Tíminn - 01.06.1969, Blaðsíða 9

SUNNUDAGUR L júní 1969.
TIMINN
9
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjörl: KristJftD Benedlktsson Kltstjórar Pórannn
Þórartnsson (áb). Andrés Krtstjánsson J6n Belgason og tndriBI
G. Þorsteinsson PuUtrúl ritstjórnar Tómas Karlsson Auglýs
Ingastjóri: Steingrtmur Gislason Ritstjómarskrifstofui i Eddu
húsinu. símar 18300—18306 Skrifstofur- Bankastrætl 7 Af
greiðslusími: 12323 Auglýsingasimi- 19523 Aðrat skrifstofut
simi 18300 Askriftargjald kr 150.00 á mán tnnanlands -
f lausasölu kr 10.00 eint - Prentsmiðian Edda h.f
Sjómannadagurinn
í dag er hátíðisdagur sjómanna. Þá verða að vanda
sögð mörg hlýleg orð um sjómannastéttina. Því verður
lýst, hve mikilvægu hlutverki hún gegnir í þágu þjóðar-
heildarinnar. Ráðherrar munu ganga þar á undan og
sennilega að vanda vitna í hina frægu setningu Churs-
hill um hina fáu, sem vinni svo mikið í þágu hinna
mörgu.
Orð valdamannanna verða í dag önnur en verk þeirra
um seinustu áramót.
Þá beitti ríkisstjómin sér fyrir því á Alþingi, að sett
yrði lög sem breyttu verulega samningum milli sjó-
manna og útvegsmanna til mikils óhags fyrir þá fyrr-
nefndu. Svo fast fylgdi ríkisstjómin þessu máli fram,
að hún gaf í eina skiptið á löngum valdaferli sínum þá
yfirlýsingu, að hún myndi segja af sér, ef hún fengi þessi
lög ekki samþykkt. Allt stjórnarliðið á Alþingi fylkti
sér líka undir merki hennar og skerðingin á kjörum
sjómanna var því samþykkt.
Nú kann það að hafa átt einhvern rétt á sér, að breyt-
ing yrði gerð á hlutaskiptakjörunum. Þá breytingu
átti hins vegar ekki að gera þannig, að það bitnaði sem
einhliða kjaraskerðing á sjómönnum. Þeir hefðu því átt
að fá einhverjar bætur í staðinn. En slíku var ekki að
heilsa. Stjórnin knúði lög sín fram, án þess að ætla sjó-
mönnum nokkrar bætur í stað skertra hlutaskipta.
Sjómenn gátu ekki svarað nema á einn veg. Þeir kröfð-
ust bóta og gripu til verkfallsvopnsins, þegar ekki var
fallizt á þær. Það tók sjómenn margra vikna verkfall
að knýja nokkrar bætur fram. Gjaldeyristapið af því
nemur vafalítið milli 500—1000 millj. króna. En ríkis-
stjóminni fannst sú fóm betri en að eiga þátt í því,
að útgerðarmenn féllust strax á hinar hógvæm kröfur
sjómanna.
Því aðeins verður komið í veg fyrir, að slíkur at-
burður endurtaki sig, að sjómenn sýni í verki, að þeir
muni vel eftir honum. Það þurfa þeir fomstumenn að
finna, sem hér beittu sjómenn rangindum og ólögum.
Og þjóðin öll þarf að gera sér ljóst, að það er ekki
nóg að minnast sjómanna hlýlega á Sjómannadaginn.
Það verður að búa þeim slík kjör, að sjómennskan sé
eftirsóknarverð og því verði þessi mikilvæga stétt jafn-
an skipuð völdum mönnum. Það er eitt af höfuðskilyrð-
um þess, að íslenzkum sjávarútvegi og siglingum vegni
vel.
Nýr tónn í Mbl.
Mbl. skrifar nú dag eftir dag greinar um það, að hinir
nýgerðu kjarasamningar séu svo hagstæðir fyrir atvinnu-
vegina, að nú hljóti athafnalífið að blómgast, atvinnu-
leysið að hverfa og kjörin bráðlega að batna á ný.
Það var ekki þessi tónn í Mbl. fyrir fáum vikum, þeg-
ar blaðið hélt því fram, að atvinnuvegirnir myndu stöðv-
ast og allt fara í kaldakol, ef minnsta hækkun yrði á
kaupgjaldinu.
Þá var það stefna Mbl. og stjórnarliðsins, með forsætis-
ráðherra og efnahagsmálaráðherra í fararbroddi, að
knýja þaí? fram, að launin yrðu óbreytt.
Nú viðurkennir Mbl. að fyrri málflutningur sinn hafi
verið rangur og þá jafnframt sú kaupstöðvunarstefna,
sem blaðið og ríkisstjórnin börðust fyrir. Þeirri stefnu
hefði þó verið fylgt, ef Mbl. og ríkisstjómin hefði feng-
ið að ráða og verkalýðshreyfingin ekki knúið fram
nokkra leiðréttingu. Af þessu ættu launþegar að geta
mikið lært. Þ.Þ.
.................. niiaw — ■■ tohii— «,r inn.u
ITHOMAS J. HAMILTON, fréttamaður New York Times:
Næst samkomulag um að banna
vígbúnaðartæki á hafsbotni?
Það er nú aðalmál afvopnunarráðstefnu Sameinuðu þjóðanna
Nær bann fram að ganga.
VORFUNDI aifviopniU'niarirtáð-
stef.nwnnia'r í Genif er lofcið
gætbi nakfcurrair bjartsýnd und-
iir Idkin. Firaim þóttá koma við
mieðlf'erð mjália að valldiamenn
bæðj í Wiaisfh.mgitio>n og Moslkrvu
villidiu að mdnnisita kositi haflda
áfram vilðöieiitni tdl afvopinu'n-
air.
Stærsitu fejamioriku'veild'iin tvö
wru áOuir sku'klbu'ndin að
komia efciki fyrir fcjarnonku'vopn
um í geiirrmum eða á Suður-
sfkauitslamdinu, né að flást vdð
kjianniosrfeuitilirau'nár í guifulhwlf
inu eða geámnum. Þau álkváðu
að reyna a'ð ganga lenigra oig
banma alla m'eðlfierð eyðin.gar-
tæfcja á h'afisboitni. Ban'diaríkj'a-
mien.n lótu S'ér nægja að leggja
till að ba'nnia notfeum kjaraorku-
vopna á hiaflsibotnii, e>n Sovót-
mieno lög@u till að banmia þar
ölltt herniaðartælki. Tdllöigurin'ar
tvær gien'gu eiigj að sdður í
siömu áitt.
Rá'ð®tefin/ua.ná var fresitiað um
síðfaisitliiðinia hel'gi, en á að setj-
asit atftur á rölkistólia í júlí. Eru
taldiar horfur á, aið þá þoíkdisit
eitthivað í áttima með banin við
vígbúnaði á hafsbotni og gierð
verðd atla.gia að lausn megin-
vamdians, eða að vígíbúnaði á
landi.
SAMKOMULAGSVIÐLEITNIN
um bamin viið vígbúmaðd á hafls-
botnd staflar aff því, a@ vald
hlöfum í WaúhimigtO'n og Moskvu
er báðum Ijóst, að dedlan um
eftirlit kemur enm í veg fyrir
að saimikoimulag náist um raum-
verulega aiflvopmum, og gerir
miedra alð segja óMeilflt að
stöð>va kj'airaiOTfeutilraunir neð-
anjarðar.
Banidaríkjamienin fitjuðu enm
u-pp á uppálh'afl'distillfllögu sdmmd
um tatom'örkum á framleáðsilu
kjíamortoU'eMisnieytiis till hiermað-
annota, en me'ðlferð þeirrar til-
llögu leiddi í Ijós, að eiftirldtið
er enn sá þröistoullidur, sem aJIt
stnandar á.
Bandarfkij'aimiemm buðuist að
þessu simmd tiitt að sætta sdig við
aitihuigtum eftirlliitsimiammia Alþjóða
kjairnortouistofiminairimnar, í
Stiað þess að fcr-eifj ast kömmum-
'air bandarísfkna séirf'ræðingiai.
Þessi tiMlölkum mum eiga ræt-
ur símar að rekja til Ijósmynda,
sem teknar baifa verið frá feöm.n
umairfhmöttum á braut um jörðu.
Þrátt fyrir þesisa tiilisl'ölkun yrðd
etolki uimflú.ið að heimilla eriend-
um eiftiM'iltismönm'um uimferð
imman vébamda Sovétríkjan na,
og tiMögu þesisari var því enm
einu siminli 'hafinað.
UMRÆÐURNAR leiddu með
öðrum orðurn i ijós, að þegar
forráðamenin stórveldannja
vilja í raum og veiru komia á
samkomuiiagi, eimskorða þeir
tiiliögur sdmar við takmörkuð
svið, svo sem talkmairfeað til-
rauiniabanmi, þar sem efeki er
þörf á eftirlit'i hvoms á anmars
la'ndsvæði.
Hömlur stórveldanina sæíta
aukimmd amdúð meðaJ annarra
þátttafkenda. Þetta kom fram i
amidmæluiniuim gegm þeiiri á-
tovörðum stærstu kjarn'orteuveJd
anrna tveggja á síðustu stundu
að bjóða Japan og Mongólíu,
sem fu'litirúa teommúnist'aríkja
í Asíu tiJ m'ótvægis — aðild að
ráðstefinumni þegar hún teem-
ur aftur sarnarn í júM. Þessi
-nýjia sjálflstæðiisalida virðdst
niokkur tryggim® þess, að mól-
im verði rædd niániar i surnar,
hivort sem vafldhöfuinum í Wasfh
imigton o® Mosikvu likar betur
eða verr.
FULLTRÚAR á afvopnumar-
ráðist'efinunmd tel'ja, að sú
áflcvörðum Sovétm'anina að terefj
ast banins við öltam vígbúnaði
á haifsbotni stafi fyrst og
fi’amst af tvenmu: Rússar stamdii
að mum að baiki Bandaríteja-
mönnum í öllum búmaðd á bafs-
botnd tl að gera viðvart um
niálgum tejarno'rkutemúinna kaf-
bá'ta, og í öðru laigd eigd þeir
mimmia á hættu, ef til algers
bannis kemur. Fiestar helztu
iðnaðarstöðiva'r Sovétríkjanna
eru lanigt inni í Iiamdj og sbafi
því m'ilkfliu minni hætta af k.iarn
orlkuisfkeytium frá kafbátum en
iðnaðarborgumum á strand-
Jemgju B.amdarítejianina,
Hafi tilflagam verið borim
flram í áróðutrssfkyni virðiist það
herbraigð hafa miistefldzt, að
mdnnista kosti að þvi er varðar
stramdríki hieimsios. TI dæmis
er Egyptal'and varnt að fyligja
öMum tillögum Sovétmamna um
aifvopnun, en fiuiltrúar þess
gengu nú tl liðs við fufltrúa
Kamadaimiamina og ítaJa i amd-
stöðuinni gegn bammd við kaf-
bátaivörnuiiii.
VERA miá því, stjórnmála-
viðhorfiin á ráðtstefnumnd knýi
Moskvumenm að lofcum tifl sam
komulags við vaidlhafaina 1 Was
bimigton. Kamadamenm lögðu
tl fyrir h'álfum mámuði, að
notfkuin allra árásarvepna á
hafsbotnd verði bönnuð, hivort
heldur er um að ræða kjarn-
oríouvopn eða önmur vopn, en
strandríkj'Uim verði leyft að
halda útbúnaði tl var-n-a gegm
kafbátum srvo lamgt út sem
lamdigru'nnið nær. Vera má, að
þarnia sé að fimna þam.n gruno,
sem samtoomuilag verðii að lolk-
um byggt á.
Hvað svo sem oflamiá teann
að verðia að Loiloum þá liefur
andirúmisloftið stórum batnað
vegnia þess, að ekki getur toeiit-
ið að borið bafi á þrætugdrnd
fulltrúa Bandaríltej'am'ainna o®
Rússa á ráðlstefoumini að und-
anförnu, að min'nista kosti eJdkd
neitt í Mtoingu við þau eitruðu
orðasteiiptd., sem fram fóru hér
á árunuim, meðam balda stríð-
ið stóð sem hæst. Þetta bætba
amdrúimislioft hefur vateið vonir
um, að hdð lamgþráðla sam-
Joamulag Bamdaríkjam.anna og
Rússa um talamaríoanir á eld-
flauigavarnaiteerifum sé loflas i
vændum og bægi fró hættumni
á stóraiutenu vágbúnaðarfloapp-
blaupi.
EINN himma ffóðiairi fulitrúa
á afvopniumarráðistefnunmd
kvaðst sammtfærður um, að vald
höfunum í Wasihington Og
Mosflovu ægd báðum kostnaður-
inn við eldlfLauigavamatoerfd A
BM og eyðingammóttur hinna
nýju eldflauiga, sem dreifa
kjaimorkuspreogjum. Þeir ósiki
þvj eftir samteomuiagd í aLvöru.
Hvað sem því líður tók þr.ð
miörg ár að koma á samikomu-
lagi um banm við dreitfdmigu
kjaraorkuivo'pna, sem báðir
óskuðu þó eftir af eimiægmd, og
því þóttu nú við frestun ráð
stefnumnar afllar horfur á, að
laogvimm sam.ningiaiviðiI'eitDÍ
stæðd fyrir dyruim.
Fulltrúar himrna hlutlausu
rlcja á rá'ðbtefnunnd Lúta for-
uistu Svía og haida áfram að
berjast at ákefð fyrdr banni
gegn framleiðsta ýmdissa efna
tl kjarnorífluvopnagerðar, em
hafla eteki erindi sem erfiði.
Bandaríkjamenm og Sovót-
menn vlja komaist hjá þvi að
talka tál þar sem fyrr var frá
horfið í b.aráttunnd uim eiftir-
Liitdð og neituðu því gersam-
Lega að taka nokkiuð anmað tl
meðPerðár á þessu vori en til-
lögur sínar að samnlkomulagi
um hernaðarmiotteum haifsbotns-
iaus.