Morgunblaðið - 13.11.2003, Blaðsíða 4

%
 &
 (
+#%# &
(
0 

1 % 
(&
 (
+#%# &
(
0 
1 % 
)&
 (
+#%# &
(
0 
1 % 
 &
* (
+#%# &
(
0 
1 % 
2
2
23
 23
2
2
2
2
 2

23
2

32
 '+
!
!
"$
"
"#
"$
!#
#&
#%
$!
%
%'


 



$
 #
4 .5
65 


+7
! %
* 
+7
! %
* 

+7
! %
* 
3
   
3
   3
   
3

3
   
3

       
- *)

0 */
- *)

,*
*10
**  
*)


8 
8 
8
#! #%###"#  # #! #%###"#  # #! #%###"#  # #! #%###"#  # #! #%###"#  #
 !&
,  -./
1 '
# 
2

55  "5 )#%#
"# 
7'

! %' %"
'

82"0

8

8
5

( ' %'
9:  

%0&
 ! ! 12! 1 '
# 23
"5 %


' #
$5'
#32

5 "
8% % 

2
5" 
8% %


0 
 0  0 

2* 

  

3
 3
;
3
 ;
NÚ ERU Kínverjar að skjóta Norðmönnum ref fyrir rass ámörkuðunum fyrir frystan þorsk í Bandaríkjunum ogEvrópubandalaginu. Þykir Norðmönnum það nokkuðsúrt í broti og er ekki að undra það, þar sem Norðmenn
selja Kínverjum töluvert af heilfrystum þorski, sem þeir síðan
vinna og flytja út á sömu markaði og Norðmenn selja sinn fisk á.
Það er ljóst að Kína er orðið og verður ógn við fiskvinnslu á
Vesturlöndum, þar sem vinnulaun er óverulegur þáttur fram-
leiðslukostnaðar í Kína. Jafnvel þótt flytja þurfi fiskinn sem svar-
ar til einnar hringferðar umhverfis jörðina og afurðirnar fáist
ekki greiddar fyrr en ári eftir að hráefnið er keypt, geta Kínverj-
ar boðið ódýrari fisk á sömu mörkuðum og helztu fiskveiðiþjóð-
irnar við Atlantshafið. Sem dæmi um
umsvif Kínverja í fiskvinnslunni má
nefna að aðeins eitt fyrirtæki, Pacific
Andes, vann úr 250.000 tonnum af
fiski í fyrra og framleiddi 75.000
tonn af flökum. Þorskkvótinn við Ís-
land er ekki svona mikill!
Samkeppnin frá Kína heldur verði
á fiskafurðum niðri og auk þess mun
aukið framboð af þorski, ýsu og ufsa
á næstu árum verða til þess að verð hækkar að minnsta kosti ekki,
þó Norðursjórinn skili sífellt minni afla á land. Forskot Kínverja
liggur í lágum vinnulaunum, en forskot okkar Íslendinga liggur í
öðru. Við þurfum ekki að flytja inn fisk til vinnslu eins og Kína.
Nálægð okkar við markaðina gefur okkur tækifæri til að bregðast
við óskum og þörfum hans miklu fljótar en Kína getur nokkru
sinni eins og málum er nú háttað þar. Sú staðreynd að spurn eftir
ferskum fiski er að aukast og fundnar eru leiðir til að flytja fersk
flök á okkar helztu markaði með gámum færir okkur einnig for-
skot á Kínverjana. Samtenging veiða og vinnslu á Íslandi gerir
það að verkum að hægt er að tryggja jafnt flæði af ferskum fiski á
markaðina ytra allt árið um kring. Það þarf ekkert að gráta það
þó frysting fari minnkandi. Hún er ekkert annað en geymsluað-
ferð með tilheyrandi kostnaði. Útgerðir frystitogara þurfa ekkert
að sýta það mikið í framtíðinni að verð á sjófrystum fiski hafi nú
lækkað. Þær geta tekið þátt í því að minnka framboðið með því að
vinna fersk flök um borð í skipum sínum síðustu daga hverrar
veiðiferðar og senda þau utan í gámum. Þannig geta útgerðirnar
stundað frystingu framan af hverri veiðiferð og ferskfiskvinnslu í
lokin og sent þau utan á ódýran hátt. Skortur á rými í flugvélum
er ekki lengur hamlandi þáttur. Sveigjanleiki í íslenzkum sjávar-
útvegi er mikill. Eftir að útvegurinn verður að standa á eigin fót-
um og getur ekki vonazt eftir opinberri aðstoð, þegar eitthvað
bjátar á, er hann enn fljótari en áður að bregðast við breytingum
á rekstrarumhverfinu. Það er því engu að kvíða, þótt Kínverjar
sæki í auknum mæli inn á markaðinn. Við getum sinnt þeim þátt-
um hans sem þeir geta ekki og það sem meira er. Það gefur meira
í aðra hönd.
BRYGGJUSPJALL HJÖRTUR GÍSLASON
Engu að kvíða
Þannig geta
útgerðirnar stund-
að frystingu fram-
an af hverri veiði-
ferð og ferskfisk-
vinnslu í lokin.
hjgi@mbl.is
ÁRLEGA veiða Íslendingar um
1,4 milljónir tonna af uppsjávarfiski,
sem unninn er í mjöl og lýsi. Útflutn-
ingsverðmæti
þessara afurða er
nálægt 19 millj-
örðum króna.
Þessar afurðir
myndu duga til
eldis á 400.000
tonnum af þorski,
en útflutnings-
verðmæti hans
gæti verið um 80
milljarðar króna.
Virðisaukinn af
því að breyta loðnu, kolmunna og
síld í þorsk, gæti því verið allt að 60
milljarðar króna.
Þetta er framtíðarsýn þeirra sem
eru að vinna að þorskeldi um þessar
mundir þótt enn sé nokkuð í land að
slík markmið náist.
Möguleikarnir byggjast á eldi
„Vaxtarmöguleikarnir í íslenzkum
sjávarútvegi hljóta að stórum hluta
að byggjast á fiskeldi, ekki sízt eldi á
þorski,“ segir Óttar Már Ingvason,
framkvæmdastjóri Brims Fiskeldis.
„Við búum vissulega við óblítt veð-
urfar, en allur búnaður til fiskeldis
er miklu betri en fyrir einum til
tveimur áratugum og þekkingin al-
mennt orðin meiri. Hér höfum við
ýmislegt til brunns að bera. Aðgang-
ur okkar að hráefni, mjöli og lýsi til
fóðurgerðar, gefur okkur ákveðið
forskot. Við höfum þróaða fisk-
vinnslu hér á landi og sterka stöðu á
markaði. Þetta eru allt þættir sem
gefa okkur ákveðið forskot fram yfir
margar aðrar samkeppnisþjóðir,“
segir Óttar Már.
Brim er nú með þorsk- og ýsueldi
sem að mestu byggist á áframeldi á
veiddum smáfiski. Fiskurinn hefur
verið veiddur í Eyjafirði og Stein-
grímsfirði og er áframeldið á báðum
stöðunum. Fiskurinn er alinn í 12 til
24 mánuði áður en honum er slátrað
og hann seldur.
Óttar Már segir að eldið gangi vel.
Fiskur, sem sé tekinn úr náttúrulegu
umhverfi eigi oft inni mikinn uppbót-
arvöxt, þar sem fæðuframboð í nátt-
úrunni sé oft á tíðum takmarkað. Því
sé vöxturinn í fyrstu mjög hraður, en
þegar því skeiði ljúki, hægi á vext-
inum. Þessi hraði vöxtur leiði fyrst í
stað til lakari holdgæða en í fiski við
náttúrulegar aðstæður, en með
lengri eldistíma þéttist holdið í fisk-
inum á ný og gæðin verði ekkert
síðri en í villtum fiski.
Förum varlega í uppbyggingu
„Við höfum undanfarin misseri verið
að vinna að markaðsetningu á þess-
um fiski og erum í dag að slátra
tvisvar í viku inn á erlenda markaði.
Fiskurinn er hausaður og sendur
með flugi til Evrópu. Við erum að
vinna á frekar litlum og mjög kröfu-
hörðum markaði, þar sem verðið
ræðst fyrst og
fremst af framboði
og gæðum fisks-
ins,“ segir Óttar
Már.
Hvernig lítur
framhaldið út hjá
ykkur?
„Við förum mjög
varlega en mark-
vist í allri uppbygg-
ingu og tökum eitt
skref í einu. Sígandi
lukka er best í
þessu og gæta þarf
að því að uppbygg-
ingin sé markaðs-
drifin. Við gerum ráð fyrir að slátra
um 150 tonnum af þorski og ýsu á
þessu ári og um 300 tonnum á því
næsta. Ljóst er að hlutur aleldis mun
aukast í náinni framtíð en það þýðir
að fiskurinn er alinn frá seiði til mat-
fisks. Síðustu þrjú ár hefur Tilrauna-
eldisstöð Hafrannsóknastofnunar
framleitt seiði í þetta verkefni. Við
höfum tekið seiðin á haustin og alið
þau áfram í strandeldi yfir veturinn.
Að vori eru seiðin sett í hinar eig-
inlegu sjókvíar þá tæplega eins árs
gömul. Markmiðið er að auka magn
útsettra seiða í ár í allt að 200.000
seiði. Þannig verður unnt að vera
með eldi á frumherjaskala og skil-
greina þannig alla raunverulega
flöskuhálsa á iðnaðarskala. Eldistími
á þorski er nokkuð langur.
Þau seiði sem við setjum út í vor
munu vonandi skila okkur um 600
tonnum af sláturfiski árið 2006. Með
þessu magni erum við þó langt frá
því að vera í iðnaðarskala og reyndar
er þorskeldi hvergi í heiminum enn
komið í þá stærð. Til að ná þokka-
legri stærðarhagkvæmni í eldið þarf
hver eldisstöð að framleiða í kring-
um 4.000 til 6.000 tonn árlega. Það
má gera ráð fyrir því að innan
tveggja til þriggja ára verði slíkar
stöðvar orðnar algengar í Noregi,
það er því ljóst að við þurfum að
vinna ötullega í þessum málum til að
halda okkar samkeppnisstöðu til
lengri tíma litið,“ segir Óttar Már
Ingvason.
Sá guli fóðraður á loðnu og tekur vel við. Brim elur þorskinn bæði á Eyjafirði og Steingrímsfirði og gengur vel.
Stefna að eldi 600
tonna af þorski
Brim fiskeldi setur út allt að 200.000 þorskseiði í vor
Óttar Már
Ingvason
REKSTUR kan-
adíska sjávarútvegs-
fyrirtækisins Fishery
Products Internat-
ional gekk vel á
þriðja fjórðungi
þessa árs. Sala þess
nam alls 213,3 millj-
ónum kanadískra
dollara og var hagn-
aður 5,6 milljónir
dollara, eða 42 sent á hvern hlut.
Á sama tímabili í fyrra var salan
182,5 milljónir dollarar og hagn-
aður 3,5 milljónir eða 23 sent á
hlut.
Fyrstu níu mánuði ársins seldi
FPI fyrir 558,1 milljón og er
hagnaðurinn þetta tímabil 7,3
milljónir eða 47 sent á hlut. Á
sama tímabili í fyrra nam salan
522,4 milljónum og hagnaður var
8,9 milljónir eða 58 sent á hlut.
Ákveðið hefur verið að greiða út
arð sem nemur 5 sentum á hlut.
„Á þriðja ársfjórðungi batnaði
afkoma fyrirtækisins og er gert
ráð fyrir að svo verði áfram á síð-
ari helmingi ársins. Við hófum ár-
ið með ákveðin markmið fyrir
báða grunnþætti starfseminnar,
sem fólust í átaki á
mörkuðum og í
vinnslu og veiðum.
Aðstæður til veiða
voru slæmar fyrri
hluta ársins, gengi
Bandaríkjadollars
lágt og efnahagslíf
þar í lægð svo starfs-
umhverfið var erfitt.
Að fenginni þessari
niðurstöðu fyrir þriðja ársfjórð-
ung er ljóst að aðgerðir okkar
hafa borið góðan árangur,“ segir
Derrick Rowe, forstjóri fyrirtæk-
isins.
Rowe segir að rekstur veiða og
vinnslu gangi betur eftir ýmsar
aðgerðir og sé fyrirtækið nú sam-
keppnisfærara en áður í erfiðri al-
þjóðlegri samkeppni, einkum frá
Kína. Þá hafi verið mun betri af-
koma í skelfiskveiðum og vinnslu
en áður. Mikið hefur verið unnið
að markaðsmálum, en samsetning
afurða í sölunni hefur breytzt
nokkuð og hefur það leitt til að að
heildarverðmæti hafa dregizt sam-
an. Á hinn bóginn hefur velheppn-
uð herferð í rækjusölu til Banda-
ríkjanna farið að skila árangri.
Gengur betur hjá FPI