Tíminn - 26.11.1968, Blaðsíða 6

; b
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 26. nóvember 1968.
Vegna anna undirritaðs undan-
farið féll Þingsjá n'ður í síðustu
viku.
Að þesssu sinni mun þingsjáin
að mestu helguð nýjum málum,
sem lögð hafa verið fram á Al-
þingi síðustu vikur. Kristján Thorla
cius lagði fram þrjú frumvörp s. 1.
fimmtudag. Eitt um 15% aukafrá
drátt launamanna við álagningu
skatta, annað um hækkun á sjúkra
dagpeningum húsmæðra og hið
þriðja er hann flytur með Magnúsi
Kjartanssyni um að afnumið verði
bann við verkfalli opinberra starfs
manna. í greinargerð með því
frumvarpi segja flutningsmenn:
Verkfall
opinberra starfsmanna
„Frumvarp þetta gerir ráð fyr-
ir því, að afnumið verði bann við
'•erkföllum opinberra starfsmanna
,er felst í lögum nr. 33 frá 1915.
Bann þetta var lögfest við alltj
aðrar aðstæður en nú eru í þjóð
félaginu. Síðan hefur verkfallsrétt!
ur annarra launastétta verið ákveð I
inn með lögum, og er það algert'
misrétti, að starfsmenn ríkis og
bæja búi ekki við sama rétt ogj
aðrir landsmenn í þessu efni.
Lögum nr. 55 1962, um kjara
samninga opinberra starfsmanna, i
var ætlað að bæta hér úr að j
nokkru, en réynslan hefur sýnt, að
sá tatkmarkaði samningsréttur,
sem þau lög ákveða. þar sem gerð
ardómur (Kjaradómur) hefur end
anlegt úrskurðarvald, hefur ekki
i;eynzt vel.
Flm. telja eðlilegt, ef frumvarp
þetta verður að lögum, að jafn
framt verði lögfest sérstök ákvæði
í samráði við samtök opinberra
starfsmanna um samningsrétt
þeirra, er starfa við öryggisþjón
ustu, og er það í samræmi við
yfirlýsta stefnu samtaka, opin-
berra starfsmanna.
Á Norðurlöndum hefur orðið sú
þróun á undanförnum árum, að í
Noregi og Svíþjóð hefur verið lög-
festur verkfallsréttur opinberra
starfsmanna, og hvorki í Danm.'
né Finnlandi eru lagaákvæði, er
banna verkföli þeirra.“
Viðbótarskattafrá-
dráttur launamanna.
f greinargerð með frumvarpi um
15% viðbótarfrádrátt launamanna
við álagningu skatta segir Kristján
Thorlacius:
„Hér á landi er það viðurkennt,
að undandráttur frá sköttum á sér
stað í svo ríkum mæli, að skatt-
ar og önnur opinber gjöld koma
ekki réttlátlega niður á skattþegn-
unum. Við íslendingar erum síð
ur en svo einir um þetta, og í
löndum, þar sem vitað er, að
miklu betra eftirlit er með fram
tölum og innheimtu skatta en hér,
er það viðurkennt af stjórnarvöld
unum, að þeim hafi ekki tekizt
að komast fyrir skattsvik.
Þannig mun þetta vera t. d.
Danmörku, og er í danskri skatta
löggjöf ákvæði um, að frá launa
tekjuja skuli draga 800 d. kr-
Telja verður eðlilegt að heim
ila launamönum slíkan frádrátt hér
til þess að jafna aðstöðu þeirra i
skattlagningu við aðra gjaldendur
Er i frumvarpinu lagt til. að i lög
um um tekjuskattt og eignarskatt
verði tekið ákvæði um að heim
ila 15% frádrátt frá launatekjum
gjaldanda, áður en skattar eru á
þær lagðir.
Frádráttur sá, er um ræðir í
frumvarpinu, gildir einnig við
álagningu útsvara, sbr. 1. málsgr.
31. gr. laga nr. 51 1964. um tekju
stofna sveitarfélaga."
Sjúkradagpeningar
húsmæðra.
í greinargerð með frumvarpinu
um hækkun sjúkradagpeninga hús
mæðra segir Kristján:
„í 50. gr. laga nr. 40 1963, um
almannatryggingar er ákvæði um,
að þegar ákveða skal sjúkradag
peninga húsmæðra. skuli tekjur
þeirra metnar til jafns við tekjur
öryrkja eða, svo að vitnað sé í 13.
gr. laganna, þá þeirra, sem ekki
eru færir um að vinna sér inn lA
þess, er andlega og líkamlega heil
ir menn eru vanir að vinna sér
inn.
Hér er um fráleitt ákvæði að
ræða og greinilega leifar frá þeim
tíma, að konur höfðu ekki í orði,
hvað þá heldur á borði, jafnrétti
í launamálum.
Fyrir utan það, að um er að
ræða fjárhagslegt hagsmunamál
fyrir allar húsmæður í landinu, er
þetta svo niðrandi mat á húsmóður
starfinu, að ekki tekur tali.
Flestir viðurkenna, að heimilið og
uppeldisstarfið, sem þar fer fram,
sé það, sem þjóðfélagið eigi hvað
mest undir. Er því ranglátt og
hættulegt að vanmeta svo starf
þess forstöðumanns heimilisins,
sem oft og tíðum hvílir hvað mest
ábyrgð á.
Með frumvarpi þessu er lagt til,
að þetta verði leiðrétt og tekjur
húsmæðra miðaðar við laun barna
kennara, þegar sjúkradagpeningar
eru ákveðnir til þeirra.“
Alþjóðlegt ráðstefnuhús
í Reykjavík.
Tómas Karlsson lagði fram til-
lögu til þingsályktunar í efri
deild um alþjóðlegt ráðstefnuhús
í Reykjavík. Tillagan er svohljóð
andi:
„Efri deild Alþingis ályktar að
skora á ríkisstjórnina að beita sér
fyrir því, að kannaðir verði mögu
leikar á, að reist verði í Reykja
vík alþjóðlegt ráðstefnuhús af full
komnustu gerð. Skal ríkisstjórnin
í þessu sambandi leita samráðs og
samvinnu við þá innlenda aðila
sem að ferða- og gistimálum starfa
og kanna, hvort alþjóðastofnanir
og alþjóðleg fyrirtæki mundu vilja
hafa afnot af slíku ráðstefnuhúsi í
Reykjavík og hugsanlega eignast
hlutdeild í því með fjárframlög
um, er veittu viðkomandi for-
gangsrétt til afnota hússins. Þyki
vænlegt að reisa slíkt hús í því
augnamiði að auka tekjur íslenzkra
aðila af ferðamannaþjónustu, skal
ríkisstjórnin hafa forustu um að
mynda samtök aðila, sem áhuga
hefðu á að >eiga húsið ásamt ís-
lenzka ríkinu og reka það. Enn
fremur skal kanna. hvort fáanleg
væru lán með góðum Kjörum til
að koma húsinu upp á skömmum
tíma.“
í greinargerð með tillögunni seg
ir Tómas:
í umræðum þeim, sem orðið hafa
um framtíðarhorfur í atvinnumál-
um þjóðarinnar á næstu áratugum,
hefur mikilvæg atvinnugrein. sem
telja má að sæti átt _sér mikla
og bjarta framtíð á íslandi ef
rétt væri á málum hajdið, legið
mjög í iáginni. þegar rætt hefur
verið um þá möguleika, sem fyrir
hendi eru til að skapa atvinnu
handa þeim mikla fjölda, sem bæt
ist við mannaflann á vinnumarkaðj
inn á komandi tímum. Þessi at-
vinnugrein er ferðamannaþjónusta
og sú fjölbreytilega þjónustustarf
semi, sem henni fylgir. Ástæðurn!
ar til þess, að þessi mál hafa leg-
ið svo mjög í þagnarg;ldi, geta vart j
verið aðrar en þær, að skilningurj
á möguleikum þessarar atvinnu-
greinar sé næsta lítill meðal ráð-
andi afla í þjóðfélaginu. Menn hafi
enn vantrú á. að við getum unnið
stórvirki á þessu sviði. Enginn vafi
KRISTJÁN THORLACIUS I
— verkfallsréttur opinbcrra
starfsmanna.
er samt á því, að skilningur á nauð
syn þess að gera ísland að ferða
mannal. hefur farið vaxandi með
ári hverju, og hefur löggjafinn m.
sýnt það í verki, þótt þau fram
faraspor hafi verið æði stutt. Þau
eru þó spor í rétta átt. Þá er rétt
að geta þess, að fyrir hv. Alþingi
liggur nú tillaga til þingsályktunar
um þriggja ára áætlun um eflingu
ferðamannaþjónustu hér á landi
og sýnir það, að meðal hluta al-
þingismanna hefur sú skoðun þó
fest rætur, að betur þurfi að
þessum málum að standa, ef duga
skal. Vonandi samþykkir hv. Al-
þingi umrædda tillögu, og gæti sú
tillaga, sem hér er flutt í hv. efri
deild, þá orðið liður í þeirra áætl
un, sem lagt hefur verið til að
gerð verði-
Vaxandi
ferðamannastraumur.
Hin ævintýralega þróun flug
tækninnar hin síðari ár hefur gert
það að verkum, að með hverju ár
inu sem líður verður auðveldara
og ódýrara að komast. landa og
heimsálfa milli. Ferðalög landa
milli eru orðin ákveðinn og sívax
andi þáttur sjálfsagðra lífskjara í
hinum betur megandi ríkjum. Full
yrt er af þeim, sem gerst eiga að
vita í þessum efnum, að farþega
fjöldi í áætlunarflugi muni þre
faldast á næstu sjö árum og fjór
faldast á næstu 10 árum. Þótt okk
ur tækist ekki að beina hingað til
lands nema litlu broti af þessari
miklu og skjótu aukmngu ferða
mannastraumsins, mundi þar samt
vera um geysilegar fúlgur að ræða
sem rynnu í okkar þjóðarbú. Það
er talið, að ferðamannaþjónusta sé
sú atvinnugrein, sem langmestum
arði skili miðað við fjárfestingu.
Áttvís á tvennar
álfustrendur.
Hér er vikið að aðeins einum
þætti. sem gæti haft mikla þýð
ingu til að hraða heppilegri þróun
þessara mála hér á landi. Það er,
að stofnað verði hér til aðstöðu
til að halda á íslandi ráðstefnur og
fundi, sem árlega er efnt til í þús
undatali víðs vegar um heim.
Stærsti hluti þessara ráðstefna og
þær fjölmennustu eru sóttar af
mönnum frá Ameríku og Evrópu.
fsland er áttvíst á tvennar álfu
strendur, og flugsamgöngur við
landið eru nú þegar mjög góðar
frá Bandaríkjum NorðurAmeríku
og Evrópu. íslenzku flugfélögin,
Flugfélag íslands 05 Loftleiðir,
hafa þar forustu, en einnig fljúga
hingað vélar Pan American og
SAS og á næstunni hefst áætlun-
arflug BEA hingað. Á síðari árum
hefur fjöldi alþjóðlegra ráðstefna
og fundir og ráðstefnur alþjóð-
legra stórfyrirtækja í Ameríku og
Evrópu mjög farið í vöxt. ísland
stendur um þjóðbraut þvera í At-
lantsihafi, og hingað er stutt að
fara til ráðstefnuhalds, bæði frá
Ameríku og Evrópu, og Loftleiðir
bjóða til dæmis upp á lægstu
fargjöld milli íslands og Ame-
ríku, sem í boði eru og er ís-
land „nýtt“ ferðamannaland, sem
marga langar að sækja heim, ekki
sízt þá, sem mikið sækja alþjóða
ráðstefnur og fundi og búnir eru
að heimsækja flesta hluta heims
byggðarinnar. Hér er friðsamt og
næði gott til fundarhalda, miklir
möguleikar til útiveru og náttúru
skoðunar og margs konar íþrótta.
Loftslag er hér þægilegt allajafna,
þótt óstöðugt sé á stundum. Jafn
vel kuldinn og snjórinn er eftir
sóknarverðui- í augum margra Suð
urlandabúa, sem margir hverjir
hafa aldrei séð eða kynnzt þeim
náttúrufyrirbærum. nema í frá
sögnum og myndum. Fólk sækist
venjulega mest eftir því, sem það
hefur ekki tækifæri til að njóta í
heimkynnum sínum. Við sækjum
sólina og góða veðrið til Suður
landa, en Suðurlandabúar koma
hingað til að kynnast því ævintýri
að snerta snjó.
Þyrmum Háskólanum.
Þá er einnig á það, að líta, að
það er ekki vansalaust, þegar ís-
land tekur þátt í æ fjölþættari
alþjóðasamvinnu og þarf að standa
fyrir mörgum ráðstefnum af þeim
sökum, að hér skuli ekki vera
fyrir hendi hentugt húsnæði til
ráðstefnuhalds. Sú stefna að ryðja
húsnæði Háskóla íslands í hvert
skipti, sem á okkur reynir í þess
um efnum. fær ekki staðizt. Fjöl
mennar innlendar samkomur, eins
og t. d. þing stjórnmálaflokka og
fjöldasamtaka launþega, eiga held
ur í ekkei-t heppilegt húsnæði að
venda með sínar samkomur.
Stórborgirnar verða æ óheppi-
legri vettvangur til ráðstefnuhalds
vegna vegalengda í borgunum,
hættu á uppþotum og sífellt erfið
ari og tíðari umferðarhnúta. Ýms
ir hugkvæmir aðilar hafa gert sér
grein fyrir bessu, og nú færist það
í vöxt. að hóte] eru reist með það
í huga, að þau geti hýst fjölmenn-
ar ráðstefnur og látið þeim í té
afnot af fullkomnum ráðstefnusöl
um undir einu þaki. Þetta eru við
brögð hótelanna 1 stórborgunum
við því, að ráðstefnur hafa í æ
ríkara mæli færzt frá þeim af
þeim orsökum sem hér voru nefnd
ar. Hér eiga því íslendingar leik
inn og allt að vinna ef þeir halda
ekki að sér höndum.
Eln stór ráðstefna — 10
milljónir í þjóðarbúið.
Ef komið væri á fót á íslandi
aðstöðu til alþjóðlegra fundar
halda, gæti hér orðið um að ræða
myndarlegan tekjustofn fyrir þjóð
ina. Hugsanlegt væri að koma upp
slíkri aðstöðu í samvinnu við
nokkra umfangsmikla erlenda að-
ila, sem sjálfir þurfa að efna ár-
lega eða jafnvel oft á ári til ráð-
stefna, t. d. umboðsmanna og
sölumanna. Hagnað íslenzka þjóð,
arbúsins brúttó af hverri slíkri
500 manna ráðstefnu (fjöldi frétta
manna fylgir að jafnaði slíkum ráð
stefnum) væri hægt að áætla í
fargjöldum og dvalarkostnaði, —
og það fyrir utan eyðslufé einstakl
inganna og verzlun, — um 20 þús
und krónur á mann eða samtals
um 10 milljónir brúttó af þessum
liðum. Ef efnt væri til margra
slíkra ráðstefna hér á landi á ári
hverju,----og væri þá mikilvæg
ast að koma þeim fyrir á þeim árs
tímum, sem lítið er hér um erlénda
ferðamenn, og þannig lengja ferða
mannatímann, —gefur auga leið,
að hér væri um stórkostlega gjald
eyrisöflun að ræða og myndi um
leið bæta mjög hag og rekstur
flutningafyrirtækja og gistihúsa
og ýmissa annarra þjónustuaðila.
Stofnkostnaður við slíkt ráðstefnu
hús yrði varla meiri en sem nem
ur andvirði tveggja síldarskipa eða .
rúmlega það. 5—-6 fjölmennar ráð
stefnur gætu skilað í þjóðarbúið
sömu upphæð brúttó og stofnkostn
aður ráðstefnuhússins yrði. Hér er
mál, sem þarf að kanna sem fyrst
í samvinnu við þá aðila, sem
mestra hagsmuna eiga að gæta í
þessu sambandi.
Nánar í framsögu-".
Hljóðvarpsgjald verði
nefskattur.
Þá flytur Tómas Karlsson ásamt
Pétri Benediktssyni frumvarp um
að hljóðvarpsgjald Rfxisútvarpsins
verði innheimt sem nefskattur og
innheimtast samtímis þinggjöldum
gjaldenda. Leggja þeir Tómas og
Pétur til að ákvæði um þetta verði
svohljóðandi:
„H1 jóðvarpsgjald skal lagt á alla
þá, sem gert er að greiða iðgjöld
til almannatrygginga, sbr. lög nr.
40 30. apríl 1963, nema þá, sem
ekki hafa náð 18 ára aldri í byrj
un gjaldársins. Ennfremur skal
gjaldið lagt á þá, sem eru 67
ára og eldri á gjaldárinu og hafa
150 þús. kr. brúttótekjur árið á
undan, miðað við gjaldárið 1970,
en tekjumark þetta skal breytast
til hækkunar eða lækkunar í sam
ræmi við vísitölu framfærslukostn
aðar. Félögum og fyrirtækjum, sem
gert er að greiða kirkjugarðsgjald
skv. lögum nr. 21 23. aprfl 1963,
skal og gert að greiða hljóðvarps
gjald. Gjaldár telst frá 1. jan.
hvers árs til 31. des. þess árs.
Ráðherra ákveður upphæð hljóð
varpsgjalds um eitt ár í senn að
fengnum tillögum útvarpsstjóra og
útvarpsráðs. Hljóðvarpsgjald skal
innheimt samtímis þinggjöldum
gjaldenda."
Bylting smáranna.
í greinargerð með frumvarpinu
segja flutningsmenn:
„Miklar framfarir hafa átt sér
stað í framleiðslu hljóðvarps- ^
viðtækja á undanförnum árum Með I
tilkomu „transistoranna" eða ,
smáranná. éins og þeir hafa verið
nefndir á íslenzku, hafa hljóðvarps
viðtæki orðið ódýrari og jafnframt
svo fyrirferðarlítil. að bera má
þau í vasa eða jafnvel fá þau inn-
byggð í gleraugu. Útvarpsnotkun