Alþýðublaðið - 30.03.1995, Side 5

FIMMTUDAGUR 30. MARS 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Vesturland
■ Jón Þór Sturluson, hagfræðingur og formaður Sambands ungra jafnaðarmanna, skipar 5. sætið á lista Alþýðuflokksins
á Vesturlandi. Hann skrifar hér um aðalatriði kosningabaráttunnar: efnahagsmálin og þróun þeirra íframtíðinni
Framtíðin er aðalatriðið
ísland er þriðja tekjulægsta riki
Evrópu. I nýlegum samanburði á
landsframleiðslu í löndum Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar
OECD, þar sem leiðrétt er fyrir
breytileika verðlags í löndunum 24
kemur fram að ísland er í 17 sæti. Ef
tekið er mið af lengd vinnudags og
breytileika í atvinnuþátttöku fellur
ísland enn neðar í 24. sæti. Lands-
framleiðsla á íslandi er orðin lægri
en í öllum öðrum löndum Vestur-
Evrópu ef frá eru talin Portúgal og
Grikkland, ef þessi mælikvarði er
notaður. Þetta er ástæða þess að
launin eru svona lág. Orsökin er ekki
óbilgirni atvinnurekenda eða illgimi
stjómvalda heldur landlæg óhag-
kvæmni í okkar helstu atvinnuveg-
um.
Þess vegna em efnahagsmálin og
þróun þeirra í framtíðinni aðalatriði
kosningabaráttunnar. Efnahagsmál
snúast ekki bara urn ríkisljármál,
gengi og vísitölur heldur snerta þau
fólkið í Iandinu með beinum hætti.
Því það ræðst af því hvemig stjóm-
völd fara með efnahagsmálin hvort
að við náum að skapa störf fyrir alla
sem geta og vilja taka til hendinni.
Lífskjörin ráðast af þróun efnahags-
mála því við getum ekki endalaust
lifað um efni fram með víxlum sem
ný kynslóð á að borgar.
En af hveiju að leggja áherslu á
efnahagsmál, en ekki einfaldlega at-
vinnumál og Iífskjör eins og allir
aðrir gera? Jú, vegna þess að þegar
atvinnumálin eða spumingin um lífs-
kjör er skoðuð úr samhengi við ann-
að sem gerist í landinu missa menn
gjarnan heildarsýn og grípa til lausna
í anda. Gott dæmi um þetta er mál-
flutningur Framsóknar- og Alþýðu-
bandalagsmanna í kosningabarátt-
Ungir jafnaðarmenn.
unni. Þeirra töfralausn gengur út á að
auka hagvöxt. Aukinn hagvöxtur á
að lækna ríkissjóðshallann. Aukinn
hagvöxtur á að bæta lífskjörin . Auk-
inn hagvöxtur á að auka atvinnu.
Aukinn hagvöxt á að nýta til að efla
menntakerfið. Þetta em allt saman
göfug markmið en duga því miður
ekki til. Hagvöxtur er markmiðið
sem sýnir árangurinn en hann er ekki
stjómtæki sem við getum lagað að
draumum okkar. Stefna Alþýðu-
bandalags og Framsóknarflokks á
því meira sameiginlegt með „vís-
indalega rökstuddum“ lausnum
Náttúralagaflokksins en alvöra úr-
lausnum alvöra stjómmálamanna.
I nýendurskoðaðri þjóðhagsspá
sem Þjóðhagsstofnun sendi frá sér
23. mars síðastliðin kemur fram að
þjóðfélagið er óðum að rétta úr kútn-
um eftir langt stöðnunarskeið sem
orsakast hefur af samdrætti í afla og
almennri efnahagslægð í okkar
heiminum. Spá er að hagvöxtur
verði 3% á þessu ári að þjóðartekjur
aukist um 3,6% frá fyrra ári. Þriðja
árið í röð verður jákvæður viðskipta-
jöfnuður og verðlag mun haldast
stöðugt þrátt fyrir nýsamþykkta
kjarasamninga sem færa þeim lægst
launuðu mestar bætur. Loks er gert
ráð fyrir að atvinnuleysi dragist sam-
an á árinu.
Blikur era þó á lofti um framhald-
breytingum í þjóðarbúskapnunt sem
horfa til framfara og aukinnar hag-
kvæmni í atvinnulífi og opinberum
rekstri.
Jafnaðarmenn era sammála þessu
mati Þjóðhagsstofnunar og að þessu
hafa þeir verið að vinna undanfarin
ár. Það er helst að ekki hafi verið
gengið nægilega ákveðið til skipu-
lagsbreytinga. Alþýðuflokkurinn er
róttækur umbótaflokkur sem hefur
um talsvert skeið verið eini flokkur-
inn í íslenskum stjómmálum sem
hefur talað um skipulagsbreytingar
svo einhverju nemi.
Alþýðuflokksfnenn vilja meðal
annars skera upp núgildandi kvóta-
„Efnahagsmálin og þróun þeirra í framtíð-
inni [eru] aðalatriði kosningabaráttunnar.
Efnahagsmál snúast ekki bara um ríkisfjár-
mál, gengi og vísitölur heldur snerta þau
fólkið í landinu með beinum hætti.
Því það ræðst af því hvernig stjórnvöld
fara með efnahagsmálin hvort að við náum
að skapa störf fyrir alla sem geta og vilja
taka til hendinni. Lífskjörin ráðast af þróun
efnahagsmála því við getum ekki endalaust
lifað um efni fram með víxlum sem ný
kynslóð á að borgar."
ið og bendir Þjóðhagsstofnun á þrjú
aðkallandi verkefni í efnahagsstjórn-
inni. I fyrsta lagi, að koma á jafnvægi
í ríkisíjármálum, sem mun stuðla að
lækkun raunvaxta og skapa stöðug-
leika í gengismálum. Þetta tvennt ýt-
ir undir frekari hagvöxt í framtíðinni.
I öðra lagi, að tryggja stöðugt verð-
lag, meðal annars með skynsamlegri
stjómun peningamála. Og loks í
þriðja Iagi, að stuðla að skipulags-
kerfi. Það hefur sýnt sig að núgild-
andi kerfi hefur ekki skilað tilætluð-
um árangri. Við viljum einnig af-
nema kvótakerfi í landbúnaði og
taka þar upp virka samkeppni. Með
beingreiðslum og sérstakri aðstoð
við þá sem kjósa að bregða búi er
hægt að tryggja stöðu bændastéttar-
innar í framtíðinni en um leið tryggja
hámarks hagkvæmni í greininni.
Tryggja verður að allar atvinnu-
Jón Þór Sturluson.
greinar á Islandi sitji við sama borð
þegar kemur að opinberam afskipt-
um og fyrirgreiðslu. Við viljum að
ráðuneytum sjávarútvegs, landbún-
aðar og iðnaðar verði breytt í eitt at-
vinnuvegaráðuneyti. Sömuleiðis
þarf að sameina ljárfestingalánasjóði
atvinnuveganna og koma á fót ný-
sköpunarsjóði atvinnulífsins sem
hefur það markmið að veita áhættufé
til þróunar, markaðssetningar og til-
raunaframleiðslu. Veiðileyfagjald er
ekki aðeins leið lil að auka þátt al-
mennings í landinu í fískveiðiarðin-
um heldur er líka kjörið til að jafna
aðstöðumun sjávarútvegs og iðnað-
ar.
Ef þér er ekki sama um framtíðina
þá hlýtur þú að ísland þarfnast um-
bótastefnu. Við höldum áfram að
vera láglaunaland ef við tökum ekki
á okkar málum. Við höfum verk að
vinna íslendingar og við í Alþýðu-
flokknum treystum okkur til að leiða
þjóðina inn í nýja öld. Valið er í þín-
um höndum. Sættir þú þig við að
landið þitt sé þriðja fátækasta land
Vestur-Evrópu? Ef ekki þá geturðu
verið viss um að Alþýðuflokkurinn
mun áfram beita sér fyrir umbótum í
samfélaginu sem munu á endanum,
þrátt fyrir tfmabundna erfiðleika,
bæta lífskjörin í landinu, þér og
bömum þínum til hagsbóta. Þetta er
þinn ávinningur.
■ Hvað ætlar Alþýðuflokkurinn að gera í atvinnumálunum?
Ný gróska í atvinnulífinu
Undir forystu Alþýðuflokksins
hefur Island færst nær umheiminum
í stjórnun efnahagsmála. Á ríkis-
stjómaráram Alþýðuflokksins hefur
verðbólgan nær horfið, innviðir at-
vinnulífsins styrkst og EES-samn-
ingurinn orðið að veraleika. Alþýðu-
flokkurinn hefur barist fyrir hag-
stœðu umhverfi atvinnulífsins sem
er forsenda atvinnu og bœttra lífs-
kjara í framtíðinni. Ulflutningur
hefur stóraukist og iðnaður skilar nú
hagnaði. Alþýðuflokkurinn hefur
náð árangri á erfiðum tímum.
I nútínia Hagkerfi getur engin þjóð
byggt upp öfiugt atvinnulíf án þess
að nýta sér erlent fjármagn. íslend-
ingar hafa skorið sig frá öðram þjóð-
um fyrir |>ær sakir að hér hefur nær
engin erlend ljárfesting verið í á ann-
an áratug.
Alþýðufiokkurinn hræðist ekki út-
lendinga. Hann vill að við drögum úr
erlendu lánsfé, þar sem áhættan er
öll okkar megin, en tökum í staðinn
við erlendu áhættufé í formi hluta-
fjár. Erlendri Ijárfestingu fylgir iðu-
lega ný þekking og aðgangur að
mörkuðum, sem er ekki síður mikil-
vægt.
Sveltur sitjandi kráka, en fijúg-
andifœr. Erlend fjármagn bíður ekki
við landsteinana til að kaupa upp
landið, eins og stundum er haldið
fram. Við þurfurn að hafa fyrir því
sjálf að kynna þá möguleika sem
landið býður upp á. Að framkvæði
Sighvats Björgvinssonar, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, hefur því
skipulegu markaðsátaki verið hleypt
af stokkunum til að laða erlenda fjár-
festingu til landsins.
Alþýðuflokkurinn vill laða erlent
fjármagn til atvinnusköpunar á Is-
landi.
Alþýðuflokkurinn vill að minnst
einum milljarði króna á ári verði var-
ið í aðgerðir gegn atvinnuleysi.
Markntiðið er að enginn verði iðju-
laus og óvirkur í okkar samfélagi.
Til lengri tíma er hagvöxtur og
uppgangur í efnahagsmálum besta
vopnið gegn atvinnuleysi. Reynslan
hér á landi og erlendis sýnir þó að
sértækra aðgerða er þörf til að sigrast
á vandanum. Sérstaka áherslu skal
leggja á starfsmenntun og endur-
menntun atvinnulausra þannig að
þeir eigi þess kost að laga sig að
breyttum aðstæðum. Hluti aðgerð-
anna er stuðningur við nýsköpun fyr-
irtækja og varanlega atvinnusköpun.
Þessi viðfangsefni beinast sérstiik-
lega að þeim sem búið hafa við lang-
varandi atvinnuleysi, en snerta einn-
ig atvinnuþátttöku kvenna. ungs
fólks og fatlaðra.
Alþýðuflokkurinn vill halda
áfram á braut aukins frjálsræðis í at-
vinnumálum. Frjáls viðskipti og
samkeppni lciða til aukinna hag-
kvæmni og bættra lífskjara. Frjálst
markaðskerfi og vestræn efnahags-
stjómun era ntarkmið sem flokkur-
inn mun ekki vfkja frá. Atvinnu-
greinar nœstu aldar byggja á þekk-
ingu, hugmyndum og verkkunn-
áttu. Hlutverk stjómvalda er að
leggja til frjósaman jarðveg og styðja
með almennum hætti við þá sem
vilja sá til nýrrar uppskera.
Á tímum æ meiri alþjóðlegrar
samkeppni og samvinnu þarf að
opna íslenskt samfélag þannig að
þekking og hœfileikar Islendinga
fái notið sín. Nýleg skýrsla Sam-
keppnisstofnunar varpar ljósi á víð-
tæk eigna- og stjómunartengsl í ís-
lensku atvinnulífi. Mikilvægast er í
því sambandi að hið opinbera geri
allt sem í þess valdi er til að styrkja
samkeppni á markaði og opna landið
fyrir erlendri samkeppni. Sam-
keppnislögin frá 1993 era mikilvæg
vöm fyrir almenning og smáfyrir-
tæki gegn einokun og fákeppni stór-
fyrirtækja. Einnig gilda nú sömu
reglur fyrir opinber fyrirtæki sem
„Til lengri tíma er hagvöxtur og uppgangur
í efnahagsmálum besta vopnið gegn at-
vinnuleysi. Reynslan hér á landi og erlendis
sýnir þó að sértækra adgerða er þörf til að
sigrast á vandanum. Sérstaka áherslu skal
leggja á starfsmenntun og endurmenntun
atvinnulausra þannig að þeir eigi þess kost
að laga sig að breyttum aðstæðum. Hluti
aðgerðanna er stuðningur við nýsköpun fyr-
irtækja og varanlega atvinnusköpun."
önnur, sem er litlum fyrirtækjum sér-
staklega mikils virði.
Til að bæta stefnumótun ríkisins
og jafna starfsskilyrði atvinnuveg-
anna ber að afnema úrelta skiptingu
stjómarráðsins eftir atvinnugreinum,
og stofna eitt atvinnuráðuneyti.
Fjárfestingalánasjóðir atvinnu-
veganna verði sameinaðir í einn öfl-
ugan fjárfestingalánasjóð. Rann-
sóknastofnanir atvinnuveganna
verði endurskipulagðar og stóraukin
áhersla lögð á erlent samstarf.
Stofnaður verði Nýsköpunar-
sjóður atvinnulífsins til að styðja
vöruþróun, tilraunaframleiðslu,
markaðssetningu og stofnun nýrra
fyrírtœkja. Sérstaka áherslu ber að
leggja á stuðning við útllutning og
erlend samstarfsverkefni.
Lykilatriði í atvinnustefnu Al-
þýðuflokksins er að auka þátttöku ís-
lendinga í viðskiptum á alþjóðavett-
vangi. Hér má nefna útfiutning á
fullunnum sjávarafurðum, ferða-
þjónustu hérlendis, heilsuþjónustu,
orkufrekan iðnað, tækniþróun, hug-
búnaðargerð, þátttöku erlendra fyrir-
tækja hérlendis eða íslenskra fyrir-
tækja erlendis svo fátt eitt sé nefnt.
Framkvæðið verður að koma frá fyr-
irtækjum og einstaklingum en hið
opinbera, bæði ríkisvald og ekki síst
sveitarfélög, skapi þá umgjörð sem
er nauðsynleg.
Aðild að Evrópusambandinu hef-
ur í öllum tilvikum haft nijög jákvæð
áhrif á efnahag nýrra aðildarríkja.
Engin dæmi eru um hið gagnstæða.
Nær 70% af útflutningi þjóðarinn-
ar fer til landa Evrópusambandsins.
Jöfn staða okkar og keppinauta okk-
ar á þessum mikilvæga markaði get-
ur haft úrslitaáhrif á þróun íslensks
efnahagslífs. I kjölfaraðildarað Evr-
ópusambandinu kæmi fullur mark-
aðsaðgangur lyrir sjávarafurðir og
aukin fullvinnsla sjávarfangs innan-
lands. Hagsmunir iðnaðar og annarra
atvinnugreina vega einnig þungt.
Sveinn Hannesson, framkvœmda-
stjóri Samtaka iðnaðarins. orðaði
þetta sjónarmið svo í ræðu nýlega:
„Fram til aldamóta eiga mörg þús-
und nýir launþegar eftir að korna inn
á vinnumarkaðinn. Með tillili til at-
vinnu í þessu landi er einblínt á sjáv-
arútveg, þótt hann muni ekki skapa
öll þau störf sem kemur til með að
vanta. Vaxtarbroddurinn í atvinnu-
lífinu er í iðnaði og honum væri
styrkur í aðild að ESB, svo sem með
jafnari samkeppnisstöðu. Það era
ekki ábyrg sjónarmið að horfa ein-
göngu á hagsmuni sjávarútvegs í
Evrópuumræðunni heldur verður að
gæta hagsmuna allra atvinnugreina."
Almennt efnahagsumhverfi inn-
anlands verður sambærilegt við
efnahagsumhverfi Evrópusam-
bandsins, sem ætti að leiða til auk-
innar erlendrar fjárfestingar, aukins
stöðugleika og hagvaxtar.
Samantekt úr kosningastefnuskrá
Alþýðuflokksins