Alþýðublaðið - 03.04.1997, Qupperneq 7

FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
s k o ö u n
Leikfléttur í lífeyrismálum
Það mun vera haft fyrir satt, að í
stjómmálum séu ekki til trúnaðarmál
eða tilviljanir. Ekki veit ég hvort það er
rétt. Ég trúi því hins vegar að leki póli-
tískra trúnaðarmála sé hluti stjóm-
kænsklegrar leikfléttu og engin tilvilj-
un. Um það er þessi grein.
Eins og alkunna er, em flest al-
menningshlutafélög á íslandi meira og
minna í eigu annara almenningshluta-
félaga, sem oft em bankar, líftrygg-
ingafélög og verðbréfafyrirtæki, sem
aftur em í eigu hlutafélaga, sem tiltölu-
lega fáir og útvaldir eiga. A.m.k. eiga
þeir nóg til að stjóma þeim, því alveg
er það dæmalaust hve mikið af eigend-
um og stjómendum síðastnefndu félag-
anna situr í stjómum allra hinna félag-
anna. Stundum er þetta eignarhald í ís-
lensku atvinnulífi kallað Kolkrabbinn.
Ég held að hann sé því miður að
hreiðra um sig allt of víða í okkar litla
samfélagi. Eftir að hann er búinn að ná
og treysta yftrráð sín á sem næst öllum
samgöngum milli íslands og umheims-
ins, bæði á sjó og í lofti, hasla sér ör-
uggan völl í vátryggingum, sölu á
bensíni og olíum, að ég tali nú ekki um
fjárfestingu í fiskistofnunum þá er fátt
eftir, sem hann ekki á eða ræður. Eyrr-
um brjóstvöm almennings í landinu,
Samvinnuhreyfmgin, er að hverfa og
verða að lítilli Krabbadeild og Fram-
sóknarflokkurinn, þetta gamla sam-
vinnuljón, orðið að malandi heimilsk-
etti á góðbúi Sjálfstæðisflokksins. Og
hvað er þá eftir. Jú. Krabbinn veit og
þolir ekki, að lífeyrissjóðimir í land-
inu, sem stofnaðir vom af verkalýðs-
hreyftngunni og sem stjómað er að
hálfu af henni, áttu hvorki meira né
minna en 262,6 milljarða króna við
árslok 1995. A því sama ári numu ið-
gjöld til þeirra 17 miljörðum króna.
Þessum Ijármunum vill hann ráð. Gall-
inn á öllu er sá, að það er ekki fram-
kvæmanlegt að ná meirihluta í stjóm
lífeyrissjóðanna. Þar em engin hluta-
bréf til sölu og engin einkavinavæðing
á dagskrá.
Málið er, að tilvist lífeyrissjóðanna
og rekstur þeirra em málefni kjara-
samninga og þeim stjómar Krabbinn
ekki. Að minnsta kosti ekki fyrr en
honum tekst að leysa verkalýðshreyf-
inguna upp í frumeindir sínar. Það var
reynt þegar einn heimiliskötturinn, ætt-
aður af Höllustöðum, keyrði í gegn
restamar af nýju vinnulöggjöfinni. En
það má reyna ýmislegt annað og sér-
staklega ef fylgispök og hentug ríkis-
stjóm situr. Þá er ekki útséð um, að
hægt sé að krækja sér í væna sneið af
lífeyrisspamaði almennings.
Það er þekkt flétta í skáldsögum og
einnig í mannlegum samskiptum, að
þar sem sannfæra þarf einhvem um
eitthvað og helst ef hafa þarf eitthvað
af honum í leiðinni, að þá er teflt fram
þremur manntegundum og sjónarmið-
um. Illmenni, góðmenni og þeim sak-
lausa. Hinum síðast talda er ætlaður
lokahnykkurinn og skal sannfæra
fjórða þátttakandann í fléttunni, sem
raunar veit ekki að hann er þátttakandi.
Þessi íjórði þátttakandi er með öðmm
orðum fómarlambið og sá, sem eitt-
hvað þarf að hafa af. Spuming dagsins
er þessi. Er svona leikflétta um lífeyr-
ismálin í gangi núna? Að minnsta kosti
koma saman margar tilviljanir, grun-
samlegir trúnaðarbrestir og klisju-
kenndir karakterar í einu og sama mál-
inu. Kíkjum á það að gamni.
Nú undir páska, eða rétt í þann mund
er pennamir fóra á loft til þess að skrifa
undir kjarasamninga láku þær fréttir út,
að fjármálaráðherra væri að leggja síð-
ustu hönd á nýtt frumvarp til laga um
lífeyrissjóði. Þar skyldi einkavæða líf-
eyriskerfið að nokkru eða veralegu
leyti. í framvarpinu, sem forsætisráð-
herra dreifði sem trúnaðarmáli vítt og
breytt, er ráð fyrir því gert að horfið sé
af braut samtryggingar í lífeyrismálum
inn á braut séreignarlífeyrissjóða. Sam-
tryggingin, sem er skyldubundin, fer
nú fram í lífeyrissjóðum verkalýðs-
hreyftngarinnar en séreignasjóðimir,
sem era frjálsir era myndaðir í banka-
kerfinu. Skv. trúnaðarmálinu munu
bankar, sparisjóðir, líftryggingafélög
og verðbréfafyrirtæki fá einkarétt á
rekstri séreignalífeyrissjóða. Þessir að-
ilar fá jafnframt heimild til þess að
hefja rekstur samtryggingasjóða. Líf-
eyrissjóðir verkalýðshreyfingarinnar
era aftur á móti vængstífðir. Iðgjöld til
þeirra mega ekki fara umfram 10% af
launum eða 10.000.00 á mánuði. Þeim
era lagðar lífsreglur í fjárfestingum
þannig að öruggt verði að kröftum
þeirra verði sem allra mest dreift. Þeim
er að sjálfsögðu bannað að reka sér-
eignasjóði. I þessari grein er of langt
mál að fara út í það með hvaða hætti
þetta skipulag veikir framtíðarstöðu
lífeyrissjóða verkalýðshreyftngarinnar,
margfaldar kostnað, eykur líkur á tapi
lífeyrisréttinda og breytir í grandvall-
aratriðum lífeyriskerfi landsmanna,
sem allir era sammála um að sé eitt það
besta í heiminum. Það bíður betri tíma.
Nú. Fréttir af þessu trúnaðarfram-
varpi láku beint ofan í fréttir þess efn-
is, að Landsbankinn, þrátt fyrir þröng-
an fjárhag, hefði keypt væna sneið af
Vátryggingafélagi íslands. Það era
Réttum aðilum eru
með því tryggð völd á
réttum stöðum. Lífeyr-
issjóðir verkalýðs-
hreyfingarinnar, sem
lögin útiloka frá því
opna bás í fjármála-
stórmarkaði bankaráðs
formannsins visna og
deyja. Þegar um lýkur
munu 17 milljarðar
renna á hverju ári
beint og hindrunar-
laust til uppbyggingar
Kolkrabbans og þess
pólitíska valds, sem
hann hefur og beitir
miskunnarlaust.
einmitt bankar, sparisjóðir, líftrygg-
ingafélög og verðbréfafyrirtæki, sem
trúnaðarframvarpið l'ærir einkarétt á
gerð samninga um séreignalffeyris-
sparnað. Hreint voðaleg tilviljun að
bera skuli upp á sama tíma. Formaður
bankaráðs Landsbankans og fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins, sá
mæti maður Kjartan Gunnarsson, lýsti
í viðtali vegna ofangreindrar tilviljunar
og leka á trúnaðarfrumvörpum, fram-
tíðarsýn sinni um rekstur banka á Is-
landi. Hann sá fyrir sér, að bankar
tækju á sig mynd fjármálalegs stór-
markaðar. Þar fengi almenningur lána-
fyrirgreiðslu, ýmsa þjónustu og því
ekki lífeyrisþjónustu. A sama tíma
hamaðist forsætisráðherra við að gefa
út yfirlýsingar til eigenda lífeyrissjóð-
anna, að í þessu nýja trúnaðarfram-
varpi fjármálaráðherra ( sem forsætis-
ráðherra annaðist dreifíngu á ) muni
ekki verða hróflað við forræði almennu
lífeyrissjóðanna á 10% sameiginlegu
framlagi launþega og launagreiðanda.
A sama tíma leggur Þórarinn V. undir
flatt. Gott ef hann er ekki bara á móti
þessu öllu saman. Almenningur veltir
því fyrir sér hvað sé eiginlega í gangi.
Talast þeir Friðrik og Davíð ekki við
eða hvað. Era þeir fóst- og skólabræð-
ur, Kjartan Gunnarsson og Þórarinn V.
ekki lengur í talsambandi. Hver ræður
eiginlega Sjálfstæðisflokknum? For-
maðurinn, varaformaðurinn, fram-
kvæmdastjórinn, VSÍ eða bara hver.
Hefur ekkert verið rætt við....Hann
borgar jú drýgstan hlutann af þessum
17 miljörðum á ári til lífeyrissjóðanna.
Ætli þessir aðilar séu bara virkilega
hættir að hittast og talast við? Varla.
Þegar Sjálfstæðisflokkurinn ætlar að
rústa lífeyriskerfi verkalýðshreyfingar-
innar og tappa miljörðum á Kol-
krabbann er ekki treyst á tromplausar
hendur. Hér er unnið skipulega og hér
kemur fléttan.
Markmið hennar er, að þegar nokkr-
ir minniháttar agnúar hafa verið sniðn-
ir í burtu, standi eftir löggjöf, sem búið
hefur til nýtt landslag í lífeyrismálum
og opnað „frjálsa" markaðnum
lögvarða leið í pyngjur launamanna.
Réttum aðilum era með því tryggð
völd á réttum stöðum. Lífeyrissjóðir
verkalýðshreyfingarinnar, sem lögin
útiloka frá því opna bás í fjármálastór-
markaði bankaráðs formannsins visna
og deyja. Þegar um líkur munu 17
milljarðar renna á hverju ári beint og
hindranarlaust til uppbyggingar Kol-
krabbans og þess pólitíska valds, sem
hann hefur og beitir miskunnarlaust.
En áfram með fléttuna. Fyrst þarf að
útbúa frumvarp. Það gerir „illmennið"
í fjármálaráðuneytinu. Þar er fyrirfram
plantað inn ákvæðum, sem munu ör-
ugglega fá verkalýðshreyfinguna til
þess að rísa upp á afturlappimar.
10.000.00 kr. múrinn, sem engu máli
skiptir í heildarmyndinni ber þar hæst
og nokkur önnur minniháttar ákvæði,
sem skipta litlu þegar hugsað er til
langrar framtíðar. Miklu skiptir hins
Fyrrum brjóstvörn al-
mennings í landinu,
Samvinnuhreyfingin,
er að hverfa og verða
að lítilli Krabbadeild
og Framsóknarflokkur-
inn, þetta gamla sam-
vinnuljón, orðið að
malandi heimilsketti á
góðbúi Sjálfstæðis-
flokksins.
vegar að upp í frumvarpið séu tekin at-
riði, sem verkalýðshreyfingin samdi
fyrst um á árinu 1969 og fékk síðast
staðfest í kjarasamningi 12.12 1995.
Það verður að vera gott með illu, ann-
ars gengur fléttan ekki upp. Hér kemur
„góðmennið" í forsætisráðuneytinu til
sögunnar. Það tekur að sér að leka fyr-
irætlunum „illmennisins" til þess „sak-
lausa“ og „fórnarlambsins". „Góð-
mennið" leikur um hinn góða og
grandvara, sem ekkert illt má sjá og
allra vinur er. „Góðmennið" kýs þess
vegna að eyða öllum ásökunum um að
einkavinur hans, undirmaður og ráð-
gjafi, formaður bankaráðsins hafi
nokkuð frétt frá sér um fyrirætlanir
„illmennisins" sem N.B. er náinn sam-
starfsmaður „góðmennisins“. Þeir sitja
nefnilega saman í ríkisstjóm og fara
saman með stjóm á Sjálfstæðisflokkn-
um, þar sem fyrmefndur bankaráðsfor-
maður er framkvæmdastjóri. Þá kemur
að þeim, sem leikur þann „saklausa“.
Það er fulltrúi VSÍ. Annað hvort verð-
ur það Þórarinn V., sem ekki er nú beint
sakleysislegur eftir þras og vökur, nú
eða þá einhver annar, t.d. Víglundur,
sem hefur á sér mildari mynd. Sá „sak-
lausi“ tekur einarða afstöðu gegn fyrir-
ætlan „illmennisins" ( 10.000.00 kr.
múmum og hinum smáatriðunum ) og
einhendir sér í að fá „góðmennið“ til
þess að koma böndum á „illmennið"
sem auðvitað tekst. Agnúamir sníðast
af einn af öðram. Fjendur, blóðugir
upp fyrir axlir eftir harðvítug kjaraátök
standa saman. Þetta gæti gott ef ekki
átt að enda eins og besta sápuópera
með tilheyrandi faðmlögum, heit-
strengingum og „við stöndum nú alltaf
saman strákar“ yfirlýsingum. Þetta
faðmlag þess „saklausa" og „fómar-
lambsins" undir blessun „góðmennis-
ins“, sem ekki kann að passa trúnaðar-
mál, á að tryggja að fléttan gangi upp
og að lögin gangi í gegnum Alþingi
með aðstoð heimiliskattanna fyrir vor-
ið. Kjarasamningar era komnir á og
skulu standa þó undirstöðunum sé
kippt undan lífeyriskerfinu. Krabbinn
á að fá sitt og sína milljarða og getur
síðan selt hlutabréf í öllu draslinu á
opna markaðnum.
Það er bara einn galli á þessu öllu
saman. Það fólk, sem margt hvert kom
að verki þegar homsteinar samtrygg-
ingar launafólks vora lagðir í kjara-
samningunum 1969, og núverandi leið-
togar verkalýðshreyfingarinnar, sem
margir hverjir hafa tekið þátt í upp-
byggingu lífeyrissjóðanna á síðustu
áram og skila þeim nú sem einu besta
lífeyriskerfi heims, láta ekki blekkjast.
Þeir þekkja sína leikbræður, leyndar-
mál þeirra og leikfléttur. Þeir vita og,
að í verkalýðs- og stjómmálum leka
trúnaðarmál aldrei. Þeim er bara lekið.
Og að ekkert gerist á þessu sviði fyrir
tilviljun, einungis fyrir skipulagðar að-
gerðir. Vonandi fær þessi lífeyrissjóða-
leikflétta ekki að ganga upp.
Magnús M. Norðdahl hrl,
fonnaður frkv.stjórnar
Alþýðuflokksins.
Aðalfundur Fulltrúa-
ráðs Alþýðuflokksfé-
laganna í Reykjavík
Fundurinn verður haldinn í Borgartúni 6 (Rúgbrauðsgerð-
inni), fimmtudaginn 3. apríl 1997, kl. 20.30.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Reykjavíkurlistinn og málefni framboðs til borgarstjórn-
ar Reykjavíkur vorið 1998.
3. Tillaga um lagabreytingar.
4. Önnur mál.
Þeir aðalfulltrúar sem af einhverjum ástæðum geta ekki
komið því við að mæta eru eindregið hvattir til að láta
skrifstofu flokksins vita hið fyrsta.
Allsherjaratkvæða-
greiðsla um kjarasamn-
inga Vmf. Dagsbrúnar
og Vkf. Framsóknar
Allsherjaratkvæðagreiðsla um kjarasamninga og sérkjara-
samninga milli Vmf. Dagsbrúnar og Vkf. Framsóknar ann-
ars vegar og viðsemjenda hins vegar fer fram dagana 8.,
9., og 10. apríl 1997.
Atkvæðagreiðslan fer fram í húsnæði Vmf. Dagsbrúnar í
Skipholti 50 1. hæð í vesturenda hússins.
Aðalkjarasamningur og viðkomandi sérkjarasamningur
verða sendir félagsmönnum á næstu dögum ásamt öllum
fylgigögnum.
Kjörstaður er opinn frá kl. 9 - 19 alla dagana.
Kjörskrá liggur frammi á skrifstofum félaganna frá mið-
vikudegi 2. apríl.
Kærufrestur vegna kjörskrár er til loka kjörfundar 10. apr-
íl kl. 19.00.
Kjörnefnd