Alþýðublaðið - 24.04.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 1997
MímeiiBiH
Brautarholti 1 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéðinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guðmundur Steinsson
Prentun (safoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Almannavæðing
bankanna
Bankastjórar ríkisbankanna virðast geta skammtað sér laun og
starfskjör að eigin vild. Það er niðurstaða Jóhönnu Sigurðardóttur,
þingmanns jafnaðarmanna, eftir að hún fékk í hendur svör við
spumingum sínum um kjör þeirra. Upplýsingamar í svömnum
kalla aðallega fram eitt orð í huga þess
sem les: Græðgi.
Eftir þá umræðu sem varð fyrr í vetur um kjör bankastjóra, þá
er á vitorði þjóðarinnar, að sumir bankastjórar geta fengið í föst
laun í kringum hálfa milljón á mánuði. Þegar búið er að spyrja ofan
á það ýmsum þóknunum fyrir stjómarsetu og bankaráðsfundi, sem
þeir vinna að sjálfsögðu í vinnutímanum þá era dæmi um að tekjur
þeirra á mánuði nálgist eina milljón króna. I einstökum tilvikum
skríða þær yfir milljón á mánuði. Þetta gerist á sama tíma, og elcki
náðist að semja um 70 þúsund króna lágmarkslaun.
Svona er einfaldlega ekki hægt að líða. Starf bankastjórans er
erfitt og ok ábyrgðarinnar sem hvílir á þeirra herðum sannarlega
mikið. Við sérhvert fótmál dokar freistnin, og það þarf sterk bein
og góða menn til að vísa henni frá sér. Ut af öllu þessu er eðlilegt
og sjálfsagt að greiða þeim mjög góð laun. Það er í senn réttlát
umbun fyrir mikið starf, og dregur um leið úr líkunum á því að
spilling í formi keyptra greiða geti fest rætur, líkt og dæmi em um
sumstaðar erlendis. En það launakerfi, sem verið hefur við lýði, og
stappar nærri sjálftöku, er óþolandi. Það misbýður einfaldlega
sómakennd ærlegra vinnandi manna.
Nú blasir það við, að sagan frá í vetur var elcki sögð nema að
hálfu leyti.
Ofan á hin gríðarlegu laun og aukalaun bankastjóranna njóta
þeir fáheyrðra fríðinda í formi ferðapeninga, þar sem jafnvel mak-
ar bankastjóranna ferðast mörgum sinnum á ári á kostnað skatt-
borgaranna. Makamir fá meira að segja eldd aðeins ferðalögin
greidd, heldur dagpeninga líka.
í svarinu til Jóhönnu Sigurðardóttur kom fram, að á ámnum
1994- 1996 var ferðakostnaður vegna bankastjóranna til útlanda
samtals 78,5 milljónir króna. Þá er meira að segja ekki talinn með
risnukostnaður eða símareikningar, sem bankastjórarnir fá eigi að
síður greidda ofan á annan ferðakostnað. Það sem í fljótu bragði
orkar vemlega tvímælis, eru þau hlunnindi, sem makar bankastjór-
anna hafa á kostnað skattborgaranna.
f Landsbankanum fá makar bankastjóranna greitt fyrir sig far-
gjald, gistingu og hálfa dagpeninga. í Seðlabankanum eru þær
skorður reistar við ferðalögum makanna, að þeir mega einungis
ferðast á kostnað bankans tvisvar á ári, og aðeins hjá Búnaðarbank-
anum er ekki greitt fyrir maka. Sérstaða Búnaðarbankans vekur at-
hygli í þessu máli.
í dag er að ljúka hörðum kjaradeilum á vinnumarkaði, þar sem
meginátökin hafa snúist um, hvort greiða eigi 70 þúsund krónur í
lágmarkslaun á mánuði. í því samhengi er auðvelt að skilja þau
hörðu viðbrögð sem upplýsingar um sposlur bankastjóranna hafa
vakið. Þær em satt að segja áfellisdómur yfir ríkisbönkunum. Það
hefur áður verið bent á, að kerfið sem stjómar launum bankstjór-
anna er meingallað. Laun ríkisbankastjóranna hafa einfaldlega ver-
ið ákvörðuð þannig, að hin þingkjömu bankaráð hafa ákveðið þau,
en þóknun bankaráðanna er síðan hlutfall af launum bankastjór-
anna. Þetta kerfi er einfaldlega fráleitt, í því felst innbyggður hvati
til hækkana, enda var almennur vilji á Alþingi fyrir að breyta því.
Það verður hinsvegar að setja alla hluti í samhengi. Sú ófor-
sjálni með fjármuni skattborgaranna, sem Jóhanna Sigurðardóttir
velur orðin „subbuskapur og hneisa,“ stafar af því, að bankarnir
sæta ekki nógu ströngu aðhaldi. Einungis aðhald markaðarins,
beinna eigenda, er trygging fyrir því að fjármunum fjöldans sé ekki
sóað með þessum hætti. Það er skoðun Alþýðublaðsins, að þær
upplýsingar, sem birtast í svömnum til Jóhönnu Sigurðardóttur séu
enn ein röksemdin fyrir því, að bankana beri að almannavæða, með
því að koma þeim á markað undir formerkjum dreifðrar eignarað-
ildar.
skoðanir
Svikist undan merkjum?
Það hefur nokkuð verið rætt og rit-
að um þá ákvörðun formanns ung-
liðahreyfmgar Alþýðubandalagsins
að styðja ekki sinn flokk, bjóði hann
fram einn og sér í næstu alþingis-
kosningum. Og í stað þess að taka
ofan fyrir þeim sem hefur þor og
kjark til að standa við sína sannfær-
ingu, þá heyrast óánægjuraddir og
einhvers konar „svik við flokkinn" -
tónn. Staðreyndin er hins vegar sú að
Gróska, þar sem undirrituð og fyrr-
nefndur formaður eiga bæði sæti i
stjóm, hefur það að markmiði sínu að
sameina jafnaðarmenn og að af sam-
eiginlegu framboði verði strax í
næstu alþingiskosningum. Þrátt fyrir
að vera félagi í Alþýðuflokknum og
varaformaður Sambands ungra jafn-
aðarmanna, þá get ég alveg lýst því
yfír að ég mun ekki vinna með þeim
flokki einum og sér í næstu kosning-
um. Annað væri svik við þá einlægu
sannfæringu mína að jafnaðarmönn-
um sé best borgið í einum flokki og
að íslenskt þjóðfélag þurfi á þeim
flokki að halda sem allra fyrst. Eg tel
Pqllbord |
Þóra
Arnórsdóttir
skrifar
Alþýðuflokkinn samt hafa bestu
stefnu þeirra flokka sem nú eru við
lýði og vissulega yrði erfitt að ganga
framhjá honum þegar inn í kjörklef-
ann væri komið. Ég ætla hins vegar
ekki að hafa áhyggjur af því fyrr en á
það reynir og gef ekkert út um það
hvort kjörseðillinn verði auður eða
ekki. Enda veit ég það ekki enn. En
kosningaskrifstofan myndi mjög
ólíklega njóta krafta þeirra sem nú
eru í forystu SUJ. Og flokkur án ungs
fólks er varla vænlegur kostur.
Helmtufrekja?
Við Gróskufólk gerum okkur fylli-
lega grein fyrir því að það gerist svo
sem ósköp lítið ef stjóm samtakanna
fer í setuverkfall ef ekki næst að
berja saman einn lista jafnaðar-
manna. En Gróska er sívaxandi fé-
lag, henni bætist liðsstyrkur daglega.
Ef allt það fólk, ungt og gamalt, sest
niður með okkur, þá hljóta skilaboð-
in að verða það sterk að flokksforyst-
ur sem hafa látið stór orð falla, bæði
á flokksþingum og víðar, verða
knúðar til að standa og falla með því.
% * "i-C'S', .'*í
L W|
Enda em þær meira og minna félag-
ar í samtökunum og aðhyllast því
þessi hin sömu markmið.
Grasrótum flokkanna hefur verið
mglað saman og það unga fólk sem
stóð að stofnun Grósku mun standa
að stofnun sterks jafnaðarmanna-
flokks. Spumingin snýst einungis unt
tíma og með hverjum verður unnið.
Ég trúi því ekki, eins og sumir vilja
halda fram, að þörf sé á kynslóða-
skiptum áður en til þess kemur. Þess-
ar yfirlýsingar forystumanna ung-
liðahreyfinga A-flokkanna eiga ekki
að vera mistúlkaðar sem hótanir eða
afarkostir, heldur eingöngu sem stað-
Þrátt fyrir að vera fé-
lagi í Alþýðuflokknum
og varaformaður Sam-
bands ungra jafnaðar-
manna, þá get ég al-
veg lýst því yfir að ég
mun ekki vinna með
þeim flokki einum og
sér í næstu kosning-
um.
festing þess að okkur sé full alvara
með þeirri vinnu sem við stöndum í
núna og ætlumst til þess að sjá hana
bera ávöxt. Á „minjasafni vinstri
hreyfingar á Islandi", sem Gróska er
að þróa þessa stundina, má sjá alltof
mörg dæmi þess að þess háttar vinna
hafi verið unnin fyrir gýg.
Gróska norðan heiða
Flokkamir eru að stíga skref í rétta
átt. Sameiginlegur miðstjórnar- og
flokksstjómarfundur, sameiginlegt 1.
maí kaffi í Reykjavík og eflaust víð-
ar, sameiginleg ráðstefna 10. maí -
allt er þetta vísir að því sem koma
skal og ekki hægt annað en að fagna
þessum smáu, en mikilvægu skref-
um. Það sem helst er þrefað um, er
að málefnin vanti. Gróska stendur nú
fyrir víðtækri málefnavinnu þar sem
ekki er hafist handa við að plægja
stefnuskrár flokkanna og reyna að
samræma þær, heldur mæta áhuga-
samir einstaklingar með jafnaðar-
stefnuna að grunni og byrja með
hreint borð. Enda er þetta skemmti-
legasta málefnavinna sem undirrituð
hefur komið nálægt. Hugmynda-
auðgi, sköpunargleði og vilji til að
breyta þjóðfélaginu ráða ríkjum.
Málefnanefndir flokkanna munu síð-
an eflaust starfa með að mótun hinn-
ar „opnu bókar“ Grósku, sem vonir
standa til að verði tilbúin á haustdög-
um og verði grundvöllur að samstarfi
jafnaðarmanna í komandi kosning-
um. Um leið er ánægjulegt að sjá
hvernig starf hjá ungu fólki með
áhuga á stjómmálum blómstrar nú
víðar en í Reykjavík. Öflugur hópur
ungra jafnaðarmanna úr öllum flokk-
um vinnur nú að undirbúningi
Gróskufélags á Norðurlandi, sem
stofnað verður með ponipi og pragt á
frídegi verkalýðsins, 1. mat næst-
komandi. Það er full ástæða til að
óska þeim til hamingju með framtak-
ið, óska þeim góðs gengis í starfi og
hverja Norðlendinga til að fjölmenn í
Borgarbíó á 1. maí.