Tíminn - 30.09.1969, Qupperneq 9

ÞRIÐJUDAGUR 30. sept. 1969.
B WARD JUST
3
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Kristján Benediktsson Ritstjórar Þorarinr
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason os indriði
G. Þorsteipsson Fulitrúl ritstjómar- Tómas Karlsson Auglýs-
(ngastjóri: Steingrimur Gislason Ritstjómarskrifstofur > Eddu
Húsinu. símar 18300—18306 Skrtfstofm Bankastræti 7 —
Afgreiðslusími: 12323 Auglýsingaslmi: 19523 Aðrar sknfstofur
sími 18300 Áskriftargjald kr 150,00 á mánuði. innanlands —
í lausasolu kr 10.00 eint - Prentsmiðjan Edda h.f
Bærínn, sem fékk vatn
Vestmannaeyjar er mikill mvndarbær, og þar eru
framleidd 10—15% af útflutningsverðmætum þjóðarinn
ar. Vestmannaeyingar standa því fyrir sínu og vel það
og leggja sinn skerf ríflega til þjóðarbúsins. Þó hefur
aðstaða þeirra á ýmsan hátt venð óhæg. Tvennt hefur
einkum orðið þeim þungt í skauti — samgöngur við land
og vatnsleysi. Vatnsleysið var verst, enda olli það erfið-
leikum bæði í daglegu lífi fólksins og við verkun út-
flutningsvörunnar. Allt frá því að byggð festist á Heima-
ey hafa Vestmannaeyingar orðið að nota salt brunnvatn
eða regnvatn af húsþökum en verka fiskinn úr sjó
Á þessu ári hafa orðið mikil stakkaskipti. Leiðsla
flytur nú vatn úr landi til eyja. Hún er mikið og dýrt
mannvirki en gerbreytir lífi og starfi í Vestmannaeyium.
Þetta mannvirki kostar nú yfir 100 milljónir króna. Fyrst
urðu bær og ríki að bora eftir vatni og kostaði það 7
milljónir á sínum tíma. Þá fékkst gnægð ágætisvatns, og
leiðslan getur flutt um 600 lestir af því á sólarhring til
Eyja. Vatnsleiðslan er 22 km. á landi og 13 km. í sjó. .
Þetta er fyrsta leiðsla sinnar tegundar í heiminum, þ.e.
a.s. vatnsleiðsla um úthaf. Þetta er prófverk, en virðist
hafa tekizt vel. Vestmannaeyjabær hefur lagt 30 millj. kr.
til verksins úr bæjarsjóði, ríkið 11 millj. þótt heimild
Alþingis hljóðaði upp á 50% af stofnkostnaði. Erlend lán
mfeð gengistryggingu hafa verið tekin og Lánasjóður
sveitarfélaga og fleiri sjóðir lána nokkurt fé. Jafnframt
aðalleiðslunni urðu Vestmannaeyingar að leggja innan-
bæjarkerfi. Borgarar í Eyjum verða að -greiða miklu
hærri vatnsskatt en aðrir.
í sumar hefur verið mikil atvinna » Vestmannaeyjum,
bæði við hinar miklu bæjarframkvæmdir og útgerð og
fiskverkun. Aflinn á vetrarvertíðinni varð um 32 þús.
lestir, en síðan hafa Vestmannaeyjabátar aflað og lagt
þar á land um 15 þús. lestir. Þannig hefur orðið atvinnu-
jöfnun.
Samgöngur við Vestmannaeyjar eru nú betri en áður,
þar sem fastar áætlunarferðir strandferðaskips og flug-
ferðir eru milli lands og Eyja. Samgöngurnar þarf þó enn
að bæta.
Vatnsleiðslan er sannkölluð lífæð Vestmannaeyinga
og mun hafa meiri þýðingu fyrir líf og atvinnu bæjar-
búa en flest annað.
Yfirstandandi kjörtímabil hafa þrír flokkar farið með
stjórn bæjarins saman, og hefur samstjórn þeirra gengið
vel. Þegar þeir tóku við, var bærinn í fjárhagserfiðleik-
um og deyfð í framkvæmdum. Um þetta hefur mjög
skipt, og þessi samstjórn hefur sýnt það eins og í mörgum
öðrum bæjum, að samstjórn flokka getur engu síður
tekizt vel en eins flokks stjórn. Glundroðakenningin svo-
nefnda, sem íhaldið í Reykjavík hefur lengi haldið fast að
mönnum, er hégilja, sem reynslan afsannar hvað eftir
annað Það hefur nú gerzt 1 Vestmannaeyjum og fjöl-
mörgum bæjum öðrum. Þar hefur samstjórnin þvert á
móti fært nýtt líf í framkvæmdir og treyst fjárhags-
grundvöll bæjarins.
Bæjarmálaráðstefnan
Bæiarmálaráðstefna sú, sem skipulagsráð Framsókn
arflokksins efndi til um síðustu nelgi, var miög vel sótt
og tokst í alla staði hið bezta. (Jrðu umræður miKlar
og ýmis ný viðhorf komu fram. Ráðstefnan samþvkkti
ýtarlegar ályktanir, sem birtar verða hér í blaðinu og
síðan nánari grein gferð fyrir þeim.
NJ
Sex hermenn úr „The Green
Berets" knma fyrir herrétt
Réttarhöldin kunna að leiða ýmislegt ófagurt í Ijós. Mörg myrkra-
verk eru framin í styrjöldinni í Vietnam, enda verður ýmissa ráða að
leita gegn óvinum, sem eru í senn alls staðar og hvergi, og manndráp
eru ekki fátíð.
TVEIR mánuðir eru liðnir
síðan átta hermenr úr einni
hersveit Bandarfkjamanna, setn
hefur sérstöku hlutverki að
gegna í Suður-Vietnam, voru
handteknir og hermálaráðuneyt
ið hefur tiikynnt, að það ætii
að leiða sex þeirra fyrir her-
rétt. Þeir eru ákærðir fyrir
cnanndráp, og samtök um að
fremja það. Erfitt er að festa
hendur á grundivallaratriðum
málsms og einnig þeim sér-
stöku atvikum, sen til þess
I” 'águ, að það varð alm'enningi
Buenugt.
í málskjölunum úir og grúir
ai útdráttum úr lýsingum i;il-
greindra heimildar'manna úr
hinum sérstöku hersveitum og
aknenna hiernum á aðstæðuim
3g atvikum, auk yfirlýsinga frá
verjendum hdnna ákærðu.
Ákæran er á því byggð, að
sannazt hefur, að hermenn úr
hinni sérstökn hersveit réðnst
á víetnamskan njósnara, Thai
Khai Chuyen að nafni, tóku
hann af lifi O'g vörpuðu líkinu
sjóinn við ^ha Trang. Sam-
kvæmt framiburði flestra Viet-
iama reyndist Chuyen stunda
ajiósnir bæði fyrir bandamion:.
Suður-Vietnam og Norðnr
/ietnam. Þegar upp ko'ms; um
I þetta var hann teki-nn af liri,
eða „bundinn endi á einstak*
óbagræði“ eins og það hljoou
ar með hinu furðulega orða
ia'gi heimild'armarmt eða v’na
frá Saigon.
ÞÁTTUR CIA í málinu er
oviss. talinn aukaatríSi í sum
um útgáfum sögunmar, en ráða
úrslitum í öðrum. Bkki liggur
heldur fyrir enn, hwo-rt Rober<
B. Rheault offursti er ákæ“ðuj
af því að hamn var yfirmaður
hersveitarinnar (og því ábyrg-
ur á sama hátt og skipstjóri,
sem ber ábyrgð á því, sem ger-
ist um borð), eða af því að
hann hafi áifct beinan þátt að
manndrápinu, eða öllu heldur
meinitu mamndrápi, þar sem
ekkert lik hefur fundizt Um
betta fæst ekkj vissa fyrr en
við réttar'höldin
Hvað sem um þessi atriSi er,
þá ættu þetta að verða merk:
ieg réttarhöld, sem hljóta að
veita almenntngi mikla fræðslu
om, hvað það í ra-um og -erj
hýðir jð taka þátt i styrjöld
eins og þeirri, sem háð er í
■iuður-Vietnam. Vel getur svo
arið, að ekki sé það líklegt,
að okkur takist að gægjast á
oak við fortjald hinna fáguðu
'rásagna og sjá staðreyndirnar
i.iálfar sem eru oviðfelldnai
rþægilegar og ofl saurugar
Styriöldin er engin John
Wayne kvikmynd um „The
jreen Berets“ Skipanirnar,
sem framfylgja þarf. eru eA
Idtaðar fyrirfram og „stöðv’ti
árásar kommúnista“ þýðir eiti
i blaðamannafundi með fo.se'
rnum í Washington en allt ann
að á vigveiiitium í S-V:etnam
KOMIÐ getur í ljós, ef reynt
ver'ður við réttarhöldin að
grafast fyrir um leynilegar at-
hafnir Bandaríkjamanna i styrj
öldinni, að framkvæmd hennar
hafi aS ýmsu leyti verið ákat-
lega óamerísk. en þar með er
ekki sagt, að unnt hafi verið
að fara öðruvísi að. þar sjtn
Vietnam er nú einu sinni
Vietnam. Þarna er komið að
kjarna málsins, og manud'ráp
eru efcki fágæt í Suður-Viet-
nam. Sérstaklega þjálfaðar
sveitir eru látnar framikvæma
mikið af þeim manndrápum,
sem bandamenn standa að.
Þetta eru svonefndar and-
ofbeldissveitir Vietnama, sem
kunnari eru þó sem „könnunar
sveitir1' ákveðinna héraða.
Þessar „kön.nunarsveitir" —
hvort sem þær ganga undir
því nafni eða ekki — eru oft
að starfi við landamæri Laos
og Cambodíu eða jafnvel hand-
an þeirra. Þetta eru einfaldlega
drápssveitir, sem Bandaríkja-
menn, bæði óbreyttir borgarar
og hermehn hafa þjálfað og eru
•ænjulega með þeirn að starfi.
Einlægur fylgjandi þessarra
sveita gæti líkt þeim við trels
‘ssveitimar í Ungverjalandi, en
aðrir kynnu að vilja líkja þeim
við EOKA-hreyfinguna grísku
á Kýpur En í augum vandfýsn
ari manna eru þetta blátt
áfram leigumorðingjar.
EITT er þó. sem mælir ein-
inegið með tilveru slíkra sveita
og það er, að þær ná árangri.
Talið var, að fáeinar „könnun-
vsveitir" næðti meirj árangri
. tilteknu óshólmahéraði nú
'yrir skömmu en hei't herfvlki
úr her Suður-Vietnama.
Liðsmenn þessarra sveita fá
góð laun. bær »rt) ágætlesa
oúnar að vopnum jg forastan
oft frábær. Þær eru til vegna
þess, að þær ná til Leyndrar
starfsemi óvinanna. sem ekki
er unnt að vinna bug á uieð
venjuiegum hernaðaraðfer'ðum.
Ef við fjarlægjum alla t’águn
úr þessari umsögn, þýðir hún
einfaldlega, að sv«:tirnar séu |
notaðar til þess að þagga niður |
í þeim, sem grunaðir eru um 3
að vera kommúnistar án pess |
að. þurfa að kalla þá fyrir ifétt. |
En vi'taskuld hafa þessar sveit- $
ir einnig með höndum önntir |
störf.
Þessar könnunarsveitir koma |
ekki við sögu svo að vitað sé, ?
í málj bermannanna úr hersveit
inni „The Green Berets“ En
bær heyra eigi síður til peim
tniy'rikra'verkum. sem Bandaríkja
menn hafa tekið að sér að fram
bvæma í þessari styrjöld, — og
framikvæma undir því yfir-
skym, að 'ærið sé að stöðva
„árás kommúnista"
BANDARÍKJAMENN stjóma
flestum slíkum athöfnum
vegna þess, að Suður-Vietnam
ar geta það ekki, og auk þess
aukast líkurnar á að leyndar-
málum kunni að verða upp-
ljóstrað, ef Suður-Vietnamar
komia um of við sögu. Sérstak-
ai úrvalshersveitir eru því tátn
ar taka að sér allra ógeðfelld-
ustu verkin á þeim svæðum,
þar sem engar reglur gilda og
ástand mála er með þeim
hætti, að engai- venjulegar, við-
urkenndar aðferðir hrökkva tll.
Þegar uppvíst verður, að um-
boðsmaður bandamanna starfi
í þágu óvinanina. er ekki um
margar aðferðir að velja, en
ein aðferðin er að taka hann
af liíí. i
Þetta er ekki sama styrjö’.din S
3g há? var á Bons Son slétt- |
Eramhajd a bls. 15 s
Nokkrir hinna ákærðu.