Vísir - 09.04.1979, Blaðsíða 2

VISIR
Mánudagur 9. aprll 1979.
Speklngurinn með barnshjart-
að gerði fyrstu réttu kortin
Vlslr heimsækir Landmælingar íslands
„Rétt lögun landsins kom fyrst í Ijós á kortum um
1820. Þá höfðu danskir og norskir sjóliðsforingjar
verið hér við mælingar frá 1800. Þær mælingar voru
mest við strandlengjuna en um 1840 stundaði Björn
Gunnlaugsson, spekingurinn með barnshjartað, mæl-
ingar inni á landinu. Kort hans kom útárið 1844 í mæli-
kvarðanum 1/480 þúsund"# sagði Bragi Guðmundsson
forstöðumaður Landmælinga islands f samtali við
Vísi er við heimsóttum stofnunina.
Auk þess gerum viö einstakar
mælingar á jöröu niöri, þar eru
ekki eingöngu notuö gömlu
þrihyrningsmælitækin. Viö eigum
tæki sem getur mælt allt aö 40
kilómetra vegalengd með
radióbylgjum. Siöan erum viö að
fá tvö tæki sem mæla fjarlægö
meö ljósgeisla.”
í kortadeildinni eru gerð tvö
upphleypt kort, annaö af Islandi
Bragi Guömundsson forstööumaöur Landmæiinga tslands bendir hér á þrlhyrninganetiö sem er horn-
steinn allrar kortageröar I landinu.
Þessi mynd er tekin I einni feröinni er Ijósmyndir úr lofti voru teknar.
Visismyndir GVA.
en hitt af Færeyjum. Bragi sagöi
aö þeir færu með módeliö noröur
á Akureyri og fengju kortin unnin
i Plastiöjunni Bjargi.
Upphleypta tslandskortiö selst
eins og heitar lummur á sumrin
er ferðamenn koma til landsins
en kortiö kostar um 4 þúsund
krcfnur. Bragi sagöi að islensk
landakort væru allt að 50% ódýr-
ari en sambærileg kort erlendis.
Ljósmynda í 40 stiga frosti.
Ljósmyndadeildin er meö
samning við Flugstööina um
landmælingaflug. Það er erfitt
verk og dýrt aö taka myndir úr
lofti af landinu og sérstaklega
veldur veöriö miklum erfiöleik-
um.
Agúst Guömundsson deildar-
stjóri i ljósmyndadeildinni sagði
að þeir heföu mjög fullkomin ljós-
myndatæki og myndu þau kosta i
dag um 48 milljónir án nokkurra
opinberra gjalda.
Myndirnar eru yfirleitt teknar
úr 18 til 20 þúsund feta hæð,en þeir
fara allt upp i 20 þúsund feta hæð.
Til dæmis i 15 þúsund feta hæö
taka þeir myndir af landsvæöi
sem er um 7 kilómetrar á hvern
kant.
1 háfluginu þurfa þeir að vera
meö súrefnisgrimur og kuldinn
getur fariö allt upp i 40 til 45
gráður á Celsius, þannig aö
„Fyrsti maöurinn sem geröi
jaröfræöikort hér á landi, rétt
fyrir aldamótin siöustu var Þor-
valdur Thoroddsen en hann
leiörétti einnig ýmsar skekkjur á
korti Björns Gunnlaugssonar.
Skipulegar landmælingar hóf-
ust ekki hér á landi fyrr en árið
1902 en þá var unnið aö dönsku
herforingjaráöskortunum sem
svo eru nefnd. Næsta stdra skref-
iö i þessum málum er þegar gerö-
ar voru þrihyrningamælingar hér
á landi á vegum Geodætisk
Institut i Danmörku á árunum
1955 til 1957.
Þrihyrninganetiö sem gert var
eftir þeim mælingum er grunnur
inn aö öllum mælingum sem
gerðar eru enn þann dag I dag.
1 þvi neti er hnattstaöa tslands
miðuð við þær mælingar sem
geröarvoru i Hjörsey i Faxaflóa.
Þetta net var gert til aö gefa út
kort i mælikvaröanum 1/50
þúsund en þaö hefur reynst nógu
gott með smá-iagfæringum til aö
gefa út kort i mælikvaröanum
1/10 þúsund.
Sjálfstæð stofnun 1956
Landmælingar Islands veröa
svo sjálfstæð stofnun árið 1956 þó
aö starfsemin nái lengra aftur.
Aðalverkefni okkar er aö halda
þessum dönsku kortum viö.
Einnig höfum viö tvö önnur stór
verkefni. 1 samvinnu viö
Bandarikjamenn erum viö aö
undirbúa annan áfanga aö korta-
geröyfir Island I mælikvaröanum
1/50 þúsund.
Þaö var byrjaö á þessari sam-
vinnu áriö 1960 og fyrstu kortin
komu út árið 1963. Þaö varö hlé á
þessu starfi i nokkur ár en þaö er
sem sagt aö komast i gang aftur.
Þá ætlum viö að gera kort af
allri byggð landsins i mælikvarö-
anum 1/10 þúsund. Þau kort
verða gerö eftir svokallaöri
„ortomyndaaöferö”.
Einnig gerum viö alls konar
sérkort fyrir ýmsa aöila. Af þvi
má nefna að við erum aö vinna aö
hluta af skólaatiasi fyrir Rikisút-
gáfu námsbóka, sem hingað til
hefur verið unniö úti i Danmörku.
Einnig gerum viö jaröfræðikort
hérna eftir að viö höfum fengiö
gögn frá visindamönnum
Upphleypt kort seljast eins
og heitar lummur.
Starfseminni hérna er skipt i 4
deildir en þaö eru söludeild,
kortadeild, ljósmyndadeild og
myndmælingadeild.
öll kort sem viö gefum út eru
unniná filmum. Viö gerum kortin
eftir ljósmyndum úr lofti. Ljós-
myndadeildin sér um að taka þær
myndir en einnig fáum viö mynd-
ir frá gervitungli.
Viö fáum reglulega sendar
myndir á 9 daga fresti frá
gervitunglinu, af tslandi, sem
teknar eru á nákvæmlega sama
staö hverju sinni. Hins vegar eru
myndirnar oft óskýrar vegna
skýjafars þannig aö á timabilinu
júli 1978 þar til i nóvember 1978
fengum viö aöeins þrjár myndir
sem hægt var aö nota.
AgústGuömundsson deildarstjóri I Ijósmyndadeild sýnir þær markaöar linur sem fiogiö er eftir er ljós
myndir eru teknar úr lofti.
1 £ í
éjL% 1 V;

ny I M i