Alþýðublaðið - 11.08.1995, Qupperneq 5

HELGIN 11.-13. ÁGÚST1995 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
er einn í margbreytni og margvísi og það er
harla gott.
Heimurinn er aleinn í þessari hæfilegu fjar-
lægð frá sólu, hæfileg til þess að í auðninni
spretti grösin og fólkið og ofgnótt heimsins.
Að vera myndvís, það er að taka á móti heim-
inum, takast á við heiminn, lesa heiminn og
fjölbreytilegan sannleika hans.
Allt verk Thors er vitnisburður um lestur
mannsins á heiminum, lestur sem er órafjarri
dogma og credo, trúarlegu, pólitísku, bók-
menntalegu, vísindalegu dogma; lestur á hinu
óendanlega smáa í hinu stóra samhengi mað-
ur-heimur, lestur sem fer fram á sjálfsögðum
vettvangi, það er að segja vettvangi tungu-
málsins.
Ég sé ekki betur en verkið leggi áherslu á
heild og einingu manns og heims. Thor er
laus við fast credo, laus við kreddur og geng-
ur gegn deildaskiptingu heimsins í austur og
vestur- kirkjuna og allar aðrar deildarskipting-
ar.
Guð er einn og sköpun hans líka og þar
með er ég ekki að halda því fram að Thor sé
trúmaður, það skiptir reyndar ekki höfuðmáli:
„Guð er guð“ eins og segir í Kabbala, dul-
speki gyðinga, og „staður guðs er heimurinn
en heimurinn er ekki staður guðs“. Sam-
kvæmt þessari dulspeki er orsökin fyrir tilver-
unni sú að Guð langaði til að sjá guð - í raun
langaði hann kannski til að vera skáld. Það
væri afar forvitnilegt að beita kabbalískri
túlkun á verk Thors en það yrði fremur dokt-
orsverkefni og verður ekki unnið hér í dag.
Það er ekki endilega trúartilfinning sem ég
finn hjá Thor; miklu fremur tilfinning fyrir
ótrúlegum möguleikum mannsins til sköpunar
og eyðingar og einnig tilfinningu fyrir fögn-
uðinum að meta dýrð hlutanna, njóta helgi
þeirra; uppgötva helgi augnabliksins sem er
eilífð á sama hátt og dropinn er líka úthaf.
Dýrð hins smáa sem vitnisburður um hið
stóra, dýrð augnabliksins og þjáning þess
jafnframt, augnabliksins sem stendur kyrrt því
skáldið hefur kyrrsett það svo það geti sagt
okkur frá eilífðinni og það er ekki endilega
helgi Guðs sem Thor leggur áherslu á heldur
helgi mannsins, mannhelgin: „sá sem bjargar
einni manneskju bjargar öllum heiminum".
Og þegar hér er komið sögu dettur mér í
hug að taka sýni úr fljótinu að lokum, nýlegt
sýni og sit og hugsa og
viti menn: dyrabjallan
hringir og pósturinn er
með nýjasta hefti TMM
(annað hefti 1995) og seg-
ist ekki hafa komið því
inn um lúguna enda er
Tímaritið herðabreitt og
myndarlegt og ég fletti
efnisyfirlitinu og finn ná-
kvæmlega það sem ég leit-
aði að: sýni úr fljótinu þar
sem greina má glæsilegt
dæmi um það hvernig
Thor stöðvar andartakið,
augnablikið; þetta heitir á
kvikmyndamáli arrét sur
l’image á frönsku sem er
fallegra en freeze-frame
sem er kuldalegra en
merkir hið sama.
Að lokum kemur hér
þetta örstutta dæmi um
augnablik sem er eilíft í
meðförum Thors, eilíft og
heilagt án þess það vitni
um neitt credo annað en
lífsfögnuð og lífshroll
mannsins sem er frábær-
lega einn í heimi sem allt-
af er einn:
(Úr „Á ametýstoddi öld-
unnar". TMM-2-95)
„Svimhátt lá hann á
bakinu og barst á ametýst-
oddi öldunnar (á brunandi
skriði undir rjúkandi skýj-
um) hvassbeittum sem
broddskar ögn til hliðar
við mjóhrygginn í ofvæni
andartaksins, þegar allt
vatzt úr fjórðu vídd tím-
ans, og er kyrrt í hinum
víddunum þremur: svo
öskrið verður myndfast;
og hann þannig með fætur
á lofti og hendumar £ jafn-
væginu, á þessum moln-
andi tindi glærum, sem
verður gler fyrir vatn; gimsteinn þó fremur í
hátíðniskurði svo svimhraðrar hreyfingar að
skynjast sem standandi kyrr; og svo stutt bil
tíma að mælist ekki, nema sem eilífð; svo
skammvinn sem væri ævarandi; og hangir
þar, og hvolfir ein manneskja upp í himin og
ský stormsins og fastneglda fugla á bálsins
væng, með augu hans viðskila festi af glæmm
söltum perlum gagnsæjum; blá svo blá, í nifl-
heljarfrosti vitundarspennunnar í þessari ang-
ist; og hefur þó sem hliðsjón væri á smaragð-
græna skyggnifleti á píramíðahlíðum þessara
sæturna; og em skaraðir líktog ógagnsæjum
gluggum randstæðum og hijúfköntuðum sem
skára hver annan, og skera næstum því fugl
og fugl; eða skæm, færi allt aftur af stað úr
þessuni kyrrfrysta dauða; ef ekki væri líf utan
um hann.“ ■