Alþýðublaðið - 02.08.1996, Side 3

FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1996
ALÞÝÐUBLAÐK)
3
s k o ð a n
Hvað er að gerast íFjármálaráðuneytinu?
Fréttatilkynning fjármálaráðuneytis-
ins um afkomuhorfur ríkissjóðs á
árinu 1996 er tilefhið að fyrirsögn þess-
arar greinar. Fréttatilkynningin er vill-
andi. í henni er ekki sagt ósatt, en fyrir-
sögninni er hagað á þann veg að hún
blekkir. Framsetningin varð þannig til
þess að fjöimiðlum yfirsást hin raun-
verulega niðurstaða. Aðalfrétt þeirra
allra var að samkvæmt fréttatiikynn-
ingunni væri það niðurstaða fjármála-
Háborðið
Sighvatur
Björgvinsson
skrifar
J
ráðuneytisins að halli á rekstri ríkis-
sjóðs yrði innan marka fjárlaga á árinu
1996, eða um 4,5 milljarðar króna. Á
þeim forsendum var meðal annars rætt
við íjármálaráðherra og hvorki hann né
embættismenn ráðuneytisins gerðu
neitt til þess að leiðrétta misskilning-
inn. Sé fiéttatilkynningin lesin öli kem-
ur nefhilega í ljós að fjármálaráðuneyt-
ið spáir hvorki meira né minna en 10
þúsuhd króna halla á rekstri ríkissjóðs
umframáætlun fjárlaga eða samtals um
14 milljörðum króna. Þetta er hins veg-
ar orðáð á þann veg að auðvelt er að
misskilja. Það er gert með því að að-
skilja annars vegar afkomuhorfumar á
rekstrargrunni og á greiðslugrunni hins
vegar. Því er nefnilega bætt við, svona í
framhjáhlaupi í fréttatilkynningunni að
auk þeirra útgjalda sem þar em áætluð
á ársgmndvelli, miðað við útgjöld fyrri
helming ársins, muni bætast við 10
milljarða króna vaxtagreiðslur umfram
útgjaldaáætlun ljárlaga. Þetta fór fram
hjá fréttamönnum, enda þannig fram
sett í fféttatilkynningunni, og urðu þeir
því undrunin uppmáluð þegar fram
k'omu nbkkmrn dögum síðar áætlanir
ríkisendurskoðunar um afkomuhorfur
ríkissjóðs á árinu 1996, þar sem halli er
áætlaður að verði 11,7 milljarðar
króna. Þetta þótti fréttamönnum skjóta
skökku við, þó svo áætlun ríkisendur-
skoðunar um hallarekstur ríkissjóðs sé
röskum 2 milljörðum króna minni en
fjármálaráðuneytið áætlar sé fréttatil-
kynning þess lesin í samhengi.
„Auk þess má geta þess..."
Fréttatilkynning fjármálaráðuneytis-
ins minnti mig á atvik, sem gerðist fyrir
mörgum ámm á þeim ágæta fjölmiðli,
sem birtir þessi skrif - Alþýðublaðinu.
Ungur fréttamaður var þá að leita eftir
fréttum af landsbyggðinni og skilaði
sínum landsbyggðarpistli til ritstjóra.
Þar var meðal annars grennslast fyrir
um mannlíf á Seyðisfnði. Eftir frásagn-
ir fréttamanns um að allt væri þar
mannheilt, veður gott, aflabrögð all-
sæmileg og félagslíf á góðu róli kom
þessi setning alveg í lokin: „Auk þess
má geta þess að nú em taldar líkur á að
sprengjur sem vom í olíuskipinu El-
Grillo, sem sökkt var í Seyðisfjarðar-
höfh á stríðsárunum, séu allar virkar."
Svona var nefhilega fféttatilkynning
fjármálaráðuneytisins úr garði gerð.
Áuk þess má geta þess að vegna
ákvörðunar fjármálaráðherra að inn-
kalla ríkisskuldabréf á árinu 1996 falla
til gjalda úr ríkissjóði 10 þúsund millj-
arðar króna sem ekki var gert ráð fyrir í
útgjaldaáætlun fjárlaga.
Sprengjan kom sum sé alveg í lokin.
Svona í ffamhjáhlaupi. Algert aukaat-
riði.
„Svona gera menn ekki"
„Svona gera menn ekki“. Stofnanir
hins opinbera, hvort sem þær heita
Seðlabanki, Þjóðhagsstofnun eða fjár-
málaráðuneyti, eiga ekki að setja upp-
lýsingar sínar ffam með þessum hætti.
Þær eiga að vera skýrar, aðgengilegar
og óhlutdrægar. Annað grefur undan
trausti manna á fullkomnum heiðar-
leika þessara stofnana. Þær eiga að
segja alveg satt en ekki hémmbil satt
og þær eiga ekki vísvitandi að ýta undir
misskilning. Ég kemst ekki hjá því að
álíta að einmitt það hafi verið gert í
fréttatilkynningu fjármálaráðuneytis og
Og hinir ágætu fræðimenn Háskóla íslands, hvar eru
þeir? Hvað leggja þeir til mála að undanskildum Þor-
valdi Gylfasyni, sem er eins og rödd hrópandans í
eyðimörkinni? Þráinn Eggertsson, sá eini fyrir utan
Þorvald, sem lét eitthvað frá sér fara af skynsamlegu
viti í opinberri umræðu, er farinn úr landi. Sjálfsagt
orðinn uppgefinn.
við skulum minnast þess að hér er ekki
um að ræða fréttatilkynningu pólitísks
fjármálaráðherra, túlkun hans eða út-
leggingu á staðreyndum, sem hann hef-
ur að sjálfsögðu fullt leyfi til að gera
eins og honum þykir henta, heldur ffétt
fjármálaráðuneytisins sem er ein af
þýðingarmestu stofnunum sem fjalla
um efnahagsmál og þjóðarbúskap. Ég
spyr því: Hvað er eiginlega að gerast í
fjármálaráðuneytinu? Þessi framgang-
smáti er langt fyrir neðan virðingu
þess.
Hvers vegna?
Næst er eðlilegt að spurt sé: Hvers
vegna eru menn að þessu? Við því er
ekkert svar. Skýringin á því að fjár-
málaráðherra er að keyra ríkissjóð tíu
milljarða fram úr fjárlögum, er einfald-
lega sú að fjármálaráðherra tók þá
ákvörðun að innkalla ríkisskuldabréf
sem áttu síðar eftir að fjalla í gjalddaga.
Þetta vom svonefnd ,Aúlubréf‘, það er
bréf þar sem vextir og verðbætur safti-
ast upp og koma ekki til greiðslu fyiT
en á innlausnardegi. Sú ákvörðun að
innkalla þessi bréf nú varð til þess að
vextir upp á tíu milljarða króna gjald-
féllu á árinu 1996, sem ekki var gert
ráð fyrir að kæmu til greiðslu á árinu
við fjárlagagerð. Með endurfjármögn-
un þessara lána tókst fjármálaráðuneyt-
inu hins vegar að lækka vaxtagreiðslur
ríkissjóðs ffá því, sem ella hefði orðið á
gildistíma bréfanna um 2 milljarða
króna, þannig að ákvörðunin um inn-
köllunina sparar ríkissjóði umtalsvert
fé þegar til lengri tíma er litið. Það er
því síður en svo nokkuð gagnrýnisvert
við ákvörðun ráðuneytisins um innköll-
un, sem leiðir til 14 milljarða króna
halla á ríkissjóði á árinu 1996 sam-
kvæmt áliti fjármálaráðuneytisins sé
fféttatilkynning þess lesin í samhengi.
Hvers vegna vom menn þá að þessum
æfingum, þessum feluleik? Var það
kannski vegna þess, að fjármálaráðu-
neytið hélt að fféttamenn myndu ekki
skilja svona einfaldan hlut, einblína
bara á hallatöluna 14 milljarða og það
yrði erfitt fyrir ráðherrann? Em emb-
ættismenn fjármálaráðuneytisins
komnir í póhtískan hráskinnaleik?
Undir hramminum
Umræða um efhahagsmál á íslandi
er því miður ekki oft á háu plani.
Seðlabanki og Þjóðhagsstofnun hafa
yfirleitt ekki skoðanir, jafnvel á grund-
vallarmálefnum svo sem réttri eða
rangri stefnu í atvinnumálum þjóðar-
innar, stöðu og hlutverki landsins í
sammnaferli Evrópuþjóða og svo ffam-
vegis. Jafhvel hér á árunum áður þegar
við alþýðuflokksmenn börðumst fyrir
afhámi hins óréttláta kerfis neikvæðra
vaxta þagði Seðlabankinn, hafði enga
opinbera skoðun. Framámenn þar á bæ
hvísluðu að vísu í eym okkar að þetta
væri nú fjári gott hjá okkur, og allt
saman rétt og satt - en þögðu opinber-
lega, nema Bjami Bragi Jónsson. Og
hinir ágætu fræðimenn Háskóla fs-
lands, hvar em þeir? Hvað leggja þeir
til mála að undanskildum Þorvaldi
Gylfasyni, sem er eins og rödd hróp-
andans í eyðimörkinni? Þráinn Egg-
ertsson, sá eini fyrir utan Þorvald, sem
lét eitthvað frá sér fara af skynsamlegu
viti í opinberri umræðu, er farinn úr
landi. Sjálfsagt orðinn uppgefmn.
Hinir eru allir undir hramminum.
Þora ekki. Upphefðin og framinn
spretta af rótum þagnarinnar. Baráttan
um brauðið háð á kostnað betri vitund-
ar.
„O tempora, o mores.“B
að kraumar í hinum pólit-
ísku pottum í Hafnarfirði.
Einkum eru Alþýðuflokks-
menn beggja blands en há-
værar eru þær raddir sem
segja að með því að „-
vernda" Jóhann G. Berg-
þórsson sé flokkurinn að
fremja pólrtískt sjálfsmorð.
Jóna Osk Guðjónsdóttir,
formáður fulltrúaráðs Alþýð-
flokksins í Hafnarfirði, boð-
aði til fundar stjórnar full-
trúaráðs á sama tíma og Al-
þýðubandalagsfélagið og Al-
þýðuflokksfélagið funduðu.
Það er til marks um það, að
sögn flokksfélaga, að það
eigi að kæfa málið. En
Magnús Hafsteinsson for-
maður Alþýðuflokksfélags-
ins og félagar hans ætla ekki
að ætla ekki að láta þagga
niður í sér og einn þeirra
sagði í samtali við Alþýdu-
bladiö tími kónganna væri
liðinn: „Ingvar Viktorsson
er dragbítur í samstarfi
vinstriflokkanna en byltingin
er hafin. Það þarf að um-
bylta þessu ástandi sem
nærist á pólitískum hrossa-
kaupum.
egar Ólafur Ragnar
Grímsson var blessaður
í Dómkirkjunni í gær var far-
ið með trúarjátninguna og
faðirvorið eins og tíðkast við
slík tækifæri. Gestir í kirkj-
unni tóku flestir undir. Hins
vegar var eftir því tekið að
nokkir úr hópi þingmanna
Alþýðubandalags og ein-
staka kratar þögðu þunnu
hljóði enda eru pólitísk
markmið margra þeirra ekki
mörkuð af mjög svo trúar-
legum viðhorfum...
Og aftur af embættistök-
unni. Gestir kirkjunnar
voru aðframkomnir af hita í
dómkirkjunni og notuðu
dagskránna óspart sem blæ-
vængi. Þó lifnaði yfir mörg-
um þegar Ólafur Skúlason
biskup í ræðu sinni talaði
um að varast beri úlfa í
sauðagærum. Vísun þessi
kallaði fram glott hjá nokkr-
um kirkjugesta sem liklega
hefurfundist þessi líking
fremur óheppileg þegar haft
er í huga að þarna var verið
að vígja í embætti stjórn-
málamann sem oft hefur
þótt tækifærissinnaður...
Eins og menn geta gert sér
í hugarlund var þetta
enginn gleðidagur í lífi Dav-
íðs Oddssonar. Var til þess
tekið að honum virtist lífsins
ómögulegt að leyna leiðri
lund sinni þegar í þinghúsið
var komið. Virðuleiki forsæt-
isráðherra var víðsfjarri þar
sem hann sat, ásamt hand-
höfum forsetavaldsins, líkari
því sem væri hann heima
hjá sér uppí sófa að horfa
Véstein Hafsteinsson kasta
kringlu...
h i n u m e g i n
"FarSide" eftir Gary Larson
„Lalli er skræfa... Lalli er skræfa... Lalli er skræfa..."
a
Ætlar þú að fara úr borginni um Verslunarmannahelgina?
Hrefna Lind Borgþórs-
dóttir föröunarfræðingur:
Já, ég fer á námskeiðahald í
London.
íris Ægisdóttir verslunar-
maður: Nei, ég ætla bara að
halda mig í borginni.
Jón Sigurgeirsson verka-
maður: Já, ég ætla á Halló
Akureyri.
Einar Halldórsson starfs-
maður Pósts og síma: Nei,
ég ætla bara að vera í róleg-
heitunum heima hjá mér.
Sigurður Róbertsson
verslunarmaður: Heima er
best.
Ég hef skrifað vikulegan
pistil í blaðið í 2 ár, haft af því
ánægju og vonandi hef ég ekki
þreytt lesendur mína. Reyndar
þætti mér vænt um að heyra frá
einhverjum þeirra, mig er að
finna í símaskránni.
Leó E. Löve skrifar tregablandinn
pistil sinn í Tímann og viröist eiga í
dæmigerðri krísu rithöfundarins: Þaö
vantar viöbrögö. Tíminn í gær.
Fræg er ferðin sem aldrei
var farin, frægur verður
forsetakonsertinn sem aldrei
var haldinn og lengi verður í
minnum haft forsetaframboðið
sem Davíð lagði aldrei í.
Oddur Ólafsson leggur út af tónleikunum
Guömundar Emilssonar til heiðurs Ólafi
Ragnari sem aldrei voru haldnir í pistli sín-
um Á víöavangi. Tíminn í gær.
Eyjólfur [Sveinsson] sagði
að ekki yrði nákvæmlega gefið
upp hvenær fyrsta blaðið liti
dagsins ljós.
Frétt í Mogganum í gær um Dag-Tímann.
íslendingar deila um flest.
Embætti þjóðhöfðingjans
hefur að langmestu leyti verið
hafið yfir dægurþras. Á undan-
förnum vikum hefur verið haft á
orði, að þetta kunni að breytast
eins og margt annað. Sú breyt-
ing yrði ekki til bóta.
Leiðarahöfundur Moggans í gær varar
við breytingum. Bittenú!
íslensk dúkkuiísa í 3. sæti
Aöalfyrirsögn á forsíöu HP í gær.
Ólafur Grímsson
og stuðningsmenn hans
gáfu þjóðinni langt nef í
nýafstöðnum kosningum.
Þeir neituðu að ræða mái
sem brunnu á mörgum.
Þorsteinn Arnalds verkfræðingum
harmar það að Ólafur Ragnar sé sestur
í forsetastól og vill að hann biðji þjóðina
afsökunar á þvi hvernig hann reyndi að
þagga niöur alla málefnalega umræðu.
DV í gær.
Þeir mörgu sjúklingar,
og langþreyttir aðstandendur
þeirra, sem nú eru enn einu
sinni gerðir að leiksoppum í
ógeðfelldri valdabaráttu milli
hóps embættismanna og stjórn-
málamanna, eiga heimtingu á að
ráðherra fjármála og heilbrigð-
ismála sýni loks þann manndóm
sem þarf til að koma sjúkrahús-
málum á höfuðborgarsvæðinu í
mannsæmandi horf.
Elías Snæland Jónsson í leiðara DV í gær.
fréttaskot úr fortíð
Landráðadómur
Ráðstjómin [í Sovétríkjunum]
hefir látið taka af lífi einn katólskan
prest, en dæmt fleiri til dauða fyrir
landráð. Hefir dómurinn vakið
gremju í ríkjum Vestur-Evrópu og
kristnu kirkjunni. Kátlegt er næstum,
að þetta skuli vera símað hingað,
þegar þess er aldrei getið í skeytum,
þótt foringjar verkamanna séu teknir
af lífi hrönnum saman án dóms og
laga í Vestur-Evrópuríkjunum,
og hvorki stjómir né kirkja hreyfa
hönd eða fót og fá heldur enga
aðkenning af gremju, þótt landráða-
menn séu teknir af lífi þar.
Alþýðublaðið,
laugardaginn 7. apríl 1923.