Morgunblaðið - 04.02.2001, Síða 18

18 B SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
sjónarmaður í Landsbankanum, og
kona hans, Elín Jónsdóttir. Fríða
dóttir þeirra var vinkona mín og þau
buðu mér að koma til sín um jólin. Ég
þáði þetta góða boð og svo fór að ræt-
ast út fyrir mér.
Svona heppin var ég!
Eins og gefur að skilja átti ég ekki
þetta barn ein. Ég eignaðist dóttur
mína með þeim manni sem ég hef
elskað mest um ævina. Svona heppin
var ég. Þessi maður var Englending-
ur og var hér í þjónustu flughersins
breska. Ég hafði fram að því ég
kynntist honum ekki viljað hafa nein
skipti við breska hermenn og var hin
merkilegasta með mig, líka á Hótel
Borg þar sem hermennirnir komu og
buðu upp stúlkum, ég sagði alltaf nei,
takk.
Ég kynntist Maurice Woodward
heldur ekki við slíkar aðstæður. Ég
var að vinna á lítilli kaffistofu uppi á
Laugavegi og þangað vandi hann
komur sínar. Hann sagði mér síðar að
þetta hefði verið fyrsta veitingastofan
sem hann kom á á Íslandi og ég hefði
verið fyrsta stúlkan sem hann sá.
Þetta varð ást við fyrstu sýn hjá hon-
um en ég var hin stífasta og vildi ekki
við hann skipta lengi vel. En svo fór
þó að ég varð yfir mig ástfangin af
honum og við fórum að vera saman.
Hann kom hingað 25. mars 1941 og
fékk dvöl sína framlengda eins og
hann gat, en hann varð þó að fara
burt 27. júlí 1942. Hann vildi að við
giftumst og ég færi með honum út.
En þá var ég ófrísk og læknirinn
minn vildi ekki að ég færi út í þá
óvissu sem stríðinu fylgdi í Evrópu
svona á mig komin – ég áræddi því
ekki að fara. Ég ætlaði hins vegar að
koma til kærastans þegar barnið væri
fætt. Maurice fór með skipalest og ég
sá hann ekki fyrr en 35 árum seinna.
Veikindi og stríð
eyðilögðu sambandið
Við vorum mjög ástfangin hvort af
öðru og héldum bréfasambandi fram
undir stríðslok. Hann lenti í fanga-
búðum og varð veikur og mér fannst
ég ekki geta hreyft mig brott af land-
inu, hálflömuð og heilsulítil eftir fæð-
inguna. Allir þessi erfiðleikar urðu til
þess að upp úr sambandi okkar slitn-
aði. Það var mjög sárt. Ég frétti af
honum stöku sinnum í áranna rás og
vissi að hann giftist síðar og eignaðist
tvö börn. Ég hafði sent honum mynd
af mér og Rut dóttur okkar þegar
hún var tveggja mánaða. Ég var þá
borin út á myndastofu til að láta
mynda okkur mæðgur.
Lamaðist aftur
Eftir lömunina gat ég ekki farið að
vinna eins og áður en fór til Hvera-
gerðis til elskulegra hjóna, Elmu og
Unnsteins Ólafssonar, skólastjóra á
Reykjum. Elma var dönsk og hún lét
mig í heit böð og nuddaði á mér fæt-
urna og smátt og smátt kom mátt-
urinn í þá. Ég var farin að ganga tals-
vert um vorið þegar ég fór frá þeim.
Ég hef verið svo lánsöm í lífinu að
eiga jafnan góða húsbændur.
Hinn 9. maí 1943 var dóttir mín
skírð, hún hlaut nafnið Júlíana eftir
mömmu og svo bætti ég Rut við. Ég
var farin að vinna um sumarið þegar
ég varð fyrir því áfalli að annar fót-
urinn lamaðist á ný. Þetta voru mikil
og sár vonbrigði og úr vöndu var að
ráða. Ég var að reyna að sinna dóttur
minni svo veik sem ég var og datt við
það hvað eftir annað við rúmið henn-
ar. Ég var þá með 40 stiga hita. Það
kom til mín læknir og hann sagði að
hann yrði að leggja mig inn á Landa-
kot, ég væri svo veik. Ég vissi ekki
hvað ég ætti að gera við blessað barn-
ið. Þetta var rétt fyrir jól, ég hringdi
og lét senda boð til ættingja og vina
en það stóð illa á, enginn gat tekið
Rut. Þá fór kona ein sem vitjað hafði
um mig og vissi um aðstæður mínar
til vinafólks síns á Grímsstaðaholti og
sagði því frá þessari veiku stúlku og
litla barninu hennar. Hjónin buðust
þá til að taka Rut og ég gat ekki ann-
að en þegið það. Þau áttu fimm börn,
yngst var elskuleg stúlka fimmtán
ára gömul. Hún kom og sótti Rut
mína og þegar ég kom af spítalanum
um jólin fór ég til þessara hjóna líka
og fékk að vera hjá þeim því ég gat
ekki unnið neitt.
Þetta var myndarlegt heimili og
húsmóðirin, Valgerður Gunnarsdótt-
ir, var ljósmóðir en maðurinn hennar
hét Arnkell Ingimundarson og var
verkstjóri í Ölgerð Egils Skalla-
grímssonar. Þegar ég fór að hressast
fékk ég vinnu við ræstingar í Tjarn-
arkaffi í gegnum auglýsingu í Vísi.
Þetta var næturvinna og ég sá mér
leik á borði að geta þá verið með Rut
á daginn, þetta gerði ég í samráði við
hjónin sem Rut var hjá.
Ég fékk herbergi niðri í Tjarnar-
götu 11, þar sem starfsstúlkur í
Tjarnarkaffi bjuggu í kjallaranum,
margar saman. Hjónin ætluðu að
fóstra Rut þangað til betur rættist úr
fyrir mér. Ég fór svo út á nóttunni að
ræsta en á daginn fór ég út með Rut.
Horfði grátandi á
Hótel Ísland brenna
Ég hafði áður verið búin að ráða
mig á Hótel Ísland en hætti við vegna
þess að ræstingarnar hentuðu betur.
Ég hugsaði oft um hvernig farið hefði
fyrir mér hefði ég ekki breytt svona
um áætlun því nokkru síðar var ég að
kvöldi til að vinna við samkvæmi í
Tjarnarkaffi og fannst vera svo mikil
reykjarlykt. Ég opnaði út og þá kom
á móti mér mökkurinn. Ég fór út og
sá að Hótel Ísland var að brenna. Það
var hörkufrost en ég fór út í Aðal-
stræti og stóð þar og horfði hágrát-
andi á hótelið brenna. Þarna hafði ég
átt mínar ástarstundir með kærast-
anum og unnið lengi hjá Rósenberg-
hjónunum sem voru miklir vinir mín-
ir, mig tók sárt að sjá þetta hús fara
svona. Hefði ég verið þarna í vinnu
var óvíst hvernig hefði farið fyrir mér
því ég hefði þá búið í mínu gamla her-
bergi uppi í risi. Í þessum bruna fórst
einn maður.
Ekki rættist úr
húsnæðismálunum
Ég hélt áfram að vinna í Tjarnar-
kaffi en tókst ekki að fá neitt betra
húsnæði en herbergið sem fyrr gat og
varð því að hafa dóttur mína áfram í
fóstri þótt ekki væri það nú það sem
ég vildi. Ég gat þó gætt hennar á dag-
inn og haft hana hjá mér þegar tök
voru á. Ekki rættist heldur úr hús-
næðismálunum þótt ég hætti í Tjarn-
arkaffi og færi að vinna á Hótel Vík
sem herbergisstúlka – þá fékk ég her-
bergi ásamt fleiri starfsstúlkum í
Vinaminni í Grjótaþorpi. Þarna var
komið fram á árið 1947 og Rut litla
orðin fimm ára. Ég var heppin að hún
fékk að alast upp á þessu góða heimili
þar sem ég gat komið og sinnt um um
hana eins og ég hafði nokkur tök á.
Hótel Borg og
skemmtanalífið
Hótel Borg var vettvangur mikilla
atburða í lífi fólks þegar ég var ung og
er auðvitað enn. Það er sama hvað
mörg hótel eru byggð í Reykjavík,
ekkert þeirra hefur náð þeirri sér-
stöðu sem Borgin hefur alltaf haft.
Þegar Hótel Borg var byggð 1930 fór
ég fljótlega að fara þangað á böll og
alltaf var jafn mikill glæsileiki þar yf-
ir öllu. Ég kom þangað líka oft á
stríðsárunum. Mikið hefur verið talað
um „ástandið“ en ég sá aldrei neitt til
að hneykslast á, hvorki á Borginni né
í miðbænum. Auðvitað voru hermenn
þar á gangi og ungar stúlkur en þetta
varð svona að vera og satt að segja
var heldur bæjarprýði að þessum
glæsilegu ungu mönnum, að ekki sé
talað um hinar fallegu íslensku stúlk-
ur og pilta. Ég hafði gaman af að
dansa en meira var það ekki. Við
dönsuðum frá klukkan níu á kvöldin
til klukkan hálftólf. Ég lít ekki svo á
að ég hafi verið í „ástandinu“. Ég átti
enskan kærasta sem ég ætlaði að gift-
ast en stríðsástand og mikil veikindi
komu í veg fyrir það. Ég sá alltaf eftir
þessum manni og giftist því aldrei.
Svo einfalt var það.
Ég hef alltaf reynt að halda mig á
þeirri braut í lífinu að ég þyrfti ekki
að iðrast neins, enda er ég sátt við líf-
ið og heiminn í dag. Ég eignaðist
elskulega dóttur og fjórar dótturdæt-
ur og á sex langömmubörn. Mér
finnst ég vera rík kona.
Hjá franska sendiherranum
Víkjum aftur til ársins 1943. Þá tók
ég stundum vaktir á Hótel Borg. Um
það leyti kom að máli við mig kona
sem vann á Borginni og sagði mér að
hingað væri að koma franskur kon-
súll sem vantaði aðstoð um tíma, hún
sagðist ekki geta tekið að sér að að-
stoða hann í þetta sinn og vildi fá mig
til að hjálpa manninum. „Ég kann
ekki frönsku,“ sagði ég. „Það gerir
ekkert til, það þarf bara að taka til í
húsinu og hafa til eitthvað matarkyns
fyrir manninn, þú bjargar því, hann
hefur líka túlk,“ sagði hún.
Það varð úr að ég tók þetta að mér,
fannst að það hlyti að vera spennandi
í einhvern tíma. Frakkinn átti von á
konu sinni og börnum og ég var þarna
hjá þeim um tíma en hætti svo
nokkru eftir að fjölskyldan samein-
aðist.
Varð matráðskona
í franska sendiráðinu
Ég fór aftur að vinna á Hótel Vík
en nokkru síðar vildu þessi hjón fá
mig aftur til starfa og í framhaldi af
því gerðist ég matráðskona í franska
sendiráðinu. Ég hafði lært matreiðslu
á Hótel Íslandi fyrir stríð og verið
kokkur á Hótel Akureyri svo ég var
allvel undir þetta hlutverk búin. Frú-
in kom til mín með matreiðslubækur
og sýndi mér hvað hún vildi láta elda
og ég sá um samkvæmin fyrir þau.
Það var mikið að gera og ég varð að
fara snemma fætur. Þetta varð miklu
viðameira verkefni en ég hafði gert
ráð fyrir, en skemmtilegt var það.
Þetta gekk allt saman vel. Ég fékk
gott herbergi uppi á lofti með svölum
og hjónin vildu að ég tæki Rut alveg
til mín, ég vildi það ekki, henni leið
svo vel við þær kringumstæður sem
hún bjó við.
Þegar Dettifoss og
Goðafoss fórust
Mér er sérstaklega minnisstæð ein
veisla í febrúar sem ég sá um meðan
ég starfaði við franska sendiráðið. Í
þeirri veislu var margt ráðamanna ís-
lenskra og erlendra. Ég tók eftir að
það var mikil ókyrrð á gestunum og
þeir voru sífellt að fara í símann, það
lá eitthvað í loftinu sem ég vissi ekki
hvað var. Þegar veislunni var lokið
komu sendiherrahjónin til mín og
sögðu mér að setjast. Þau voru vön að
skála við mig í rauðvíni þegar veisl-
unum var lokið en nú sögðu þau mér
að þetta hefði verið erfitt kvöld, þau
hræðilegu tíðindi hefðu borist að
Dettifossi hefði verið sökkt og fjöl-
margir Íslendingar hefðu farist. Ég
þekkti sumt af því fólki og mér varð
mikið um eins og öllum öðrum þegar
þessi tíðindi spurðust.
Ég var hins vegar úti í Tjarnarkaffi
þegar Goðafossi var sökkt. Ég var að
undirbúa stóra veislu og var komin
með hvíta svuntu og kappa. Þá kom
maður með írafári og sagði þessa
hörmulegu frétt. Þar fór líka fólk sem
ég þekkti. Veislan sem verið var að
undirbúa var ekki haldin.
Lifði og hrærðist í íslensku
veitingahúsalífi í 40 ár
Eins og ég fyrr kom inn á hefur
minn starfsvettvangur að miklu leyti
verið innan hins íslenska veitinga-
húsalífs. Í því umhverfi lifði ég og
hræðist í 40 ár og kom víða við. Í
nokkur ár vann ég m.a. á veitingastof-
unni Vega á Skólavörðustíg. Einnig
vann ég tíma og tíma á Hótel Vík en
svo fór ég að vinna fasta vinnu á Hótel
Borg og starfaði þar lengi, við fram-
reiðslu, með þjónunum og við barinn,
og fimmtán ár vann ég þar í fata-
geymslunni. Mér fannst ákaflega
gaman að vinna á Borginni. Mér hef-
ur jafnan samið vel við samstarfsfólk
og húsbændur. Ég hef aldrei farið í
verkfall, aldrei beðið um kauphækk-
un en oft verið yfirborguð.
Uppeldi Rutar og íbúðakaup
Fósturforeldrar Rutar fluttu upp á
Frakkastíg 14 þegar hún var enn
barn, þar óx hún upp og þar var ég
alla daga þegar ég var ekki að vinna.
Rut kallaði okkur Valgerði báðar
mömmu og Arnkel pabba og það fyr-
irkomulag var ég vel sátt við. Þetta
var með eindæmum elskulegt fólk og
börn þess líka, við mægður vorum
lánsamar að eiga samleið með þessari
Sveinbjörg Hermannsdóttir
Motgunblaðið/ Golli
ÖLDUNGADEILD
MENNTASKÓLANS VIÐ HAMRAHLÍÐ
Er ekki kominn tími til að hefja nýtt nám,
rifja upp eða bæta við fyrra nám?
Það getur þú gert hjá reyndum kennurum Menntaskólans við Hamrahlíð.
Í MH er hægt að auka við þekkingu sína á mörgum sviðum án þess endilega að stefna að
stúdentsprófi. Við skólann eru nú þrjár bóknámsbrautir: Málabraut, náttúrufræðibraut og
félagsfræðabraut. Á málabraut er lögð sérstök áhersla á erlend tungumál auk móðurmálsins. Á
náttúrufræðibraut er áherslan á undirstöðuþekkingu í raungreinum og stærðfræði en á
félagsfræðabraut er samfélagsgreinum skipað í öndvegi.
Íslenskt mál, málfræði, bókmenntir og bókmenntasaga að fornu og nýju, Íslandssaga,
mannkynssaga (fornaldarsaga Grikkja og Rómverja), eðlisfræði, efnafræði, félagsfræði, hagfræði,
jarðfræði, líffræði, myndlist, sálfræði, stjórnmálafræði, stærðfræði, tölvufræði og uppeldisfræði.
Viltu kynnast framandi tungumálum? Þarftu að nota tungumál í starfi? Viltu læra að koma
skoðunum þínum skipulega á framfæri í rituðu eða töluðu máli? Í öldungadeildinni verða
eftirtalin tungumál kennd á næstu önn: Danska, enska, franska, ítalska, norska, spænska,
sænska og þýska.
Væntanlegir nemendur eru vinsamlega beðnir að ganga inn um suðurhlið
skólans. Námsráðgjafar verða nemendum til aðstoðar; ennfremur verða
deildarstjórar til viðtals miðvikudaginn 7. febrúar kl. 17.00 - 18.00.
Komdu í heimsókn á heimasíðu okkar! Þar má finna ýmsar hagnýtar
upplýsingar s.s. stundatöflu haustannar, bókalista og innritunareyðublað.
Slóðin er:
http://www.mh.is
Tómstundanámskeið!
Á önninni verða haldin tómstundanámskeið fyrir almenning.
Í tilefni alþjóðlegs tungumálaárs verður boðið upp á stutt námskeið í
ýmsum erlendum tungumálum. Auk þess verður boðið upp á
tölvunámskeið. Nánar auglýst síðar, m.a. á heimasíðu okkar.
Rektor
Skólagjöld ber að greiða við innritun, sem
hér segir:
Grunngjald 10.000 kr. auk þess fyrir hverja
námseiningu 1.000 kr.
T.d. fyrir:
Einn tveggja eininga áfanga
10.000 + 2x1.000 = 12.000 kr.
Tvo þriggja eininga áfanga
10.000 + 6x1.000 = 16.000 kr.
o.s.frv.
Þú getur valið
námsgreinar
eftir þörfum
Í boði er
fjölbreytt
nám
Tungumál
opna nýja
heima
Innritun fyrir vorönn
2001 fer fram 6. - 8. febrúar
frá kl. 12.00 - 19.00.
Er þetta eitthvað
fyrir þig?