Vísir - 10.06.1978, Qupperneq 18

18
gegnum „pankrómgler”, og
þegar honum sýnist timabært
aB upptaka hefjist gefur hann
Rosi merki, og Rosi æpir:
„Pronti” (tilbúnir) og allir fara
á sina staði. „Motore”, hvin i
Rosi þegar segulbandiö og
myndavélin eiga aö fara i gang.
„Partida”, svarar hljóömaöur-
inn þegar segulbandiö er tekiö
að snúast, og loks öskrar Rosi:
„Azione! ” Og þar meö er takan •
hafin og henni lýkur þegar leik-
stjórinn segir: „Stop!”
Að hverri töku lokinni tilkynn-
ir Rosi, hvort hún skuli endur-
tekin. Hafi honum mislikað eittr
hvað varðandi frammistööu
leikaranna segir hann þegar i
stað: „Við skulum endurtaka
þetta i hvelli”, og gefur þeim
siðan leiðbeiningar meðan
tækniliðið býr sig undir tökuna.
Hafi Rosi litist vel á tökuna snýr
hann sér fyrst að Mario, sem
stjórnar mvndavélinni og spyr
hann hvort hann sé ánægður
með árangurinn. Sé Mario
ánægður er Rosi ánægður og
rnenn snúa sér að þvi að undir-
búa næsta atriði.
Það er höfuðverkur margra
leikstjóra, að aðeins einn maður
getur horft gegnum myndavél-
ina meðan á töku stendur, og
þeir kjósa þvi að stjórna
myndavélinni sjálfir, jafnvel
þótt aðrir séu skrifaðir fyrir
myndatökunni, sem dæmi má
nefna leikstjóra eins og Jan
Troell, Stanley Kubrick og svo
Pasolini heitinn. Reyndar er til
aðferð, sem að nokkru leyti ræð-
ur bót á þessum vanda, en hún
er sú að tengja sjónvarpsvél við
myndavélina, svo aö leikstjór-
inn getur séð á sjónvarpsskermi
það sem myndatökumaðurinn
sér gegnum myndavélina. En sú
aðferð hefur sina kosti og galla,
og allavega er hún ekki algeng á
ttaliu.
.Ojöfull eruði
horaðir*
Um miðjan daginn taka
menn sér matarhlé, þegar vel
stendur á. Hér eru reglurnar
ekki jafnstrangar og i Sviþjóð,
þar sem ætlast er til að matar-
timar séu milli tólf og eitt, nema
þá eitthvað alveg sérstakt sé á
seyði.
Bóndakonan Maria sem er á
góðri leiö með að verða heims-
fræg leikkona býður okkur að
borða með sér hádegisverð.
Heimabakaö brauð i stórum
sneiðum, geitarost og rauðvin.
„Djöfull eruði horaðir”, segir
hún. „Fær fólk ekkert að borða i
Sviþjóð?”
Við segjum henni að i Sviþjóð
hafi allir meira en nóg að borða,
og fyrr en varir hefur talið bor-
istað pólitik. Maria hefur ótrú á
pólitik. „Pólitik hafa finir menn
fundið upp handa sjálfum sér til
að græða á”, segir hún.
Við spyrjum hana um Brigade
Rosse og Aldo Moro, sem á
þessum tima er i haldi hjá
mannræningjunum. Er hann
enn á lifi?
„Það vona ég”, segir Maria,
en samt er ekki laust við að hún
brosi. Kannski finnst henni
spurningin skrýtin.
„Afhverju vonar þú það?”
spyrjum við. „Hefurðu dálæti á
honum sem stjórnmálamanni?”
„Onei, ekki er það nú”, segir
Maria. „Ég vona það bara hans
vegna.”
Og við sjáum að hún brosir
ekki hæðnislega heldur af um-
burðarlyndi og mannkærleika.
„Og nú verðiöi að kyssa mig
fyrir matinn,” segir Maria og
það gerum við með mestu á-
nægju. Það er ekki á hverjum
degi, sem maður fær koss hjá i-
tölskum leikkonum.
Og nú er ekki lengur til set-
unnar boöið. Matartimanum er
að visu ekki lokiö, en viö erum
hérna til að vinna. Við ætlum að
reyna að ná saman myndum af
þvi hvernig kvikmyndataka fer
fram á ftaliu og þá þurfum við
lika aö taka myndir i matartim-
anum
Spraðurbassi úr
óperuhúsi
Kvikmyndatökuvélina okkar
leigðum við i Róm. Það er gam-
all og þungur Arri B1 16mm,
sem að visu litur út fyrir að vera
Laugardagur 10. júni 1978 vism
Beðið eftir að upptaka hefjist. A miðri mynd: Rosi, skriftan og De
Santis, aðstoðarleikstjórinn með labbrabbtæki og gjallarhorn.
i góðu lagi, en engu að siður er-
um við dáldið órólegir, þvi við
höfum að sjálfsögðu engann
tima haft til að prófa gripinn og
fá filmubút framkallaðan. Það
versta sem við getum hugsað
okkur er að linsan sitji ekki rétt
i vélinni, þannig áð myndirnar
okkar verði óskarpar að mestu
leyti. En við getumekkert gert
við þvi. Verðum að vona hið
besta.
Luigi Infantino, leikur bil-
stjórann sem ekur Don Carlo og
lögreglumönnunum til Gagli-
ano. Bilstjórinn á að vera hinn
mesti spraðurbassi, sem hefur
verið i Ameriku, en snúið heim
aftur og keypt eina fólksbilinn
sem til er i héraðinu. Okkur sýn-
ist Rosi hafi valið réttan mann i
hlutverkið, þvi að Luigi er afar Statistar, — Maria I miðjunni.
timanum finnum við okkur
hljóðlátan stað, þar sem ljósið
er fallegt og Volonte sest niður
og talar við myndavélina. Hann
svarar spurningunum af ein-
lægni, hikar oft og hugsar sig
um, og þegar hann hefur svarað
öllum spurningunum segir
hann: „Ég held ég hafi reynt að
svara öllu sem þið spurðuö um
— en ef þið hafið fleiri spurning-
ar skal ég reyna...”
Gian Maria Volonteog
leiklistin
En við látum þetta gott heita.
Hvers vegna að teygja lopann?
Ætlunin var að komast I nám-
unda við Volonte, fá hann til að
segja nokkra hluti i fullri al-
vöru, að gefa honum tækifæri til
að tala ótruflaður um leikiist
sina og afstöðu sina til hennar,
Tveir áhugamenn um kvikmyndagerö.
Bændafólk i Craco snæðir hádegisverð. Karlemnnirnir taka þátt 1
kvikmyndatökunni sem statistar.
málglaður maður og laus viö
minnimáttarkennd. Hér áður
fyrr var hann allkunnur óperu-
söngvari, en svo fór hann aö
fitna og eldast og aðrir tóku viö.
Hann segir okkur, að hann sé
alveg til i að leyfa okkur að taka
viötal við sig, ef við viljum i'ræð-
ast eitthvað um italska kvik-
myndagerð og ítaliu yfirleitt.
Hann kann að segja á sænsku:
„Tack sú mycket.” Og hann á
ljúfar minningar úr óperunni
frá þvi þegar hann söng aðal-
hlutverk i ýmsum óperum I staö
Jussi Björlings. „Það kom
nefnilega stundum fyrir að
Jussi var dáldið valtur á fótun-
um, ” segir Luigi. „Og þá söng
ég i hans stað. Það var enginn
svikinn á þvi.”
Skagfirskir kossar
Aðalleikarinn Gian Maria
Volonte er ekki alveg eins mál-
glaður og Luigi, en hann er af-
skaplega vingjarnlegur og al-
þýðlegur, spjallar við fólkiö sem
hefur komið til að fylgjast meö
kvikmyndatökunni. En hann
neitar að gefa eiginhandarárit-
un. Tvær stúlkur milli tektar og
tvitugs suða i honum. „Nei,
elskurnar minar, svoleiðis er
bara vitleysa”, segir hann.
„Látið ykkur ekki detta i hug að
íeikarar séu merkilegri en ann-
að fólk. Þið skulið heldur biöja
hann Luigi að taka lagið fyrir
ykkur”.
Það gerir Luigí gjarnan. 1 lok
matartimans syngja hann og
Rosi saman óperudúett og kyss-
ast svo upp á skagfirskan máta.
Kvikmyndatakan gengur vel
og dagur liður að kvöldi. Næsta
dag verður haidið áfram i smá-
bæ sem heitir Craco, en sá bær á
að vera Gagliano i myndinni. 1
án þess að pota okkur og okkar
áhugamálum inn i viðaliö.
Og þetta viðtal, eða öllu held-
ur þetta eintal Volontes, verður
einn af burðarásum þeirrar
myndar sem við erum að reyna
að gera. Hér er ekki ástæða til
að rekja viðtalið i smáatriðum,
en meðal annars sagði hann
eitthvað á þessa leið:
— Ég er atvinnuleikari og á
að baki mér langa hefð innan
leikhúss og kvikmynda, skóla-
genginn leikari en aðalkennar-
inn hefur verið starfsreynslan
og lifsreynslan. Núorðið (ásamt
meö Mastroianni er Volonte eft-
irsóttasti leikari á Italiu) vinn
ég afarlitið, að meðaltali geri ég
eina kvikmynd á ári. Þetta af-
kastaleysi stafar sumpart af þvi
að ég leik ekki i öðrum myndum
Gagliano er svo margt breytt
frá þeim tima þegar bókin ger-
ist, aö Rosi hefur ákveðið að
taka nokkur atriði i Craco i
staðinn.
Það er ekki ástæða til að ti-
unda nákvæmlega allt sem ger-
ist. Alla daga gerist eitthvað
nýtt, þótt i grundvallaratriðum
fari kvikmyndatakan fram á
sama hátt.
Einn daginn biðjum við
Volonte aö spjalla ofurlitiö
við okkur. Hann lætur til leiðast,
og það kemur okkur á óvart, þvi
venjulega harðneitar hann að
standa i viðtölum. Raunar setur
hann ákveðin skilyröi: Hann vill
ekki svara spurningum um
einkalif sitt né heldur öðrum
heimskulegum spurningum;
viðtalið skal fara fram á itölsku
og hann vill fá tima til að hugsa
um spurningarnar áður en viö-
talið byrjar.
Gott og vel. Við semjum
nokkrar spurningar og i matar-
en þeim, sem hafa einhverja
þýðingu fyrir mig persónulega
og sumpart af þvi að allar kvik-
myndir sem gerðar eru nú á
dögum eru fyrst og fremst gerð-
ar til að skapa gróða sem renn-
ur i vasa fjölþjóðlegra fyrir-
tækja. Ég veit vel að kvík-
myndaframleiðendur græða
peninga á þvi að ég leiki i mynd-
um þeirra, en ég kæri mig ekki
um aö skapa meiri gróða handa
þeim en ég má til.
Það eru fáir leikstjórar til á
Italiu, sem að staðaldri gera
myndir, sem hafa persónulega
þýðingu fyrir mig. Þó er Rosi
einn þeirra. Með þvi að mynd
hafi persónulega þýðingu fyrir
mig á ég við, að hún höfði til min
með þvi að fjalla á yfirvegaðan
hátt um sögu og menningu lands
mins með tillititil liðandi stund-
ar.
Túlkun mina á hlutverkum
sem ég tek að mér reyni ég að
undirbúa sem best ég get. Mikil-
vægast er að ég geti komist inn i
hugarheim persónunnar og leið-
in þangaö liggur gegnum eigin
athuganir, bóklestur og rann-
sóknir, og svo samvinnu við
leikstjórann. Ég spyr sjálfan
mig ótal spurninga um persón-
una, umhverfi hennar, viðhorf,
vandamál- hvað finnst henni
um sjálfa sig, hver er hún, hvar
er hún og hvernig er hún?
Ég geri mitt besta og reyni að
gera þaö i þágu þeirra hluta
sem ég trúi á. Ég er leikari. Það
eru ekki allir sem skilja, hvaða
tilfinningar eða vonir felast i þvi
starfi. Rosi skilur það. Þess
vegna vinnst mér vel með Rosi.
Volonte sagði fleira, en þetta
er lauslega þýddur úrdráttur.
Viðtalið var ekki langt, og
Volonte hafði ekki uppi neina
tilburði I þá átt að gera það aö
„sensasjón”, þvert á móti gerði
hann tilraun til að sýna andlitið
bakvið grimuna.
Að byrja á toppnum
Dagarnir liða einn af öörum.
Við þekkjum oröið flesta i hópn-
um með nafni og sjáum ennþá
betur en i byrjun að þetta er ein-
valalið. Flestir hafa unnið við
kvikmyndagerð i fjölda ára,
byrjað sem lærlingar og endað
sem meistarar i sinu fagi. Gi-
anni aðstoðarleikstjóri er þó
undantekning.
„Ég byrjaði á toppnum,” seg-
ir hann, „og siöan hef ég jafnt
og þétt fetað mig niður á við. Ég
byrjaði nefnilega sem kvik-
myndaframleiðandi, en það
sýnir bara hvað ég er heimskur,
þvi framleiðendur eru sljóastir
allra sem koma nálægt kvik-
myndagerð.”
Gianni segir okkur að kvik-
myndaferill sinn hafi hann byrj-
að sem framleiðandi: „Ég var
milljónamæringur og lagði al-
eiguna i að fjármagna
„L’Ávventura” eftir Antonioni.
En svo varð ég gjaldþrota áður
en myndin var hálfnuð og aðrir
tóku við. Siðan hef ég verið að-
stoðarleikstjóri (t.d. hjá Linu
Wertmuller, Antonioni og svo
Rosi). Ég geri venjulega tvær
myndir á ári og afganginn af ár-
inu hvili ég mig og reyni að
safna þreki til að koma aldrei
framar nálægt kvikmyndum.
En ég er breyskur.” Og svo hlær
hann.
Við reynum að festa á filmu
sem mest af þvi sem fram fer,
og yfirleitt fáum við að starfa
ótruflaðir, þó ber það við þegar
Rosi er að ræða við leikara
ellegar við Pasqualino De Sant-
is, að hann gefur okkur merki
um að hann vilji fá að vera i
friði fyrir nærgöngulu auga
myndavélarinnar. Og þá er ekki
um annað að ræða en að virða
það.
Um siðir rennur þó upp loka-
dagurinn. Á morgun förum við
frá Matera til Bari og þaðan
með lestinni til Rómar.
Frá hinni „brynvörðu
eymd"....
Rosi og hans fólk lýkur við
kvikmyndatökuna i júli, og sið-
an tekur Rosi við að klippa
myndina. I september kemur
hann til Stokkhólms að hjálpa
okkur við að fullgera okkar
mynd. Það verður fróðlegt aö
hitta hann i nýju umhverfi og
sjá hvernig hann bregst við þvi
aö vera sjálfur efniviður i kvik-
mynd en ekki höfundur.
Og viö kveðjum fólkið sem við
höfum kynnstiLúkaniu, Rosi og
hans liö og svo bændurna sem
hafa sýnt okkur vinsemd og
gestrisni, þrátt fyrir þaö sem
segir i „Kristur nam staðar i
Eboli”:
„Enginn hefur snert þessa
jörð nema hann væri sigurveg-
ari eða fjandmaður eða
óskiljanlegur gestur. Arstiðirn-
ar heilsa stritandi bændum eins
nú á dögum og þrjú þúsund ár-
um fyrir Krist. Enginn boðskap-
ur, hvorki mannlegur né guð-
legur hefur borist inn i þessa
brynvörðu eymd. Við tölum ekki
sömu tungu. Tunga okkar er
óskiljanleg hér..Kristur nam
staðar i Eboli.”
P.S. „Kristur nam staðar i
Eboli” kom út i islenskri þýð-
ingu Jóns Öskars hjá Heims-
kringlu 1959. I þá þýðingu eru
niðurlagsorð greinarinnar sótt.