Alþýðublaðið - 22.09.1995, Qupperneq 7

FOSTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐHD
7
erlend hrinqekia
Kolbrún Bergþórsdóttir er kattavinur - en Jóhannes
Brahms dundaði við að drepa ketti nágranna sinna.
Napóleon var dauðhræddur við kettlinga en
besti vinur Churchill síðustu ár hans var kötturinn Jock...
10 frægir
kattavinir
1. Raymond Chandler, bandarískur
rithöfundur (1888-1959)
A fjórða áratugnum átti Chandler
svarta persneska læðu sem hét Taki.
Hann talaði oft við hana eins og hún
væri mennsk. Stundum sagði hann að
hún væri ritari sinn því hún kom sér
oft makindalega fyrir ofan á
handritastafla hans.
2. Winston Churchill, breskur
stjórnmálamaður (1874-1965) A
síðustu árum sínum eignaðist Churc-
hill kettlinginn Jock. Jock borðaði
iðulega með húsbónda sínum, og
Churchill sendi þjóna sína í leit að
kettlingnum þegar honum láðist að
skila sér í mat á réttum tíma. Jock var
helsta gleði stjómmálaskörungsins á
elliárum hans og svaf venjulega í rúmi
hans.
3. Colette, frönsk skáldkona (1873-
1954) Aldrei voru færri en tíu kettir
sem bjuggu á heimili skáldkonunnar í
Suður-Frakklandi, og em þá undan-
skildir flækingskettir og lánskettir.
Colette skrifaði nokkur verk þar sem
kettir komu við sögu og sagði oft að
af köttum hefði hún lært sjálfstjóm
og „sérstaka tegund af virðingar-
verðu undirferli".
4. Samuel Johnson, enskur orða-
bókarhöfundur (1709-1784) John-
son hafði þann sið að fara sjálfúr og
kaupa ostmr handa hinum elskaða
ketti sfnum, Hodge, því hann óttaðist
að ef hann léti þjóna sína gera sér
ferðir eftir ostmnum myndu þeir fyll-
ast andúðar í garð kattarins.
5. Leó XII, ítalskur páf! (1760-
1829) Micettó var læða sem fæddist
í Vatíkaninu og ólst upp hjá Leó
páfa. Hún var eftirlætisfélagi hans
og hafðist við í fellingum á
skikkjum hans. Þegar páfinn lést
erfði franski rithöfundurinn
Chateaubriand köttinn og tahð
er að Micetto sé varðveitt uppstoppuð
í kastala í Frakklandi.
6. Petrarca, ítalskt skáld (1304-
1374) Köttur Petrarca var besti félagi
hans síðustu ár hans. Þegar Petraarca
lést var kötturinn tekinn af h'fi og
smurður. Á gröf hans er áletrun sem
sagt er að skáldið hafi samið. Þar segir
að kötturinn hafi verið önnur mesta
ástin í lífi skáldsins. Hin var Lára,
sem hann elskaði úr fjarlægð en eng-
inn veit hver var, en ömggar heimildir
em þó fyrir því að hún var ung stúlka,
en ekki læða.
7. Edgar AHan Poe, bandarískur
rithöfundur (1809-1849) Maðurinn
sem skrifaði hryllingssöguna Svarti
kötturínn var í reynd mikill kattarvin-
ur. Hann og eiginkona hans höfðu kött
sinn með sér hvert sem þau fóm.
Þegar frú Poe var helsjúk
af tæringu var
köttur-
inn við hlið hennar og gerði sitt besta
til að halda á henni hita.
8. Richelieu, franskur kardínáli
(1585-1642) Kardínálinn gerði eitt
herbergja sinna að kattaathvarfi og þar
höfðu tveir eftirlitsmenn þann starfa
að fóðra ketti á kjúklingakjöti tvisvar
á dag. Þegar kardínálinn
lést hafði hann
tryggt eftir-
litsmönn-
unum
vænan
líf-
eyri.
9. Al-
bert
Schweitzer, franskur kristniboði og
læknir (1875-1965) Schweitzer var
einlægur dýravinur. I Affrkudvöl sinni
eignaðist hann læðuna Sizi. Þótt
Schweitzer væri örvhentur skrifaði
hann oft lyfseðla með þeirri hægri þar
sem Sizi þóknaðist einungis að sofa á
vinstri handlegg hans og dýra-
vinurinn vildi ekki ónáða
hana.
10. Henry Wriothesley,
jarl af Southampton,
(1573-1624) Á síðustu
stjómarámm Elísabetar 1.
var jarlinn handtekinn og
fluttur í Tower of London. Á
óskiljanlegan hátt tókst ketti
hans að lauma sér niður um
skorsteininn og inn í fanga-
klefa hans. Þegar jarlinn var
laus úr haldi lét hann mála
mynd af sér þar sem köttur-
inn hugdjarfi sést greini-
lega í bakgmnni.
5 frægir
kattahat-
arar
1. Jóhannes Brahms, þýskt tónskáld
(1833-1897) Brahms var umsvifamik-
ill kattahatari. Hann eyddi löngum
stundum við glugga sinn með boga og
örvar og miðaði á nágrannaketti. Hann
náði umtalsverðri leikni í þessari
drápsíþrótt.
2. Dwight D. Eisenhower, banda-
rískur forseti (1890-1969) Eisenho-
wer var gífurlega skapmikill maður.
Hann hafði ekki einungis byssu við
höfðalagið til að geta skotið á krákur
sem dirfðust að valda honum ónæði á
heimili hans í Gettysburg, heldur fyr-
irskipaði hann að skjóta skyldi alla þá
ketti sem sæjust á lóðinni.
3. Hinrík III, franskur konungur
(1551-1589) Hinrik var staðfastur
kaþólikki og í miklum ham þegar
hann ofsótti minnihlutahóp mótmæl-
enda í Frakklandi. En þegar hann sá
ketti greip hann slfk hræðsla að hann
féll í yfirlið.
4. Napóleon Bonaparte, franskur
keisari (1769-1821) Einn hermanna
keisarans var á leið framhjá svefnher-
bergisdyrum Napóleons þegar hann
heyrði þaðan áköf köll um aðstoð.
Þegar hermaðurinn opnaði dymar sá
harrn keisarann, fáklæddan og í svita-
baði, þar sem hann stóð bak við gard-
ínur og otaði sverði sínu að óvininum,
sem reyndist vera agnarlítill
kettlingur.
5. Frederick Sleigh Roberts, bresk-
ur herforingi (1832-1914) Vegna af-
burða frammistöðu í Afganistan og
Búastríðinu var Roberts gerður að jarli
og yfirmanni breska hersins. I stríði
sínu við ketti beið hann hinsvegar ætíð
ósigur. Þegar Roberts kom auga á
ketti varð honum svo mikið um að
hann átti í erfíðleikum með að anda.
■ Kolbrún Bergþórsdóttir kannaði hvað frægustu tugthúslimir
sögunnar höfðu fyrir stafni þegar þeir voru handteknir
r
„Eg gef skákina"
-sagði Menahem Begin þegar rússneskir lögreglumenn drógu hann burt.
Oscar Wilde var á fylleríi en de Sade markgreifi sat á fundi.
1. Harvey Bailey (1889-?) Baily tókst
árið 1930 að ræna tveimur milljón-
um dollara úr banka, stærsm upphæð
sem bankaræningja hafði nokkru
sinni tekist að góma. Hann var,
ásamt félögum sínum, að leika golf í
golfklúbbi í Kansas þegar alríkislög-
reglan handtók hann.
2. Menahem Begin (1913- ) Maður-
inn sem átti eftir að verða forsætis-
ráðherra ísraels og friðarverðlauna-
hafi Nóbels var árið 1940 svo virkur
í síonstahreyfingunni að ýmsum
þótti það til ama. Þann 20. septem-
ber var hann að tefla skák við eigin-
konu sína á heimili þeirra í Litháen,
þegar rússneskir lögreglumenn réð-
ust inn og tóku hann höndum. Um
leið og Begin var dreginn burt kall-
aði hann til konu sinnar: „Eg gef
skákina."
3. Elmer „Trigger“ Burke (1917-
1958) Árið 1946 framdi glæpahund-
urinn Burke eitt af fjölmörgum rán-
um mínum. Hann stóð með byssu í
hendi fyrir framan áfengisverslunina
sem hann hafði rænt og blaðaði í
seðlabunkanum sem honum hafði
nýlega hlotnast, þegar lögreglumað-
ur sem leið átti um handtók hann.
4. Alexander Dubcek (1921-1993 )
Þann luttugasta ágúst árið 1968 var
hinn frjálslyndi aðalritari tékkneska
kommúnistaflokksins á fundi með
öðrum ráðamönnum þegar fréttir
bárust um að sovéskur her hefði ráð-
ist inn í landið. Skömmu síðar komu
rússneskir fallhlífahermenn inn í
bygginguna og handtóku Dubcek
þegar hann var um það bil að svara í
síma. Síminn var rifinn úr höndum
hans og skorið á símasnúruna.
5-6. Emily Harris (1947-) og Willi-
am Harris (1945- ) Hryðjuverka-
hjónin höfðu meðal annars staðið að
ráni á milljónaerfmgjanum Patriciu
Hearst, sem gekk sfðan sjálfviljug
til liðs við þau í ýmsum óhæfuverk-
um. Þann 18. september voru þau
hjón á skokki í átt að íbúð sinni í San
Fransisco þegar lögregla vopnuð
haglabyssum og vélbyssum handtók
þau.
7. Patricia Hearst (1954- ) Þann 18.
september var Patricia Hearst í íbúð
í San Fransisco, nánar tiltekið í eld-
húsinu á tali við kunningjakonu sína
og félaga í hryðjuverkasamtökum,
þegar alríkislögreglumaðurinn Tom
Padden otaði byssu sinni inn um
bakglugga og kallaði: „Hreyfðu þig
ekki eða ég skýt af þér hausinn."
Patriciu brá svo að hún pissaði í
buxumar. Henni var leyft að skipta
um föt áður en farið var með hana af
vettvangi.
8. Nína Housden (1919- ) Nína var í
fastasvefni í framsæti biffeiðar sinn-
ar, sem verið var að dytta að á bif-
reiðaverkstæði, þegar lögreglumenn
handtóku hana fyrir morð. Þeir
höfðu komið auga á sundurlimað lík
eiginmanns hennar f aftursætinu,
vafið inn í jólapappír.
9. James Earl Ray (1928- ) Árið
1952 í Chicago rændi James Earl
Ray leigubflstjóra og hafði rúma ell-
efu dollara upp úr krafsinu. Á flótta
undan lögreglu hlaup hann inn f
blindgötu en ætlaði að forða sér með
því að stökkva yftr grindverk. Hann
hrasaði illa í stökkinu, þeyttist gegn-
um glugga á kjallaraíbúð og hafnaði
í stórum þvottabala. Þar kom lög-
reglan að honum. Sextán árum síðar
myrti James Earl Ray hinn valin-
kunna jafnaðarmann og friðarsinna
Martin Luther King.
10. Maximilien Robespierre (1758-
1794) Árið 1974 var einvaldurinn og
ógnvaldurinn á einum sinna fjöl-
rnörgu funda ásamt fylgismönnum
sínurn, þar sem hann fór geyst og
krafðist handtöku pólitískra and-
stæðinga sinna. Hann hafði vart lok-
ið máli sínu þegar hann var handtek-
inn fyrir landráð. Daginn eftir var
hann hálshöggvinn.
11. Julius Rosenberg (1918-1953) 17
júlí 1950 voru Julíus og Ethel Ro-
senberg að hlusta á Lone Ranger í
útvarpinu þegar alríkislögreglumenn
börðu að dyrum og handtóku Julius
vegna njósna hans í þágu Sovét-
manna. Ethel var handtekin örfáum
vikurn síðar. Eins og kunnugt er
voru hjónin síðar tekin af lífi vegna
starfa sinna fyrir Sovétstjóm.
12-13. Nicola Sacco (1891-1927) og
Bartolomeo Vanzetti (1888-1927)
Sacco og Vanzetti voru á heimleið
með sporvagni þegar lögreglan
handtók þá. I umdeildum réttarhöld-
um vom þeir ákærðir fyrir rán og
morð og dæmdir til dauða. Dauða-
dómamir vöktu mótmæli um allan
heim.
14. Marquis De Sade (1740-1814)
Árið 1801 var De Sade á fundi með
útgefanda sínum þegar lögreglan
kom og handtók hann fym klámskrif
og siðlausar athafnir. Utgefandinn
hafði tilkynnt lögreglunni hvar De
Sade væri að finna.
15. John Seadlund (1910-1938) Eftir
að hafa rænt og myrt vellauðugan
verksmiðjueiganda árið 1937 fann
alríkislögreglan Seadlund ári síðar
þar sem hann var að veðja tíu dölum
á veðreiðum í Kalifomíu.
16. Oscar Wilde (1854-1900) Árið
1895 sat fagurkerinn og orðsnilling-
urinn að ljúfri drykkju og góðu
spjalli við elskhuga sinn Alfred
Douglas lávarð á Cadogan hótelinu
í London þegar lögreglufulltrúi frá
Scotland Yard handtók hann fyrir
saurlifnað. ■