Alþýðublaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 4

Gœðaflísar
á s'óðu verði
Slórhiifiia 17, við (iullinhru - simi 67 48 44
MMBLMB
Stqeytingar við öU tœíqfczri.
Opið alfa daga til lf. 22
gTÉ^^JÖM
SKIPHOLTI 50 B - SÍMAR 610771 & 10771
Fréttir í hnotskurn
VALTÝR Á GRÆNNITREYJU: Enn einn nýr pöbb bættist í
fjölskrúðuga flóru slfkra í miðborg Reykjavíkur um helgina. Það er Valtýr á
grænni treyju sem opnaði með látum, sérstakri bjórhátíð sem stendur fram
yfir næstu helgi. I tilefni opnunarinnar er boðið upp á þýskan Bitburger-bjór
á lágmarksverði. Valtýr er í sama húsi og Gjaldheimtan, beint á móti Toll-
húsinu.
r
A SVORTUHÆÐ: Mál og menning hefur
sent frá sér bókina Á svörtuhæð eftir enska rithöf-
undinn Bruce Chatwin. Þessi skáldsaga fjallar um
leiguliða sem dag einn kemur auga á prestsdótturina
við messu. Frá þeim degi tekur líf kotbóndans
stakkaskiptum. Eins og aðrar bækur Chatwin er
þessi einkar skemmtileg aflestrar. Höfundurinn lést
1989 aðeins 49 ára gamall. Eftir hann hefur komið
út á íslensku skáldsagan Utz.
r r
VIMULAUS VELLIÐAN: Iþróttir eru án efa eitthvert virkasta for-
vamarstarfið gagnvart óreglu hverskonar. Böm og unglingar sem „ánetjast"
íþróttum fá heilbrigða útrás og góðan félagsskap auk jákvæðrar myndar af
sjálfum sér. I íþróttum er að finna gott veganesti út í lífið. Nú hafa Knatt-
spymusambandið og Unglingaheimili ríkisins tekið höndum saman og
ákveðið að bjóða þjálfumm yngri flokka og stjómendum æskulýðsstarfs til
námskeiðs sem fjallar um unglingsárin, vímuefni og samskipti við unglinga.
Framundan er skemmtilegt átak sem KSÍ og Unglingaheimilisins og það
lofsvert framtak.
SPOEX 20 ARA : Um miðjan næsta mánuð verða Samtök psoriasis
og exemsjúklinga 20 ára. Af þessu tilefni eftia SPOEX-samtökin til afmæl-
is- og fræðslufundar í Höfða, Hótel Loftleiðum, laugardaginn 14. nóvember.
Á fundinum koma fram fæmstu fyrirlestrar og munu meðal annars fjalla um
Bláa Lónið, psoriasisgigt, lyfjagjöf við psoriasis, exem, og fjallað vemr um
það að vera sjúklingur. I lokin ræðir séra Baldur Vilhelmsson um reynslu
sfna. Fundarstjóri verður Níels Ámi Lund.
CORTES EINLEIK-
ARI:
Krystyna Cortes verður einleik-
ari á sinfóníutónleikum í kvöld,
leikur píanókonsert op. 54 í a-
moll eftir Schumann. Á tónleik-
unum verður flutt verk Árna Eg-
ilssonar, Reflections og Sinfón-
ía nr. 9 op 70 eftir Shostako-
vitsh.
BRESKRA HERMANNA MINNST: Árlega er haldin minn-
ingarathöfn um fallna hermenn breska samveldisins og verður sú athöfn á
sunnudaginn kl. 10.45 í Fossvogskirkjugarði. Þar gefst fólki kostur á að
heiðra minningu þeirra milljóna manna sem í gegnum árin hafa látið lífið í
þágu friðar og frelsis. Séra Ámgrfmur Jónsson stjómar athöfninni og er öll-
um velkomið að taka þátt. í hermannagrafreitnum í Fossvogskirkjugarði em
grafir 128 breskra hermanna og 84 grafir hermanna frá öðmm löndum.
BESTU FRÉTTAMYNDIR HEIMS: Á laugardaginn verður
opnuð árviss sýning á bestu fréttamyndum heims, World Press Photo, en sú
sýning dregur árlega að sér fjölda manns. Sýningin verður, venjunni sam-
kvæmt, í Listasafni ASI við Grensásveg. Einn íslenskur blaðaljósmyndari
tók þátt í keppninni að þessu sinni, Ragnar Axelsson hjá Morgunblaðinu.
Fugl útataður í olíu berst fyrir lífi sínu í striðshrjáðu Kúveit, - ein af frétta-
myndum ársins á sýningunni í Listasafni ASI.
Jón Baldvin Hannibalsson um úrslitin í bandarískuforsetakosningunum:
Ný kynslóð hefur
kvatt sér hljóðs
Bill Clinton vann glæsilegan og
sögulegan sigur í bandarísku for-
setakosningunum þegar hann lagði
að velli hinn aldraða og úrræðalausa
George Bush. Alþýðublaðið leitaði
eftir áliti Jóns Baldvins Hannibals-
sonar utanríkisráðherra á niður-
stöðunum.
„Þetta em merkileg kosningaúrslit
fyrir margra hluta sakir. Tólf ára stjóm-
artímabili repúblíkana er Iokið, ný kyn-
slóð hefur kvatt sér hljóðs f bandarísk-
um stjómmálum, kynslóðin sem fædd-
ist eftir seinni heimsstyrjöldina. Demó-
krataflokkurinn er endumýjaður, bæði
að forystu og stefnumálum. Hann hefur
losað um tök ýmissa sérhagsmuna-
hópa, færst nær miðju bandarískra
stjómmála og boðar raunsærri stefnu
heldur en verið hefur um skeið. Hinn
nýi forseti hefur áunnið virðingu þeirra
sem fylgst hafa með þessari kosninga-
baráttu. Clinton hefur sýnt að hann hef-
ur þrek og úthald; og þrautseigju til
þess að lifa af og hafa sigur í erfiðri
baráttu. Að honum vom gerðar atlögur
sem hefðu orðið mörgum öðmm að
aldurtila.
Ég minni á, að fyrir um það bil 20
mánuðum þótti George Bush ósnertan-
legur, eftir frækilegan sigur í Persaflóa-
stríði. Skoðanakannanir mældu vin-
sældir hans og traust milli 70 og 80%;
hann er sá forseti sem notið hefur mests
fylgis, að sjálfum súperleikaranum Re-
agan ekki undanskildum. Nú hreppir
Bush þau örlög að vera einn af örfáum
sitjandi forsetum sem ekki ná endur-
kjöri, og deilir þeim örlögum með
mönnum cins og Carter, Hoover og
Taft.
Einn helsti áhrifamaður í flokki
demókrata lýsti því yfir, um það bil
sem prófkjör hófust fyrir ári, að Bill
Clinton væri dauðanum vígður. Hann
væri fyrirfram vonlaus og myndi bæt-
ast í hóp fallinna frambjóðenda demó-
krata. Þessi ummæli endurspegla and-
rúmsloftið á þessum tíma, þegar marg-
ir af öflugustu leiðtogum demókrata
töldu það pólitískt sjálfsmorð að sækj-
ast eftir útnefningunni: menn eins og
Mario Cuomo, ríkisstjóri í New-York,
og Lloyd Bendtsen, varaforsetaefni
Dukakis 1988. En það er meðal annars
þess vegna sem hinn ungi ríkisstjóri frá
Arkansas fékk sitt tækifæri en hann
sýndi líka að hann býr yfir þeim nauð-
synlega eiginleika stjómmálamanns;
að kunna að grípa tækifærið og færa sér
það í nyt.
Meginástæðan fyrir sigrinum er sú
að stjóm stjóm Bush hafði greinilega
þrotið örindið í efnahagsmálum. Það
var ekki bara að Bush væri fómarlamb
þeirrar lægðar í efnahagsmálum heims-
ins sem nú er rfkjandi, heldur hitt, að
hann tók við skelfilegu þrotabúi eftir
Ronald Reagan, sem að mínu mati er
lélegasti forseti sem setið hefur á for-
setastóli Bandaríkjanna, að minnsta
kosti á þessari öld. Reagan blöffaði sig
í gegnum tvö kjörtímabil en staðreynd-
in er sú, að með „vúdú-hagfræði“ sinni,
eins og Bush kallaði hana á sínum
tíma, kom hann þjóðarskuld Banda-
ríkjanna yfir 400 trilljónir dollara og
skildi eftir sig þvílíkan halla á ríkisfjár-
málum að Bush hefði sennilega ekki
enst kjörtímabilið til að kippa því í lið-
inn ef hann hefði byrjað á því - sem
hann gerði ekki.
Engu að síður ber að viðurkenna að
Bush gegndi þýðingarmiklu hlutverki
sem verður metið. Hann var forseti
Bandaríkjanna þegar heimsveldi Sov-
étríkjanna hmndi. Það má reyndar
segja Reagan til afbötunar að sennilega
átti hann, með óábyrgri fjármálapólitík
sinni, mikinn þátt í því að sprengja
Sovétríkin í vígbúnaðarkapphlaupi.
Það sem Bush skilur eftir sig er fyrst
og fremst forysta í Persaflóastríði, þótt
honum mistækist að vinna friðinn.
Hins vegar sýndi hann kjark við að
keyra í gegn fríverslunarsamning við
Mexíkó og Kanada. Það er aftur á móti
til marks um ólán hans að honum skyl-
di ekki endast forysta til þess að ná nið-
urstöðu í GATT-samkomulagið sem
var eina tækið sem hann hafði í hönd-
unum til að vinna bug á efnahagslægð-
inni.
Sannleikurinn er sá, að það er dapur-
legt að horfa upp á forystu iðnríkjanna
þessi misserin: vegna kosninganna má
segja að Bandaríkin hafi verið stjóm-
laus, eftir Maastricht hefur Evrópu-
bandalagið verið í upplausn og á reki,
Þýskaland er í vandræðum, ræður illa
við samningamálin og veitir ekki for-
ystu, efnahagsstórveldið Japan er í pól-
itísku uppnámi og ríki eins og Kanada
em í upplausn. Þannig að þegar saman
koma leiðtogar hinna svokölluðu sjö
iðnvelda, þá sjáum við ráðalausa,
gamla og þreytta menn. Menn sem em
á útleið, em í heljargreipum sérhags-
muna og taka ekki ákvarðanir. Þetta er
ein af meginástæðunum fyrir því að
gjaldeyrismarkaðir heimsins em í upp-
námi og hagkerfið f lægð.
Bill Clinton naut þess auðvitað að
hann háði sína kosningabaráttu um inn-
anríkismál. Loforð hans er að snúa
vöm í sókn í bandarísku efnahagslffi og
að bæta fyrir vanrækslusyndir repú-
blíkana varðandi undirstöðuatriði hinn-
ar þjóðfélagslegu umhyggju; að koma
á lágmarksöryggi í heilbrigðisþjónustu,
gera átak til að reisa borgir þessa mikla
ríkis úr rústum og að endurbæta banda-
rískt skóla- og menntakerfi. Mérkemur
stefna Clintons fyrir sjónir sem dæmi-
gerð raunsæ sósfaldemókratísk stefna
af því tagi sem helstu leiðtogar jafnað-
armannaflokka, til dæmis í Evrópu, em
talsmenn fyrir.
AKVA á Akureyri
Vilja einskorða siq við sölu í Ameríku
„Við höfum lagt alla áhcrslu á
Ameríkumarkaðinn, ekki Bretland.
Þangað seljum við vatn á flöskum,
þannig vilja Bandarík janicnn kaupa
vatnið, og einskorðum okkur við lít-
ið svaeði, Nevy Jersey og verslanir á
Manhattan. Ástæðan er einfaldlega
sú að í Ameríku fást betri verð fyrir
vatnið, 1,79 dollarar fyrir eins og
hálfs lítra flöskur, í staðinn fyrir að
við fengjum ekki nema 65 sent í
Bretlandi“, sagði Þórarinn Sveins-
son, mjólkurbússtjóri hjá KEA í
gær. Hann var mjög á öðru máli um
markaðsátakið í Bretlandi og hafði
ýmislegt um niálflutning Tómasar
Martinssonar hjá Pure Ice Ltd. að
scgja. Tómas sagði reyndar í viðtali
við Alþýðublaðið að hér væri farið
með rangt mál, hálfs lítra fernurnar
hefðu verið seldar á 42 pens í Safe-
way-búðunum, Akva hlyti að fá
meira í sinn hlut en þessi 65 sent.
„Við vorum alltaf harðir á því og
greindum Tómasi frá því alla tíð að við
ætluðum ekki að gera hann að umboðs-
manni fyrir vatnið okkar“, sagði Þórar-
inn Sveinsson í gær þegar Alþýðublað-
ið náði tali af honum. Tómas hefði get-
að keypt vatn af Akva eins og hver
annar heildsali og hefði hann keypt
nokkurt magn með bankaábyrgð. Hann
hefði keypt femur með texta sem mið-
aður var við amerískan markað og fékk
undanþágu hjá heilbrigðisyfirvöldum
og tolli til að fiytja vöruna inn f þeim
umbúðum. Sem heildsali væri Tómas
ábyrgur fyrir innkaupum sínum og
gæti ekki við neinn sakast, ef illa hefði
gengið.
Þá sagði Þórarinn að eftir að þeir
Akva-menn ræddu við forráðamenn
SmithKlein hafi þeir fengið talsverðan
áhuga á málinu. Állt leit vel út í byrjun.
Þá var rætt um að greiða Tómasi eina
ákveðna upphæð - kaupa hann út úr
samningunum og gera viðskiptin milli-
liðalaus.
Tómas hafði að sögn Þórarins kom-
ist í viðskipti við Safeway-verslana-
keðjuna í gegnum Greener nokkum,
lítinn heildsala með tvo sendibfia. Þeg-
ar Safeway ákvað að taka vöruna úr
hillum sínum gekk málið þannig frá
fyrirtækinu til Greeners, til Tómasar og
loks til Akva.
„Við ræddum við Safeway og buð-
um bætur“, sagði Þórarinn og sagði að
það fyrirtæki væri nokkuð seint til
svars. Ekki taldi hann að vænta mætti
viðskipta við það fyrirtæki.
Þórarinn sagði að í þessu eins og
mörgu væri sígandi lukka best. Fyrir-
tækið færi sér varlega og reisti sér ekki
hurðarás um öxl. Söluátakinu væri
beint að vænlegum markaði á afmörk-
uðu en þéttbýlu svæði, selt væri hjá
verslunarkeðjum með um 740 stór-
markaði. Salan fram í mars yrði vænt-
anlega um 20 tonn á markaðinn. Það
yrði varla hægt að tala um góða sölu
fyrr en undir árslok á næsta ári.
Þórarinn sagði að ekki hefði ein ein-
asta kvörtun borist vegna gæða vatns-
ins eða umbúða sem notaðar hafa ver-
ið. Vatnið væri lil dæmis veitt í Flug-
leiðavélunum og hefði áreiðanlega
heyrst í einhverjum Islendinguni ef
eittlivað amaði að. Hinsvegar sagði
Þórarinn að kvartað hefði verið við
þýska fyrirtækið sem framleiddi
pappafemumar vegna þess að þeir hjá
Akva héldu því fram að eilítið plast-
bragð bærist í vöruna.
Tómas sagði það ekki útilokað að
Akva sækti inn á Bretlandsmarkaðinn
síðar. En þá yrði þar um að ræða mark-
aðsfærslu eins og hún á að vera, réttar
umbúðir fyrir breskan markað.
„Hingað hringja fjölmargir áhuga-
samir aðilar í hverjum mánuði og vilja
selja vatnið okkar. Það gengur hins-
vegar ekki, það þarf meira til en áhug-
ann, það þarf þekkingu og viðskiptavit.
Margir em svo áhugasamir að þeir
gætu selt norðurljósin þess vegna, en í
þessu efni verða menn að hafa fætumar
ájörðinni.