Alþýðublaðið - 06.03.1992, Qupperneq 2

2
Föstudaqur6. mars 1992
fmiwiimiiii
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Amundason
Setning og umbrot: Leturval sf,
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn: 625566 — Auglýsingar og dreifing: 29244
Fax: 629244 -Tæknideild: 620055
Áskriftarverö kr. 1.200 á mánuöi. Verð í lausasölu kr. 90
Hugarfarsbylting
mannkyns
Umræðan um umhverfi okkar verður æ viðameiri og mótar
sífellt meira viðhorf okkar til daglegs lífs. Umhverfismálin eru
ekki lengur aðeins einhver frasi heldur orðin að staðreynd
sem hefur breytt hugsun og afstöðu manna um allan heim til
vistkerfisins. í raun má tala um hugarfarsbyltingu mannkyns.
A fyrstu stigum umhverfisumræðunnar fyrir nokkrum ára-
tugum beindust sjónir manna einkum að mengun umhverfis-
ins vegna framleiðsluhátta. í dag er umræðan orðin mun víð-
ari og umfangsmeiri. Umhverfismálin eru einnig ekki lengur
aðeins á umræðuplani heldur orðin framkvæmd; hluti af dag-
legu lífi fólks um allan heim. Minnkandi notkun umbúða og
neysluvara sem hafa neikvæð áhrif á umhverfi, nýjar aðferðir
við sorphirðu, verndun náttúrusvæða, aukin virðing aimenn-
ings fyrir gildi umhverfisins og hert löggjöf gagnvart umhverf-
isspjöllum: Allt eru þetta dæmi um breytt viðhorf, nýja tíma
í umhverfismálum.
Ilin dæmin eru miklu fleiri og hugarfarsbreytingin mun víð-
feðmari. Neysluvenjur og heilbrigðismál hafa einnig tekið
stökkbreytingum. Forvarnir, holl fæða og aukin líkamshreyf-
ing eru snar þáttur af hugarfarsbyltingunni. Mönnum er að
verða æ ljósari mikilvægi góðrar heilsu og heilnæms umhverf-
is. Reyklaus svæði eða jafnvel algjört reykingabann á vinnu-
stöðum eða almenningsstöðum hefði verið nær óhugsandi
fyrir nokkrum áratugum eða jafnvel örfáum árum. Þessi við-
horf eru að verða æ sjálfsagðari. Margar opinberar stofnanir
sýna gott fordæmi í þessum efnum eins og til dæmis Landspít-
alinn sem nú er reyklaus vinnustaður.
Hófleg notkun áfengis eða líf án áfengis verður æ algengara
í nútímaþjóðfélögum. Mönnum er orðið ljóst, að áfengi er
hættulegur vímugjafi sem við minnstu misnotkun dregur úr
þreki manna, getur valdið slysum eða jafnvel dauða og stuðlar
að sjúkdómum. A sama hátt er almenningur orðinn meðvitað-
ur um sambandið milli heilbrigðis og fæðu. Óhollar fæðuteg-
undir valda vanlíðan og sjúkdómum. Heilbrigðir lífshættir eru
forvörn og stuðla að auknu langlífi og vellíðan. Þetta eru ein-
faldar staðreyndir en mikilvægar. Þessi nýju og heilbrigðu lífs-
viðhorf eru hluti af hugarfarsbyltingu mannkyns.
Umhverfismálin eru ekki sérmál einstakra hópa. Þau eru
hluti af mannlífi nútímans. Aukin tæknivæðing og langvar-
andi misnotkun mannsins á auðlindum jarðar og umhverfi
sínu hafa tekið sinn toll. Við erum daglega minnt á mistök
mannanna í þessum efnum. Eyðing ósonslagsins, hræðilegar
afleiðingar kjarnorkuslysa og vaxandi mengun sjávar og lofts
eru örfáir þættir af mörgum. Jörðin hefur smám saman verið
að breytast í risastóran sorphaug. Þeirri óheillaþróun er nú
verið að snúa við, hægt og bítandi. Hugarfarsbylting mann-
kynsins er smám saman að taka völdin.
IM
FOSTUDAGSGREIN GUDMUNDAR EINARSSONAR
Steingrímur
og Derricfi
Það er ég viss um að þessi mað-
ur er ekki matvandur, sagði gömul
kona í Skipholtinu eftir að hafa
horft á Derrick í sjónvarpinu. Hún
meinti auðvitað að hann væri ein-
staklega Ijúfur og ólíklegur til
vandræða.
Einhvern veginn svona varð
syni mínum innanbrjósts á mið-
vikudagskvöldið þegar hann
horfði á Steingrím Hermannsson í
sjónvarpinu. Eg held að strákur-
inn ætli að kjósa hann.
Ég spurði piltinn hvort hann
gerði sér grein fyrir því að Fram-
sóknarflokkur hefði i tuttugu ár
verið þröngsýnn og tækifærissinn-
aður afturhaldsflokkur. Strákur-
inn varð bara hortugur og sagði:
Þú með þitt fortíðarvandapíp. Ég
er að hugsa um daginn í dag.
Ég sagði: Steingrímur vill flækja
þig svo í erlendar skuldir að loks-
ins þegar þú kemst til útlanda
verður þú gripinn og látinn vaska
upp í fyrsta bankanum sem þú
kemur í.
Strákurinn sagði: íslandi allt.
Ég sagði: I þessi tæpu átta ár
sem Steingrímur var forsætisráð-
herra var ástandið i sjóðakerfinu
eins og á góðu kvöldi á hórukassa
í villta vestrinu, allt drukkið út og
morguninn eftir allt í rúst.
Pilturinn sagði: Þú ert bara fast-
ur í fortíðinni. Ég er maður fram-
tíðarinnar. Mig varðar ekkert um
það sem búið er. Og hvernig ætti
ég svo sem að muna þetta, nýorð-
inn þriggja ára.
En svona dáleiðir Steingrímur
fólk.
Hann var óvenjugóður á mið-
vikudagskvöldið. Maður þekkti
alla taktana. Hann var á móti þeim
sem eru óvinsælir. Hann var í vafa
um vafamálin og hann var með-
mæltur því sem gott var.
Þannig barði hann bankana í
hausinn einu sinni enn, enda eru
allir pirraðir á þeim. Og dæmi tók
hann um fyrirtæki sem gæti borg-
að hærri laun ef það ekki greiddi
þessa háu vexti. Enginn spurði
bankaráðsmanninn hvort ekki
gæti einfaldlega verið að fyrirtæk-
ið skuldaði bara of mikið.
Hann var ballanseraður um
stækkun fiskiskipaflotans og sagði
að hún væri mjög eðlileg því ný
tækni krefðist nýrra skipa. Þess
vegna væri eðlilegt að menn
keyptu frystitogara. En þegar kom
að atvinnumálum og þróun fisk-
vinnslunnar hafði hann auðvitað
þungar áhyggjur af frystitogurun-
um og miklar efasemdir um að
þeir væru rétta stefnan.
En það sem auðvitað náði Einari
litla var þessi örlagaþungi í rödd-
inni þegar því var lýst hvernig við
hefðum brotist út úr moldarkofun-
um og áherslan á möguleikana og
nýsköpunina. Hver gæti verið á
móti slíku?
Steingrímur talaði við frétta-
mennina nákvæmlega eins og
Derrick talar við sökudólgana,
eins og þeir hefðu vondan mál-
stað.
Hermann Gudmundsson
Fæddur 15. júní 1914 - dáinn 27. febrúar 1992
• •
Hinsta kveðja frá Oldrunarsamtökunum Höfn
Hermann Guðmundsson í Hlíf er
látinn. Hafnarfjörður stendur hníp-
inn í sorg sinni. Einn af bestu sonum
hans hefur kvatt og haldið yfir
landamærin miklu. Eftir stendur
skarð sem vandfyllt verður.
Það kom okkur stjórnarmönnum
í Oldrunarsamtökunum Höfn í opna
skjöldu, þegar okkur barst sú frétt,
að félagi okkar og samstarfsmaður,
Hermann Guðmundsson, hefði lát-
ist á Borgarspítalanum fimmtudag-
inn 27. febrúar sl. á 78. aldursári.
Bara daginn áður hafði hann ver-
ið hjá okkur að fjalla um verkefni fé-
lagsins fullur af áhuga og starfs-
gleði, glaður og reifur að vanda.
Stundum dregur óvænt ský fyrir
sólu.
Hermann Guðmundsson átti heit-
an hug og hreint hjarta. Það birtist
bæði í orðum hans og gerðum.
Tungutakið var hiklaust og eldur
hugsjóna, mannúðar og manngildis
logaði glatt að baki orða hans og at-
hafna. Þannig þekktum viö félags-
mála- og baráttumanninn Hermann
Guðmundsson.
Hafnarfjörður og íslensk verka-
lýðs- og íþróttahreyfing eiga honum
mikið að þakka. Hafnfirðingar, eldri
sem yngri, horfa á eftir Hermanni
Guðmundssyni með söknuði í þakk-
látum hug og með mikilli virðingu.
Margir munu verða til þess að
minnast Hermanns Guðmundsson-
ar og rekja æviferil hans, fjölþætt
störf og mannkosti. Hér verður ekki
um slíka minningargrein að ræða.
Aðeins hinsta kveðja og þökk frá
Öldrunarsamtökunum Höfn í Hafn-
arfirði.
Við þökkum honum ágætan hlut
hans í bernskuskrefum félagsins í
viðleitninni að búa öldruðum góða
framtíð í upprísandi húsnæði félags-
ins á Sólvangssvæðinu. Þar sem
annars staðar reyndist Hermann
röskur og ráðhollur, áhugasamur og
úrræðagóður, . félagi sem seint
gleymist.
Við kveðjum Hermann Guð-
mundsson með mikilli virðingu og
þökk. Minningin um góðan dreng
lifir og lýsir fram á veginn. Við
geymum hana með sjálfum okkur.
Og í hvert eitt sinn sem við minn-
umst Hermanns Guðmundssonar,
orða hans og verka, verðum við
betri menn en áður. Slíkra manna er
gott að minnast.
Ekkju hans, Guðrúnu Ragnheiði
Erlendsdóttur, svo og ástvinum
hans og vandamönnum öðrum,
sendum við innilegar samúðar-
kveðjur.
Fyrir hönd Hafnar,
Höröur Zóphaníasson, Haukur
Helgason, Kristján Guömundsson,
Skarphéöinn Guömundsson og
Þorbjörg Samúelsdóttir.
Grisjun eða gengisfelling?
Hverra kosta er völ?
Félag frjálslyndra jafnaðarmanna heldur fund um
sjávarútvegsmálin í Rósinni, Hverfisgötu 8—10,
þriðjudaginn 10. mars nk. kl. 20.30.
Frummælendur:
Halldór Ásgrímsson, fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra, og Þröstur Ólafsson, aðstoðarmaður utan-
ríkisráðherra.
Fundarstjóri verður Jón Sigurðsson, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra.
Stjórn Félags frjálslyndra jafnaðarmanna.