Tíminn - 13.06.1969, Page 8

8
TÍMINN
FÖSTUDAGUR 13. júní 1969.
Sendiherrann, sem ailtaf er á heim-
leiö meö kveöjuna: Ég biö að heilsa
Spjallað við Richard Beck, fyrrv. prófessor, sem kom-
inn er á 25 ára lýðveldishátíð< sem fulltrúi Þjóð-
ræknisfélags Vestur-Íslendinga.
tFtáir eiga sendilherrainafe
imieð Æy'fci rétti en dr. Richoird
BeCk, fynruim préifessor í Gnarod
Fonkis. Hve miaingar skyiMiu
sem'd'ilhieiiTiaiferðir hams mdilli ís-
tenakra gi'einanmia tvegigja aust
>an haifs og vestam vera orðnar?
Ég veiit það efloki, en enn einm
sinini er sémidiilhennam toomimm.
Að tímatailii er ævd ihamis liðim
friam á kvöld, þegar flesitir aðr
ir menrn haifa teká® sér hvíflJd,
©n tanm hefur enm ‘liaigt á haifið
— fór fynst með sfcipi frá Vam-
couver isu'ðmr ti!l Seaittle, þaðam
með þotiu þvemt yfir meig'imland-
ið tffl New Yomk, þar sem hann
tófc sér far með Loftflieiðafliuig
vél yfir hafið tifl Íslands. — Ég
gat eilokii hiugsað mér að koma
að lamdi uindir öðnim fláma
en ísl'enakuim, segir hiamm með
sötniu hressilegu ísl'andsglteð-
inmi og ætíið fyrr, þar sem
hamin stend'Ur afltt í eimu á skriif
stoifuigóElfiiniu, lílkari ungum
manni en öldiuingi á áttræðis-
ailidni og er a® heitea upp á
ikiuinmiingjiana. — Ég kef fleygt
af rraér tíu kiflióium, það er lóttiir
að því, segiir tanin, þagar mað-
ur uinidrast hve vel hionram
heflat á lífsþrótitinum.
Já, enin er senidiihermnm kiorn
inin. Hann var sérlegur sendi-
tarma Vesbur-ísiendimgia í boði
rílkisstjórniariininiair á lýðveldis-
hiáitíðimmi 1944 oig fkutitd þá aif
Lö'glbergi kveiðgur heim í
snijöBu ávarpá og mininti þús-
uodiiin.ar, sem s'tóðu í rigninig-
umini á þau orð Einiars Bene-
diikts9oaar í Ves'tnniammaví'sutm,
að „stainida sfcail í starfsemd and
aes stofninn eimm með greimum
'tveiim." Þeirri kveðju var vefl
faigmað og inmiill'ega.
Nú mum tamm enn flytja ís-
lenakar ikveðjur að veistam á 25
ára afmæli lýðv'eldisáms. Svo
isjlállfsagður sendiiherra er
Rich'aird Beck O'rðinm mdlli ís-
lenidiniga vestam tafs og austan,
að' Mkltega teflija allir eð'liflegt,
aið taintn fcomi lítoa á fimmtiu
ára lýðveldisafmtæfliið. Að
minnsta fcos'ti þamf elkki teflij-
amdi þjiairt'sými till þesis afð vona,
'aið foanm ver®i senditarra að
vestan á hátíðinini 1974.
Marigrét koma hams er a®
sjláilfsögðu tneð hornuim bér, og
þau eru bæði jiafinimilklir aufúsu
gestir. Þau láta eklki helldrar
dieiiigam sflga við a® sfldla kveðj-
umuim. Richard Becfc hefur
þegar hitt mamg:a a® máli, flutt
ávörp á samfcomiuim og þingum
og mum haflda þvl áfrarn næsta
mánuðinn. — Olklkur lianigar tii
alð fara til Auisturland's, þvf að
þar eru niú heiima'sléðir, segir
hamn. — Og austur í Sfcafta-
fellssýsllu förum vi®, því að þar
er ættgar®uir Margrótar og hanm
ökki amár. Ofclfcur larngar líiba
■til að koma beim að Hólum, oig
í Borgarfjörðinm og vestur á
Sniæfellflsnes. Þetta er nú ósika
listimm í ár.
Richard Beok ber þa® me®
ser, að hanm fcamm sendiherra
störfum sínum vel. Og það er
efcld a® furða. Þeir mundu
verða bátir miargir himir alvöru
gafnu semdiiherrar þjóðanma,
seim oft þuxfa a® sinma mörgu
l'eiðindiavafstri, ef þeir þyirlftu
ekiká anina'ð aiS gema en flytja
Ikveðjuma: Ég bd@ að heilsa —
mjeð öllum þeiim inmileilk, sem
V'es'tuir-ísflendingiar fcumna ei.n-
ir að leggijia í þá floveðju. Oig
enu ammars miolkkur sendii'herra
boð mikd'lviæig'ard?
— Þú ert hér sem sendi-
tamria Þjóð r æknásf éiagsin s, seigi
ég þegar Rictard Bedk hefur
fenigið sér sæti aaidspæmis mér
við borðið.
— Já, ég er fuiiltrúd þess 'hér
á tuitbugu og fimm ára lýðveid-
isafmæiimra en ég er lífca fulfl-
trúd fflieira fófllks, því gíð þeir
eru miang'ir, sem biðj a að
beilisa. Ég reyni að flytjia se:m
flestiuim þær. kiveðjur.
— E.rt þú efciki forseti Þjóð-
rætoniisfélagisiiins vestam niúna?
— Nei, það er séma Phildp
M. Péturssom prestuii' i Wimmi-
peg. Hamin er einmiig fylitoisþimig
mialður á Manii'tiobaiþingi — bróð
utrsoinur dr. Rögmv'aldar Péturs
sonar. þess merkjl'ega mamms.
Ég var forseti félagisins 1940 —
1946 og aftur 1956—-63. Þá lét
ég af þeim sitörfuim, en ég hef
ætiíð verið mjiög fasttengdur
félaginu og ummið margt fyrir
það. Ánsþing féfliaigsimis er ætíð
haildið í síðuistu vifcu febrúar
í Winmipeg, og í vetur var 50
ára afmiaelisþámig. Við héldum
myndiarlega afimiælisibátíð. og
þar voru Jóhanm Hafsibeim dóims
miálairáðherra og fcoma h-ans vel
þegmfc' gestir. AJflima'rgar deild-
ir féfliagisims eru starfamdi vesti'a
einikiuim í Maniltoba, en einmig
er deiflid í No'rður-D'akota og í
Edimiomit í ■AHberta. Hér á iandi
er eiinmiig starfandi Þjöðræfcnis
féflaig í Reykjavík og á Akur-
eyri. Samband og samstarf fél-
agannia yfir hafi® er aKfcnikið.
Þau slkiptast á gestuim.
— Fæfckar ekfci í Þjóðræfcnis
flólaginu vestra?
— Jú, iróðuirinin þymigist allt-
af hefldur, em þó er miíkiM duig
ur i félaigimi enm.. Eldra fólfcið
hverfur af sjóniarisviðimu, og
hið ynigra taliar efcki ísienzku
að saima sfcapd. Þó er þa® efltir-
tdktarvert, flnve jnarigt flólfc af
ísfl'emaiku bergd ber mifcinm rælkt
arlhuig tifl fsiamdis, befiur áhuiga
á í'Sienakuim fræðuim og frétt-
uim og þyristir í vitmesfcju uim
ættinigja sima héir.
Ég og ýmsfc' hiafa hafldi®, a@
þj'óðrætonisáihragimm væri bumd
imrn vi® málið, og þegar ís-
lemztoa fólfci'ð vestra hætti a@
geta tala® íslenaku væri þessu
lofcið oig fslendiimigairnir hyrfiu
í þj'Óðarhafið og hvarugir vissu
af öðruim yfir bafið efltár það.
En þa® er mioktou® síðan ég
saninifærðist uim hi® gagmstæða.
isliemzba líftauigim er mdikflu
sterfcari. Þó að menm miæli á
enska tumigu eina mum hugur
f'ódltes stamda tffl- ísfland® og þré-
im eftir vitnesikju og kynimwn
af ættimigjum og uppruna
hremmua- sem fyrr. Á þessu
fólfci mumu sanmast oið Einaa-s
í Vestmianmavisuim, að „hvergi
í fliýðs né láða fcyinming, land-
inm gleymir, flwer hanrn er“.
Samgönigunnar mumu styrkja
kyninim á mý. Við skuilu elkfcd
örvænta uim þessi móll, heldur
fleyía þeim a® mótast, og hjáflpa
Síðan þróiumimni á réttar braut
ir. Frændiurniir baetta ef til vilfl
að miæl'ast við á íslenzku, en
þeir mumu tafla utn hið sarnia,
þegar þeir hiittast — ísiand,
acsttina, upprumann og fegurð
Mfsimis.
— Hvemær haldið þið Mar-
'grét vestur afltur?
— Vi® flljúgum 2. ágúst til
Winmflipeg. Ég á ®ð flytja ræðu
á fsl'emdfciigadeginuim á Gfcmfli
4. ágiúst. Þar eru ætíð flluttar
tvær ræður — öonur á ensfcu
him á íslenzki'i. Ég flyt þá íis-
tenrfsu múna — með nýjusta
flréttiirmar béðan og hef þegar
fná mörgu að segja og margar
kveðjur a@ fflytja.
Þetiba er annars 80. íslemd-
inigadiagurimm, svo að íslenzku
merfcisaflmæiliim þyrpast að á
þessu ári. ísflendimgadiagurimn
var fyrst baldimn í Wimmipeg
áruim sarniam, em ffluttist siðam
að Gimli, mifcifl hátíðisdiagur I
lífi Vestur-ísflemdiiniga og ætí®
fjölsóttur og koma mamgir
flamgt a@. Þarma lifir hamm emm
þá andi'nm frá _ Milwauflcee. Þar
var fyrsba fslemddmigahátíðim
hafldin fyrir 95 árum af til'efmi
þúsumd ára afimiæflis fsflands-
byiggðör. Þar var sterkur kjarni
valimmia manma, em hamm dreifð
ist síðar. Þaðan barst neistinnn
vfða og Mfir enm í dag. Þessi
fymsfia Ísfliemdimigahátíð vestra
hófst með guðsþjónustu, og sá
siður er enn við líði. Séira Jón
Bjamnasom m'essaöi og hanm var
forima'ðui’ fyrsta ístendinigafél-
agsimis. Anmar félagsfrömuður
þanna var Óflaflur frá Espihóli.
Þaimia var þá staddur í útleigð
Jón Óiafisson, sk'áld og ffluitti
ræðu á þessari fyrsitu ísflend-
iinigasamfcoimu. Já, í félagsand-
anuim fmá Miiwaufcee liggja ræt
ur Þjóðræikniisféfliagsiins og tafa
reynzt sterkar. Eftir sex ár eru
svo liðin humdrað ár síðam að-
afliiamdinámið í Manitoba hóffst.
— Sfltur þú e'imihiver þflng hér
í sumi'ar?
—- Ég verð a® miimmsita kosti
á morræn.a bindindisþLnginu,
sem hér verður háð. Ég hef
alifltaf verið tempiLari, geikk í
stúikumia Eramtíðim hér í
Reylkjiavfik fyrir 50 árum. Pél-
agar í bemimi buðu mér með sér
austur í Hveragerði á dögum-
um, og þar sfloffliaða ég kveðjum
til gamfla fóilksims í Asd. O'kkur
hjómumuim þótti það einkar á-
nægjuteg ferð. Sigurður Si’gur-
geirssom formaður Þjóðrækmis-
félagsims hér og kona tans
buðu otokur eimnig í ferð meðal
annars í Selvogdnm og í Stramda
kfcfcju. Þar þótti miér fróð-
legt aíð koma.
— Ég sá eimlivers sbaðar, að
verið er að reisa Vifllhjálmi
Stefánssyni veiglegam minnds-
varða vestra I sumar?
^ — Já, hanm verður reistur i
Ármesi ' Mamitoba. Þar eT hamm
fæddur fyrir 90 árum. Að
þessu vemkj stendur m.a. ríkis-
stjórn Kamada og fylkisstjórn
Mamdtoba. Með þvi vil Kamada
stjórm votta Vilhjáilmii sérstaka
virðiii'gu sína og viðurkenn'ir
hamm í raum og veru sem bjoð-
hetju. eða beikur hann I hóm
fremsta mamna landsdns íyrr
og síðar.
Mfcimisvarðinn verður úr
steiná, og er fyrirmyndim að
gerð viarðams frá Eskim'óum og
heitir sflík mynd „imusfliuk“ en
það var steimmynd, sam Eski-
móar gerðu tffl að beima hreim-
dýrum á ákveðnar slóðir, þar
sem igiott var að leggja þau að
velM. Myndtai er igerð af kumm-
um Idsffamanmi í Toronto. Áletr
un á varðamram verður: „I
kniow wfliat I haive experilemced,
amd I fcnow wtoiat it tas meamt
for me“. Varðinm verður í fögr
um sbemmtigarði, og láta
stjlórmiairvöfld fegra umtoverifið.
— Hverinig Iður þér vestur
á Kyrrahafsstirömd?
— Ofldkur líður vefl, se'giflr
Richard Bedk og ds á fætar.
Vorið 1967 varð óg sjötagur og
þá varð óg að hætta. Ég var
eims og þú veizt lemgii prófessor
við hásfcóflann í Grand Eorks :
Norður-Dalkota. . Þar vestra
gillda þær reglur, að prófessor-
ar mega vera d'eiMaæfforsebar
tffl 65 ára aldrars, en kemma tffl
sjötags. En efltir það verða
menm vægðarflaust að vífcja. Ég
var mokfcur ár dieildarfkjrseti í
dieffld ertendra tumigumália ■ vdð
háskófl'amin og toenmdi síðan til
sjötaigs. Þá fluttamst við Mar-
grét vestar til borgiarimnar
Vitotoria á Vamcouver-'eyjm, em
sú borg er höfluðtoorg British
Oofamfl>ia. Þetta er fögur bong
og veðursældiiin ammáluð þarma.
Mamgrét ábti þarna ættflódk.
Hún er dót'tdr Eie'ars Bramds-
somar frá Hvoli. Hún var áður
gagmfræðask'óflatoemmiard í San
Prancisoo.
Vdð búum þarrna í góðu 'húsd
á rófliegum stað, höfum víða
sýn tffl bafs og fjialfla, og ég hef
aflltaf rneina em nióg að gera við
stonilfitir, og Mamgrét amm M'óma
ræflct, sem gott er að stumda
þarraa. Þammig erjum við htart
sinm garð og umum lífinu vel.
Ég fæ tolöðin að heiman reglu-
tega og tes þau vel, sfcal ég
segja þér. Síðam segi ég oflt fs-
flemd'imgum þarmia vestra fréttir
að heiiman, og þær eru vel
þegnar. Stamdum fæ ég blöðim
svo mý, að óg get sagt það á
ísflemddmigafiumdd, hvað sé flutt
héima í útvarpimu þetta sama
fcvöld. Þanmig ^förum við heim
í hiuiganum. Éig er þafldd'átar
fyrir bflöðfci.
Síðan rís sendilherramm á fæt-
ur og segir: Ég biö að hedlsa
bummiimigjummm, sem efcká eru
hérna staddir núna. Hamm á
eftir að sfcila svo mörgum
kveðjum. Og þegar þau hjónim
halflda vestur 2. ágúst, verða
þeir margir, sem biðja að
heilsa á fslendimigadaginm á
Gimli — þann áttugasta í röð-
fcrni og étóki þamm síðasta. Það
er gaman að horfla á eftir slík
uim semdiherra vináttamnar og
frændseminmar og maður taut-
ar ósjiáflffrábt fyrir mumjii sér:
Lamiga stand mum kdppa í kyn
kaflda larMsdms seiga hflya.
Það er gott hlutskiptfl sendi |
herra ajð vera ailltat að halda ;
þeim — hvort sem hamm fer j
vestur eða austur yfir Atflants- j
bafl — með kveðjuna: Þeir j
báðu að heilsa. — A.K. j
I
Dr. Richard Beck, prófessor og Margrét kona hans.
/