Alþýðublaðið - 14.10.1994, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
UMRÆÐA
Föstudagur 14. október 1994
mVBLMO
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Setning og umbrot: Alprent hf.
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Sími: 625566 - Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 140
Vantraust
ástjómar-
andstöðuna?
Stjórnarandstaðan á Alþingi er málefnalega gjaldþrota.
Það kom glöggt fram í umræðum um stefnuræðu forsætis-
ráðherra, þegar málglaðir oddvitar Framsóknar, Alþýðu-
bandalags og Kvennalista reyndust ekki hafa neitt til mál-
anna að leggja. Augljós batamerki í efnahagsmálum voru
sniðgengin en skrattinn málaður í mörgum litum á vegg-
inn. Stefna stjómarandstöðunnar í öllum veigamestu mál-
um var jafn óljós eftir sem áður.
Ekki hafði suð myndavélanna fyrr þagnað í þingsalnum
en stjómarandstaðan kom sér aftur í kastljós ijölmiðla; nú
með því að kreíjast umræðna um stöðu ríkisstjómarinnar.
Þar var sama gasprið og innihaldslausa gagnrýnin endur-
tekin. Ríkisstjómin stóð hinsvegar sterkari eftir en áður.
Nú hefur stjómarandstaðan boðað vantraust á ríkisstjóm-
ina. Forystumenn Framsóknar, Alþýðubandalags og
Kvennalista viðurkenna opinberlega að sú tillaga muni
ekki ná fram að ganga. Þetta sé hinsvegar „eðlilegt fram-
hald af umræðunni“! Það má kannski til sanns vega færa
að tilgangslaus vantrausttillaga sé eðlilegt framhald af til-
gangslausu málþófí. Það er hinsvegar raunalegt að stjóm-
arandstaðan skuli hafa svo djúpa þörf til þess að auglýsa
málefnafátækt sína með þessum hætti hvað eftir annað.
Stjómarandstöðunni ber, á öllum tímum, að sýna ríkis-
stjóminni aðhald. Það er hin lýðræðislega skylda stjómar-
andstöðunnar. Þessari skyldu hafa málþófsmenn Fram-
sóknar, Alþýðubandalags og Kvennalista bmgðist alger-
lega. Vantraustið hittir þá sjálfa íyrir.
Furðuleg
ráðstöhm
Ríkisútvarpið er orðið íslendingum það sem konungsfjöl-
skyldan er Bretum; stöðug uppspretta umtals og hneyksl-
ismála. í gær var skýrt frá því að Illuga Jökulssyni hefði
símleiðis og fyrirvaralaust verið sagt upp starfi sem pistla-
höfundi á Rás 2. Að sögn Illuga gaf Sigurður G. Tómas-
son dagskrárstjóri honum þá skýringu að pistlar hans
væm of pólitískir og hann „nennti ekki lengur að hlusta á
kvartanir valdhafandi manna.“ Það er aumt hlutskipti hjá
Sigurði, sem er háttsettur yfirmaður hjá RÚV, að láta
segja sér fýrir verkum af geðstirðum pólitíkusum sem
ekki þola gagnrýni.
Viðbrögð hlustenda RÚV í gær vom eftirminnileg: í ffétt-
um var skýrt frá því að símkerfi stofnunarinnar hefði ekki
þolað álagið þegar fólk hringdi til að lýsa yfir stuðningi
við Illuga. Svo virðist sem yfirmenn útvarpsins þoli ekki
heldur álagið sem fylgir því að standa vörð um málfrelsi
gagnvart varðhundum flokkanna.
Yfirlit um ATVINNUHORFUR frá sjónarfióli fyrirtækja:
Skortur á starfs-
fóHd ífískinn
- / fýrsta skipti frá árinu 1991 telja atvinnurekendur ekki þörfá að fækka starfsfólki
I byggingarstarfsemi vildu atvinnurekendur fœkka um 110 manns.
Nú liggja fyrir niðurstöður
úr atvinnukönnun Þjóð-
hagsstofnunar sem gerð
var í september. Aukin umsvif í
þjóðarbúskapnum setja svip
sinn á niðurstöðumar. I fyrsta
skipti ffá árinu 1991 telja at-
vinnurekendur ekki þörf á að
fækka starfsfólki þegar á heild-
ina er litið og skortur virðist
vera á starfsfólki í fiskiðnaði.
Könnunin leiddi í ljós að
starfsmannafjöldinn er að öllu
samanlögðu í samræmi við eft-
irspum. Niðurstöðumar em
hins vegar mismunandi fyrir
einstakar atvinnugreinar og
landssvæði. Könnunin er gerð
þrisvar á ári, í janúar, april og
september.
Þegar litið er til einstakra
greina skiptir nokkuð í tvö
hom. Skortur virðist vera á
starfsfólki í fiskiðnaði en á móti
er talið æskilegt að fækka fólki
í byggingastarfsemi og verslun
og veitingastarfsemi. Aðrar
greinar virðast vera í betra jafn-
vægi. Eðli málsins samkvæmt
kemur því viljinn til fækkunar
starfsfólks fram á höfuðborgar-
svæðinu en til íjölgunar á
landsbyggðinni.
Á höfuðborgarsvæðinu vildu
atvinnurekendur fækka um 265
manns, eða um 0,5% af mann-
afla. Þar munar mestu um æski-
lega fækkun í byggingastarf-
semi um 115 manns og í þjón-
ustu um tæp 100 manns.
Atvinnurekendur á lands-
byggðinni vildu íjölga um 265
manns, eða um 0,9% af mann-
afla. Munar þar mestu um
æskilega fjölgun í fiskiðnaði
um 200 manns.
í nýbirtri þjóðhagsspá er
áætlað að atvinnuleysi verði
4,8% á þessu ári. Þetta sam-
svarar því að um 6.300 manns
hafi verið án vinnu allt árið að
meðaltali. Gert er ráð fyrir því
að atvinnuleysi verði svipað á
næsta ári.
Svör frá 220
fyrirtækjum
Fjöldi fyrirtækja í könnuninni
er um 245. Þau eru í öllum at-
vinnugreinum, nema landbún-
aði, fiskveiðum og opinberri
þjónustu. Sjúkrahús eru þó með
í könnuninni. Svör bárust frá
220 fyrirtækjum og 200 fyrir-
tæki eru í pöruðum niðurstöð-
um. Umsvif þessara fyrirtækja
eru um 35% af þeirri atvinnu-
starfsemi sem könnunin nær til,
en hún spannar um 75% af allri
atvinnustarfsemi í landinu.
f könnuninni var spurt um
fjölda starfsmanna í fullu starfi
hjá fyrirtækjunum í september
síðastliðnum. Spurt var hvort
einhveijar breytingar á starfs-
mannahaldi hafi verið æskileg-
ar í mánuðinum miðað við um-
svif. Niðurstöðumar sýna vilja
atvinnurekenda til að fjölga eða
fækka starfsmönnum í septem-
ber. Þannig fást vísbendingar
um laus störf eða æskilega
fækkun á vinnumarkaðinum,
skipt eftir helstu atvinnugrein-
um. Loks vom atvinnurekendur
beðnir um að áætla fjölda
starfsmanna í desember næst-
komandi og apríl og september
á næsta ári. Fjöldi starfsmanna í
einstökum mánuðum og áætlun
fram í tímann er notað til að spá
fyrir um vinnuaflið.
Fiskiðnaður
í fiskiðnaði vildu atvinnurek-
endur fjölga starfsfólki um 200.
Öll fjölgunin kemur fram á
landsbyggðinni og er hún 3,2%
af áætluðum mannafla í grein-
inni á landsbyggðinni. í april
síðastliðnum vildu atvinnurek-
endur fækka um 60 manns, ein-
göngu á landsbyggðinni, en á
sama tíma í fyrra vildu þeir
fjölga um 150 starfsmenn.
Æskilegar breytingar á starfs-
mannahaldi í fiskiðnaði hafa
nær eingöngu komið fram á
landsbyggðinni í þessum könn-
unum.
Iðnaður
í iðnaði vildu atvinnurekend-
ur ijölga um 40 manns, sem er
um 0,4% af mannafla. Á höfuð-
borgarsvæðinu vildu þeir fækka
um 30 manns en fjölga um 70
manns á landsbyggðinni. í apríl
síðastliðnum vildu atvinnurek-
endur fækka um 120 á landinu
öllu, um 50 á höfuðborgar-
svæðinu og um 70 á lands-
byggðinni. Á sama tíma í fyrra
vildu atvinnurekendur fækka
um 170 á landinu öllu, um 100
á höfúðborgarsvæðinu og um
70 á landsbyggðinni.
Byggingarstarfscrai
í byggingarstarfsemi vildu at-
vinnurekendur fækka um 110
manns. Öll fækkunin kemur
fram á höfuðborgarsvæðinu og
er hún 2,3% af mannafla í
greininni á höfuðborgarsvæð-
inu. I apríl síðastliðnum vildu
atvinnurekendur fækka um 50
manns, eingöngu á höfuðborg-
arsvæðinu. Á sama tíma í fyrra
kom fram vilji til að fækka um
115 manns á landinu öllu, 75 á
höfuðborgarsvæðinu og 40 á
landsbyggðinni.
Verslun og
veitingastarfsemi
í verslun og veitingum vildu
atvinnurekendur fækka um 125
sem er um 0,8% af mannafla í
greininni. Á höfúðborgarsvæð-
inu vildu atvinnurekendur
fækka um 35 manns og um 90
manns á landsbyggðinni. I aprfl
síðastliðnum vildu atvinnurek-
endur fækka um 70, eingöngu á
landsbyggðinni. Á sama tíma í
fyrra vildu þeir fækka um 85 á
landinu öllu, um 20 á höfuð-
borgarsvæðinu og um 65 á
landsbyggðinni.
Samgöngur
1 samgöngum mátti varla
greina vilja til breytinga á
starfsmannahaldi, hvorki á höf-
uðborgarsvæðinu né á lands-
byggðinni. Þetta er svipuð nið-
urstaða og í apríl síðastliðnum
og á sama tíma í fyrra.
Sjúkrahús
Á sjúkrahúsunum vildu
stjómendur fjölga um 30, ein-
göngu á landsbyggðinni sem er
um 1,9% af áætluðum mann-
afla á sjúkrahúsunum á lands-
byggðinni. í apríl síðastliðnum
vildu atvinnurekendur fækka
um 15 manns. Þeir vildu fækka
um 30 á höfuðborgarsvæðinu
en fjölga um 15 á landsbyggð-
inni. Á sama tíma í fyrra vildu
atvinnurekendur fækka um 15 á
höfuðborgarsvæðinu en ljölga
um 20 á landsbyggðinni.
Önnur þjónusta
I annarri þjónustu, þar með
talið peningastofnunum og
þjónustu við atvinnuvegina,
vildu atvinnurekendur fækka
um 40 manns, sem er 0,2% af
áætluðum mannafla. Á höfuð-
borgarsvæðinu vildu þeir fækka
um 95 manns en fjölga um 55
manns á landsbyggðinni. í apríl
síðastliðnum vildu þeir fækka
um 45 manns, um 70 á höfuð-
borgarsvæðinu en ljölga um 25
á landsbyggðinni. Á sama tíma
í fyrra vildu atvinnurekendur
fækka um 285 á landinu öllu,
um 255 á höfuðborgarsvæðinu
og um 30 manns á landsbyggð-
inni.
Höfuðborgarsvæðið
Á höfuðborgarsvæðinu vildu
atvinnurekendur fækka um 265
manns í heildina en það svarar
til 0,5% af áætluðum mannafla.
Hlutfallslega mest var þörf á
fækkun í byggingastarfsemi
eða um 2,3% og í annarri þjón-
ustustarfsemi um 0,5%. í öðr-
um greinum var ekki vilji til
teljandi breytinga á starfs-
mannahaldi á höfuðborgar-
svæðinu. í janúar síðastliðnum
vildu atvinnurekendur fækka
um 200 manns en það svarar til
um 0,4% af mannafla. Á sama
tíma í fyrra vildu atvinnurek-
endur fækka um 475 manns
eða um 0,9% af áætluðum
mannafla.
Landsbyggðin
Á landsbyggðinni vildu at-
vinnurekendur fjölga um 265
manns, sem er um 0,9% af
áætluðum mannafla. Hlutfalls-
lega var þörf á fjölgun mest í
fiskiðnaði eða um 3,2%, um
2,3% í iðnaði og um 1,9% í
rekstri sjúkrahúsa. Mestur var
vilji til fækkunar í verslun og
veitingastarfsemi um 2%. I öðr-
um greinum var vilji til minni-
háttar breytinga á starfsmanna-
haldi. Þetta er umskipti frá apríl
síðastliðnum er atvinnurekend-
ur vildu fækka um 165 manns
en þar svarar til um 0,6% af
áætluðum mannafla. Á sama
tíma í fyrra vildu atvinnurek-
endur fækka um 25 manns á
landsbyggðinni, sem er um
0,1% af áætluðum mannafla.
Atþýðublaðsmyndir / Einar Ólason