Alþýðublaðið - 27.06.1996, Síða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. JÚNÍ1996
Valgerður Bjarnadóttir í viðtali við Kolbrúnu Bergþórsdóttur um stjórnmálamenn,
Alþýðuflokkinn, Evrópumálin og sitthvað fleira
Það er ekki hægt
að sameina vinstri menn
Fyrir örfáum mánuðum þegar ég var kynnt fyrir Valgerði
Bjamadóttur falaðist ég eftir viðtali með orðunum: „Ég held
að við gætum náð vel saman.“ Hún virti mig fyrir sér og
sagði síðan þurrlega: „Ég efast um það.“ Það byijaði ekki
gæfulega en atvik höguðu því þannig að við hittumst oft eft-
ir þennan fyrsta fund og í hvert sinn sannfærðist ég æ betur
um að þessa skemmtilegu og skarpgreindu konu mætti ég
ekki missa úr landi án þess að hafa tekið við hana viðtal. Og
svo kom loks að því að Valgerður kinkaði kolli og sagði:
„Drífum í þessu.“ Og það var gert.
Ég hef tekið viðtöl við þó nokkra
einstaklinga sem þekktu eða störfuðu
tneð föður þínum og þeir áttu ekki orð
yfir aðdáun sína á honum.
„Ekki ég heldur.“
Hvemig maður var hann?
„Fynr mér var hann pabbi sem fór
með mig í göngutúra og sagði mér
sögur. Hann hafði mikið að gera en
gaf okkur systkinunum alltaf tíma.
Hann var afskaplega umhyggjusamur
pabbi, en hann setti ákveðnar reglur,
sem okkur datt ekki í hug að bijóta.
Það átti til dæmis ekki að hlusta á
„kanann" og ekki að vera með tyggjó.
Ég kann ekki enn þann dag í dag að
vera með tyggjó, þó ég reyni stundum
á þolinmæði umhverfisins með því að
reyna það. Ég á ekkert annað en góðar
minningar um hann pabba minn.
Foreldrar mínir töluðu mikið um
stjórnmál á heimilinu. Eftir að við
systkinin komumst til vits og ára lögð-
um við orð í belg. Á seinni árum
greindi okkur pabba stundum á, en
ætli margt af því hafi ekki stafað af
uppreisnaranda mínum.
Pabbi bar ákaflega mikla virðingu
fyrir fólki og skoðunum þess. Ég held
að hann hafi einhvem tímann sagt í
sjónvarpsviðtali að allir væm að reyna
að gera það besta fyrir þjóðina, menn
gréindi hins vegar á um leiðir. Þetta
vom ekki bara orð, þannig hugsaði
hann.“
En nú var fólk sem mátti ekki heyra
nafh hans nefiit án þess að umtumast.
„Mér fannst vont þegar fólk talaði
um pabba minn sem Bjama Ben í mín-
um eyrum hljómuðu orðin eins og
skammaryrði. Ástæðan var sú að þeg-
ar ég var bam æptu aðrir krakkar á eft-
ir mér: „Dóttir Bjama Ben. Hí, hí, hí.“
Ég var orðin nokkuð fullorðin þegar
ég var stolt af því að geta sagt hvers
dóttir ég var. Sem bam reyndi ég helst
að komast hjá því. Erfiðasta spuming
sem ég fékk var „hvað gerir pabbi
þinn?“ Systir mín ein var svo klók að
hún svaraði alltaf: „Hann vinnur í
stjómarráðinu." Hún komst upp með
það svar. En ég var því miður ekki jaftt
klók.“
Voru ekki tnargir stjómmálamenn
sem létu sjá sig á heimilinu?
,Jóhann Hafstein er minnisstæðast-
ur. Hann átti heima í næsta húsi og það
var mikill vinskapur og samgangur
milli heimilanna. Hann var bestí vinur
okkar krakkanna, var ábyrgðarmaður
áramótabrennunnar, og stjómaði okkur
þegar við söfnuðum í hana. Nú svo var
hann auðvitað pabbi besta vinar míns
og leikfélaga, hans Péturs. Ólafur
Thors er mjög minnisstæður, hann var
feikilega skemmtilegur og bamgóður.
Hann var ábyggilega mikill ákafamað-
ur, mér finnst eins og hann hafi alltaf
hringt á matmálstímum, og það hafi
verið mikill asi á honum. Auðvitað
vom það helst samherjar sem komu í
heimsókn, meðal þeirra minnist ég
kannski sérstaklega Birgis Kjaran og
Davíðs Ólafssonar.
Blaðamennskan á þeim tímum var
þannig að þar máluðu menn mjög
Bjarni Benediktsson. „Ég var orðin
nokkuð fullorðin þegar ég var stolt
af því að geta sagt hvers dóttir ég
var. Sem barn reyndi ég helst að
komast hjá því."
grimma mynd af andstæðingnum. Mér
er það í bamsminni þegar ég var ein-
hverju sinni að skottast með pabba
niður í þingi og þeir komu saman,
hlæjandi niður stigann, hann og Einar
Olgeirsson. Þá hélt ég að eitthvað mik-
ið væri að gerast. Ég hafði ekki áttað
mig á því að milli þeirra var góð vin-
átta því ég hafði heyrt Einar Olgeirs-
son halda ræðui í útvarpinu og ftmnst
hann ekki beint tala þannig að hann
gæti hugsað sér að spássera flissandi
um ganga með föður mínum.
Ég minnist þess líka að sent bam
var ég farþegi f skipi á leið til Noregs
og sá farþegi sem var einna skemmtí-
legastur við okkur krakkana og brá oft
á leik við okkur var Hannibal Valdi-
marsson. Ég man að ég var mjög hissa
á því hvað hann var skemmtilegur. En
ég óx nú reyndar fljótt upp úr því að
halda að fólk gæti ekki verið skemmti-
legt þótt það hefði ekki sömu stjóm-
málaskoðanir og pabbi minn.“
Aldrei dauð stund þar
sem Vilmundur var
Bróðir þinn Bjöm Bjamason sýnist
afskaplega ólíkur þér. Hann virðist ró-
legheitamaður, þú ert kannski meiri
skella.
„Ég er náttúriega afskaplega óstyri-
lát. Jú, það er rétt, Bjöm er rólegheita-
maður. Hann er hins vegar mikill
málafylgjumaður. Við emm nánir vinir
og emm um margt lík.“
Að hvaða leyti eruð þið lík?
„Við höfum bæði mjög ákveðnar
skoðanir og höfunt að mörgu leyti lík
viðhorf til lífsins þótt við höldum þeim
kannski mismunandi fram. Við gemm
bæði miklar kröfur til sjálfra okkar, og
um leið þeirra sem við vinnum nteð,
og ég held að honum leiðist kjaftaskar
jafn mikið og mér. Annars er vont að
svara svona spurningu. Mér hefur bara
alltaf fundist gott að hugsa til .þess að
við Bjöm værum lík. En kannski er
það bara hugsunin um það sem ég er
hrifin af, kannski emm við ekkert lík.“
Finnst þér hann hafa staðið sig vel
sem menntamálaráðherra ?
„Ég held að allir séu sammála um
að það hafi hann gert. Ég verð mjög
reið þegar fólk segir að hann hafi kom-
ið á óvart, ég veit ekki hverju fólk
bjóst við öðm en því að hann Bjöm
bróðir stæði sig vel.“
Svo varstu tengdadóttir Gylfa Þ.
Gíslasonar. Hvernig h'kar þér við
Gylfa?
„Ég hef verið ákaflega heppin að
hafa fengið tækifæri til að umgangast
jafn mikið mannkostafólk og Gylfa og
Guðrúnu. Þau em ákaflega yndislegt
og gott fólk, sem hefur reynst bömun-
Björn Bjarnason. „Ég verð mjög
reið þegar fólk segir að hann hafi
komið á óvart, ég veit ekki hverju
fólk bjóst við öðru en því að hann
Björn bróðir stæði sig vel."
Jón Baldvin Hannibalsson. „Ég
sagði einhverju sinni í viðtali miður
faileg orð um Jón Baidvin. En mér
hefur alltaf fundist hann vera mikill
stjórnmálamaður - og ég segi það
enn."
heldur sjónarmiðunum sem hann barð-
ist fyrir. Hann bryddaði upp á mörgum
nýjungum og talaði fyrir málum sem
tíu eða fimmtán ámm seinna urðu eins
og sjálfsögð. Hann hræddist ekki að
fara ótroðna braut. Það má líka segja
að það sé á vissan hátt óskastaða fmm-
legs stjómmálamanns að stofna stjóm-
málahreyfingu því þá er hægt að setj-
ast niður og búa til stefnuskrá þar sem
þú getur lagt áherslu á það sem fellur
þér í geð. Til liðs við þig færðu síðan
fólk sem er sammála þessum sjónar-
miðum."
Hafði hann mikil áhrif á skoðanir
þínar?
„Ætli ég hafi ekki haft jafnmikil
Vilmundur Gylfason. „Líklega hef-
ur það heillað mig mest við hann,
hvað hann var skemmtilegur. Það
var aldrei dauð stund þar sem
hann var annars vegar. Hann var
mjög heillandi."
Ólafur Ragnar Grímsson. „Ólafur
Ragnar hefur náttúrlega alltaf verið
einangrunarsinni. Ég hef ekki get-
að séð að þar fari maður sem vilji
að ísland eigi mikið samstarf við
erlend ríki."
hafa komist í gegnum þau er að okkur
var kennt það heima að ef einhver deyr
þá verða hinir að halda áffam að lifa.
Þetta viðhorf sem við ólumst upp við
hjálpaði okkur systkinunum mikið á
sínum tíma.
Aflir sem verða fyrir áföllum fá ein-
hvem kraft sem það út af fyrir sig get-
ur ekki skýrt hvaðan kemur. Ég er ekk-
ert ein um það. En auðvitað lá ljóst
fyrir að það þýddi ekkert fyrir mig,
þrjátíu og tveggja ára gamla, að leggj-
ast í volæði. Ef ég ætlaði að lifa lífinu
þá varð ég að gjöra svo vel að gera það
upp á eigin spýtur. Það hefur tekist
mjög vel finnst mér, ég kynntíst Krist-
ófer sem mér finnst ekki síður
skemmtilegur en hinn, líklega hef ég
aldrei verið jafn hamingjusöm og í
dag.“
Ertu trúuð?
„Maður þorir náttúrlega ekki að
svara svona spumingum núorðið. Fólk
getur lent í hinum mestu kröggum ef
það gerir trú eða trúleysi sitt að umtals-
efni. Jú, ég er trúuð. Mér þykir mjög
gott að fara í kirkju og hef jafnvel leit-
að í Biblíuna ef mér hefur liðið illa.“
Trúirðu á lífeftir dauðann?
„Ég vona það besta. Líf eftir dauð-
ann, eða hvað...? Það gefur enginn
svar við því.“
Ertu mjög jarðbundinn?
,Ætli það ekki.“
Hvemig er að vera í seinna hjóna-
bandi?
„Það er mjög gott. Ég hef sagt það
áður að fyrir utan unglinginn son minn
hafa fjórir menn skipt miklu máli í lífi
mínu. Það er pabbi minn, mennimir
mínir tveir og Pétur Hafstein sem ég
vil að fari til Bessastaða."
Alþýðuflokkurinn er ónýtur
En við skulum fara frá erfiðum mál-
Davíð Oddsson. „Það er mjög Ijóst
að í þeim málum sem ég tel skipta
mestu máli fyrir þjóðina þá er ég
eindreginn andstæðingur Davíðs
Oddssonar."
um mínum og mér mjög vel. Ég held
þau hafi borið hamingju mína mjög
fyrir bijósti, allavega bar einstæð brúð-
argjöf sem þau sendu okkur Kristófer í
vetur ekki vott um annað. Þeir unnu
mjög vel saman pabbi og Gylfi Og áttu
trúnað hvors annars og það skipti
miklu máli í því langa stjórnarsam-
starfi sem þeir áttu.“
Hvaða heillaði þig við Vilmund?
„Ung var ég gefm Njáli, ætli það sé
ekki einhvem veginn þannig. Líklega
hefur það heillað mig mest við hann,
hvað hann var skemmtilegur. Það var
aldrei dauð stund þar sem hann var
annars vegar. Hann var mjög heill-
andi.“
Saknarðu hans?
„Ekki lengur."
Hefurðu veltfyrir þér þýðingu hans
fyrir íslertska pólitík?
„Ekki þýðingu hans út af fyrir sig.
áhrif á skoðanir hans. Það var mikið
jafnræði með okkur. Við höfðum bæði
mikinn pólitískan áhuga. Ég tók reynd-
ar ekki virkan þátt í stjómmálum með-
an hann lifði en ég ætla að leyfa mér
að segja að við höfum deilt með okkur
hugmyndum."
Heldurðu að eitthvað hefði orðið
öðruvísi í íslenskri pólitík efhann hefði
lifað lengur?
„Pabbi minn dó líka of fljótt.
Kannski hefði eitthvað orðið öðmvísi
ef hann hefði lifað. Um slíkt er ekki
hægt að spá.“
Nú misstirðu í einum vetfangi föður
þinn, móður þína og bamið þitt. Síðan
ciginmann mjög skyndilega. Hvernig
er hœgt að komast ígegnum slík áföll?
„Þegar ég horfði til baka þá finnst
mér ég hafa átt mjög gott líf. Ég hef
vissulega orðið fyrir miklum áföllum.
Ein ástæðan fyrir því að ég tel mig
um í þau léttari. Hver eru viðhorfþín
til Alþýðuflokksins?
„Eg gekk í Alþýðuflokkinn til að
geta kosið Vilmund á flokksþing og ég
gekk úr Alþýðuflokknum eins fljótt og
mér gafst kostur á þegar ég þurfti ekki
að kjósa hann aftur á flokksþing. Úr-
sögnin var mér ekkert sorgarefni.
Það er margt gott í Alþýðuflokknum
og ég er sérstaklega hrifin af Evrópu-
stefnu flokksins. Öll emm við svolitlir
kratar. En ég held að Alþýðuflokkur-
inn hafi verið ónýtur í mörg ár og mér
finnst undarlegt hvað hefur tekist að
halda lengi í honum h'fi.“
Af hverju hefur flokkurinn verið
ónýtur?
„Það em mjög ólíkar áherslur sem
menn vilja leggja í Alþýðuflokknum.
Leiðtogar Alþýðuflokksins hverju
sinni, nema kannski Gylfi, virðast allt-
af öðm hvom fá þá flugu í höfuðið að