Morgunblaðið - 29.05.2003, Blaðsíða 4

$

/2 -

/3 
 

%
(
 & /2 -

/3 


%
(
 ' /2 -

/3 


%
(
 (
) /2 -

/3 


%
(

 4
4
 4
4
4
!4
4
4
 4
!4
4
 4
(5(
#+$
#,*
#,#
#'1
##+
##+
-$
-*
-1
+1
(*
+,




 , (
6

7
 8 
2 
29
+ 

1* 3
29
+ 

1*  29
+ 

1* 

  


  

  





  



 

 
 

   0  
   40   (5( (5( (5(
*
" +,
 -.

 . !4!

 (
 (:
%0(%  %
*
+ 
. 
  (.

(5(4
;  (5( (5(

(
/ (. .

%<=  $/  +*



 .   4
 (%
(
 .(,

.! 
(



(5(
% 

 4



 (5(
% 

  
0 
 0
 0 
 
5 
%4 
 :
:
:
:

:
#$%6% '#%6%')%6%#,%6%#+%6% #1%6% #$%6% '#%6%')%6%#,%6%#+%6% #1%6% #$%6% '#%6%')%6%#,%6%#+%6% #1%6% #$%6% '#%6%')%6%#,%6%#+%6% #1%6% #$%6% '#%6%')%6%#,%6%#+%6% #1%6%



         
  +*%$+#
7

#,%'+1

  (%)+*
7

#%('+

  #(*%++-
7

'-%$-*
   -$%)(1
7

#'%-)+
    ''%,1'
7

#'%-,$
 !   -%$)$
7

'%1,)
"#!   -%+1+
7

#1*
$%&%
  #%,-1
7

##*
'
&%
  *+%$-+
7

''%$,#
(
  ,+(%)))
7

8-,$
()   #%-'1
7

*$$
*   -)%$##
7

#*%#(#
+
  +%+(-
7

'%11*
,-
  #+%))$
7

-%)-(
"  (*'
7
*(1




  

  
  
 

ÞAÐ er athygliverð sú þróun sem orðið hefur á útgerð smá-báta eftir að kvótakerfinu var komið á 1984. Fyrst í staðvoru veiðar smábátanna nær óheftar og gífurleg fjölgunþeirra fylgdi í kjölfarið. Þarna var ný leið inn og und-
ankomuleið fyrir þá sem áttu vertíðarbáta, en heimildir þeirra
skertust mikið í kerfinu. Þannig voru litlir vertíðarbátar komnir
með minni aflaheimildir en trillur í mörgum tilfellum og útgerð
þeirra orðin vonlaus. Með fjölgun bátanna jókst hlutdeild þeirra í
þorskkvótanum jafnt og þétt eða úr örfáum prósentum upp í ríf-
lega fjórðung.
Þessi floti skiptir því orðið mjög miklu máli í sjósókninni. Víða
eru smábátarnir nánast einu útgerðirnar á stöðum sem selt hafa
frá sér aflaheimildirnar í stóra kerfinu og á öðrum stöðum, sem
byggt hafa frá upphafi á útgerð smá-
báta eins og Bakkafjörður og Gríms-
ey. Þótt þessir bátar skili miklum
afla á land í byggðum landsins verð-
ur þó að geta þess að aðeins hluti
aflans fer til vinnslu í heimahöfn.
Aflinn er yfirleitt seldur á markaði
til að ná sem hæstu verði og þá er
undir hælinn lagt hvert hann fer til
vinnslu. Jafnframt er smábátaflotinn
gerður þannig út að hann sækir mið-
in umhverfis landið eftir því hvernig fiskurinn gefur sig og er því
ekki landað í heimahöfn langtímum saman. En fiskurinn kemur í
land og er í flestum tilfellum unninn innanlands til útflutnings.
Það hefur hins vegar aldrei verið kappsmál Íslendinga að sækja
sjóinn á trillum eða smábátum. Markmiðið hefur lengst af verið að
stunda sjóinn á það stórum bátum að öryggi sé ekki ábótavant og
slæmar gæftir komi ekki í veg fyrir að fiskur berist reglubundið á
land til vinnslu.
Smábátarnir voru hins vegar leið inn í kerfið og því fjölgaði
þeim. Nú er aðeins hluti þeirra á sóknarmarki í dagakerfinu, hinir
eru allir komnir með fastar aflaheimildir. Það verður því ekki sótt
meira í þorskinn nema með auknum aflaheimildum. Þá horfir mál-
ið öðruvísi við. Til að auka hagvæmni í útgerðinni sameina menn
veiðiheimildir á bátana, en stækka þá jafnframt til að auka örygg-
ið og úthaldið og til að geta sótt í verri veðrum. Nú hafa efri
stærðarmörk smábátanna verið hækkuð í 15 tonn. Bátarnir sem
nú er verið að smíða eru engar trillur, heldur öflugir fiskibátar.
Þróunin er greinilega í þá átt að bátunum fækki, þeir stækki og
verði öflugri. Því má segja að nú sé að myndast á ný sá vertíð-
arfloti, sem varð kvótakerfinu að bráð, þegar aflaheimildir voru
skornar sem mest niður. Líklega eiga bátarnir eftir að stækka
enn meira þegar fram í sækir og öryggi sjómanna að aukast að
sama skapi. Sókn á smáum bátum á Íslandsmiðum hefur aldrei
verið raunverulegt kappsmál. Frelsi trillukarlsins hefur líka verið
hlekkir hans.
Nýr vertíðarfloti?
Það hefur hins
vegar aldrei verið
kappsmál Íslend-
inga að sækja sjó-
inn á trillum eða
smábátum
hjgi@mbl.is
BRYGGJUSPJALL Hjörtur Gíslason
BÁTASMIÐJAN Seigla hefur af-
hent sinn áttunda bát, 14,9 brúttó-
tonna plastbát til Hólmavíkur. Að
auki er Seigla með fimm báta í smíð-
um, þar af einn fyrir Færeyinga. Bát-
urinn er af gerðinni Seigur 1160.
Það er Sigurður Friðriksson á
Hólmavík sem er að kaupa nýja bát-
inn sem hlotið hefur nafnið Guð-
mundur Jónsson ST 17. Sigurður
segir að hann verði með bátinn í
krókaaflahámarkskerfinu, en þar
hefur hann ígildi 65 tonna af þorski.
Báturinn er sérútbúinn til línuveiða.
Vonast eftir línuívilnun
„Það fulllítið fyrir svona dýran bát en
bátar af þessari stærð kosta á bilinu
25 til 30 milljónir króna eftir búnaði.
Því verð ég bæði að leigja til mín afla-
heimildir og vonast eftir því að eitt-
hvað verði úr þeirri línuívilnun sem
talað hefur verið um. Auk þess fer ég
með bátinn á grásleppunet. Það þýðir
ekkert annað en að vera bjartsýnn á
þetta allt saman,“ segir Sigurður.
Báturinn er eins og áður sagði
skráður 14,9 tonn. Hann er 11,6
metrar á lengd og 3,6 á breidd. Há-
marksganghraði er 30 mílur á
klukkustund, en með átta tonna
hleðslu er ganghraðinn 27,5 mílur.
Hann ber 15 tonn af fiski og tekur 12
660 lítra kör í lest. Dekkið er 26 fer-
metrar að sstærð. Vélin er 650 hest-
afla Volvo Penta. Bógskrúfa er
Cramm, sem Seigla flytur inn. Þá er
báturinn búinn 2.500 lítra sjótank til
að auka sjóhæfni hans, þegar hann er
tómur. Línukerfið er frá Electra og
siglingar- og fiskileitartæki frá
Furuno. Þá er í bátnum GPS kompás,
sem eykur nákvæmni í sjálfstýringu
og staðsetningum. Sem dæmi um
tæknina í bátnum má nefna að í
„plotternum“ er hægt að festa inn 10
nálæga báta og láta tölvuna fylgjast
með því hvar þeir eru. Daginn eftir er
svo hægt að fara út á undan hinum,
sigla á punktinn hjá þeim fiskaði
mest og leggja þar.
Aðstaða er fyrir allt að fjóra menn í
lúkar, en þar er eldavél með keramik-
hellu, örbylgjuofn, ísskápur, sjón-
varp, myndbandstæki og hljómflutn-
ingstæki. Loks er stakkageymsla við
innganginn í stýrishúsið.
Sigurjón Ragnarsson, einn eig-
enda Seiglu, segir mikla grósku í
bátasmíði núna. Þar ráði mestu ann-
ars vegar að stærðarmörk í smábáta-
kerfinu hafi verið færð upp að 15
tonnum og að línuívilnun virðist
verða á næstunni.
„Þetta er áttunda nýsmíðin okkar,
en að auki erum við með fimm báta í
smíðum. Einn þeirra er fyrir Fær-
eyinga, Seigur 121 og verður hann
heldur lengri en þessi og með sjálf-
virkt línukerfi um borð. Hinir eru af
gerðinni Seigur 1000. Við höfum til
þessa verið með starfsemina á 200
fermetrum í Grandaskála en erum nú
að bæta 800 fermetrum við okkur.
Það auðveldar starfsemina mikið og
gerir okkur kleift að vera með fleiri
báta undir en áður.
Það er alveg ljóst að smábátaflot-
inn er smám saman að breytast í
þann flota vertíðarbáta sem var hér á
landi fyrir 20 til 30 árum. Bátarnir
stækka stöðugt og verða betur út-
búnir og færir um að sækja lengra út,
bæði vegna stærðar og ganghraða.
Við sjáum því fyrir okkur töluverðar
annir í bátasmíðinni,“ segir Sigurjón
Ragnarsson.
Smábátaflotinn að
breytast í vertíðarbáta
Morgunblaðið/Kristinn
Sigurður Friðriksson, eigandi bátsins, og Sigurjón Ragnarsson, einn eig-
enda Seiglu, við nýja bátinn, sem er tæplega fimmtán tonn að stærð.
Seigla afhendir
14,9 tonna plastbát
til Hólmavíkur
Báturinn er mjög vel búinn sigl-
ingar- og fiskileitartækjum.
ÚTFLUTNINGUR Norðmanna á
sjávarafurðum fyrstu fjóra mánuði
ársins jókst í magni talið, en verð-
mæti hans drógust saman. Verð-
mætin voru alls 93 milljarðar króna,
en drógust saman um 10% eða nærri
10 milljarða króna miðað við sama
tíma í fyrra. Magnið varð alls 730.000
tonn og jókst um 5%. Samdrátturinn
í verðmætum er mestur í þorski, síld
og makríl.
Útflutningur Norðmanna á eldis-
fiski í apríl skilaði 10,6 milljörðum
króna og jókst um 16% miðað við
sama mánuð árið áður. Útflutningur
úr veiðum skilaði 13 milljörðum
króna og dróst saman um 14%.
Útflutningur á laxi í apríl mældur í
verðmætum jókst um 13%, sala til
ESB jókst um 19% og um 1% á aðra
markaði. Magnið jókst um 17% og
var alls 33.000 tonn.
Útflutningur Norðmanna á þorski
dróst saman í apríl um 14% miðað við
sama mánuð árið áður, mælt í verð-
mætum sem voru 4,9 milljarðar
króna. Mestur varð samdrátturinn í
frystum flökum, 37%. Sala á þurrk-
uðum saltfiski dróst saman um 18%.
Sala á ferskum þorski jókst um 57%.
Útflutningur á rækju jókst um
55% og nam 1,2 milljörðum króna.
Mest varð aukningin í sölu á pillaðri
rækju, eða 83%.
Fá minna fyrir
meira af fiski
Mikill samdráttur
í útflutningi þorsk-
flaka frá Noregi
Morgunblaðið/Alfons Finnsson