Alþýðublaðið - 22.11.1994, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
Jón Baldvin á ráðstefnu um Evrópusambandið:
★
Kallar eflir afstödu
hinna flokkanna Jt
Skýrslur Háskólans sýna að kostir ESB-aðildar eru augljóslega fleiri en gallarnir.

Ljóst er að gífurlegur áhugi er á
Evrópusambandsmálinu hér á landi
ef marka má þátttöku í ráðstefnu sem
Alþýðuflokkurinn stóð fyrir á Hótel
Sögu um helgina. Um 250 manns
sóttu ráðstefnuna, en þar komu fram
ítarlegar upplýsingar um kosti og
galla hugsanlegrar aðildar Islands að
Evrópusambandinu. Allir sem til
máls tóku á ráðstefnunni fögnuðu
því að Alþýðuflokkurinn hefði frum-
kvæði um það að koma Evrópusam-
bandsmálinu á dagskrá. Margir
gagnrýndu líka það „umræðubann"
sem Davíð Oddsson forsætisráð-
herra hefur boðað, en hann hefur
sagt að ESB-umsókn væri ekki dag-
skrá íslenskra stjómmála fyrr en á
næstu öld.
Jákvædar skýrslur
Eitt af markmiðum ráðstefnunnar
var að kynna niðurstöður rannsókna
sem nokkrar stofnanir Háskóla ís-
lands hafa gert á kostum og göllum
hugsanlegrar aðildar Islands að ESB.
Öm D. Jónsson frá Sjávarútvegs-
stofnun var fyrsti fmmmælandi, en
athuganir hans beindust fyrst og
fremst að Þróunarsjóði ESB og sam-
keppnisstöðu íslensk sjávarútvegs.
Fram kom að íslenskur sjávarútveg-
ur gæti hugsanlega hagnast af Þróun-
arsjóði ESB ef af aðild yrði, en
óvissuþættimir væm stórir. Öm
sagði að helstu kostimir við aðild að
ESB, út frá sjávarútvegshagsmunum
íslands, væm greiðari aðgangur að
mörkuðum ESB, nánari tengsl milli
kaupenda og seljenda og möguleiki á
auknu Ijármagni í greinina. Helsti
ókosturinn væri núverandi sjávarút-
vegsstefna ESB, en ríki innan og ut-
an sambandsins hafa lagt áherslu á
að breyta henni.
Gústaf Adolf Skúlason rakti
helstu niðurstöður Alþjóðamála-
stofnunar. Meginniðurstöður hans
eru þær að gangi önnur Norðurlönd
en ísland í ESB korni það til með að
hafa í för með sér frekari einangmn
Islands á alþjóðavettvangi en nú er.
Þá muni möguleikar íslands til að
gæta öryggis- og vamarhagsmuna
sinna minnka vegna takmarkaðs að-
gangs Islands til áhrifa á þróun ör-
yggis- og varnarmála í Evrópu.
Aukaaðild að Vestur-Evrópusam-
bandinu (VES) nægi ekki til að
tryggja áhrif Islands á Evrópsk ör-
yggis- og vamarmál. Gústaf sagði
jafnframt að ef Island stæði utan
ESB yrði erfiðara en áður að tryggja
viðskiptahagsmuni landsins í fram-
tíðinni, sérslaklega í Ijósi þess að
EFTA heyrði brátt sögunni til.
I máli Guðmundar Magnússonar
frá Hagfræðistofnun kom fram að
kostimir við ESB-aðild væm aug-
ljóslega fleiri en gallamir. Niður-
stöður stofnunarinnar sýna að helstu
kostimir við aðild yrðu meiri og skil-
virkari ijárfesting á íslandi, betri
möguleikar til útflutnings fullunn-
inna sjávarafurða, lægra verðlag,
lægri vextir, aukin atvinna og meiri
kaupmáttur, aðhald við stjóm efna-
hagsmála og aukin áhrif á ákvarð-
anatöku ESB. Guðmundur sagði að
fyrstu áhrif aðildar yrðu verðlækkun
á landbúnaðarafurðum og lækkun
framfærsluvísitölu, en hagur bænda
myndi jafnframt batna. Helstu ókost-
ir aðildar að ESB, að mati hagfræði-
stofnunar, eru þátttaka í óbreyttri
fískveiðistefnu ESB, skyldur sem
fylgja upptöku reglna ESB, aukin
tekjuöflunarþörf ríkissjóðs og skerð-
ing á sjálfstæði í efnahagsmálum.
Persónulega var Guðmundur inni á
Sighvatur Bjarnason, formaður
SÍF: Nauðsynlegt að skoða Evr-
ópusambandsmálið í fullri alvöru.
Haukur Halldórsson, formaður
bænda: Andvígur aðild en fylgj-
andi því að málið verði athugað í
bak og fyrir.
Félag ungra jafnaðarmanna
í Kópavogi:
Fundur í kvöld
FLOKKSSTARF
Aðalfundurfélags ungra jafnaðarmanna í Kópavogi verður
haldinn í kvöld, þriðjudaginn 22. nóvember 1994.
Fundurinn verður í félagsmiðstöð jafnaðarmanna í Kópa-
vogi að Hamraborg 14a, II. hæð, klukkan 20:30.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
Fjölmennum og höfum áhrif á íslensk stjórnmál með
beinni þátttöku. Byggjum upp sterktfélag.
- Stjórnin.
Örn D. Jónsson, Sjávarútvegs-
stofnun HÍ: Greiður aðgangur að
mörkuðum helsti kosturinn.
Gústaf Adoif Skúlason, Alþjóða-
málastofnun HÍ: Einangrun okkar
mun aukast gangi landið ekki í
ESB.
Guðmundur Magnússon, Hag-
fræðistofnun Hl: Kostir ESB- aðild-
ar óumdeilanlega stærri en gali-
arnir.
Jón Baldvin Hannibalsson, utan-
ríkisráðherra: Islendingar eigi að
sækja um aðild hvort sem Norð-
menn segja já eða nei.
því að íslendingar ættu að sækja um
aðild að ESB, þar væru ýmis tæki-
færi, en niðurstaðan færi að sjálf-
sögðu eftir því hvemig við nýttum
þau.
Grýla í Noregi
Við upphaf pallborðsumræðna
sagðist Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra fagna því að ESB-
málið væri nú loks komið á dagskrá.
Hann fór meðal annars yftr ályktun
flokksþings Alþýðuflokksins unt
Evrópumál og áréttaði að þar væri
verið að tala um umsókn að ESB til
þess að meta kosti og galla aðildar.
Endanleg afstaða yrði ekki tekin fyrr
en samningsniðurstöður lægju fyrir
og hefðu verið kynntar rækilega og
að þjóðin ntyndi að sjálfsögðu eiga
síðasta orðið í þjóðaratkvæða-
Ari Skúlason framkvæmdastjóri
ASÍ: Fagnar því frumkvæði Al-
þýðuflokksins að hefja vitræna
umræðu.
greiðslu. Jón Baldvin taldi það vera
nokkuð villandi að bera saman hugs-
anlega aðild Islands og Noregs ann-
arsvegar. Aðstæður í sjávarútvegi
væru mjög ólíkar, þar sem sjávarút-
vegur í Noregi væri ríkisstyrkt auka-
búgrein, en hér á landi væri þetta
helsta atvinnugrein þjóðarinnar með
80 prósent af öllunt útilutningi.
Hann telur að miklar líkur séu á því
að hægt verði að knýja fram breyt-
ingar á fiskveiðistefnu ESB, og besta
leiðin til þess sé að ganga í samband-
ið og hafa áhrif á það hvernig þær
breytingar verði.
Jón Baldvin telur að Islendingar
eigi að sækja um aðild hvort sem
Norðntenn segja já eða nei í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni næsta mánudag.
Hann sagði frá því að samkvæmt
mati samtaka fiskvinnslustöðva í
Noregi væri það versta staðan sem
gæti komið upp fyrir Noreg að ís-
lendingar færu inn en ekki þeir. „Þá
stæðu Norðmenn frammi fyrir því að
þurfa að semja við sjávarútvegs
kommissar í Brússel sem heitir Jón
Baldvin Hannibalsson. Það væri
auðvitað hræðilegt að þeirra mati,
þannig að ég er orðin grýla í Noregi
- ekki síður en hér heima“, sagði Jón
Baldvin.
Formaður Alþýðuflokksins sagði
að það hefði aldrei verið meiningin
að skýrslur Háskóla íslands yrði ein-
hverjar leyniskýrslur. Þvert á móti
væri nauðsynlegt að kynna niður-
stöður þeirra sem víðast og hefja
vitræna umræðu um kosti og galla
ESB-aðildar. Hann minnti á að
stefna Alþýðuflokksins væri skýr en
það væri ekki hægt að segja það
santa um aðra stjórnmálaflokka.
Hann sagði að kjósendur ættu rétt á
því að hinir flokkamir gæfu upp af-
stöðu sína til málsins. Það hvort þeir
útilokuðu aðildarumsókn allt næsta
kjörtímabil, frá 1995 til 1999, væri
auðvitað stórmál.
Skiptar skodanir
Sighvatur Bjamason formaður
SÍF sagði nauðsynlegt að skoða Evr-
ópumálin í fullri alvöm og að Islend-
ingar ættu ekki að ýta málinu frá sér
án þess að athuga fyrst hvað væri í
pottinum. Hann tók það skýrt fram
að sjávarútvegssamningur Noregs
við ESB væri óviðunandi fyrir Is-
lendinga. Það hefði hins vegar sýnt
sig að íslendingar væra góðir samn-
ingamenn og því væra allir mögu-
leikar á því að við næðum mun betri
samningum en Norðmenn. í því
sambandi vitnaði hann í EES- samn-
inginn og nýlega samninga sem ís-
lenskir saltfiskútflytjendur hafa gert
nýlega.
Það hvað við annan tón hjá Hauki
Halldórssyni formanni Stéttasam-
bands bænda. Hann sagðist vera
andvígur aðild Islands að ESB, en
taldi þó nauðsynlegt að ræða málið
og skoða alla kosti og galla áður en
ákvörðun yrði tekin. Haukur gagn-
rýndi skýrslu Hagfræðistofnunar HÍ
verulega og sagði hana fulla af fyrir-
vörant. Hann sagði það fjarri lagi að
matvöraverð lækkaði unt ntilljarða
til neytenda nteð inngöngu í ESB.
Sem dæmi nefndi hann að athuganir
sýndu að matvælaverð rnyndi ekki
lækka í Svíþjóð með inngöngu þeirra
í ESB. Þá sagði Haukur að rannsókn-
ir á hinum Norðurlöndunum sýndu
að landbúnaðarframleiðsla myndi
dragast verulega saman á næstu ár-
um með aðild að ESB. Það myndi
þýða aukið atvinnuleysi hjá þeim
þjóðum sem gangi í sambandið.
Hann telur framtíðar hagsmunum ís-
lands best borgið með víðtækum al-
þjóðlegum samningum, meðal ann-
ars við NAFTA.
Ari Skúlason framkvæmdastjóri
ASÍ sagði að umræðan um ESB
hefði verið mjög ómarkviss hér á
landi og fagnaði þvt' frumkvæði Al-
þýðuflokksins í því að hefja vitræna
umræðu. Hann gagnrýndi sérstak-
lega þá leynd sem hvílt hefði yftr
skýrslum Háskólans og ummælum
forsætisráðherra að fyrst ætti að vísa
þeint til utanríkismálanefndar Al-
þingis og halda þeim þar í einhvern
tíma. Ari sagði alþingismenn ekki
neina sjálfskipaða sérfræðinga um
Evrópumál og því þyrfti að ræða
hlutina víðar í þjóðfélaginu. Hann
sagði að EES-satnningurinn sýndi að
við gætum tekið fullan þátt í Evrópu-
samstarfmu og að við ættum að gera
það áfram. Islenska verkalýðshreyf-
ingin hefði hins vegar einangrast frá
samstarfmu eftir að hin EFTA lönd-
in fóra að streyma inn í ESB. Ari
sagði mikla hættu á því að íslending-
ar myndu einangrast ef hin Norður-
löndin gegnu öll inn í ESB, en hann
sagðist ekki vera tilbúin til þess að
taka afstöðu með eða á móti á þessu
stigi - til þess þyrfti ítarlegri um-
ræðu.
Ráðstefnugestir tóku virkan þátt í
umræðum og lögðu frant fjölmargar
fyrirspumir til þeirra er sátu í pall-
borðinu. Umræðan snerist mikið um
landbúnaðannál, þar sem ntikið bar í
milli hjá Hauki Halldórssyni og
Guðmundi Magnússyni hjá Hag-
fræðistofnun um það hvaða áhrif
ESB-aðild myndi hafa á verðlækkun
landbúnaðarafurða.
Lúðvík Jósefsson látinn
Lúðvík Jósefsson fyrrverandi ráðherra og
alþingismnöur er látinn í Reykjavík, áttræður
að aldri. Lúðvík var cinn af svipmestu stjórn-
inálamönnum þjóðarinnar og sérstaklega
kunnur fyrir afskipti sín af sjávarútvegsmál-
um og útfærslu landhelginnar.
Lúðvík fæddist 16. júní árið 1914 í Nes-
kaupstað og lauk gagnfræðaprófi á Akureyri
1933. Hann var kennari við gagnfræðaskól-
ann á Neskaupstað 1934 til 1943. Þá hóf hann
störf við útgerð og var forstjóri Bæjarútgerð-
ar Neskaupstaðar frá 1948 til 1952.
Lúðvík var alþingismaður frá 1942 til 1979.
Hann var sjávarútvegs- og viðskiptaráðhcrra
1956 til 1958 og 1971 til 1974. Lúðvík átti sæti
í bankaráði Útvegsbanka íslands 1957 til 1971
og í bankaráði Landsbanka íslands frá 1980
til dauðadags. Hann gengdi ýmsum öðrum
trúnaðarstörfum.
Lúðvík Aðalsteinn Jóscfsson var formaður
þingflokks Alþýðubandalagsins 1961 til 1971
og 1975 til 1979. Hann var formaður Alþýðu-
bandalagsins 1977 til 1980.