Alþýðublaðið - 03.12.1993, Page 3

Föstudagur 3. desember 1993
BOKABLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
BÓK6C1MSÖGN fiLÞÝÐUBLfiÐSINS
PERLUR OG STEINAR eftir Jóhönnu Kristjónsdóttur
Kjarkur sem aldrei bregst
Jóhanna Kristjónsdóttir
hefur skrifað merkilega bók.
Hún sýnir mikinn kjark og
dirfsku þegar hún skrifar og
gefur út bók um hjónabands-
ár sín með skáldinu Jökli Jak-
obssyni, tólf ljúfsár ár með
gáfuðum snillingi og ungum
börnum þeirra þrem. Við vit-
um að Jóhanna er raungóð
kona og sannkölluð hetja sem
barist hefur við lausn ýmissa
verkefna með ótrúlegum ár-
angri.
Hvað á þetta
að þýoa?
Það þarf vissulega kjark til að
opinbera einkalíf sitt með þeim
hætti sem hér hefur verið gert.
Areiðanlega munu margir
hneykslast á því að svo sé gert.
Nú þegar hefúr undirritaður
heyrt setningar eins og Hvað á
þetta að þýða að segja fólki frá
öllu þessu? Já, hvað á það að
þýða?
Lýsingar Jóhönnu á eigin-
manni sínum, lífi þeirra saman,
ijölskylduhögum, bömum, vin-
um og vandamönnum, er afar
hreinskilin frásögn. Þar er áreið-
anlega fátt látið kyrrt liggja og
kemur margt þar á óvart. Eflaust
hefur Jóhanna þurft að íhuga
það lengi hvort hún ætti að gefa
út þessa sögu. En kjarkurinn
hefur ekki brugðist henni. Og
bókin á vissulega erindi við
margt fólk.
Jökull Jakobsson var brokk-
gengur í einkalífinu, ljúfur
drengur í augum þeirra sem hon-
um kynntust, en afar veikur fyrir
víni og konum. Snilligáfan
leyndist fæstum, en það var eins
og hann ætti oft erfitt með að
leysa hana úr læðingi. Snillingar
eru fágætir og ekki lekur rit-
snilldin látlaust úr penna góðs
skálds. Eftir Jökul liggja hins-
vegar nokkur prýðisgóð ritverk,
leikrit, smásögur og skáldsögur.
Einnig prýðis blaðamennska.
Þau hefðu eflaust getað orðið
fleiri og kannski betri verkin
hans, ef lífemið hefði verið
reglusamara.
Drykkjusýkin
og þolendurnir
Þessi bók Jóhönnu Kristjóns-
dóttur leiðir lesandann inn í
heim sem fæstir þekkja af eigin
raun. Heim ljölskyldu sem á við
að stríða mikið mein, alkóhólis-
mann, sem svo er kallaður í dag.
Á þessum ámm var fátt um
Iækningar á þessum sjúkdómi
og í raun niðrandi fyrir mann að
þurfa að leita inn á Klepp til að
fá bót meina sinna. Fyrir undir-
Jóhamut Kristjónsdáttir
rimðum var það nýtt sjónarhom,
að lesa um alkóhólistann séðan
með augum eiginkonunnar, þol-
andans. Þær lýsingar sem upp
em dregnar em ógnvekjandi og
sorglegt dæmi um það hvemig
sjúkdómur eins leggst á íjöl-
skylduna alla.
Ást við
fyrstu sýn
Afar ung hitti Jóhanna vænt-
anlegan eiginmann sinn á Adl-
on, kaffistofu listamanna að
Laugavegi ellefú, sem þeir fé-
lagar Silli og Valdi ráku í eina
tíð. Hún sextán, hann tuttuguog-
þriggja og lífsreyndur maður. Af
beggja hálfu var þetta ást við
fyrstu sýn. Ári síðar vom þau
gift og innan við tvítugt var hún
orðin tveggja bama móðir. Ljóst
er af bókinni að Jökull hefur
treyst hinni ungu eiginkonu
sinni í hvívetna. Hann var henni
um margt háður, ekki bara í
hinni eiginlegu lífsbaráttu, held-
ur var hún einnig ráðgjafi og
vinur við ritstörfin. Hún jarð-
bundin, hann draumóramaður.
Þegar ástin
fjarar út
Bókin Perlur og steinar segir
frá því hvemig áfengissýkin
leiðir til illra hluta í sambúðinni.
Smám saman grefur sjúkdómur-
inn sig um fjölskylduna alla,
eiginkonu og böm. Fjarvera eig-
inmannsins frá heimilinu sólar-
hringum saman er beinlínis orð-
in öllum Iéttir. Ástin fjarar út og
við tekur fyrirlitning og fjand-
skapur, eilíft nudd og nag út af
nánast hveijum hlut.
Líf þeirra Jóhönnu og Jökuls
saman í nærri tólf ár er lagt fyrir
dóm lesandans. Frásögnin er
hvort tveggja í senn, hugljúf
þegar allt er í góðu gengi og
ógnvekjandi þegar áfengisdjöf-
ullinn kemst á kreik, og það ger-
ist allt of oft.
Undirritaður er með þeim
ósköpum gerður að eiga erfitt
með að nasa um of af einkamál-
um annarra og vill síður liggja á
skráargötum. Með því að lesa
þessa bók Jóhönnu Kristjóns-
dóttur verður þó ekki vikist und-
an því að fá vitneskju um ýmsa
afar nærgöngula hluti úr per-
sónulegu sambandi tveggja
þjóðkunnra persóna, sem og
vina þeirra og vandamanna. En
Jóhanna skrifar bókina af mikl-
um heiðarleika og yfirleitt af
smekkvísi, þó ekki í öllum til-
vikum. Henni hefur tekist að
skapa sögu sem á erindi til fólks.
Jón Birgir Pétursson.
Heimreið
Hundarnir létu sem ég vœri móðir þeirra.
Og bróðir.
Þó þekkti ég þá ekki.
Eg gekk eftir þessum vegi tilað hitta þig.
Tungur þeirra tóku á móti mér.
Og loppur.
Ég þekkti þá ekki.
Taska mín var ekki þung.
Aðeins landakort og ást.
Gjöfsem ég œtlaði að gefa.
Við anddyri húss þíns biðu mín börur.
Þetta ljóð er úr bók Kristínar Óniars-
dóttur, þerna á götnlti veitingahúsi,
sem nýverið kom út hjá Máli og menn-
ingu. Kristín (f. 1962) er eitt athyglis-
vcrðasta skáld sinnar kynslóðar. Hún fer
ævinlega eigin leiðir, enda frumlegt
skáld að upplagi. Kristín notar einatt
hversdagsleg orð en nær að magna úr
þeim galdur sem lætur fáa ósnortna.
Barna- og unglingabœkur frá Fróða
Spor i myikri Þorgríms Þráinssonar
Auk þess sögur eftir Jónínu Leósdóttur og Helgu Möller og Spennandi
spurningakeppni fyrir alla fjölskylduna
Þorgrfmur Þráinsson átti tvær
mest seldu bækur síðasta árs og
nú er komin út sjötta bók þessa
vinsæla höfundar. Bókin heitir
Spor í myrkri og fjallar um sex
unglinga sem dvelja í eyðibýli á
Snæfellsnesi um verslunar-
mannahelgi. Þetta eru lífsglaðir
og kátir krakkar, fullir ei'tir-
væntingar og tilhlökkunar. En
ferðin á eftir að taka óvænta
stefnu og krakkarnir lenda í al-
varlegri og dulmagnaðri at-
burðarás sem þeir gátu engan
veginn séð fýrir.
Hlátur breytist í grátur og
stríðni í skelfingu þegar krakk-
arnir átta sig á því að saga húss-
ins tengist voveiflegum atburð-
um. Þegar unt líf og dauða er að
tefla verða ástamál og ósætti að
víkja fyrir sameiginlegri baráttu
við óvænta gesti. Það reynir
vcrulega á vináttu og samheldni
krakkanna og þeir verða sam-
eiginlega að leggja fram alla
krafta sína til þess að sigrast á
vandamálunum sem við er að
etja. Inn í söguna fléttast síðan
atvik frá æskuámm krakkanna
þarsent hver hefur sína sögu að
segja.
Fyrsta skáldsaga
Jónínu Leósdóttur
Sundur og saman er heiti
fyrstu unglingabókar Jónínu Le-
Þorgrímur Þráinsson. Skrifar um
ungan vinahóp sem dvelur á eyði-
býli yfir verslunarmannahclgi
þegar válegir atburðir fara að ger-
ast...
ósdóttur, en hún er alkunn fyrir
blaðantennsku og ritstörf. Sögu-
hetjur bókar Jónínu hafa lokið
gmnnskólanánti og er að hefja
nám í menntaskóla í Reykjavík.
Það em vitanlega töluverð við-
brigði og hefur ýmis vandamál í
för með sér. Aðalsöguhetjan,
Birna. er nýflutt utan af landi
með föður sínum og bróður og
margt í borgarlíftnu og um-
hverfmu erhenni framandi. Hún
er þó fljót að aðlagast breyttum
aðstæðum og eignast góða vini í
Jónína Leósdóttir. Fyrsta skáld-
verk hcnnar fjallar um unglinga á
krossgötum í lífinu...
skólanum, Heimi og Hildi sem
mynda „þremenningaklíkunna"
með henni.
En þótt skólalífið sé
skemmtilegt og ýmislegt spenn-
andi gerist þar í samskiptum við
aðra nemendur og kennara er líf
unga fólksins þó ekki áhyggju-
laust. Bima hefur áhyggjur af
sambandi foreldra sinna og
hugsar oft til gömlu félaganna
fyrir norðan. Hildur á einnig við
erfiðleika að etja sém félögum
hennar gengur illa að koma
auga á og skilja. Ljúfsár ást er
að kvikna hjá unga fólkinu og
því fylgja ýmsar spumingar,
hugsanir og vandamál. Ásta-
málirt köma einnig við sögu hjá
eldri söguhetjum sem ganga
hreinna til verks í sínum málum.
Spennandi
spurningakeppni
Spennandi spumingakeppni
er heiti á bók sem áreiðanlega á
eftir að vekja lukku í jólaboðun-
um. Höfundur bókarinnar er
Guðjón Ingi Eiríksson, og er
Spennandi spumingakeppni er
hagað þannig að hún hentar vel
fyrir alla aldurshópa. Bókinni er
skipt í nokkra efnisflokka þann-
ig að keppendur geta valið sér
spurningar eftir áhugasviði. Þá
em spumingamar þannig að vel
hentar að leggja þær fyrir-tvö lið
eða tvo einstaklinga sem keppa
því jafnan em tvær spurningar í
senn sem sncrta áþekkt efni og
em álíka þungar.
Uppbygging bókarinnar er
með þeim hætti að auðvelt er
fýrir þann sem stjómar leiknum
að hafa svörin á reiðum hönd-
um, og skera úr um réttmæti
svara. Spumingar ern á vinstri
síðu bókarinnar og svörin við
þeim á hægri síðu