Tíminn - 24.12.1968, Blaðsíða 8

8 TIMINN
■ • ■ ' ‘ . • v’vv ■ ■:¥'
Séra S^g -rður Pálsson# vígslubiskup:
FPÁ Kipi/ iii IblNRINII
rivn ivirviYJU í UPPSÖLUI IKIIlUlliu M 1968
ÞRIÐJUDAGUR 24. desember 1968.
Að heimsráði kirknanna
standa nær allar kirkjur mót-
mælenda og allar orþodox-
kirkjumar. Það nær því til
nær helmings kristinna manna.
Auk þess hefur heimsráðið
nána samvinnu við Rómversk
kaiþólsku kirkjuna, sem er ann
ar helmingur kirkjunnar. Þau
fáu kirkjufélög, sem enn eru
utan við heimsráðið, hafa einn
ig samstarf við það. Af þessu
leiðir, að Heimsráðið hefur
betri yfirsýn yfir ástand maan
heims, en nokkur önnur stofn-
un að sameinuðu þjóðunum
einum undanskildum. En þær
tvær stofnanir hafa nána sam-
vinnu sín í milli.
í öllum löndum er það hlut-
verk kirkjun.iar að liðsinna
fólki í vandamálum þess, hvers
eðlis sem þau eru. Og í sumum
löndum er engin önnur stofn-
un, sem fólk getur leitað til
í erfiðleikum. Þess vegna kom
það af sjálfu sér, að kirkju-
þingið snerist einkum um það
að finna lausn á vandamálum
mannfélagsins. Þetta þing
fékkst ekki við trúarleg ágrein
ingsmál, heldur einbeitti það
sér við að kanna þau vanda-
mál, sem allar kirkjudeildir
þekkja og eru sammála um að
leysa' beri með samstilltu átaki.
Þriðja deild þingsins hafði
með höndum efnahags- og fé-
lagsmál. Auðvitað snerist það
mest um hin svokölluðu þróun-
arlönd. Hitt dylst þó ekki, að
verulega er einnig áfátt um fé-
lagsmál þróuðu þjóðanna, því
að mörg af félagsvandamálum
þeirra bera vott um vanþroska
og misheppnað skipulag. Mun-
urinn er sá, að þær hafa efni
á að bæta úr því sem bætt
verður með fjármunum, en
hinar ekki. Þær ráða ekki einu
sinni við að seðja sitt fólk.
Talið er, að nú sé meira en
helmingur mannkyns vannærð
ur og sá hlnti þess fer
stækkandi.
Aðalræðumenn þingsins um
þetta mál voru tveir, Kenneth
Kaunda, forseti lýðveldisins
Zambíu í Afrí'ku og Barbara
Ward Jackson, sem er heims
kunnuf þjððhagsfræðingur og
prófessor í þeim fræðum. Til
áð varpa ljósi yfir þetta mál,
skal hér gefinn smáútdráttur
úr ræðum þeirra.
Kaunda sagði: Orsakir hinna
geysilegu erfiðleika, sem þró-
unarlöndin standa andspænis,
eru bæði víðtækar og djúp-
stæðar. Ég mun ræða þetta mál
frá sjónarmiði míns lands af
því að það er mér kunnast.
Ég veit að flest af því á líka
við um önnur þróunarlönd.
Fyrsti erfiðleiki þess er fjár-
magnsskorturinn til að koma
framfaraáætlunum í fram-
kvæmd. Ein af orsökum þess
er útstreymi fjármagnsins, sem
of lítið er þó fyrir. Iðnvæðing-
in er okkur dýrari en þróuðu
löndunum, af því að við verð-
um að baupa öll iðnaðartæki
af þeim og með því aukum við
iðnaðarvöxt þeirra. Annar erf-
iðleikinn er sá, að þar sem við.
höfum nýlega fengið sjálfstæði
höfum við erft nýlenduhagkertfi
sem ekki var uppbyggt til að
þjóna Zambíuþjóðinni, heldur
nýlenduveldinu. Fræðslukerfið
var ekki miðað við þarfir þjóð-
félagsins í heild. Þess vegna
vantar okkur tilfinnanlega
bunnáttumenn til að fást við
hraðfara uppbyggingu. Við
verðum því að flytja inn fag-
menn i öllum greinum og það
tekur drjúgan skerf af okkar
allt of litta gjaldeyri. Þriðji
erfiðleikinn er sá. að f jármagns
skorturinn cieyðir okkur til að
taka sífelld lán gegn vöxtum
erlendis og það er enn erfið-
ara af því að við neyðumst oft
til að nota hið erlenda lánsfé
til-að bæta úr almennum lffs-
nauðsynjum þjóðarinnar í stað
þess að verja bvi til fyrirtækja,
sem fljótt skila arði. Fjórði
erfiðleikinn er sá, að okkur er
ráðlagt að slaka á gjaldeyris-
eftirliti til að fá erlent fjár-
magn inn í landið Hös vegar
koma erlend fyrirtæki oft inn
í landið næstum tómhent. Þar
geta þau sett á stofn arðbær
fyrirtæki að mestu leyt með
ytfirdráittar viðskiptum við
banka, sem reknir eru með er-
lendu fjármagni. Þannig geta
þau grætt stórar upphæðir á
okkar rýru auðlindum. Fyrst
greiða þau lán sín og síðan
senda þau gróða sinn til þeirra
þróuðu landa, sem þau koma
frá, og skilja okkur eftir enn
fátækari. Þessi erlendu fyrir-
tæki mennta ekki okkar fólk
í iðngreinum sínum og mark-
mið þeirra virðist vera að skilja
okkur eftir sem minnst verð-
mæti. Þannig erum við hjá
flestum erlendum fyrirtækjum
eins og veiðivatn, þar sem hið
litla fjármagn, er þeir komu
með, verður ekki annað en
beita á öngli þeirra. Þetta er
hin nýja nýlendustetfna.
Hann benti á að svipuð út-
koma væri á bankaviðskiptun-
um við eriend ríki. Taldi hann
því vonlaust að þróunarlöndin
gætu nokkurn tíma náð sér upp
með því að reka iðnað „á
venjulegan hátt“, eins og kall-
að er á vesturJöndum. Það við-
skiptaform, sem þróaðar þjóð-
ir geta haft gott af hentaði
ekki hinum örfátæku þróunar-
þjóðum. Þannig er þeim, sem
þegar eiga, gefið meira og frá
hinum fátæku er tekið af lág-
marks nauðsynjum þeirra til að
borga hinum ríku. Þetta er ó-
heillavænlegt fyrir efnahagsþ.
tveggja þriðju hluta mannkyns
ins. Hann taidi að fjármála
kerfi nútímans gæti ekki leitt
til annars en vaxandi fátæktar
þróunarlandanna og aukinnar
auðmyndunar hinna. Þessi þró-
un útilokar að friður og ör-
yggi geti haldizt í heiminum,
sagði hann. Eina leiðin er því
sú, að skipuleggja frá grunni
nýtt viðskiptakerfi með hag
allra þjóða fyrir augum. Það
verður að grundvallast á póli-
tískum góðvilja og siðferðilegu
réttlæti, sem virðir mannrétt-
indi öllum til handa. Hann
rökstuddi mál sitt með mörg-
um dæmum og lauk máli sínu
með þessum orðum: Vér, þjóð
ir heimsins, rflrisstjórnir, al-
þjóðastofnanir. kirkjur og ein
staklingar erum vorrar eigin
gæfu smiðir, — það er gætfu
mannkynsins —. Með upp-
byggjandi áætlunum og mark-
vissri framkvæmd þeirra, get-
um vér mjókkað. ef ekki brú
að þá gjá, sem er milli rfkja
þjóða og fátækra. Óhóflegur
mismunur mijli þjóða efna-
hagslegur, félagslegur og menn
ingarlegur grefur undan tjltrfl
en efnir til ranglætis, fyriríitn
ingar, spennu og árekstra og
stofnar heimsfriðnum f hættu.
Glebileg jól
FARSÆLT KOMANDI ÁR *
Þökkum viðskiptin á liðnum árum.
RÖRSTEYPAN H.F.
Kópavogi.
GleMeg jól
FARSÆLT KOMANDI ÁR
Þökk fyrir viðskiptin á liðnum árum.
KAUPFÉLAG
VESTMANN AEYJA
Vestmannaeyjum.