Vísir - 16.07.1977, Blaðsíða 2

VISIR
mn
Hvernig likár þér lifið á
íslandi?
Michaelvon Pein frá Þýskalandi.S
Stórvel. Reykjavik er ágæt borg.S
en þó likar mér betur aB ferBast J
útum sveitirnar. Auk þess er þaB '
miklu ódýrara þvi aB maBur^
freistast ofttil aB kaupa alls kynsí:
dót iborginni. Ég ætla nú aB faraj
aB leggja af staB I puttaferBalag ■
og hef meBal annars hugsaB mérí
aB fara til Þingvalla. I gær sá égS
mynd um eldgosiB i Heimaey og'ft
hafBi mjög gaman af.
r ll iMi1 iiiMliii i
■■
Bruce Swain frá Astralfu. Ég hef :
aBeins veriB hér i þrjá daga og
þar af leiBandi ekki haft tima til
aB sjá margt, en mér likar mjög r
vel þaö litla sem ég hef séB. Ég g
var núna aö koma frá Vest-j
mannaeyjum, og hér I borginni er I
ég búin aö sjá ÞjóBminjasafniö og ■
fara i diskóteic. Reykjavik er ■
mjög áhugaverö, en ég vildi þó
ekki dveljast i henni lengi.
EIiHaugland frá Noregi.Mér lik-l
ar þaö mjög vel. Húsin i Reykja-1
vik eru svo skemmtilega litrik ogj
þvi á ég ekki aö venjast i Noregi.[j
Þaö sem ég sakna helst eru trén.g
Ég er hingaB komin til aB fara ág
RauöhettumótiB og hlakka mjögl
til. ■
Marita Randevag frá SviþjóB. ls-
land er mjög áhugavert land. Ég
hef þegar fariö til Gullfoss og
Geysis, Vestmannaeyja, Grinda-
vikur og Krýsuvikur. ÞaB sem
mér finnst helst óllkt meö Islandi
og SviþjóB er stillinn á húsunum.
Einnig hef ég tekiö eftir þvi aB Is-
lendingar virBast ekki flýta sér
eins mikiB og Sviar. LifiB er miklu
rólegra hér.
Gerard Douaes frá Frakkiandi.
LandiB ykkar er mjög ólikt
Frakklandi og ég hef haft óskap-
lega gaman af aö feröast hér um.
ÉgerbúinnaB ferBastum lsland i
tvo mánuöi á mótorhjóli. Ég er
nýkominn frá Noröausturlandi
hingaö tilReykjavikur og ætla aB
útvega mér hluti sem ekki er
hægt aö fá úti á landi.
Sveinn Snorrason, hœsfaréttarlögmaður, um Laxalónsmólið:
Það er
óhjákvæmilegt annað
en landbúnaðarráðu-
neytið taki tafarlaust
ábyrga afstöðu i þessu
máli. Ef ráðuneytið
fyrirskipar niðurskurð
á öllum fiski af
islenskum laxastofni,
sem eftir öllum
iikindum er heilbrigður
i dag, verður jafnframt
að gera ráðstafanir til
þess að fullar bætur
komi fyrir, segir
Sveinn Snorrason,
hæstaréttarlögmaður, i
greinargerð um Laxa~
lónsmálið sem hann
hefur sent sem svar við
yfirlýsingum fisksjúk-
dómanefndar, sem
sagt var frá i Visi i gær.
I greinargeröinni, sem er
mjög itarleg, rekur Sveinn, sögu
málsins itarlega, en hann er
lögfræöingur Skúla Pálssonar á
Laxalóni.
Þar ke'mur fram, aö voriö 1976
tók Skúli meö sér nokkur sýni af
Or iaxeldisstööinni aö Laxalóni. ólafur Skúlason hugar aö seiöum.
Visismynd: JA
Laugardagur 16. júli 1977
yfir, bæBi af einum nefndar-
manna fisksjúkdómanefndar,
aBfisksjúksómanefnd teldi enga
ástæöu til aö fá hingaB sér-
fræöing og vildi ekki hafa sam-
vinnu viö Skúla Pálsson um þaö
og síöast á fundi meö land-
búnaöarráöherra og ráöu-
neytisstjóranum i landbúnaöar-
ráöuneytinu er ég Itrekaöi ósk
mina um, aö ráöuneytiö beitti
sér fyrir þvi aö fá hingaö er-
lendan sérfræBing i rann-
sóknum fiskisjúkdóma og þvi
var hafnaö, þá var þvl jafnfram
lýst yfirafhálfu ráöuneytisins,
aB aö sjálfsögöu gæti Skúli Páls-
son sjálfur ráöiö sér sérfræöing
á þessu sviöi, ef hann vildi, en
um þaö yröi engin samvinna viö
fiskskjúkdómanefnd. Menn
verö svo sjálfir aö dæma um
hvers sök þaö hefur veriö aö
ekki varö samvinna um rann-
sókn þessa eöa, aö fiskskjúk-
dómanefnd hefur ekki siðan 22.
april 1977 viljaö rannsaka
heilbrigöisástand fiskstofnanna
aö Laxalóni”.
Ráðuneytið verður að
taka ábyrga afstöðu
I lok greinageröar sinnar
segir Sveinn:
Skúli Pálsson er sannfæröur
um þaö, aö fiskurinn I eldisstöö
hans i dag er heilbrigöur. Hins
vegar er nú kominn sá timin, að
hann hefði veriö búinn aö selja
allan sinn fisk úr stöðinni, en
Róðuneytið verður strax
að taka úbyrga afstöðu
Fisksjúkdómanefnd var boðið að hafa samvinnu við danska sérfrœðinginn, en því var hafnað
laxaseiöum úr eldisstööinni til
Veterinerinstitutet i Oslo til
rannsóknar. Dr. Tore Haastein
tók sýnintilrannsóknarog taldi
I_bréfi til Skúla I júni 1976, aö
sennilega gæti dauöi seiöanna
stafaö af þvl aö þeim heföi veriö
gefiö of gamalt fóöur.
„Skúli sá aö bragöi er hann
kom heim aö fiskinum haföi
veriö gefiö fóöur, sem geymt
haföi veriö of lengi og þegar
eftir aö hann hafði skipt um
fóöur hvarf seiöadauöinn. Sfðan
hefur ekki veriö um neinn óeöli-
legan seiöadauöa aö ræöa i
eldisstöö Skúla Pálssonar”,-
segir Sveinn.
Nýrnaveiki ber á góma
„26. september 1976 ritaöi
Tore Haastein Skúla enn bréf,
og kemur þar fram, aö eftir aö
hann ritaöi bréfiö 9. júni 1976,
hefur hann haldiö áfram rann-
sóknum sinum og viö þær fundiö
einkenni, sem bentu til þess, aö
mögulegt væri, aö nýmaveiki
heföi verið i seiöunum. Hins
vegar tekur hann fram, aö viö
gerlafræöilegar rannsóknir hafi
þeim hins vegar ekki tekist aö
sanna tilvist bakteriunnar, en
tekur jafnframt fram aö erfitt
sé aö rækta þær,” segir i
greinargeröinni.
Norski sérfræöingurinn
skrifar yfirdýralækni bréf 11.
janúar s.l. og segir þar „aö
sjúkdómsgreiningin á sýnunum
úr Laxalóni hafi veriö gerla-
nýrnaveiki, en þó hafi ekki verið
unnt aö einangra neina gerla I
sambandi viö þetta tilfelli.”
18. janúar s.l. „lét yfirdýra-'
læknir taka sýni úr eldisfiski i
eldisstööinni aö Laxalóni og
fundust þá éngin einkenni, er
bentu til nýrnaveiki eöa annars
sjúksóms.
Hinn 6.' april og 22. april s.l.
voruenn tekin sýni úr eldisstöð
Skúla Pálssonar, og fundust i
þeim einkenni sem fisksjúk-
dómanefnd telur ótvirætt
benda til nýrnaveiki á háu
stigi. I bréfi fisksjúkdóma-
nefndar 20. aprD 1977 lagöi
nefndin til viö landbúnaöar-
ráöuneytiö aö þaö bannaöi um-
svifalaust allan flutning á fiski
og hrognum úr eldisstööinni”,
segir i greinargeröinni.
Siöan rekur Sveinn bréfaskrif
sin til ráöuneytisins i mai og
júni, blaðamannafundi fisksjúk-
dómanefndar, þar sem hennar
sjónarmiö voru kynnt, og seiöa-
dauöa I eldisstööinni viö Elliöa-
ár. Éinnig gerirhann grein fyrir
samskiptum Skúla Pálssonar og
veiöimálayfirvalda, m.a. I sam-
bandi viö regnbogasilunginn.
Þá er vikiö aö tilraunum til aö
fá erlenda sérfræöinga hingaö
til lands og heimsókn danans
Frank Bregnballe, eftir aö til-
raun til aö fá norskan sér-
fræöing fór út um þúfur.
Skýrsla Bregnballe
Þar segir Sveinn m.a.:
,,Nú hefur hr. Frank Bregn-
baúe aö undanförnu, eöa 7.-11.
júli, unniö aö rannsókn á heil-
brigöisástandi eldisfiskjar i
Laxalóni. Hann hefur gefið
ýtarlega, heiöarlega og hlut-
læga skýrslu um rannsóknir
sinar, og hefur skýrsla um
niöurstööur hennar verið send
fisksjúkdómanefnd, land-
búnaöarráöuneytinu og fjöl-
miölum. Rannsókn hans og leit
aö sjúkdómum I fiskinum
beindist fyrst og fremst aö
nýrnasjúkdómi og einkennum
um hann. Niöurstaöa hans var
sú, aö hann heföi engan slikan
fisk getaö fundiö i stööinni meö
einkenni nýrnasjúkdóms og
telur meö ólikindum, aö um
slikan sjúkdóm geti nú veriö aö
ræöa 1 stööinni.
Þegar visindamaöur þessi
haföi lokö viö skýrslu sina var
boðaö til blaðamannafundar til
þess aö kynna niöurstööu rann-
sóknarinnar, og var skrifstofu-
stjóra landbúnaöarráöuneytis-
ins tilkynnt um þennan fund, og
þess óskaö, aö fulltrúi frá ráöu-
neytinu og meölimir fisksjúk-
dómanefndar væru látnir vita
um þennan fund og þeim gefinn
kostur á aö mæta, og gera
athugasemdir viö skýrsluna og
ræöa faglega um vandamáliö
fyrir opnum tjöldum i hópi
blaöamanna og fulltrúa frá fisk-
ræktarráöi Reykjavikur. Þvi
miður bönnuöu annir þessum
mönnum aö mæta til þessa
fundar.
Hins vegar hefur fisksjúk-
sómanefnd og yfirdýralælmir,
eftir að hr. Bregnballe er farinn
af landi brott fundist þaö sæmi-
legt aö gefa út opinbera frétta-
tilkynningu.þarsem dreginn er
i efa hæfileiki og heiöarleiki
þessa visindamanns, sem jafnt
nýtur trausts og viröingar i
heimalandi sinu sem hvarvetna
annars staöar, þar sem fiskeldi
er stundaö og rannsóknir á sviöi
fiskisjúkdóma. Ætla ég mér aö
sjálfsögöu ekki þá dul aö
reyna aö skýra þá háttvfsi. Þótt
éggerimér fulla grein fyrir þvi,
aö þaö þurfi töluvert til aö
standa jafnfætis yfirdýralækni I
visindalegum afrekum á sviöi
fisksjúkdómarannsókna eöa
veiöimálastjóranum i heiöar-
leika, þá mun ég þó freista þess
aö afla umsagnar viðurkenndra
danskra stofnana á sviöi fiski-
radctar- og fisksjúkdómarann-
sókna um hæfni, reynslu og
heiöarleik Frank Bregnballe á
sviöi fisksjúkdómarannsókna
og kviöi ég ekki þeirri umsögn
og mun gefa almenningi kost á
aö meta hana.”
óskað var eftir
samvinnu
fisksjúkdómanefndar
Sveinn f jallar siöan nánar um
yfirlýsingu fisksjúkdóma-
nefndar og segirþá m.a.:
Þar kemur fram, aö yfirdýra-
læknirinn er hissa á þvi, aö ekki
skuli hafa veriö haft samband
viö fisksjúkdómanefndina og aö
allar dyr hafi staöiö opnar til
upplýsinga og rannsókna á
Keldum fyrir hinn danska
visindamann. Þetta er auöveld
staöhæfing hjá yfirdýralækni,
eftir aö maöurinn er farinn af
landi, en hins vegar liggur þaö
bréflega fyrir, aÖ beinllnir var
óskaö eftir þvi, aö fisksjúk-
dómanefnd heföi samvinnu viö
þennan mann um rannsókn á
eldisfiskinum, en þvi var
hafnað. I annan staö er þvi lýst
hann hefur á undanfömum árum
látiö lax i þær laxveiöiár, þar
sem vöxturi stofni og veiöi hefur
veriö mestur. Bann viö flutningi
á seiöum úr stööinni, hefur nú
valdiö þvi, aö þrengsli eru oröin
svo mikil, vegna þesshve fiskur-
inn vex ört, þegar þessi árstimi
erkominn, enda þótt reynt sé aö
koma i veg fyrirof mikinn vöxt i
fiskinum meö þvi aö draga úr
fóöri, og þrengslin aukast meö
hverjum deginum sem lföur,
svo aöómögulegt er annaö en að
farga einhverju af fiskinum
fljótlega af þeim sökum. Þaö er
þvi óhjákvæmilegt annaö en aö
landbúnaðarráðuneytiö taki
tafarlaust ábyrga afstööu i
þessu mali.
Ef ráöuneytiö fyrirákipar
niöurskurð á öllum fiski af
islenskum laxastofni, sem eftir
öllum likindum er heilbrigöur i
dag, veröur jafnframt aö gera
ráöstafanir til þess, aö fullar
, bætur komi fyrir. Ætla má þó,
aö slik ráöstöfun veröi ekki
gerö, nema ráöuneytiö hafi
komist aö þeirri niöurstööu, aö
rannsóknir og niöurstöður fisk-
sjúkdómanefndar séu réttar, en
af þvi leiöir, aö ráöuneytir
stendur gagnvart þeim vanda,
aö einhvers staöar i einhverri
eöa einhverjum veiöiám lands-
ins sé orsakanna aö leita og ef
tryggja á efnahagslegt sjálf-
stæöi fiskeldisstööva og heil-
brigði fiskstofnanna 1 framtiö-
inni, aö finna þann orsakavald i
náttúrunni, þannig, aö unnt sé
aö sniöganga hann. Viö mat á
þvi verur sjálfsagt eiingaö lita á
baö, hvort hér sé um aö ræða
svo ksaölegan sjúkdóm, aö
ástæöa sé til áö gera sérstakar
ráöstafanir I þvi skyni. Enginn
óeölilegur seiöadauöi hefur
veriö I eldisstööinni á Laxalóni,
en dæmin úr Elliöaánum og
Kollafiröi benda til annarrar
reynslu þar. Hvaö svo sem þvi
öllu llöur, þá er nú oröin brýn
þörf opinberrar umræöu og
rannsóknar á meðferð stjórnar
veiöimála hér á landi og af-
skiptum veiöimálayfirvalda af
málefnum Skúla Pálssonar I
Laxalóni.” —ESJ.