Alþýðublaðið - 12.10.1994, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 12. október 1994
TIÐINDI
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 3
Frumvarp til laga um takmörkun á ráðstöfun SÍLDAR til bræðslu
senn lagt fram á Alþingi:
Silfur hafsins
til manneklis
Sfld af íslandsmiðum hef-
ur lengi þótt hinn mesti
herramannsmatur víða
um lönd. Eigi að síður hefur
silfri hafsins verið mokað í
bræðsluofna sfldarverksmiðj-
anna heldur ótæpilega. Nú vill
Þorsteinn Pálsson sjávarút-
vegsráðherra að sfldin verði
unnin sem mannamatur í meira
niæli en verið hefur, en ekki
sem skepnufóður. Hann flytur
frumvarp til laga um takmörk-
un á ráðstöfun sfldar til
bræðslu, þar sem honum er
heimilt með reglugerð að tak-
marka ráðstöfun sfldar til
bræðslu.
Frumvarp sjávarútvegsráð-
herra hefur fengið jákvæða um-
íjöllun í þingflokkunum og má
nú búast við afgreiðslu þess á
Alþingi.
Innan Alþýðuflokksins hefur
þetta mál fengið mikla athygli á
síðustu misserum. Eiríkur
Stefánsson, formaður Verka-
lýðs- og sjómannafélags Fá-
skrúðsfjarðar, hefur flutt tillög-
ur um þetta efni innan Alþýðu-
flokksins.
„Ég er að sjálfsögðu afskap-
lega ánægður með þessi tíð-
indi“, sagði Eiríkur í gær. „Ég
beitti mér talsvert fyrir þessu, á
flokksþingi og innan flokks-
stjómar og vom tillögur rnínar
samþykktar þar. Það vom ntér
viss vonbrigði að tvær vertíðir
hafa liðið án þess að kippt væri
í taumana. Mér sýnist að þessi
lög muni skapa fjölmörg störf
víða um landið og auka útflutn-
ingsverðmæti sfldarinnar",
sagði Eiríkur.
Sfldarsjómenn hafa staðið á
móti því að sfld færi til vinnslu
á mannamat. Þeir hafa sagt að
verðmunur á sfld til bræðslu og
til manneldis sé óvemlegur. Því
sé það þeirra hagur að landa
síldinni hratt til fiskimjölsverk-
smiðjanna, til að komast sem
fyrst á miðin að nýju. Nú verð-
ur breyting hér á. RáðheiTa
mun verða í stakk búinn að
beita reglugerð þegar honum
sýnist þörf á.
í athugasemdum við laga-
immvarp sjávarútvegsráðherra
segir að vaxandi hluti sfldarafl-
ans hafi farið í mjöl- og lýsis-
vinnslu á undanförnum ámm.
Dæmi er tekið af sfldarvertíð
1985/1986, en þá hafi aðeins
2% aflans verið ráðstafað til
bræðslu. Á næstu vertíðum
stækkaði þetta hlutfall og náði
hámarki á vertíðinni
1992/1993, eða 72%. Á síðustu
sfldarvertíð var þetta hlutfall
63%.
Raktar eru ýmsar ástæður
fyrir þessari þróun. Breytingar
hafa orðið á sölumöguleikum
sfldar á síðustu ámm, ekki síst
vegna hmns markaða í fyrrum
ÞORSTEINN PÁLSSON: Nú vill sjávarútvegsráðherra að síldin verði unnin sem
mannamatur í meira mœli en verið hefur, en ekki sem skepnufóður. Hann flytur
frumvarp til laga um takmörkun á ráðstöfun síldar til brœðslu, þar sem honum er
heimilt með reglugerð að takmarka ráðstöfun síldar til brœðslu. Frumvarp ráð-
herra hefur fetlgið jákvœða UmjjÖllun. Alþýðublaösmynd/EinarÓlason
EIRÍKUR STEFÁNSSON, formaður Verkalýðs- og sjómannafélags Fáskrúðs-
fjarðar: „Ég er að sjálfsögðu afskaplega ánœgður meðþessi tíðindi...Það voru
mér viss vonbrigði að tvœr vertíðir hafa liðið án þess að kippt vœri í taumana. Mér
sýnist að þessi lög muni skapa jjölmörg störf víða um landið og auka útflutnings-
verðmœti síldarinnar.“ Aiþýðubiaðsmynd
Sovétríkjum. I öðm lagi er bent
á að loðnuveiðar á haustvertíð
hafa gengið illa á undanförnum
ámm og því hefur loðnuflotan-
um, sem er að stómm hluta í
eigu loðnuverksmiðja, í vax-
andi mæli verið beint til sfld-
veiða. I þriðja lagi er bent á að
sfldin hefur haldið sig langt frá
landi og svo djúpt að erfitt hef-
ur verið fyrir hefðbundna sfld-
arbáta að ná henni. I ljórða lagi
gildir sú regla í Evrópusam-
bandinu að óheimilt er að ráð-
stafa sfld til bræðslu. Vaxandi
sfldarafli í Evrópu hefur leitt til
mikils framboðs á verkaðri sfld
í Evrópu og lækkandi verðs á
afurðunum.
Af þessari þróun hefur sjáv-
arútvegsráðuneytið áhyggjur.
Utreikningar Þjóðhagsstofnun-
ar sýna að mest vinnsluvirði er
af vinnslu sfldar til manneldis,
en til muna rninna, sé sfldin
brædd. Þá hafa vinnuveitendur
og verkalýðsfélög hvatt til þess
að sfld sé ráðstafað til manneld-
isvinnslu til þess að vinna bug
á vaxandi atvinnuleysi.
Sjávanítvegsráðuneytið hefur
reynt að tryggja að stærri hluti
síldaraflans fari til manneldis-
vinnslu og haft samráð og
fundi með hagsmunaaðilum.
Undir lok síðustu sfldarvertíðar
var ljóst að ekki mundi takast
að standa við gerða samninga á
sölu á síld til manneldis. Gripið
var til þess ráðs að setja lög
sem bönnuðu ráðstöfun sfldar
til bræðslu. Þau lög komu hins
vegar ekki að gagni, sfldveiðar
vom langt komnar og aflinn of
smár til söltunar og frystingar.
í byrjun september skipaði
ráðherra nefnd til að gera til-
lögur sem miða að aukinni nýt-
ingu sfldar til manneldis og
nýta betur þá möguleika til at-
vinnusköpunar og gjaldeyris-
öflunar sem felast í veiðum og
vinnslu síldar. Meðal þess sem
nefndin lagði til við Þorstein
Pálsson var að hann flytti fmm-
varp það sem nú liggur fyrir til-
búið til afgreiðslu Alþingis.
4000 „hm.“ af SKJÖLUM
Borgarskjalasafnið varð 40 ára fyrir helgi og heimsótti
borgarstjóri, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, safnið á föstu-
daginn og skoðaði sýningu þess og vottaði afmælisbarninu
virðingu sína á afmælisdaginn. í Borgarskjalasafni eru varð-
veitt skjöl og ýinis gögn sem varðveita upplýsingar uni starf-
semi og sögu borgarinnar, stofnana hennar og fyrirtækja.
Safnið geymir ennfremur skjöl frá einkaaðilum, fyrirtækjum,
félögum og einstaklingum. Safnið er ekkert smáræði, - 4.000
hillumetrar af skjölum. Sal'nið er til húsa að Skúlatúni 2 en
flytur senn í Tryggvagötu 15...
Ódýrir HÁSKÓLANEMAR
„Samanburður við háskóla á Norðurlöndum sýnir að kostn-
aður á hvern nemanda er mun lægri við Háskóla íslands en
við aðra skóla í nágrannalöndunum. Fyrir þremur árum voru
Ijárveitingar til Háskóla Islands engu að síður skornar niður
um 100 milljónir. Síðan hefur nemendum tjölgað um 10% en
íjárveitingar staðið í stað", segir í ályktun frá stjóm Félags
iiáskólakennara. Bcnt er á að Háskólinn verði að skera niður
starfsemi sína, fækka námskeiðum, stækka kennsluhópa langt
umfram eðlileg mörk og að aðstaða til rannsókna við skóiann
sé óviðunandi. Alleiðingin sé sú að Háskóli íslands geti ekki
fylgt eðlilegri franiþróun og orðið sú forsenda nýsköpunar í
atvinnulfli þjóðarinnar sem af honum er ætlast...
ÍSAGA gefur Iðnskólanum
lðnskólinn í Reykjavík héll upp á 90 ára afmæli sitt á dög-
unum. Meðal gjafa sem skólanum bárust var fullkomið gas-
dreitikerfi sem Isaga hf. gaf skólanum, en það góða fyrirtæki
álti 75 ára afmæli nú nýlega. Kerlið er af nýjustu gerð frá lyr-
irtækinu AGA í Svíþjóð. Gasdreifikertið þýðir að nú geta
nemar í gmnndeildum málntiðna geymt súrefnis- og acety-
lengashylki í viðbyggingu, en þaðan liggja leiðslur inn í
vinnurýmið í úrtök í veggjum kennslustofanna. Þetta er dýr-
mæt gjöf fyrir lðnskólann, kostar um 800 þúsund krónur, og
kemur sér afar vel við kennsluna. Nýja gasdreifikerfið útrýmir
gas- og súrefnishylkjum úr kennslustofum skólans, - eftir
standa aðeins veggúrtökin eins og sést lengst til hægri á
myndinni...
„Útskýringai* GUÐJÓNS
Dugnaður Guðjóns Magnússonar, skrifstofustjóra heil-
brigðisráðuneytis, við tekjuöflun hefur vakið þjóðarathygli og
jafnframt mikinn kurr meðal almennings og lækna. Stjóm
Lœknaráðs Landspúalans hefur ályktað um unimæli Guð-
jóns í ljölmiðlum. Þykir ráðinu miður að Guðjón hefur koniist
svo að orði að aðferð hans til tekjuöflunar sé fremur venjuleg
aðferð lækna. Læknaráðið þekkir ekki dæmi þess að iæknar
spítalans hali notað dagpeningagreidd námsleyli sín á þann
hátt, sein Guðjón gefur í skyn. Skýr ákvæði em í kjarasamn-
ingum sjúkrahúslækna að taki læknir önnur laun í nántsleyii
komi tilsvarandi fríídráttur á dagpeningagreiðslum. Ummæli
Guðjóns em hörmuð, hér sé vakin upp rakalaus og ómakleg
tortryggni í garð sjúkraliúslækna...
Litlu breytir ÍHALDHD
SjálfsUeðisJlokkurinn í Reykjaneskjördœmi heldur pröf-
kjör 5. nóvember næstkomandi. Aðeins níu einstaklingar hafa
skilað inn framboði, - þingmennimir fimm. Árni Ragnar
Árnason, Sigrtður Anna Þórðardóttir, Ólafur Garðar
Einarsson, Árni M. Mathiescn og Salonie Þorkelsdóttir.
Við þau keppa um sæti á listanum: Stefán Þ. Tómasson, út-
gerðarstjóri í Grindavík; Sigurrós Þorgrímsdóttir, stjóm-
málafræðingur í Kópavogi; Kristján Pálsson, fyirverandi
bæjarstjóri í Njarðvík; og Viktor B. Kjartansson, tölvunar-
fræðingur í Keflavík. Þykir mörgum mannval þetta fremur
rýrt...
Embætti RÍKISSÁTTASEMJARA
Tíu hafa sótt um embætti Ríkissáttasemjara til félagsmála-
ráðuneytisins. Það eru eftirtalin; Birgir Guðjónsson, Guð-
mundur Benediktsson, Guðríður Þorsteinsdóttir, Harald
Sigurbjörn Holsvik, Hjalti Steinþórsson, Jón Hjartarson,
Jón Gauti Jónsson, Kristín Einarsdóttir, Már Gunnars-
son og Þórir Einarsson
i