Tíminn - 11.09.1969, Page 12

12
TIMINN
FIMMTUDAG-UR 11. sept. 1969
ENÐURBÆTUR
Framhaid af b!s 8
Kjötsala heíur dregizt mun
mæira samtn nú en á s. 1. ári og
hefur sala af framleiðslu síðasta
árs til júlíloka orðið 5.465 tn dilka
kjöts á móti 6.309 tn dilkakjöts í
fyrra á sama árstíma eða 19%.
Nokkur aufcning hefur orðið í sölu
ódýrara kjöís, svo sem ærkjöts og
1969
Dilfcakjöt 1.915 tn.
Geldfjárkjöt 48 tn.
Ærkjöt 87 tn.
Alils 2.051 tn.
Nautgripakjöt 121 tn.
Hrossakjöt 20,6 tn.
stórgripakjöts. En erfitt er að
meta sölu stórgripakjöts og einn
ig svína og fcglak.jöts, því skýrsl-
ur ná ekki fullkomlega yfir það
kjöt.
Birgðir af smjöri í lok júnímán
aðar eru nú 484 tn. á móti 679 tn.
i fyrra og aí ostum 370 tn. á móti
531 tn í fyrra. Birgðir af kjöti cru
i lok júlímánaðar:
1968
2.091 tn.
96,6 tn.
340 tn.
2.528 tn.
324 tn.
84,6 tn.
Afkoma bænda s. 1. ár.
Elklki liglgja enn fyrir úrtöfc Hag
stofu íslands um tekjur bænda s.
1. ár. En búið er áð gera upp bú-
reikninga þá, sem Búreikninga-
stofu landbúnaðarins bárust. Svo
virðist sem tekjur í sumum lands
hlutum og þá einkum norðanlands
hafi reynzt nokfcuð hærri s. i. ár
en árið 1967. Þar veldur nokkru
um breyting á hlutfailslegri út-
bongiun afurðaverðs, en útborgun
in lækkaði 1967. Uppbótin 1968
reyndist þvi hærri. Tíðarfar varð
miikfu hagstæðara um Norðurland
ið 1968 en 1967. Aftur var þess-
um þáttuim öfugt farið um sunnan
og vestanvert landið og tekjur þar
virðast lika hlutfallslega óhagstæð
ari nú en áður.
Ef lilvið er á einstaka gjaldaliði
skv. búreikningunum og þeir born
ir saman við verðlagsgrundvöllinn
sést að ekki munar miklu yfirleitt
á milli niðurstöðu búreikninga ann
arsvegar og verðlagsgrundvallar
síðasta hausts hins vegar.
Gjöld skv. grundv. Gjöld skv. búreikn.
Kjarnfóður* pr. ærgiidi 153.26 pr. ærgildi 196,99
Aburður 143,67 161,83
Viðhaid og fyrning húsa 40.25 57,19
Vélarekstur 125,22 129,37
Flutningar** 53,64 38,15
*Nokkrar tekjur eru taldar af
hæmsmun og svínum en kjarníóður
þeirra vegina ekíki dregið frá.
**Hætt er við aö eittlivað af flutn-
ingsikostnaði sé talið i vérði kjarn-
fóðurs og áburðar eöa þá að flutn-
imgur afuirða sé greiddur af afurða-
sölufélögum og dreginn frtá útborg-
uðu afurðaverði te'knamegm.
Tekjur af ærgildi í nautgripa-
hluta búsins ('kýr = 20 ærg.) cru
1197,oo en í sauðf járhíutanum
1165,17 en meöaltal er 1171,69 pr.
ærg.
Alltaf vanlar á að tekjurnar eins
og þær eiga að vera skv. grund-
velli skiii sér á viðkomandi óri.
Uppgjör mjólkurbúanna fyrir
s. 1. ár sýndi að talsvert vantaði
á grundvallarverðiö einkum á Suð
ur- og Vesturlandi og hjá minni
búunum í öðrum landshiutum.
Litlu búin fengu úthlutun úr
verðjöfnunarsjóði, svo að þau gátu
greitt fast að því sama og búin á
1. verðlagssvæði, og vantaði þau
yfirleitt 35—45 aiura pr. litra.
Skýringin á lélegri útkomu bú
anna er fólgin í all mörgum atrið
um og eru þessi helzt:
1. Útfl utniogsgj ald viar teki'ð af
allri mjólk, 18,5 aurar pr. ltr.
2. Of sein verðlagning og ekki
rétt metrnn kostn'aður við vinnsiu
oig dreifingu um ca. 34,23 aura pr.
lítra, einkum var það af því
að gengisbreytingin 1967 hækkaði
kostnaðinn mikið en þau áhrif
fengust ekki í verðlagið fyrr en
í maí 1968.
3. Mjólfcin varð heldur minni
einkanlega á 1. verðlagssvæði og
fastur kostnaður þar dreifðist á
jninna vörumagn.1
Aftur á móti fengu búin, vinnslu
:“?ngur - koddar
Svæflar - púðar
Allar stærðir og gerðir.
Póstsendum. —
Sími 16738.
FANNÝ BENONÝS.
búin sérstaklega, uokkurn hagnað
vegna birgðaverðsbreytinga.
Þessi vöntun á grundvallarverð-
ið má hclzt ekki endurtaba sig á
þessu óri, cnda er nú efcki tekið
útflutningsgjaid af mjólk og efcfci
hefur orðið h'liðdtæður dráitJtur á
að kostnaðurinn fengist í verðlag
ið eins og varð í fyrra.
Slátui'húsunum gekfc mörgum
illa að skila fullum uppbótum á
s. 1. ári og vantaði mjög víða á
að grundvallarverðið fyrir 1967 á
sauðlfijáratfiurSum kæmi til skila.
Alls s'taðar vantaði sem svaraði út
filutnmgsgjaldinu 3 kr. pr. kg. 1.
verðflokfcs og við 1—3 kr. í við-
bót á kjötverðið og nokkuð mis-
munandi mikið vantaði á ullar og
igænuiverð, víðast talsvert stóran
hluta.
Afkoman er því engan veginn
svo góð sem skyldi og einkaniega
þegar framfærzlukostnaður stór
hæfcfcar eins og raun er á.
Hvað er framundaii?
Hætt er við að þróunin í þjóð
félaginu verði enn um sinn á
sama veg ug verið hefur, þ. e. að
dýrtið haldi áfram að vaxa og
verðlagsþróunin verði óhagstæð at
vinnuvegunum varðandi sölu af-
urðanna og þá ekki sízt landbúnað
•inum, sem þarf að treysta fyrst
og fremst á innlenda markaðinn,
sem er þröngur.
Sí hæfckandi verðlag er ekfci ein
blítt fyrir landbúnaðinn. Það þarf
a. m. k. að vera hægt að selja vör
urnar til að það komi að notum.
Nú virðist ástandið í þjóðfélag-
inu vera þannig að verðlagið í
ýmsum greinum sé spennt cins
hátt og kaupgela fóiks frckast þol
ir og vandséð er að hægt verði að
hækka vörurnar mikið ennþá nema
atvinnuástandið batni verulega og
helzt. að launakjör almennings
batni.
Eitt atriði tel ég nauðsynlegt
að breytist. Það er að rekstrar- og
afuröalán verði aukin svo að hægt
sé að hækka verulega útborguii á
afuröaverði ti'l bænda frá því sem
nú er. Þetta þyrfti að ná jafnt tii
kjöts og mjóifcur. Eg vildi ósfca að
útborgunin igæti orðiö 90% af verð
inu. Þá fyrst færu bændur að
njóta þess, ef verð hækkai' vegna
hækkaðs kostnaðar, eins og reynd
in hefur orðið hvað efitir annað
nú í tvö ár.
En' eins og ástandið er núua
verða bændur sífelt að bíða mán
uðum saman og jafmvel hátt 4
annað ár efitir þvii að þeir fái í
sinar heudur verðhækfcun, sem á
að mæta útiögðum kostnaði dags'
ins þó meginhluti árstíðabundinna
verðhækkana korni okki fyrr en
með upphótunum. Þetta veldur
bændum sárri óánægju og fjár-
hagslegum þrengingum í mörgum i
tilfellum, sérstatolega kemur
þetta iila við byrjendur og unga
bændur, sem ekki eiga neina vara-
sjóði upp á að hlaupa í dýrtíðinni.
i
Nú er tælkifæri til að bæta ur :
þessu, því sparifjármyndun fer j
vaxandi í landinu og fé safnast því |
í bankana og ég tel því eðliilegl að
fundurinn taki þetta mál til sér
stakrar meðferðar.
KaJ og óþurrkar.
Enn hafa kalskemmdir orðið
miklar á þessu ári og nú meira
í þeim byggðarlögu-m, sem sloppið
liaía betur undanfarin ár þ. e.
um Suöur- og Vesturland. Kal-
skemmdirnar um allt land hafa
helzt vaxið arfa, sem mörgum er
erfitt að nytja, einkum þeim sem
litla eða enga ‘votheysgerð hafa.
Til viðbótar kaiskemnidum í
ár, er minni spretta viða á ó-
skemmdu landi svo að af þessum
ástæðum báðum má búast við
verulega minni heyfeng nú í ár en
undanfarin ár. Þar tii viðbótar er
svo það, að í sunvar hefui- hey-
skapartíð verið óvenju erfið um
stóran hluta landsins, þ. e. allt
austan frá Reyðarfirði suður og
vestur um land og austur í Húna
þing að norðan.
Það eru því maiigar áslæður,
,sem nú þrengja kosti bænda. Þó
að úr rætist með tíðarfar það sem
eftir er surnars, þá er sýnt að hey
fengur yfir landið í heild verður
með minnsta móti og mifcið af hon
um léleigit. Það er því hætt við
fæfckun búfjár í haust og má þó
kúaslofninn vart minnka, ef mjólfc
á ekki að skorta á helztu markaðs-
svæðuniuim í haust og í vetur. Lft
ur helzt ú't fyrir að það geti orðið
vandamál. Efilaust verður reynt til
þrautar að halda í bústofninn, en
tii þess að svo megi vcrða, þarf
að kaupa erlendis frá mikið af
kjarnfóðri, ekfei er til sRdarmjöl.
En hvar fæst fé. til stífcra fóður
kaupa. Eins og ég gerði grein fyrir
hér að framan hefur Bjargráðasjóö
ur okkiyfir neinu lausufé að ráða
iil hjálpSif’^Attí Tékjtfm há'ns næstu
tvö ár frani í 'timann er þegar ráð
stafað að mestu í endurgreiðslur
lána sem hann tók, vegna hjáip
arráðstafana tvö s. 1. ár. Ef hann
á að verða að iiði nú, þarf1 iiann
að fá nýtt fé til þess og sjálfsagt
dugar ekkert smáræði, ef úr .á að
bæta, ]>ar sem um er að ræða við
áttumikii byggðaiilög, þar sem
búsfcapur er all víða stórbrotibn.
Ég kysi helzt að hægt væri aö
auðvelda bændum kjarnfóðurkaup
ln méð hæiTÍ útborgun afurða-
vcrösins nú í haust en aftur í vor
yrði þeid hjálpað með lækfcun á-
biu-ðarverðs sem gæti sparað stétt
inni að leggja út stórfé, en kæmi
síðari þjóðinin ailri að gagni í læfck
uðu yerðlagi og minnkaðri dýrtíð
arþcnzlu.
Dýi'tíðarspennan kemur afar
illa við landbúnaðinn, og því verr
sem hún er meiri.
Ég hefi áhyg'gj ur af fóðuröfilun-
j armálum bænda. Það sýnir sig
alltaf að hvert sumar, þeg-ar ó-
þumkar ganga, eru þeir f vanda
staddir, mismunandi miklum að
vísu eflir tækniútbúnði og að-
, stöðu hvers og eins, en sem heild
: eru þeir illa settlr, þar sem mest
| aí heyjunum er þá annað hvort
I úr sér sprottið eða hrakið, eða þá
OSTAKYNNING
í dag og á morgun frá kl. 14—18 báða dagana.
Kynningin að þessu sinni er einkum miðuð við morgunverð og skólanesti.
Ókeypis ostaréttarbæklingar og uppskriftir.
OSTA- OG SMJÖRBÚÐIN
SNORRABRAUT 54
hvorttveggija. Þó súgiþurrikun sá.
er h'ún ófuliinægijandi, þegar alltaí
rignir og erfitt er að taka hey í
vothey regnvott og túnin svo blaiH.
að þau sporast og vcrða il'Ifiær yf-
irferðar.
Þennan vanda þarf að leysa var
anlega. Það hlýtur því að koma tii
álit hivort unnt sé að nota írað-
þurrkunarvélar til umbreytimgar
á heyverkuninni. Nú er farið að
framileiöa vélar sem eru færanleg
ar milii staða og hafa þær reynzt
vel eriendis. Værj sá Ikostiur til stað
ar að fiá wélar, sem hægt væri að
f'lytja á mil'li bæja með viðunandi
móti og kostnaðurinn við véla-
■kaupin og rekstui’ þeirra ekki ó-
hóflegur, þá er hugsanlegt að með
slikri heyverkun væri hægt að
vinna tvennt, tryggja heyverkun
og nýtingu á réttum ííma og fá
það gott fóður að unt yröi að
spai’a meginhluta kjarnfóðurkaupa.
Mér finnst eðilileigt að þetta vierði
kannað til botns. Tolla af vélum
þessum ætti ekki að innheimta og
orkuna ætti að selja eins ódýrt
og rafmagnið til Álverfcsmiðjunn
ar. Reyndist þetta vel, ætti áð
vinna stoipulega að því áð koma
siíkri heyverkun almennt í fram
kvæmd. Þá væri hægt að hugsa
sér að ríkisstuðningi skv’. . jarð-
ræktarlögunum yrði um eitthvert
timabii beint sérstatoLega áð lausn
þessa verkefnis, svo þýðingarmik
ið sem það er, og til viðbótar
komi lánsfé til félagissamtaka
bænda, sem að þessu stæðu. En
áður en að tii alknennra íram-
kvæmda kæmi þarf að rannsaka
notagildi þessara véla við íslenzk
ar aðstæður og undirbúa fram-
kvæmdir eins vel og frekast væri
kostur.
Ég tel að þarna sé til mikil's
að vinna. Fóðuröflunin hlýtur aiit
af að vera grundvallaratriði í bú-
skap bænda, þess öruggari sem
hún er, þvi betra sem fóðrið er,
þess traustari verðnr búrekstuT-
inn.
Á því atriði vcltur meira en
'fdiestu öðru, hvernig landbúnaðin-
um og bændunum vegnar í fram
tíðinni.
Ég vil ósfca stéttinni þess að
hún megi sigrast á erfiðleikum
einiuim, og fiundinuan farsælla startfia.
Ég þakka svo meðstjórnendtrm
mínum, framleiðslm-áði og starfs
mönnum ágætt samstarf á liðnu
starfsári."
ERLENT YFIRLIT
Framhald af bls. 9
góðri trú ,sagðj Eden, en bæði
við og Fralkikar fórum okteur
samt ailltof hœgt. Það gerði
Rúissa tortryggna. Rússar gerðu
það lítea að s'kilyrði að fá að
senda hcr inn í Póiland, ef tii
stríðs kæmi. Þessu hafnáði
pófelka stjórnin af ótita, sem
sáðar varð a'uðslkilinn.
Efitir að Eden fór úr rifcis
sfcjérninni 20. febrúar 1938 i
mótmælasfcyni við stefnra
Oliamberlains, nnyndaði hann,
ásamit nofcteruim þimgmönnum-
fhaldsfliolkksinsi öðtrram, eáins koo
ar óformieg samltöik, sem
stefradu að því að fá stjórninm
breytt, m. a. með þátttöku
Olirarchilis, sem war eiins koin-
ar pólitiskur úitlagi, og fulitrúa
frá Verkaniannaflofcifcnum og
Frj álslynd afilofcfcnum. Ofckur
var litið ágengit, sagði Eden,
unz Hitler hernann Télklkóslóva
Hu í marz 1939. Fram tii þess
tfima trúði Ohamherlain þwí, að
hægt væri að semija við Hitler
og Mussolini og að óhætt væri
að treysta orðutm þeirra.
Ohamlberiain hafði miikið sjálfs
traust og það, ásaomit röngu
rnati háns á eina'æðisiheiTum
áltti sinn þátit í því, að efcká
var hœ@t að koma í veg fjeúr
styrjiöidin'a.
b. Þ