Alþýðublaðið - 20.04.1991, Qupperneq 4

* 4
Laugardagur 20. apríl 1991
MÐUBLMÐ
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval sf.
Prentun: Oddi hf.
SÍMI 625566
Eftir lokun skiptiborös:
Ritstjórn: 625538
Dreifing: 625539
Tæknideild: 620055
Fax: 627019
HVERNIG FRAMTÍÐ
VILJUM VIÐ?
Island er auðugt land. Auðlindir landsins felast bæði
í kostum lands og sjávar en ekki síst í mannfólkinu
sjálfu. Það er því mikilvægt að þessi fámenna en dug-
mikla þjóð skapi sér þá framtíð sem best tryggir hag
fólksins.
I alltof langan tíma hefur íslenska þjóðin búið við erf-
iðar ytri aðstæður sem staðið hafa í vegi fyrir hag-
sæld og velferð. Þær ytri aðstæður eru fyrst og fremst
pólitískar: Leikreglurnar hafa verið vitlausar og órétt-
látar. Höft, boð og bönn, ríkisforsjá og endalaus van-
trú á land og þjóð samfara sífelldum þjóðernishroka
og fordómum gagnvart erlendum þjóðum: Allt eru
þetta einkenni hins lokaða íslenska þjóðfélags á þess-
ari öld.
Atvinnulífið hefur verið fábrotið á íslandi og gæði
landsins lítið nýtt. Sjávarútvegur og landbúnaður
hafa lengst af verið undirstöðuatvinnuvegirnir. Þessir
atvinnuvegir hafa verið í pólitískum álögum, þar sem
ríkisforsjáin og flokkaáhrifin hafa staðið þeim fyrir
þrifum. Ofstjórn ríkisins er bein afleiðing af íhlutun
stjórnmálaflokka í atvinnulíf og þjóðlífið almennt.
Frjáls fyrirtæki hafa verið alltof fá, og atvinnuvegirnir
of flæktir í net stjórnmálanna.
A undanförnum árum hefur orðið mikil hugarfars-
breyting hvað þetta varðar. Menn skilja betur en áður
að forsenda framfara og velferðar er öflugt atvinnulíf.
Öflugt atvinnulíf byggist á frjálsri samkeppni og sí-
minnkandi ríkisafskiptum. Öflugt atvinnulíf byggist
einnig á opnun og frelsi, afnámi hafta og hindrana. Og
síðast en ekki síst byggjast allar framfarir á eyðingu
fordóma. Glöggt dæmi um innbyggðan ótta og for-
dóma íslendinga gagnvart útlendingum er hinn fár-
ánlegi hræðsluáróður Framsóknar og Alþýðubanda-
lags fyrir þessar kosningar um Evrópubandalagið.
Slíkur hræðsluáróður hefði að sjálfsögðu ekki gengið
í landi þar sem fjöldinn er vel upplýstur. Fordómar og
áróður þrífast illa í vel menntuðu og upplýstu þjóðfé-
lagi. Þess vegna eru hin einkennilegu viðbrögð ís-
lendinga við hræðsluáróðrinum gagnvart EB um-
hugsunarefni fyrir skólayfirvöld og fjölmiðla: Er fjöld-
inn jafn illa upplýstur um önnur mál eins og hann virð-
ist vera um hin mikilvægu Evrópumál? Hefur skólum
og fjölmiðlum mistekist að upplýsa fólk? Eða er ís-
lenska skólakerfið og íslenskir fjölmiðlar svo vanmátt-
ugir og lélegir að þeir standa ekki undir þeim kröfum
sem til þeirra eru gerðar?
Pað er nauðsynlegt að eyða slíkum fordómum. Auð-
vitað hlýturframtíð íslendinga að velta að mestu leyti
á því, hvort landið verði áfram lokaður hringur hafta,
fordóma, klíkuskapar, pólitískrar fyrirgreiðslu og
frændskapar eða hvort íslendingum takist að opna
landið og gera kjörin meðal þeirra bestu á Vesturlönd-
um. Þess vegna snýst f ramtíðin um unga fólkið: H vort
við búum til þær aðstæður að ungt fólk flýi ekki land-
ið, heldur kjósi að búa á íslandi og nýti menntun sína
og starfshæfileika hérlendis. íslenskir stjórnmála-
menn verða að hugsa til framtíðar. Það er siðlaust að
standa eilífan vörð um sérhagsmuni fárra í von um að
tryggja flokki sínum fylgi, en halda þjóðinni einangr-
aðri í lokuðu landi. Slíkt kallar á stöðnun og hnignun
og mun á endanum reynast þjóðinni dýrkeypt. Við
verðum að hugsa til framtíðar, hætta að óttast morg-
undaginn, ganga ósmeyk til móts við ný verkefni og
tryggja þjóðinni þá hagsæld sem landið og menntun
fólksins býður upp á. Stjórnmálamenn mega ekki
vera þjóðinni fjötur um fót á ferðinni til framtíðar.
veit vindurínn einn"
— Um svikin viö Kúrda —
//
Svarið
Enn berast váleg tíðindi frá Austwrlöndum nær.
Enn gerir tikarsenurinn frá Tikriti, Saddam Hussein,
sig sekan um skelfileg óhœfuverk. Nú lætur hann
slátra Kúrdum eins og kvikfénaði fyrir þær sakir
einar að una ekki lengur við harðstjóm hans.
Þjóð <
fh
En höfuðskúrkurinn í þessum
ljóta leik er vafalítið Bandaríkja-
forseti sem hvatti íraka til upp-
reisnar gegn Saddam og lyftir svo
ekki litlafingri þeim til varnar þeg-
ar uppreisnin er brotin á bak aftur.
Lítill vafi leikur á því að Kúrdar og
Shía-múslímar risu upp gagn
Saddam í trausti þess að Kanar
kæmu þeim til hjálpar. Og hvernig
áttu þeir að trúa öðru eftir áeggjan
Bandaríkjaforseta?
Bush ber því siðferðileg skylda
til að aðstoða uppreisnarmenn
hvað sem líður öllum samþykkt-
um Sameinuðu þjóðanna. En
spekingurinn ypptir bara öxlum
og fer í veiðitúr. Og ég spyr eins og
meistari Bob Dylan í laginu
„Blowin’ in the wind “.
„how many ears
musl one man haue
before he can hear peopte cry?"
heita þótt þeir mæli á tungu sem
ekki er einu sinni fjarskyld tyrkn-
esku. Það var Kemal Atatúrk,
þjóðhetja Tyrkja, sem kom í veg
fyrir að Kúrdistan fengi sjálfstæði
en Bretar höfðu lofað Kúrdum eig-
in ríki eftir fyrri heimsstyrjöldina.
Hvða eftir annað hafa Kúrdar risið
upp gegn kúgurum sínum en ár-
angurslaust. Kúrdum í írak gekk á
tímabili vel skæruhernaður gegn
Bagdadstjórninni enda nutu þeir
þá fuiltingis íranskeisara. En fant-
urinn sá seldi þá fyrir þrjátíu silfur-
peninga, gerði hagstæða samn-
inga við Iraka og snarhætti að-
stoðinni við Kúrdana sem biðu
skelfilegan ósigur.
Og enn kemur upp í hugann
vísubrot úr „Blowin’ in the wind”:
„how many years
musl some people exisl
before they're allowed
lo go free?"
Ekki er Bush eini heyrnleysing-
inn á jarðkringlunni, Sovétmenn
eiga sinn eigin kúrdíska minni-
hluta og vilja því allt til vinna að
hindra stofnun Kúrdaríkis í Norð-
ur-írak. Og Bandaríkin og Bretar
vilja fyrir alla muni ekki styggja
bandamenn sína Tyrki. Þeir síðast-
nefndu meðhöndla „síná' Kúrda
eins og hunda, þeim er bannað að
tala móðurmál sitt og það varðar
við tyrknesk lög að nota orðið
„Kúrdi”. „Fjalla-Tyrkir skulu þeir
Kúrdisk saga og
En hverjir eru þá þessir maka-
lausu Kúrdar? Því er til að svara að
Kúrdar er mæltir á indóevrópska
tungu sem er skyld persnesku og
fjarskyld patsjó, máli Afgana.
Skyldust kúrdísku mun medeska
hafa verið en Medear voru stór-
veldi í Miðausturlöndum á sjö-
undu og sjöttu öld fyrir Krist.
Kúrdar geta rekið ættir sínar til
íranskra þjóða sem settust að á
þessum slóðum fyrir þrem þús-
undum og gamalla menningar-
þjóða í Mesópótamíu og Litlu-As-
íu. Þeir hafa verið þekktir fyrir
sjálfstæðisþrá og þrjósku, furstar
þeirra lutu oft persneskum eða
tyrkneskum konungum að nafn-
inu til en fóru í reynd sínu fram.
Nefna má sértrúarsöfnuð á borð
við Pálíkana sem voru meinlæta-
samir tvíhyggjumenn. Þeir börð-
ust upp á líf og dauða við gríska
keisarann í Konstantínópel og
mun mega heyra bergmál frá
þeirri baráttu í gríska hetjukvæð-
inu um Digenis Akritas. Og enn
þann dag í dag eru til kúrdískir
sértrúarsöfnuðir sem ekki játa ísl-
am, t.d. Ahl-i- Hakk (þjóð guðs) og
Jazídar. Jazídar trúa því að Guð og
sá í neðra hafi samið frið sín á
milli, a.m.k. verður ekki betur séð
en að Bush hafi friðmælst við
Saddam hinn djöfulóða! „Þjóð
guðs”, Ahl-i Hakk, trúir á sálna-
flakk og er auk þess tvíhyggjusinn-
uð. Verður ekki annað séð en að
allir þessir kúrdísku söfnuðir hafi
tekið lán úr hugmyndabanka
Zaraþústratrúar en íranskar þjóðir
játuðu hana fyrir margt löngu.
Hennar megineinkenni er einmitt
ströng tvíhyggja og er talið að gyð-
ingdómur hafi orðið fyrir varan-
legum áhrifum af kenningum
Zaraþústra.
Bókmenntir Kúrda standa á
gömium merg íranskrar þjóð-
sagnahefðar. I nútíma útgáfum
hringjast vesírar og emírar á, og
goðlegar hetjur gera upp sín mál
með handsprengjukasti! Þjóð-
skáld Kúrda er sautjándu aldar
maðurinn Ahmed-i Khani sem er
þekktastur fyrir að hafa klætt
gamlar þjóðsögur í hábókmennta-
legan búning. Þess má geta að
tyrkneski rithöfundurinn Yasir
Kemal er Kúrdi og einnig munu
þeira Harún al-Rashid og Saladin
hafa verið kúrdískrar ættar. Það er
kaldhæðni örlaganna að böðull
Kúrda, Saddam Hussein, líkir
sjálfum sér við Saladin!
Svo skal tekið fram áður en
lengra er haldið að ég hef mest
alla mína visku um kúrdiska
menningu úr grein eftir þann fjöl-
vísa Friðrik Þórðarson sem er lekt-
or í grísku við Háskólann í Osló
auk þess að vera sérfræðingur í
írönskum málum og georgísku.
Lokaorð_______________________
A meðan handlangarar Sadd-
ams eru önnum kafnir við að út-
rýma þessari merku menningar-
þjóð situr George Bush í hægu
sæti og óskar sjálfum sér til ham-
ingju með sigurinn í Persaflóa-
stríðinu. Honum finnst hann sjálf-
sagt mikill mannvinur sem hefur
frelsað Kúvæta úr höndum
óvættsins. En Kúrdar eru kannski
ekki menn að hans áliti eða hvað?
Nær mun hann skiija að blóðbað-
inu verður að linna og að hann
einn getur stöðvað það?
„How many dealhs will it lake
'till he knows
Ihal too many people have died?"
Svarið, vinur minn, veit vindur-
inn einn, svarið veit vindurinn
einn.
Stelán Snævarr
skrifar