Morgunblaðið - 23.09.2001, Blaðsíða 4

U
pp um alla Manhattan eru andlit á blöðum, límd
upp hér og þar; á símaklefum, ljósastaurum,
húshliðum. Og þau eru hundruðum saman á
minningarstöðum sem hafa sprottið upp í görð-
um, götuhornum og neðanjarðarlestastöðvum.
Sömu andlitin sér maður aftur og aftur og allt
eru þetta myndir frá hamingjustundum.
Francesco Cruz er af suðuramerísku bergi brotinn. Þarna
er Laura Rockefeller. Kate More McCloskey. Wesley Mer-
cer. Dr. Snea Ann Philip. Ég sé að Melissa Vincent hefur átt
sama afmælisdag og ég og eftir þessari máðu mynd að dæma
hefur hún verið lífsglöð stúlka. Shawn Powers slökkviliðs-
maður. Mary Lou Hague hefur verið 26 ára. Robert J. Ferr-
is. Azael Vazques situr þétt upp við unga eiginkonu sína og
heldur á litlu barni. Þau hlæja öll. Hann hefur verið 21 árs.
Lucy Fishman. Og þarna er mynd af mæðgum, Ruth McCo-
urt og þriggja ára dóttur hennar, Juliana. Richard Rescola er
stór og mikill. David Tengelin. Peter Moutos. Guy Barzvi. Öll
þess nöfn og öll þessi andlit. Í lestarstöð undir Times Square
er ég að rýna í myndir sem hafa verið límdar á súlu, með
upplýsingum um fólkið og símanúmerum ættingja, þegar ung
kona brestur í grát við hlið mér. Hún hefur séð andlit gamals
vinar. Ég lána henni penna og hún skrifar niður símanúm-
erið, ætlar að hringja í ættingjana.
Venjulega er Union Square-garður friðsæll staður með
grænum flötum, fólki að spjalla á bekkjum og íkornum sem
skjótast um. Strax að kvöldi ellefta september tók það að
breytast í minningareit þar sem fólk kom hundruðum og þús-
undum saman, kveikti á kertum og sameinaðist í sorginni.
Þar voru settar upp myndirnar af þeim sem saknað er, fólk
skrifaði orðsendingar og hugleiðingar og festi á girðingar,
börn sem fullorðnir teiknuðu myndir og tónlistarfólk lék. Það
var hátíðlegt en umfram allt dapurlegt að reika um og virða
fyrir sér það sem fólk hafði verið að skrifa. Skilaboðin voru
mörg og ólík; sumir vildu hefnd, aðrir frið eða leitað var
huggunar í trúnni:
Guð var sofandi!
Ekki fleiri dauðsföll í nafni Guðs.
Sameinuð stöndum við, sundruð föllum við. Guð blessi Am-
eríku. Hið mannlega ævintýri heldur áfram…
Stríð? Nei!
Ekki fleiri dráp.
Okkar skínandi tákn kunna að falla – en andinn mun sigra!
Guðs nýjustu englar.
Sorg okkar er ekki kall á stríð.
Guð blessi Ameríku.
Sum átakanlegustu skilaboðin voru myndir og skrif skóla-
barna. Oft teikningar af Tvíburaturnunum, á sumum eru þeir
að brenna og flugvél að fljúga inn í þá. Börnin stíluðu bréfin
gjarnan á slökkviliðsmenn borgarinnar, og sögðu á tæran og
einlægan hátt hvað þeim þætti leiðinlegt að svo margir þeirra
skyldu hafa dáið við að bjarga öðrum. Önnur bréf voru per-
sónulegri eins og:
Kæri litli bróðir,
þú getur ekki komið út í ár. Allir flugvellirnir eru lokaðir.
Ég er hrædd um að önnur flugvél muni springa.
Frá Jackie.
„Hér eru allir lamaðir,“ segir Margrét Hjaltested sem býr
í Queens. „Það er eins og allir hafi þekkt einhvern. Allir eru
að takast á við sorgina og hver á sinn hátt.“
Engu að síður er nálægðin við hryðjuverkin og afleiðingar
þeirra mest á suðurhluta Manhattan. Á fimmtudagskvöldið
var fór ég inn á hverfisbar rétt við rústasvæðið að fylgjast
með George W. Bush Bandaríkjaforseta í sjónvarpi, ávarpa
sameinað þing og þjóðina. Þar var sérkennileg blanda gesta;
sumir íbúar hverfisins sem var nýbúið að hleypa aftur heim
til sín eftir viku fjarveru, en þar voru líka björgunarmenn
sem voru búnir að vera í sex tíma að leita að lifendum eða
liðnum í rústunum, auk lögreglu- og slökkviliðsmanna.
Fólk fylgdist grannt með ræðunni; margir tóku undir og
klöppuðu þegar forsetinn lýsti áherslum sínum í baráttunni
gegn hryðjuverkum og þeim aðgerðum sem framundan eru.
Að annaðhvort væru þjóðir með Bandaríkjunum eða með
hryðjuverkamönnum.
„Þetta er stríð, það er gott á þessa andskota,“ sagði bar-
þjónn. En ung kona var áhyggjufull og sagði að þetta væri
bara byrjunin á meiri hörmungum.
Fólk er hrætt og óttast óvissuna. Það er enn að reyna að
átta sig á því sem gerst hefur. Ummerkin eru svo sláandi;
það þarf ekki annað en fara á neðri hluta Manhattan og sjá
viðbúnaðinn; hermenn á öllum götuhornum og skilríki skoð-
uð. Þetta er eitthvað sem fólk bjóst aldrei við að myndi ger-
ast í þessu landi, í þessari borg frelsisins.
Borgarstjórinn í New York, Rudolph Giuliani, sem hefur
verið hylltur sem þjóðhetja fyrir tök sín á ástandinu, hefur
beðið landsmenn að koma til borgarinnar og eyða svolitlum
peningum til að koma lífinu aftur í eðlilegt horf. Þótt það
verði aldrei sem fyrr, þá verður maður mun minna var við að
eitthvað alvarlegt hafi gerst þegar farið er um íbúðahverfi of-
arlega á Manhattan; ef undan eru skildir bandarísku fánarnir
sem hanga út um allt. En áður en borgarbúar geta reynt að
halda áfram af fullum krafti, verða þeir að takast á við sorg-
ina og missinn; öll þau mannslíf, drauma og vonir sem glöt-
uðust í hryðjuverkunum.
Síðdegis á föstudag var haldin falleg en sorgleg athöfn í
kirkju fullri af fólki ofarlega á Manhattan, þar sem minnst
var Howards eiginmanns Vigdísar Ragnarsson, en hann
starfaði í öðrum turninum og eiga þau son sem er hálfs árs
gamall. Í ræðu sinni sagði presturinn að fjölskyldan hefði
beðið fólk um að minnast hans með gleði, ekki reiði. En
margir Bandaríkjamenn sem rætt er við heimta svör og að-
gerðir strax; þeir vilja ekki þurfa að upplifa hryðjuverk sem
þessi á ný.
Sorgin
4 B SUNNUDAGUR 23. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Guð blessi Ameríku
Eftir hraustlega regnskúr er fólk aftur mætt á Union
Maður les hugsanir fólks af miðum á vegg í Greenwich Village.
Brúða, blóm, boxhanski og kerti standa fyrir sorgina á Union Square. Bargestir klappa fyrir ræðu Bandaríkjaforseta í sjónvarpinu.