, sagði
Kekkonen.
Ekki bætti það ástandið, að Svíinn
Sigfried Edström, þáverandi forseti
alþjóðasambandsins, ásamt stjórn
sinni lét dæma Nurmi frá keppni.
Það var ekki fyrr en 1939 að þjóð-
irnar tóku upp þráðinn aftur.
Finnar unnu_____________________
15 »innum i röö_________________
Eftir heimsstyrjöldina gekk Finn-
um illa í þessari keppni, en þeir áttu
um sárt að binda eftir hildarleikinn,
sem Svíar sluppu við. Yfirburðir
sænskra voru mestir 1948, en þá
sigruðu Svíar í 18 greinum af hinum
klassísku 20 og sigruðu með 138
stigum gegn 76. En Finnar gáfust
ekki upp, öðru nær. Eftir þrjú ár,
1951, var fjölgað um einn keppanda
í hverri grein frá hvorri þjóð, þrír
keppendur frá hvorum. Hin unga
kynslóð Finna blómstraði og þeir
sigruðu í keppninni 1951 með
216:94. Svíar komu aftur og sigruðu
í næstu keppni, en frá og með 1954
voru yfirburðir Finna ótrúlegir og
þeir unnu ellefu sinnum í röð!
Næstu árin skiptust löndin á að sigra
en frá og með 1970 til og með 1984
unnu Finnar keppnina 15 sinnum í
röð og það er met sem erfitt verður
að slá!
ótrúlugur áhugi félk«in»
á keppninnl____________________
Keppnin varð umfangsmeiri
1964, þegar konurnar hófu þátt-
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5af 5 0 2.773.917
2.43» 4 120.529
3. 4af 5 153 5.435
4. 3af 5 4.769 406
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
6.023.802 kr.
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002
Ráðstefna fjármálaráðuneytisins þriðjudaginn 12. febrúar 1991
Opinber útgjöld; island í norrænu Ijósi
í tilefni af þýöingu og útkomu skýrslunnar Norræna
velferöarsamfélagiö á aöhaldstímum, sem fjármálaráöherrar
Noröurlanda létu semja, efnir fjármálaráöuneytiö til ráöstefnu
aö Borgartúni 6, þriöjudaginn 12.febrúar. Ráðstefnan hefst kl.
13: 00 meö ávarpi Ólafs Ragnars Grímssonar fjármálaráðherra.
Tvö erindi veröa flutt á ráðstefnunni. Henning Gorholt,
skrifstofustjóri fjárlagaskrifstofu norska fjármálaráöuneytisins,
fjallar um norrænu skýrsluna og Magnús Pétursson,
ráöuneytisstjóri í fjármálaráöuneytinu, reifar þróun og horfur á
íslandi.
Eftirtaldir lýsa skoðunum sínum varöandi útgjaldaþróun hins
opinbera á íslandi: Friörik Sophusson alþingismaöur, Höröur
Bergmann upplýsingafulltrúi, Markús Möller hagfræöingur, Már
Guömundsson efnahagsráögjafi fjármálaráöherra, Ólafur
Davíösson framkvæmdastjóri Félags íslenskra iönrekenda, Páll
Skúlason prófessor, Vilhjálmur Egilsson framkvæmdastjóri
Verslunarráös íslands og Ögmundur Jónasson formaöur
Bandalags starfsmanna ríkis og bæja.
Eftir fyrirspurnir og almennar umræöur veröa niðurstööur
dregnar saman af Davíö Scheving Thorsteinssyni forstjóra,
og Kristínu Á. Ólafsdóttur borgarfulltrúa.
Fundarstjóri á ráöstefnunni er Sigmundur Guöbjarnason
háskólarektor.
Uppstokkun, nýjar aðferðir og endurmat á verkefnum