Morgunblaðið - 18.12.2003, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 2003 B 7
























































































NVIÐSKIPTI ATHAFNALÍF
tóku bréfin aftur að hækka og segja má að það
hafi gerst í kjölfar uppgjörs annars fjórðungs
sem birt var um miðjan ágúst.
Í því uppgjöri mátti sjá nokkra aukningu tekna
frá sama tímabili árið áður, en þó mun minni
aukningu en eftir fyrsta fjórðung. Kostnaðurinn
hafði dregist mikið saman og þar virðist endur-
skipulagningin hafa skilað sér. Vegna þessarar
þróunar dróst tapið saman um helming frá sama
fjórðungi í fyrra og var rúmar tíu milljónir dala. Í
frétt frá fyrirtækinu var haft eftir forstjóra þess
að það hefði færst nær því markmiði sínu að
reksturinn stæði undir sér.
Í lok október kynnti fyrirtækið tölur þriðja
ársfjórðungs og þá var tapið komið niður í rúma
eina milljón dala, en tapið fyrir sama fjórðung ári
áður hafði verið rúmar tuttugu milljónir dala ef
undan er skilinn kostnaðurinn vegna uppsagn-
anna. Tekjurnar höfðu aukist verulega milli ára
og kostnaðurinn hafði minnkað mikið. Í lok fjórð-
ungsins átti fyrirtækið rúmar 78 milljónir dala í
sjóðum og í yfirlýsingu frá forstjóra þess, sem
fylgdi með uppgjörinu, sagði meðal annars að í
fjórðungnum hefði tekist að ná jákvæðu fjár-
streymi úr rekstrinum. Hlutabréf fyrirtækisins
hreyfðust lítið við birtingu uppgjörsins og það var
ekki fyrr en eftir birtingu næstu uppgötvana sem
bréfin fóru að hækka á ný.
Hér að ofan hefur verið reynt að rekja það sem
helst kann að hafa valdið þeirri þróun hlutabréfa-
verðs deCODE sem sést hefur á undanförnum
mánuðum. Eins og jafnan má færa rök fyrir því
að verðið ráðist af nokkrum samverkandi þáttum.
Í fyrsta lagi má nefna almenna þróun hlutabréfa-
verðs líftæknifyrirtækja, bæði til skamms tíma
og þegar litið er á samanburð deCODE og líf-
tæknivísitölu Nasdaq til lengri tíma.
Þetta skýrir þróun gengis bréfa deCODE þó
aðeins að hluta til og ef látið er nægja að bera de-
CODE saman við vísitöluna á þessu ári virðist
mega ætla að mestur hluti hækkunar deCODE
sé vegna atburða sem tengjast fyrirtækinu sjálfu
en ekki markaðnum í heild, þótt að einhverju
leyti kunni einnig að vera um leiðréttingu að
ræða vegna fyrri lækkunar.
Þessir atburðir hjá fyrirtækinu eru blanda af
jákvæðum fréttum, sem það hefur verið duglegt
að senda frá sér á allra síðustu mánuðum, og
þeirri þróun sem sést í uppgjörum þess. Frétt-
irnar, þó að í þeim sé ekkert fast í hendi, og upp-
gjörin, auk almennrar hækkunar líftæknifyrir-
tækja, hafa að öllum líkindum spilað saman og
orðið til þess að hlutabréf fyrirtækisins eru nú
eftirsóttari meðal fjárfesta en þau hafa lengi ver-
ið. Þetta á ekki síst við um erlendu fjárfestana,
sem hafa, eins og áður sagði, sýnt fyrirtækinu
verulega aukinn áhuga.
40% á árinu. DeCODE hefur að vísu hækkað
miklu meira, eða um 330%, en skýringin á hækk-
un fyrirtækisins er engu að síður að hluta til al-
mennt betra viðhorf til slíkra fyrirtækja. Eins og
sjá má á meðfylgjandi línuriti af þróun líftækni-
vísitölu Nasdaq annars vegar og gengisþróun de-
CODE hins vegar, tók líftæknigeirinn fyrr við sér
en deCODE og fór að hækka strax á fyrsta fjórð-
ungi ársins þegar gengi deCODE var enn nánast
lárétt strik. Þegar hlutabréf deCODE tóku að
hækka hækkuðu þau aftur á móti mun skarpar en
bréf keppinautanna og má meðal annars sjá það
af því að frá miðju ári hefur líftæknivísitalan nán-
ast staðið í stað, en gengi deCODE hefur hækkað
um 150%. Þess má reyndar geta að hækkun
hlutabréfa á árinu einskorðast alls ekki við líf-
tæknigeirann, því að almenna Nasdaq-hluta-
bréfavísitalan hefur á árinu hækkað ámóta mikið
og líftæknivísitalan, og reyndar heldur meira.
En þó að deCODE hafi á þessu ári hækkað
langt umfram líftæknigeirann í heild verður að
líta til þess að frá skráningu á markað og fram á
þetta ár hafði fyrirtækið lækkað mun meira en
meðalfyrirtækið í þessum geira. Lækkun de-
CODE á fyrstu mánuðum eftir skráningu var
raunar svo mikil, eins og fyrrnefnt samanburð-
argraf sýnir, að þrátt fyrir mikla hækkun á þessu
ári á fyrirtækið enn töluvert í land að ná vísitöl-
unni þegar litið er á tímabilið í heild.
Bættur rekstrarárangur
Þó að hér að framan hafi verið fjallað um aðra
þætti en fjárhag fyrirtækisins og þróun rekstr-
arins vegur sá þáttur vitaskuld þungt. Ástæða
þess að hann er ekki nefndur fyrr er þó sú, að
hann ræður líklega minna um verð hlutabréfa de-
CODE en margra fyrirtækja sem kalla mætti
hefðbundnari. DeCODE er ungt fyrirtæki sem
byggir á rannsóknum og nýjum uppgötvunum og
fram til þessa hefur það, eins og við mátti búast,
skilað neikvæðri rekstrarniðurstöðu. Tapið hefur
þó minnkað, kostnaðurinn dregist saman og tekj-
urnar aukist, sem allt er jákvætt.
Síðasta ársuppgjör, sem birt var í lok mars á
þessu ári, sýndi mun meira tap en ári áður. Að
hluta til var þetta vegna aukins rannsóknar-
kostnaðar, en að stærstum hluta vegna kostnaðar
í tengslum við miklar uppsagnir fyrirtækisins í
lok september árið 2002. Þá sagði fyrirtækið upp
200 af 650 starfsmönnum sínum í tengslum við
meiriháttar endurskipulagningu rekstrarins.
Uppgjör fyrsta ársfjórðungs þessa árs var birt
um miðjan maí. Þar kom fram að tekjur fjórð-
ungsins höfðu meira en tvöfaldast milli ára og
kostnaðurinn hafði aukist nokkuð, en frá árs-
fjórðungnum á undan hafði hann þó minnkað.
Tapið hafði minnkað nokkuð frá fyrra ári.
Markaðurinn tók uppgjörinu allvel og hluta-
bréfin hækkuðu eftir birtingu þess, en áttu
reyndar eftir að lækka á ný þar til í ágúst. Þá
fljótlega hækkandi á ný.
Seinni hluta september birti fyrirtækið frétt
um grein eftir vísindamenn þess þar sem lýst
væri í fyrsta sinn einangrun á meingeni sem
tengist algengustu gerð heilablóðfalls. Í fréttinni
kom einnig fram að niðurstöður rannsóknanna
væru grunnur að þróun nýrra lyfja og greining-
arprófa. Daginn eftir birtingu fréttarinnar hækk-
aði gengi bréfanna um 14% og hélt í meginatrið-
um áfram að hækka eftir það, en daginn fyrir
birtingu greinarinnar var gengi bréfanna 4,08.
Fyrir þessa frétt hafði engin frétt um árangur
af rannsóknum deCODE borist mánuðum sam-
an, eða frá því í byrjun ársins. Það má því gera
ráð fyrir að fjárfestum þyki tíðar fréttir haustsins
um jákvæðan árangur af starfi fyrirtækisins
benda til þess að nú styttist annaðhvort í umtals-
verðar áfangagreiðslur eða uppgötvanir sem leiði
til lyfjaframleiðslu, en fyrirtækið hefur gefið
hvort tveggja sterklega í skyn. Þetta kann því að
hafa haft áhrif á gengisþróun haustsins.
Á móti má benda á að jákvæðar fréttir af rann-
sóknarárangri bárust allan tímann meðan gengi
hlutabréfanna lækkaði, en þó báru þær fréttir ef
til vill ekki með sér að jafn stutt kynni að vera í
árangur sem kynni að skila markaðshæfri vöru
og nú má lesa út úr fréttunum. Fréttirnar urðu á
þeim tíma mun síður til þess að hlutabréfin
hækkuðu tímabundið og höfðu yfirleitt lítil áhrif
og hlutabréfin lækkuðu jafnvel þrátt fyrir frétt-
irnar. Jákvæðar fréttir virðast því vera farnar að
skila fyrirtækinu hækkandi gengi, en þetta er þó
ekki alveg svona einfalt og það kemur fleira til.
Almennar hækkanir líftæknifyrirtækja
Líftæknifyrirtækið deCODE er ekki það eina í
sínum geira sem hefur gert það gott á þessu ári,
því líftæknivísitala Nasdaq hefur hækkað um
Um miðjan nóvember var tilkynnt um að de-
CODE hefði öðlast nýtingarrétt, eða sérnytja-
leyfi, til að þróa og markaðssetja lyfjaefni frá
þýska lyfjafyrirtækinu Bayer og að ætlunin væri
að hefja klínískar lyfjaprófanir á hjartaáfalli í
byrjun næsta árs. Af þessu tilefni var í frétt frá
fyrirtækinu haft eftir forstjóra þess að sérnytja-
leyfið færði fyrirtækinu „geysimikla möguleika á
að breyta uppgötvunum okkar í afurðir og verð-
mæti á markaði“. Sama dag og fréttin barst
hækkaði gengi deCODE nokkuð, en lækkað
strax aftur niður fyrir fyrra verð og hefur heldur
farið lækkandi síðan.
Snemma í nóvember kom frétt frá fyrirtækinu
um að birst hefði grein eftir vísindamenn þess um
að þeir hefðu fundið tengsl tiltekins erfðavísis og
beinþynningar og að niðurstöðurnar væru not-
aðar við þróun erfðafræðilegs greiningarprófs í
samstarfi við Roche Diagnostics. Bréf deCODE
hækkuðu nokkuð sama dag og fréttin birtist, en
hækkunin gekk að mestu til baka degi síðar, þó
að bréfin héldu síðan áfram að hækka eftir það.
Um miðjan október bárust tvær fréttir frá fyr-
irtækinu og var sú fyrri um það að Íslensk erfða-
greining og Roche Diagnostics hefðu skilgreint
mikilvægan erfðafræðilegan áhættuþátt hjarta-
áfalls. „Við vonumst til að þessi uppgötvun muni í
nánustu framtíð gera einstaklingum kleift að
minnka áhrif fjölskyldusögu hjartaáfalls á eigin
líf,“ var haft eftir forstjóra fyrirtækisins í frétt
þess. Gengi bréfa fyrirtækisins hækkaði um 34%
sama dag og fréttin birtist, fór úr 5,07 dölum í
6,79 dali. Þessi frétt var birt á föstudegi og um
helgina var birt önnur frétt, en þar sagði frá fyr-
irhugaðri kynningu fyrirtækisins á tölfræðilegri
greiningu allra krabbameinstilfella á Íslandi í
hálfa öld. Strax eftir helgina lækkaði gengið aftur
en hélst þó allan tímann vel yfir sex dölum og fór
kinn áhugi á deCODE
mánuðum og gengi þeirra hefur hækkað langt umfram sambærileg bréf
1 2 
>!
? #
@
<
,A
(" 8 " ( <1 <1  =%1 2 
>!
? #
@
<
,A
(" 8 " ( <1 <1  =%1 2 
>!
? #
@

4-
43
0-
03
5-
53
-
3
,)), ,))*

&
 %
-- /
 
 
--  &
   #

 5
 

.   % - 
% **7
  
   
 )
!)
& 
 
!)
) 
 
8 

   

 -& 

   

  


 
 
  . &  &
  
 
 # . &    91'  * &   -)   
  .!& 

 9
/ **

  
    **7
    . &   
* :

 
 
   **-  **
       
    

 
   % - 

 

!  
!
 





  

5
!)
& 


   
  %;+, ! 7

   %

#%  




    "#


 * 4 <   
5  
#  # !  #

  
   !. & 

 9
 !
 
  . &   
    * &   -)   .!& 

   -   

 
  -
 %



    
   

% -&. 


 %
=>
1!  **7
    !  

-
  
7  
! 1  = 
 
 
 4 
  
&
 ? 
* 
  
 **
@ 
   


--  -
 ! 

 
  A
 ! 
   &
  !  
&
 
7 % 
 
 
 ?   *& 
 



-
     
   

     
 -& 1
 

   
7   
!
 

 &
 
 4 

 
    
 

% ! %

 !

  !* &  !
% - ! 
% 
@ 
-
  
:45B
- . 5: C%


7      
-- 
 %
% 7

 9

  

  %

.%

!
% 

 %  
&

 
  !  

4 

 9

  
   %

.%

- .

D:4 ! 
   

 

-)     

   !. & 

@
E5 
  


 #  &
  !  # 

 !* & 

- 

7
 !7
  7   F4'G ! !. & 
'
H  
 * -$8<84


 &
%    ! 
 ! 
%#
!7
J %#
**!7
6**!7
% B,,=
; %#
**!7
I %# **!7 J %# **!7 K  **!7 B,,B ; %# **!7 I %# **!7
J %#
**!7
553
533
73
13
/3
63
-3
.3
43
03
53
3
,))) ,))- ,)), ,))*
 $% &'  "( )

< = 2 > ? @ < , ( 8 ( < < = 2 > ? @ < , ( 8 ( < < = 2 > ? @ < , ( 8 ( < < = 2 > ? @
  ! #
*! +,* 
  
 -,./
0!
haraldurj@mbl.is