Tíminn - 20.09.1968, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 20. sept. 1968
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Fraiakvaemdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórartnn
Þórarlnsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason ok Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karisson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — I
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Norðurlönd hafna
kommúnismanum
Það er nú bersýnilegt, að Komm'únistatflokkurinn í
Svlþjóð mun fara sömu leiðina og bræðraflokkar hans
í Noregi og Svíþjóð. Þar eiga þeir ekki lengur neina
fulltrúa á þingi og startfa aðeins sem litlir sértrúar-
söfnuðir. Kommúnistafloikkurinn í Svíþjóð, sem einu
sinni hafði 18 þingmenn, hefur nú ekki nema þrjá eftir,
og fyrirsjáanlegt virðist, að hann missi þá í næstu þing-
kosningum, sem fara fram 1970. Þá verður kosið sam-
kvæmt nýjum kosningalögum og fær þá enginn flokkur
þingsæti, nema hann fái 4% greiddra atkvæða eða fái
þingmann kosinn í kjördæmi. Nú fengu kommúnistar
ekki nema 3,1% greiddra atkvæða .Bf nú hefði verið
kosið samkvæmt hinum nýju kosningalögum hefðu
kommúnistar ekki fengið neinn þingmann kosinn.
Það varð sænsku kommúnistunum ekki neitt til bjarg-
ar, að þeir afneituðu árás Rússa á Tékkóslóvakíu. Þeir
afneituðu nefnilega ekki sjáltfri orsök innrásarinnar, sem
er að finna í hinu kommúníska skipulagi, er grundvallast
á alræði eins flokks. Innrásin var gerð til að verja og
vernda þetta einræðiskerfi. Meðan kommúnistar afneit-
uðu ekki þessu einræðiskerfi, gagnar þeim lítið að for-
dæma einstakar árásir Rússa.
Þótt kommúnistar tapi tölunni sem þingtflokkur í Sví-
þjóð, virðast engar líkur á, að þar rísi upp nýr róttækur
vinstri flokkur, líkt og orðið hefur í Noregi og Danmörku.
Fordæmin frá Noregi og Danmörku hvetja ekki til
þess. Sosíalíski þjóðflokkurinn í Noregi hefur ekki hlotið
nema tvö þingæti, og nú virðist vera að rísa óeining í
flokknum, sem geti leitti til hruns hans. í Danmörku
hefur flokkur Aksels Larsens þegar klofnað í þrennt og
er þessum flokksbrotum fremur spáð tapi en ávinningi í
næstu kosningum.
Stjórnmálaþróunin 1 þessum löndum færist óðum í þá
átt, að kjósendur skipti sér 1 tvær meginfylkingar, þar
sem Sosialdemo'kratar eru annars vegar og hinir svo
nefndu borgaralegu flokkar hins vegar. Við hlið þessara
veggja stóru fylkinga virðast litlir flokkar eiga erfitt upp
dráttar, einkum þó, ef þeir skipa sér langt til hægri eða
vinstri. Kommúnistar eiga bersýnilega enga framtíð í
þessum löndum, nema sem örhtlir sértrúaröfnuðir, sem
ekki eiga fulltrúa á þingi. Svo eindregið hafna Norðmenn
Danir og Svíar kommúnismanum.
Enn eru Finnar og íslendingar ekki komnir eins langt
í þessari þróun, en að því hlýtur að koma fyrr en varir.
Omælanlegt tjón
Iðja, félag verksmiðjufólks á Akureyri, hefur mótmælt
harðlega 20% innflutningsskattinum nýja.-í sömu álykt-
un bendir félagið á þá staðreynd, að þurrð gjaldeyris-
varasjóðsins sé-afleiðing þeirrar stjórnarstefnu að „leyfa
eftirhtslausan innflutning fullunninnar iðnaðarvöru.
Hefur sú ráðstöfun valdið íslenzkum iðnaði ómælanlegu
tjóni, jafnframt því, sem hún hefur valdið atvinnumissi
mörg hundruð karla og Jcvenna við iðnaðarstörf“.
Það sést glöggt nú, að hyggilegra hefur verið að fara
að ráðum Helga Bergs og verja nokkrum hluta gjald-
eyrisvarasjóðsins til að efla íslenzkan iðnað í stað þess
að flytja inn erlendan iðnvarning til að draga úr atvinnu
í landinu.
CHESTER BOWLES:
Bandaríkjamenn veröa aö skipu-
leggja notkun þjððarteknanna
Hverfa verður frá skipulagsleysi nítjándu aldarinnar og tryggja for-
gangsrétt þeirrar fjárfestingar og eyðslu, sem á mestan rétt á sér.
ÉG er nýkominn úr heim-
sókn til Bandaríkjanna og að
henni afstaðinni hefi ég ekki
mestar áihyggjur af kynþátta-
ofbeldinu, stúdentamótmælun-
um, uppdráttarsýki stórborg-
anna eða jafnvel hinum sárs-
aukafullu erfiðleikum okkar f
Vietnam, heldur hinu, hve
margir leiðtogar eiga erfitt
með að ná tökum á meginþátt
um þeirra lagfæringa, sem gera
verður á'ður en að unnt verð-
ur að reisa rönd við þessum
efiðleikum.
Ég heyrði að vísu hreysti-
tegt, almennt skraf um þörf
á „endurmótun" bandarísks
þjóðfélags, en rakst á uggvæn-
lega fáa einstaklinga, sem gera
sér grein fyrir þeim grundvall
arbreytingum, sem gera verður
til þess að unnt reynist að ná
þeim markmiðum, bæði heima
fyrir og erlendis, sem greini-
legum meirihluta Bandarikja-
manna virðist óhjákvœmilegt
að ná. Meðal hinna skýrustu og
herskáustu leiðtoga æsku-
manna eru þeir meira að segja
tiltölulega fáir, sem hafa gert
sér grein fyrir, hvað þurfi í
raun og veru að gera til þess
að móta þann nýja heim, sem
þeir þrá þó áf öllu hjarta.
BIGI Bandaríkjamönnum að
auðnast að ná þeim nýju mark
miðum, sem menntaðir félagar
beggja stjórnmálaflokkanna við
urkenna, verða þeir að gera
sér grein fyrir umfangi og til-
gangi þjóðarauðsins í gersam
lega nýju ljósi.
Við verðum fyrst að bera
saman þjóðartekjur og megin
svið opinberra þarfa og einka
krafna, og síðan að ákveða for
gang sumra þessara sviða af
fullri raunsæi. Að lokum verð
um við svo að beita sköttum
og öðrum tiltækum ráðum til
þess að sjó um, að fjórfesting
hins opinbera og einkaaðila
samræmist þessum forgangi
að svo miklu leyti sem mögu-
iegt er.
Chester Bowles er í hópi
kunnustu stjórnmálamanna
Bandaríkjanna. Hann gegndi
ýmsum mikilvægum trúnað-
arstörfum í stjórnartfð
Boosevelts og Trumans,
varð síðar ríkisstjóri, og
sendiherra í Indlandi 1951
—1953. Þegar Kennedy varð
forseti 1961, gerði hann
Bowles að aðstoðarutanríkis
ráðherra. Seinustu árin hef
ur Bowles verið sendiherra
Bandaríkjanna í Indlandi.
Bowles hefur ritað margar
bækur og blaðagreinar um
stjórnmál. Eftirfarandi
grein skrifaði hann að tU-
mælum New York Times,
og birtist hún þar fyrir
skömmu.
ÞINGHÚSIÐ f WASHINGTON
Ég er ekki að mæla með
nýrri gerð „skriðandi sósíal-
isma“ eða lýðæsandi átaki við
að „vinda“ þó ríku. Ég er að
mæla með ákveðinni, rökréttri
viðlieitni til að þoka einka-
stofnunum og stofnunum hins
opinbera af raunsæi í áttina
að hinum nýju markmiðum,
bæði heima fyrir og erlendis.
Ég er ekki þeirrar skoðun-
ar, að við getum náð þessum
markmiðum með smávægileg-
um sjónhverfingum á hinum
viðurkenndu fjártoagsáætlun-
um okkar eða að sneiða ofur-
Htið af á einum stað og bæta
við á öðrum. Við þurfum á að
halda nýjum skilningi, jafnvel
nýjum stofnunum, sem geri
okkur kleift að skynja þjóð-
legar forgangskröfur i nýju
Ijósi.
Fyrsta skrefið er nýtt,
strangt mat á dreifingu þeirra
gífurlegu tekna, sem bandarisk
ir stjórnendur, bændur og
verkamenn afla á ári hverju.
Við þurfum með öðrum orðum
að endursko'ða af fullri hag-
sýni til'gang þess, sem þjóðar-
tekjunum er nú varið r.il.
Orðið gæti táknrænt skref
í þessa átt að skipa efnatoags-
ráð þjóðarinnar, sem forsetinn
tilnefndi menn í samkvæmt
lögum, sem þingið samþykkti.
f þessu ráði ættu að eiga sæti
úrvals menn og konur, sem
forsetinn veldi með samþykki
þingsins, og vœnu fulltrúar
ýmissa hagsmuna og sviða í
bandarísku þtjóðllfi. Róðið
þyrfti að hafa á að skipa ágæt-
um hagfræðingum og vísinda-
mönnum í stjórnmálum og
þj óðfélagsfræðum.
ÞETTA ráð ætti að sjó um
opinberar umræður í upphafi
hvers árs. Umræðurnar þyrftu
að standa yfir í nokkra mán-
uði, nota ætrti sjónvarp, útvavp
og fréttaþjónustu blaða í eins
ríkum mœli og við verður kom-
ið. Ráðið kveddi á sinn fumd
ýmiss konar menn, sem væru
fulltrúar þeirra, sem. kröfur
gerðu til hluta af vergum.
þjóðartekjum, — framleiðend-
ur neyzluvara, yfirvöld varnar
mála, talsmenn heilsugæzlu,
yfirvöld húsnæðismála, um-
sjónarmenn með framkvæmd-
um erlendis og því um likt.
Ráðinu ætti samkvæmt lög-
um að vera skylt að leggja
fyrir forsetann, til dæmis 1.
septemtoer ár hvert, áætlun um
heildareyðslu þjóðarinnar, mið
að við áætlaðar þjóðartekjur
næsta ár og skýrar tillögur
um úthlutun þessarar tekna
eða dreifingu.
FORSETINN gengi frá frum
varpi að hinum árlegu fjór-
lögum og legði fyrir þingið,
Framhald á bls. 11.