Tíminn - 07.05.1969, Page 9

MIÐVIKUDAGUR 7. maí 1969.
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastión: Kristjan Benediktsson Kjistjórar porarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjansson lón Helgason os tndnði
J 0. Þorsfctiinsson Fulltrúi ritstjórnair Tómas Karlsson Auelýs
} tngastjóri: Steingrtmur Gislason Ritstjómarskrifstofur ' Eddu
húsinu. simar 18300—18306 Skrifstofur Bankastrœt) 1 Al
greiðsluslmi: 12323 Auglýsingastmi 19523 Aðrar skrlfstofui
8ími 18300 Askrtftargjald kr 150.00 é mán tnnanlands —
t lausasölu kr 10,00 eint — Prentsmiðjan Edda B.f
Að bæta gráu
ofan á svart!
Það er upplýst að stórfelld mistök hafa orðið við
byggingu og rekstur Kísilgúrverksmiðjunnar við Mý-
vatn. í umræðum á Alþingi fyrir helgi upplýsti Einar
Ágústsson að byggingarkostnaður hefði farið 140 millj-
ónum króna eða nær 100% fram úr áætlunum. Minnti
hann á grein, sem Pétur Pétursson framkvæmdastjóri
verksmiðjusmíðarinnar, ritaði í Fjármálatíðindi 1966, en
þar sagði hann, að byggingaráætlanir hefðu verið þær ná-
kvæmustu og fullkomnustu, sem gerðar hefðu verið hér
á landi. Erlenda verkfræðifirmað, sem þær hefði gert
og um verkið sæi, bæri þar að auki alla ábyrgð á því
að verksmiðjan starfaði eðlilega. Nú liggur fyrir að
verksmiðjan er stórgölluð og framleiðslumagnið aðeins
brot af því, sem ráðgert var. Rekstrarhalli verksmiðj-
unnar á síðasta ári nam 34 milljónum króna. Þá kemur
það og fram, að ekki hefur verið betur gengið frá samn-
ingum en svo, að erlenda firmað ber enga ábyrgð á mis-
tökunum, þrátt fyrir fullyrðingar um hið gagnstæða,
þegar verið var að ganga frá samningum.
Verksmiðjan er í kjördæmi fjármálaráðherrans og
hann er þar að auki stjórnarformaður fyrirtækisins. Það
er þessi sami fjármálaráðherra sem nú tekur 150 millj-
ónir króna úr almenningssjóði til að leggja í þetta fyr-
irtæki. Enn eru áætlanir í höndum erlendra aðila og
verður að treysta þeim með þeim fyrirvara, að þær geta
brugðizt engu síður en hinar fyrri. Þar við bætist að
ákveðið hefur nú verið að fela erlendum aðilum ýmis
þau verkefni, meðal annars smíði stórra þurrkara, sem
íslenzk fyrirtæki gætu hæglega innt af höndum um leið
og þau sköpuðu mikla atvinnu á atvinnuleysistímum.
Þessi 150 milljón króna fjárfesting á svo þegar allt kem-
ur til alls aðeins að skapa 12 manns atvinnu.
Um mörg ár hefur þess verið krafizt að ríkið leggi
fram fé til kaupa á skuttogurum. Ríkisstjómin hefur
ekkert aðhafzt í því máli, þótt rekstrargrundvöllur slíkra
skipa sé talinn traustur og þau myndu skapa hundruð-
um manna atvinnu, um borð og við fiskvinnslu í landi,
en undanfarið hefur hráefnaskortur frystihúsa verið ein
höfuðmeinsemd efnahagslífsins. Fullyrða má að hagur
þjóðarinnar í heild og einkum þó frystiiðnaðar væri
betri en nú og áföllin orðið minni, ef orðið hefði verið
við þessum kröfum.
En í þessu sambandi hefur því verið borið við,
að peningar væru ekki til. Þegar um er að ræða
vafasamt fyrirtæki, þar sem sjálfur fjármálaráðherrann
er stjórnarformaður, stendur ekki á peningunum. Þá
hikar hann ekki við að leggja fram 150 milljónir til að
skapa atvinnu fyrir 12 manns, sem þó getur ekki einu
sinni talizt öruggt, þegar til fenginnar reynslu er horft.
í nefndaráliti minnihlutans í efri deild Alþingis kemur
m. a. fram, að með jafnmiklu fjármagni og hér um ræð-
ir hefði mátt búa þannig að ýmsum alinnlendum fyrir-
tækjum, að þau skiluðu verulegum arði Þrátt fyrir
þessa miklu fjármagnsaukningu fjöigi starfsfólki aðeins
um 12 manns. Atvinnumálanefnd ríkisins hefði hins
vegar aðeins 300 milljónir króna til að útrýma öllu at-
vmnuleysi í landinu. Umboðslaun hins erlenda fyrirtæk-
is séu allt of há eða allt að 31%. Áætlanir og eftirlit eiga
áfram að vera í höndum erlendra aðila og íslenzkum
fyrirtækium ekki gefinn kostur á að gera tilboð í verkið.
Þetta heitir að bæta gráu ofan á svart, en því miður
virðast það verða örlög núverandi ríkisstiórnar á flest-
um sviðum að ástunda þá óheillaiðju. TK
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT §1
Tekst Mellish að aga þingmenn
brezka Verkamannaflokksins?
með Wiison virðist stöðugt vaxandi
ROBERT MELLISH
að vin'nia sem sendisveiinin hjá
Óánægjan
UNDANFARNA daga hafla
brezku blöðim gert sér mjög
tíðrætt uim þanm orðróm, að
andstæðiinigar Wilsonis í þimig-
flokki V erkiaimiaimiaflokksiiTS
myndu gera tilraium til að
steypa honum úr stóli sem for-
sætiisráðhema og formamii
þinigflokksimis. Mjög hafa þó
fréttir uon þetta verið óljósar
og ógreimáiiegar. Hið rétta mum
að óániægjam með Wiison fer
vax'andi iimnian þimigflofcksiims.
Seimuistu misserim hefur hún
veniö miest hjá þeim þimigmönm
um, sem taidir eru liairogt tii
viinstrd í flokkmum, en upp á
síðikasitið hefur hún eirondig
náð til mairgrta þimgmamroa, sem
hafa farið bil begigja og
hvorki verdð flokka'ðir til vimstri
eða hægrá. Margir þassaira
mamna telja þáð vafa'laiust tál
bóta, að sikipta um forustu, en
þeir murou ekki hafa myndað
meárn beim samtök urn það. Um
það getur liíka vart veráð að
ræða, að Wilson verði felldur
í þimgflokkmium, því að hanm
hef'ur þar öruiggan meáráhluita.
Hins vegar gætá óánægjam orð
ið þáð mikii og aiimienm, aið
hamm sæi þamin kost vænstam,
að segja af sór, þótt bamin haldi
áfram mieirihluita í þirogflokkn-
um. •
Oánægjan með stjói’n Wiisons
er auðsádiim. í upphafi voru
burodnar veru'legar vondr við
stjóroairforusfu hans, en semmd
lega hefur ekki öðrum brezk-
um forsœtisráðherra m'isheppn
ast öllu meiira en honum.
Hamm er hagfræðirogur að
menmtum og hefur látið stjórn
ast mieira af keronirogum en
raumsæi- Efroaihaigsróðstafanir
harns hafa því misheppnast
hver á fætur anmiairri. Verkja-
mainroaifilokkuirinm hefur því
beðálð hvern ósdiguirinm öðrum
meirá í aukakosmámigum og borg
arst j órmai'kosndmgum seinustu
misserim. Aliiar horfur benda
nú til, að flokkuráron muroi stór
tapa í næstu þirogkosnimgum,
sem fara fram í seiroasta lagi
vorið 1971.
BERSÝNILEGT er, að Wiison
og fylgismenm hams óttast mjög
hioa vaxandi óánægju í flokkn
um. Þess vegna skipti Wilson
skyndáiega um framikvæmda-
stjóra hjó þirogflokknum í
síðastliðámmá viku. Hlutverk
umrædds framkvæmdastjóra
(Chief Whip), sem verður að
vera eáron af þinigmöninumum,
er að fylgjast m'eð afstöðu þimg
marona tii máia, sjá um að þeir
mæti við atkvæðagreiðslur og
bregðist ekki flokkslínummi í
mikilvægum máium. Sá. sem
hafði gegnt þessu starfi undam
faaáð, John Siikim, þóbti of
vægur og undanilátssamur við
þá þirogmenm. sem ekki höfðu
voru nógu hlýðroir. EftLrmaður
haros var skipaður Roberf
Mellish, sem er sagður raesta
hörkutól, en þó virosæll. Hanro
er 56 ára gamiaii, sonur hafroar
verkamanros í London Haron hóf
verkialýðssiamitökuroum 14 áma
gamaii og var síðam starfsmað-
ur þeirna um langt sikeið. Hanm
þuirfti oft að eiiga í deilum við
kommúnásita á þeim árum og
fékk þá það orð á ság að vera
bæðá harðsiceyttur og íhaldssam
ur. Síðan hanm kom á þirog
hefur hamm verið taiámm tál-
heyra hægri armi flokksáros.
Harnrn hefur tekið miHdmn þátt
í flokksstarfimu í London og
verið formaðuT flokkssamtak-
anrna þar síðan 1961. Haron er
lágux vexti og þéttvaximm og
mum mega segja um hamm að
hanm sé þéttur á vellá
og þéttur í lumd. Hanm var í
hernum á stríðsámimum, var
í fríi sem liðsforiragi, þegar
hanm var kosámrn á þirog í fyrstu
kosniimguinum eftár styrjöldima.
Mellish hefur að uindamförnu
verið ráðherra þeirrar stjórn-
ardeildar, sem anraast opinber
ar byggiingar.
Jafnframt því, sem Wilson
sldpti þaroniiig um framkvemda
stjóra þingflokksdns, var ákveð
ið að setja á laggirmar sérstafca
ráðherraroefnd, sem hefði það
verkefná að fylgjast með þirag
málum. I þessari nefnd munu
eiga sæti Wilson og fimm
helztu ráðherrar hans. Yfirleitt
er talið, að stofnun þessarar
nýju nefndar muná takmarka
vödd Wilsons frá þvi, sem nú
er, því að haran hefur getað
verið meira og mirana emráður
ÞAÐ verður senniiega eitt
fyrsta verkefroi þessairar raefnd-
ar að fjartia um frumvarp það,
sem Wilson hefur bóðað um
lög, sem torveldi eða útiloki
skyradiverkföll, sem hafa verið
háð í Bretieradi. Af hálfu verka
lýðssamtakamna og vimstri
manroa hefur þessá fyrirhugaða
lagasetning sætt mikilli gagn-
rýroi. Stjórroarfrumvarp um
þetta hefur enn efcki verið form
lega lagt fram. Það þykir ekki
ólíiklegt, að Wilson reyni að
raá um það auknu samkomu-
Lagi ironan flokksins áður en
það verður lagt fram. Barbana
Castle, sem er verkalýðsmála-
ráðherpa, hefur lagt fram upp-
kast að slíku frumvarpi og
hefur það verið felrtt í flokks
stjórn Verkamianniaflokksiros,
m-a. með atkvæði Gallaghan
iroraanríkisráðherra. Vafasamt
er því, að Wirtson og frú
Casitle haldd þvi til sitreitu
óbreyttu.
Það er bersýroilega ætkm
Wilsoms nú að reyraa að
þrauika út kjörtiraabiláð í
þeiiTi trú að eiitthvað unditr
gerist, sem bæti kosroirogaað-
stöðu hans. Suimdr telja, að
fall de Gaulles geti styrkt
Wilson, ef það auðveldar iron-
göngu Bretlamds í Efnahags-
bandalag Evrópú. En vissulega
þarf eitthvað undur að gerwst, "
ef Wilson á að reyraasf sigur- |
sæll I næstu almenmu þirog- 1
kosndrogum. Þ.Þ. s