Alþýðublaðið - 26.07.1994, Qupperneq 5

Þriðjudagur 26. júlí 1994
við kostnaðarhlið þessa veru-
leika og efna fyrirheitin um
auknar ijárveitingar til þessa
þáttar skólahaldsins. Vinna þarf
að aukinni samvinnu skóla,
verkalýðshreyfmgar og at-
vinnurekenda um starfsmennt-
un í landinu og tengja gerð
kjarasamninga og skólagöngu á
þessu sviði. Samvinna nái til
rekstrar og námsskrár og aðilar
deildi ábyrgð. Um er að ræða
langatímaverkefni.
Mikilvægt er að starfs-
menntabrautir framhaldsskóla
tengist námsleiðum til stúdents-
prófs og öðru framhaldsnámi.
Þjóðarsátt um
skólastarf
Það þarf að ríkja sátt um
framhaldsskólann. Til þess að
svo megi verða þarf meðal ann-
ars að gera eftirfarandi breyt-
ingar á kjarasamning:
(a) Kennslutímabil verði
lengt til að unnt verði að hafa
skólaannir jafnlangar. Jafn-
framt þarf að gæta þess að eðli-
legur undirbúningur skólastarfs
geti farið fram.
(b) Skólastjómendum verði
gert kleift að virkja betur kenn-
ara til þróunarstarfs í skólum
með því að fella niður og/eða
einfalda hin bindandi ákvæði
kjarasamninga um viðveru
þeirra. Þá verði verkstjóm í
skólum efld.
(c) Stefnt verði að því að
stytta gmnnskóla og framhalds-
skóla um eitt ár án þess að
stytta námstíma nemenda.
(d) Stefnt skai að því að gefa
nemendum framhaldsskóla og
á háskólastigi kost á að stunda
sumamám með það að mark-
miði að flýta námi sínu.
„Æviráðningar verði
afnumdar“
Kaflinn um ráðningarreglur í
lögum númer 48 frá árinu 1986
um lögvemdun á starfsheiti og
starfsréttindum grunnskóla-
kennara, framhaldsskólakenn-
ara og skólastjóra verði tekinn
til endurskoðunar.
,,Æviráðningar“ verði af-
numdar og skólastjórar og
kennarar ráðnir ótímabundinni
ráðningu enda verði tekið dllit
til þessarar breytingar í kjara-
samningum. Til þess að ná
fram nauðsynlegum breyting-
um í skólastarfi verður að end-
urskoða starfsskyldur og starfs-
kjör uppeldisstétta.
Aætlun um
uppbyggingu skóla
líkt og nú er gert
um vegagerð
Uppbygging framhaldsskóla
er of hæg í landinu og getur
skólakerfið ekki lengur sem
skyldi uppfyllt þau markmið er
því em sett.
Þörf er fyrir auknar fjárveit-
ingar til húsnæðismála skóla í
ríkari mæli en veittar hafa verið
undanfama áratugi. Gerð verði
áætlun um uppbyggingu skóla
með viðlíkum hætti og nú er
gert um vegagerð.
Nýjar leiðir
í háskóla til
menntunar
kennara
Skilgreina þarf nýjar leiðir
innan skora háskóla sem upp-
MENNTAMAL
fyllt geta þarfir framhaldsskól-
anna fyrir menntun kennara í
einstökum greinum.
Mikil þörf er fyrir þetta til að
mynda á sviði raungreina.
Alþjóðlegur háskóli á
sviði sjávarútvegs.
Stuðla skal að auknum
möguleikum Islendinga til að
starfrækja alþjóðlega háskóla í
samvinnu við aðrar þjóðir eða
samtök þjóða svo sem Samein-
uðu þjóðimar einkum á sviði
sjávarútvegs.
Þjónusta íslenskra
framhaldsskóla við
erlenda nemendur
Skoða skal möguleika ís-
lendinga til að bjóða ffam þjón-
ustu íslenskra framhaldsskóla á
erlendum vettvangi, til dæmis
með nemendaskiptum og ráð-
gjöf-
Grunnskólar til sveit-
arfélaga, framhalds-
skólar ríkisreknir
Þar til markmiðum Alþýðu-
flokksins í sameiningu sveitar-
félaga (30 sveitarfélög í land-
inu) er náð, verður framhalds-
skólinn ríkisrekinn að öllu leyti
að undanskildum stofnkostnaði
en gmnnskólinn verður fluttur í
hendur sveitarfélaga eða sam-
taka þeirra innan þriggja ára.
Tekjustofnar verða fluttir til
sveitarfélaga til samræmis
flutningi verkefna.
Einsetnir grunnskólar,
samfelldur skólatími
nemenda og
skólamáltíðir
Alþýðuflokkurinn vill að allir
grunnskólar verði einsemir fyr-
ir næstu aldamót og skólatími
nemenda verði samfelldur.
Grunnskólanemendum gefist
kostur á skólamáltíðum á vægu
verði, þar sem nemendur greiði
efniskostnað en viðkomandi
sveitarfélög greiði annan kostn-
að.
Sveitarfélög geta falið einka-
aðilum eða samtökum rekstur
skóla í þeirra umboði, svo
framarlega sem þeir fullnægi
þeim menntunar- og ábyrgðar-
kröfum sem löggjafinn setur og
að ekki verði innheimt sérstök
skólagjöld til rekstrar.
Uppbygging
háskólastigsins markist
af framsýni og víðsýni
Efla ber rannsóknir, þróunar-
starf og kennslu á öllum skóla-
stigum og ekki síst á háskóla-
stigi.
Skilgreina þarf ítarlegar og
betur háskólastigið. Glöggri
verkaskiptingu þarf að koma á
milli einstakra sérskóla og há-
skóla.
Uppbygging háskólastigsins
þarf að markast af framsýni og
skilningi á þeirri verðmæta-
sköpun sem þar fer fram í þágu
íslenskrar þjóðar. Uppbygging-
in þar að taka mið af langtíma-
sjónarmiðum og má aldri lúta
skammtímahagsmunum at-
vinnulífs og ríkisvalds á kostn-
að langtímahagsmuna síns og
þjóðarbúsins.
Sjálfstæði og skilvirkni
rannsóknastofnana
aukið
Rannsóknastarf og tækniþró-
un eru forsenda efnahagslegra
framfara og hluti háþróaðs
menningarsamfélags.
Auka þarf hlut þjóðartekna
til þessara þátta.
Markmið þessa er að auka
ljölbreytni, arðsemi og bæta
samkeppnisstöðu íslensks at-
vinnulífs. Því ber að efla rann-
sóknarsjóði, auka sjálfstæði og
skilvirkni rannsóknastofnana
og loks að hvetja fyrirtæki til
að sinna rannsóknum og þróun-
arstarfi með skattalegum íviln-
unum.
Jafnrétti til nám óháð
efnahag, búsetu eða
féiagslegum aðstæðum
Til að tryggja jafnrétti til
náms óháð efnahag, búsetu eða
félagslegum aðstæðum, þarf
ríkisvaldið að sjá námsmönn-
um í háskólanámi og í viður-
kenndu verknámi fyrir aðgangi
að námslánum og námsstyrkj-
um. Lánasjóður íslenskra
námsmanna gegnir þar lykil-
hlutverki.
Sjóðurinn skal greiða láns-
hæfum námsmönnum fram-
færslueyri jafnóðum á náms-
tíma. Námslán skal að öllu
jöfnu endurgreiða og skal end-
urgreiðsluhlutfallið tekjutengt.
Jafnhliða lánum skal veita
styrki til að kosta hluta langs
sérhæfðs framhaldsnáms.
47. flokksþing Alþýðu-
flokksins - Jafnaðarmanna-
flokks íslands - hvetur þing-
menn flokksins og ráðherra til
að beita sér fyrir því í ríkis-
stjóm og á Alþingi að lögum
um Lánasjóð íslenskra náms-
manna verði breytt við fyrsta
tækifæri.
I þessu sambandi verði tekið
tillit til niðurstaðna starfshóps
Alþýðuflokksins um málefni
LÍN þegar þær liggja fyrir og
fyrirliggjandi samþykkta 46. og
47. flokksþings. Flokksþingið
hvetur jafnframt forystumenn
sína til að þrýsta á menntamála-
ráðherra, Olaf Garðar Einars-
son, til að hefja boðað samstarf
við námsmenn um endurskoð-
un laga um Lánasjóð íslenskra
námsmanna.
Fjölbreytt fræðsla og
endurmenntun fyrir
alla aldursflokka
Alþýðuflokkurinn ætlar ríkis-
valdi að sjá öllum íbúum fyrir
fjölbreyttri fræðslu og endur-
menntun allt lífið í samstarfi
við sveitarfélög, samtök verka-
lýðshreyfingarinnar, samtök at-
vinnurekenda, fyrirtæki, skóla
og einstaklinga.
Sérstök áhersla er lögð á
þessa fræðslu fyrir þá sem ekki
hafa notið skólagöngu sem
skyldi.
Listaháskóli - Þáttur
lista aukinn í almennu
skólastarfí
Styrkja þarf skipulag listahá-
skóla og leggja aukna áherslu á
þátt lista í almennu skólastarfi.
Lög um listamannalaun verði
endurskoðuð með það að leið-
arljósi að draga úr dilkadrætti
listgreina.
Alþýðuflokkurinn vill veita
ftjálsu framtaki einstaklinga og
samtaka listamanna aðstöðu til
að hafa áhrif á aðgerðir ríkis-
valdsins á þessu sviði. Til
greina kemur að breyta sumum
listastofnunum í sjálfseignar-
stofnanir.
Alþýðuflokkurinn vill efla
menningar- og listasjóði og
taka tillit til alþjóðlegra sam-
þykkta á þessu sviði.
Kennsla í táknmáh
fyrir alla
Alþýðuflokkurinn vill að
nemendum á öllum skólastig-
um standi til boða að hljóta
kennslu í táknmáli fyrir heym-
arlausa.
Heymarlausir búa við félags-
lega einangran. Telur Alþýðu-
flokkurinn mikilvægt að heym-
arlausir og þeir sem heym hafa
geti átt sem eðlilegust tjáskipti
sín á milli.
Málræktarsjóður
efldur
47. flokksþing Alþýðu-
flokksins telur mikilvægt að
efla úrræði þjóðarinnar til þýð-
ingarstarfa vegna aukinnar þátt-
töku íslendinga í alþjóðlegu
samstarfi.
I þessu skyni verði Málrækt-
arsjóður efldur í samvinnu ríkis
og annarra.
__________ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
Háskólar veiti nýrri
þekkingu inn í
íslenskt þjóðlíf
Ríkissjóður skal efla nýsköp-
unarsjóði námsmanna háskóla
á Islandi og starfsemi nem-
endafyrirtæki þeirra (svo sem
Hástoðar). Þess er vænst að ís-
lenskir háskólar standi að rann-
sóknum sem era hlutgengar í
alþjóðlegu samstarfi og veiti
nýrri þekkingu inn í íslenskt
þjóðlíf.
Tengja skal íjárveitingar til
þessara þátta hversu vel háskól-
um tekst til að veita atvinnulífi
landsmanna aðstoð með ráð-
gjöf, vandamálagreiningu, vott-
unarstarfi, endurmenntun, rann-
sóknastarfi og framkvæði að
nýsköpun.
Námsframboð Tækni-
skóla íslands aukið
Efla ber Tækniskóla íslands
til að auka námsframboð sitt
svo styrkja megi betur atvinnu-
vegi landsmanna.
Islendingar aðilar að
samnorrænum og
evrópskum
menntamarkaði
Tryggja þarf að íslendingar
geti áfram verið aðilar að sam-
norrænum og evrópskum
menntamarkaði.
Nánara samband
starfsmenntabrauta
og námsleiða til
háskólanáms
Greina þarf vandamál mis-
vægis í innritun á námsbrautir
framhaldsskólans og finna við-
eigandi lausnir. í raun hafa
framhaldsskólar landsins tekið
stórstígum framförum undan-
farandi áratugi án þess að að-
sókn nemenda á einstakar
námsbrautir hafi ráðist af
námsframboði skólanna ein-
göngu.
Fullyrða má að íslenskir
framhaldsskólar veiti ekki síðri
þjónustu en skólar í öðram
löndum á flestum sviðum.
Frekar hafa íhaldssöm viðhorf
foreldra og samfélags meira
ráðið um dreifingu þeirra á
námsbrautir en þarfir samfé-
lagsins eða atvinnulífsins eins
og marka má af brottfalli nem-
enda af einstökum námsbraut-
um. Lfldegt er að nánara sam-
band starfsmenntabrauta og
námsleiða til háskólanáms
verði til þess að hvetja nemend-
ur frekar til að íhuga að innrit-
ast á starfsmenntabrautir.
Rúmlega helmingur lands-
manna starfar á sviði viðskipta
og þjónustu og er því rík
ástæða til að vanda skipulagn-
ingu námsframboðs á því sviði.
*
Abyrgðarmenn
vinnuhóps um mótun
menntastefnu
Alþýðuflokksins
Ábyrgðarmenn vinnuhópsins
sem lagði fram drög að
menntamálastefnu Alþýðu-
flokksins - Jafnaðarmanna-
flokks íslands - á 47. flokks-
þinginu í Suðumesjabæ voru
Margrét Bjömsdóttir, aðstoðar-
maður Sighvats Björgvinsson-
ar, og Hörður Zóphaníasson,
skólastjóri.