Alþýðublaðið - 15.11.1996, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 15.11.1996, Blaðsíða 6
6 ALÞÝÐUBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1996 æ k u ■ Sendisveinninn Róbinson Krúsó í kórónafötum? Fyrstu Ijóðabækur Einars Más Guðmundssonarhafa nú verið endurútgefnar. Jakob Bjarnar Grétarsson spjall- aði við Einar sem er með mörg verkefni í takinu. Þau eru þó öll á sömu leið og hitt- ast á horni Grettisgötu og Barónsstígs Ljóðið er verkstæði tungu- málsins og hugsana Einar Már Gudmundsson: Menn vildu stinga þessu í samband við raf- magnið. - segir Einar Már og tel- ur Ijóðið eilíft. ,Já, er þetta komið? Ég er nú ekki með bókina en ég man nokkum veg- inn hvað stendur í henni. Jájá, þær voru harðar í hom að taka,“ segir Ein- ar Már Guðmundsson aðspurður um fyrstu ljóðabækur sínar þrjár ffá ámn- um 1980 til 1981: Er nokk- ur í kórónafötum hér inni?, Sendisveinninn er einmana og Róbinson Krúsó snýr aftur. Mál og menning hef- ur gefið þær út, allar í einu bandi. Það er hefð fyrir því að kríta liðugt á kápubaki bóka en það er engu logið þar sem segir á þessu kápu- baki: „Þessar bækur vöktu feikna athygli á sínum tíma og fannst mörgum sem Ein- ar Már kæmi með ljóðmáli sínu og frumlegri sýn eins og fíll í postulínsbúð ís- lenskrar Ijóðlistar." í andstöðu við allt og alla - Satt best að segja hafa ljóðin elst talsvert betur en klisjan um fílinn í postulíns- búðinni. Einar segist ekki vera best til þess fallinn að dæma um hvemig þessi ljóð leggist í fólk núna, 15 árum síðar. , J>au hafa verið í umferð þessi ljóð í upplestrum og slíku, þannig að ég hef ákveðinn mælikvarða á það að eitt- hvað af þeim fer inn án þess að koma út. Hins vegar em þessi ljóð, og það veit enginn betur en ég sjálfur, böm síns tíma og eiga að vera það. En sjálfsagt er ástæðan fyrir því að ljóðin em gefin út aftur sú að það hefúr verið spurt svoldið um þessar bækur í gegn- um árin en þær hurfu fljótlega eftir að þær komu út.“ - Bækumar vöktu mikla athygli á sínum tíma og þóttu agressívar. Fyrsta ljóðið í Er einhver í kórónafötum hér inni: Vœri églbilað sjónvarplmundi ég örugglegalvalda frekari truflunum/í lífi ykkar. Þú varst nú samt talsvert tmflandi? „Já, þegar þessar bækur komu út um 1980 vom tímamir móttækilegir. Þetta vom upplausnartímar og stjóm- leysi í loftinu sem birtist meðal annars í pönktónlistinni og ýmsu öðm. Auk þess var mikil spenna á því augnabliki í kringum hermálin sem tengdist ekki aðeins herstöðinni á Miðnesheiði heldur þessum atómótta öllum. Ég úti í Kaupmannahöfn þegar ég gaf tvær þær fyrri út, kom til Islands og hafði tvær, þrjár vikur til að selja þær á götunum. Mér hafði nú ekki auðnast að finna útgefanda að þessum bókum. Þá var mikið í gangi; tónleikar og ýmsar samkomur, bæði ópólitískar og pólitískar." - Og þama mátti finna byltingar- kennd ljóð? „Já. Á þeim árum var maður kannski ungur og frakkur og skynjaði sig í andstöðu við allt og alla. Ég held að á þessum tímapunkti hafi ljóðlistin hlotið að taka aðra stefnu. Það á sér sjálfsagt sögulegar skýringar. Sú kyn- slóð sem var alin upp að hluta til í rokki og kvikmyndum, allri þessari al- ntúgamenningu og var að vaxa úr grasi fann ekki mikla tjáningu í þeirri ljóðlist sem þá var mest ríkjandi." Frá hávaðanum í þögnina og aftur til baka - Þetta vom háværir tímar og kannski í andstöðumerk- ingu við ljóð sem em í huga margra lágstemmd? „Það er nú allur gangur á því með ljóðin sem slík. Ljóð fylgja alltaf öllum tímum al- veg óháð því hversu mikla út- breiðslu þau fá. Tímamir tjá sig alltaf í ljóðum og kannski vom menn á þessum tíma að rísa gegn lágvæmm stemmn- ingum." - NÚ ANDAR SUÐRIÐ: DC-10 þoturlberið öllum uppí breiðholtilkveðju míruf! „Menn vildu stinga þessu í samband við rafmagnið. En það var í sjálfu sér ekkert nýtt og mátti sjá í þeirri nútímaljóðagerð sem var áberandi þá, til dæmis fútúr- ismanum úr rússnesku byltingunni, ljóðagerð margra atómskálda, ljóða- gerð hjá Degi Sigurðarsyni og fleirum og fleirum. Svo var þama önnur at- hyglisverð kreppa á ferðinni. Þessi pólitísku ljóð sem höfðu verið ráðandi áður vom í klemmu, þessi skáldskapur sem byggðist á því að boða rétt við- horf, með-réttum-hlutum-móti- röng- um-hlutum-hreintrúarstefna var að ganga sér til húðar.“ - Nú er þessi bók eftir þig, sem inni- heldur 15 ára gömul ljóð, komin út. Hvemig meturðu ljóð í dag í saman- burði við það sem þá var: Rafmagnað- ir tímar og menn í uppreisnarhug? ,JJver er staða ljóðsins?" -Eða... já. „Maður sér það, hvort heldur er í bókmenntum, tónlist, myndlist, kvik- myndum; öllum listrænum tjáningar- formum að hlutimir fara í endalausa hringi. Menn hverfa frá hávaðanum inní þögnina og koma aftur til hávað- ans, það er í því samhengi. Eins og ég sagði áðan, þá held ég að ljóðið sem tjáningarform standi af sér alla storma. Tjáningin sem í því býr er einhlít. Ljóðið er gmndvöllur sagnalistar og allrar tjáningar. Öll frásagnalist á upp- haf sitt í söguljóðinu. Þetta þýðir í rauninni, þó áhugi mann á ljóðum sé mismikill, að þau em verkstæði tungu- málsins og hugsana. Gildi þeirra rým- ar ekki á nokkum hátt. Það er alveg það sama uppi á teningnum í dag og verið að vinna úr tímanum í ljóðurn." - En nú finnst manni alltaf að verið sé að spá ljóðinu andláti. Nútímamir allir em svo nútímalegir að ljóðið hlýt- ur að dragast aftur úr, hverfa í dagana (svo ég gerist nú skáldlegur líka)? „Mannkynið hefur andað allt sitt líf. Ljóðið getur sagt eins og Mark Twain: Fregnir af andláti mínu era stórlega ýktar. En ljóðið sem slíkt er ekkert að spá í þessu og þarfnast engrar sérstakr- ar athygli. Það bara er. Ljóðið er eins og jógamir í Himmalæafjöllum. Því er nákvæmlega sama um umheiminn. Það segir bara: umheimurinn er vel- kominn, en er ekki að kalla hann til sín eins og einhver áróðursmeistari. Ég held að ljóðið muni alltaf vera til burtséð frá fjöldafylgi. Ljóðið er kannski líkara Alþýðuflokknum en Sjálfstæðisflokknum að þessu leyti. Því er enginn akkur { að vera í meiri- hluta, að vera vinsælli en aðrar grein- ar. Það hins vegar trónir yfir öðru í krEtfti gæðanna. Þar er úrvinnsla hugs- ana - ljóðið er undirstaða svo margra tjáningarforma. Kvikmyndahandrit em byggð upp einsog ljóð; heildin er ljóðið en atriðin ljóðlínumar." Laglaus með góða sviðs- framkomu - Og nú er Bubbi búinn að senda frá sér ljóðadisk? „Ég er nú ekki búinn að sjá hann en sá fyrir stuttu myndband með Alan Ginsberg. Þar flytur hann ljóð með blöndu af myndmáli og tónum. Ljóð- listin getur tileinkað sér öll ný tækni- form eins og tölvur, geisladiská ög myndbönd. Menn tala oft einarigrað um ljóðlistina og horfa í það að ljóða- bækur séu í litlum upplögum. En það besta í til dæmis rokktónlist væri óhugsandi án nútíma ljóðlistar, menn eins og Dylan og Lennon. Síðan þekkjum við það hér á Islandi hvemig Megas blandaði þessu saman; alþjóð- legri dægurtónlist og sígildri íslenskri ljóðagerð. Og Bubbi er á sama báti.“ - Þú segir að ljóðið léti sig vinsæld- irnar litlu varða en sú viðleitni að brjótast uppúr skúffunni hlýtur alltaf að vera til staðar? „Jújújújú, en því ráða tímamir og augnablikið hverju sinni. Ljóðin verða hvorki verri né betri þó að þau séu á myndböndum eða geisladiskum. Sjálf- ur kjami ljóðlistarinnar breytist ekkert við það. Ljóðlistin er fær um að til- einka sér öll útbreiðsluform en það veltur þá á afstöðu þeirra sem kjósa að flytja ljóðin á þann hátt. Og það finnst mér mjög gott mál.“ - Þú hefur ekkert látið þér koma til hugar að flytja ljóð þín með þessum hætti? „Það hafa náttúrlega verið tekin ýmis ljóð úr þessum bókum og verið sett tónlist við þau. Tónlistarmenn sem hafa áhuga á vinna með þau og seinni ljóð sem ég hef gert hafa verið í sambandi við mig.“ - Ég er kannski að meira að tala um eitthvað í líkingu við Ginsberg og Bubba? Þú sjálfur í hljóðveri? „Það er ekkert útilokað að ég geri það. Þetta hefur verið orðað við mig en það er einhvem veginn þannig að það er mikið að gera. Ég hef verið að vinna með tónlistarmönnum úti. Ein- hverjir tónlistarmenn í Danmörku vom að semja lag við eitt ljóð.“ - En þér líkar það nú ekki illa að standa með míkrófón í hendi? „Nei, en ég segi nú bara eins og gamli söngkennarinn minn. Hann sagði að ég væri alveg laglaus en hefði góða sviðsframkomu.” - í hverju ertu að vinna núna? „Það em mörg verkefni sem öll em á sömu leiðinni og mætast á einhverju götuhomi." - Hvaða götuhom er það? „Ætli það sé ekki á horni Grettis- götu og Barónsstígs.“ ■ Húsbréf Innlausn húsbréfa Frá og með 15. nóvember 1996 hefst innlausn á útdregnum húsbréfum í eftirtöldum flokkum; 1. flokki 1989 - 24. útdráttur 1. flokki 1990 - 21. útdráttur 2. fiokki 1990 - 20. útdráttur 2. flokki 1991 - 18. útdráttur 3. flokki 1992 - 13. útdráttur 2. flokki 1993 - 9. útdráttur 2. flokki 1994 - 6. útdráttur 3. flokki 1994 - 5. útdráttur Innlausnarverðið er að finna í Morgunblaðinu föstudaginn 15. nóvember. Upplýsingar um útdregin húsbréf liggja frammi í Húsnæðisstofnun ríkisins, á Húsnæðis- skrifstofunni á Akureyri, í bönkum, sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum. HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS I I MÚSBRfFADEILD • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 569 6900 AUGLÝSING UM STARFSLAUN LISTAMANNA ÁRIÐ 1997 Starfslaun handa listamönnum Hér með eru auglýst til umsóknar starfslaun til handa listamönnum árið 1997, í samræmi við ákvæði laga nr. 35/1991. Starfslaunin eru veitt úr fjórum sjóðum þ.e.: 1. Launasjóði rithöfunda. 2. Launasjóði myndlistarmanna. 3. Tónskáldasjóði. 4. Listasjóði. Umsóknir skulu hafa borist Stjórn listamannalauna, menntamálaráðuneytinu, Sölvhólsgötu 4,150 Reykjavík, á þar til gerðum eyðublöðum fyrir kl. 16.00 miðvikudag- inn 15. janúar 1997. Umsóknir skulu auðkenndar „Starfslaun listamanna" og tilgreina þann sjóð sem sótt er um laun til. Umsóknareyðublöð fást hjá menntamála- ráðuneytinu. Ath. Hafi umsækjandi áður hlotið starfslaun verður um- sókn hans því aðeins tekin til umfjöllunar að hann hafi skilað Stjórn listamannalauna skýrslu um störf sín í samræmi við ákvæði 4. gr. laga um iistamannalaun nr. 35/1991. Umsækjendur um starfslaun listamanna árið 1996 sem hafa ekki sótt fylgigögn með umsóknum eru beðnir um að sækja þau fyrir 1. desember nk. Reykjavík, 15. nóvember 1995 Stjórn listamannalauna dansaðu fíflið þitt dansaðu Úr Róbinson Krúsó snýr aftur dansaðu ffflið þitt dansaðu stressaðu þig ekki á heilanum dansaðu hjartað er bara líffæri dansaðu fíflið þitt dansaðu hvað sem það kostar dansaðu þar til dauðinn hrífur þig inní diskótek sitt dansaðu í öllum stellingum dansaðu einsog flokkur á línu tímans dansaðu SÉRÐ’EKKI hvað ástandið í heiminum er klístrað dansaðu meðan höfuð þitt springur einsog kjamorkuver dansaðu þar til þú átt ekki afturkvæmt í Jrennan stað sem þú villtist inná er súrefnistjaldið var dregið frá vitum þínum

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.