Morgunblaðið - 12.02.2004, Blaðsíða 12

TVEIR erlendir ríkisborgar-
ar, annar frá Belgíu og hinn
frá Kongó, hafa verið dæmdir
fyrir skjalafals og fjársvik í
Héraðsdómi Reykjaness, en
mennirnir notuðu fölsuð vega-
bréf og stolin greiðslukort hér
á landi.
Mennirnir játuðu greiðlega
hjá lögreglu og fyrir dómi að
hafa notað fölsuð vegabréf við
komuna hingað til lands, og að
hafa fengið íslenska kennitölu
og bankareikninga með því að
framvísa fölsuðum skilríkjum.
Annar mannanna var að auki
dæmdur fyrir að taka út fé og
vörur fyrir alls um 350.000 kr.
út á stolið greiðslukort.
Annar maðurinn var dæmd-
ur í fimm mánaða fangelsi, og
hinn í níu mánaða fangelsi, og
var hvorugur dómurinn skil-
orðsbundinn. Að auki þurftu
mennirnir að greiða allan
sakakostnað, þar með talin
málsvarnarlaun verjenda
sinna. Öðrum manninum var
einnig gert að greiða Kredit-
kortum hf. rúmar 350.000 kr. í
skaðabætur.
Dómana kváðu upp annars
vegar Jónas Jóhannsson hér-
aðsdómari og hins vegar
Sveinn Sigurkarlsson héraðs-
dómari.
5 og 9 mán-
aða fang-
elsi fyrir
skjalafals
FRÉTTIR
12 FIMMTUDAGUR 12. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
TÆKIFÆRIN í heilbrigðisþjónust-
unni liggja í því að bjóða út til einka-
aðila þjónustu utan kjarnastarfsemi
Landspítala – háskólasjúkrahúss
(LSH), svo sem þjónustu við aldr-
aða, fæðingarþjónustu og tækni-
frjóvgunarþjónustu, að mati Versl-
unarráðs Íslands.
Síaukin útgjöld til samneyslu, svo
sem heilbrigðisþjónustu, eru ákveð-
in áskorun fyrir stjórnvöld til að
finna nýjar, hagkvæmari leiðir í
rekstri, sagði Ásta Möller, varaþing-
maður, þegar hún kynnti á þriðju-
dag tillögur starfshóps á vegum
Verslunarráðs sem fjallað hefur um
ný tækifæri í heilbrigðisþjónustunni
hér á landi.
Starfshópurinn setur fram tillög-
ur um hvernig heilbrigðismálin
gætu betur farið. „Við leggjum
áherslu á að þjónusta utan kjarna-
starfsemi Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss verði sett í hendur ann-
arra aðila, það er að gerðir verði
þjónustusamningar við einkaaðila.
Ein helsta röksemd LSH fyrir því að
halda öllum verkefnum innan veggja
LSH hefur verið háskólahlutverkið.
Við teljum að það megi fara þá leið
sem hefur verið farin til dæmis í
Norður-Ameríku, það er að háskóla-
sjúkrahúsið geti gert samkomulag
við einkaaðila um að taka að sér
þetta hlutverk sem þeir rækja við
nemendur,“ segir Ásta.
Meðal þess sem betur væri komið
í höndum einkaaðila – að mati
skýrsluhöfunda – eru málefni aldr-
aðra, fæðingarþjónusta, tækni-
frjóvgunardeild, heilsugæsla og
hjúkrunarheimili. Einungis kjarna-
starfsemi LSH myndi haldast rík-
isrekin, en þar er átt við sérhæfða
sjúkraþjónustu og þjónustu við
bráðveika sjúklinga.
Með einkarekstri í heilbrigðis-
þjónustunni er átt við að einkaaðilar,
fyrirtæki eða einstaklingar sjái um
að veita þjónustuna, og hún verði
fjármögnuð af notendum, úr sameig-
inlegum sjóðum eða tryggingum eft-
ir því sem við á.
Sjúklingar beri hærri kostnað
Í skýrslu Verslunarráðs er bent á
að hlutur einstaklinga í kostnaði
vegna heilbrigðisþjónustunnar sé
með því lægsta sem gerist innan
OECD, sem geti haft í för með sér
litla kostnaðarvitund notenda þjón-
ustunnar. Þetta geti svo leitt til
óeðlilegar eftirspurnar og sóunar.
Í skýrslunni segir ennfremur:
„Notendagjöld hafa þann kost að
auka kostnaðarvitund, hafa áhrif á
eftirspurn eftir þjónustu og síðast en
ekki síst auka þau framboð á þjón-
ustu. Verslunarráð Íslands leggur
áherslu á að mörkuð verði stefna um
notendagjöld í heilbrigðisþjónustu
sem miði að því að auka kostnaðar-
vitund án þess að skerða möguleika
þeirra sem minna mega sín til að
nýta sér heilbrigðisþjónustuna.“
Samfara því að leggja til hækkun
á greiðsluhlutfalli þeirra sem nota
sér þjónustu heilbrigðisstofnana
bendir Verslunarráð á að Ísland sé
eitt fárra landa sem fjármagni enn
rekstur heilbrigðiskerfisins með
föstum fjárlögum. Betra sé að taka
mið af framleiðni og árangri og
þannig verði hægt að tengja framlög
við afköst, sem myndi auka sam-
keppni milli stofnana.
Heilbrigðisþjónusta
útflutningsvara
Bent er á að eins og staðan sé í
dag hafi stofnanir ekki hag af því að
auka framleiðni, og að ríkið viti ekki
nákvæmlega hvað það sé að kaupa,
og á hvaða verði. „Verslunarráð
leggur til að teknar verði upp magn-
og árangurstengdar greiðslur á
sjúkrahúsum. Slíkt greiðslufyrir-
komulag leiði til aukinnar hag-
kvæmni og bæti nýtingu fjármuna
og greiðir leið aukins samanburðar
og samkeppni í heilbrigðisþjónustu,“
segir í skýrslunni.
Verslunarráð telur að allar for-
sendur séu fyrir hendi hér á landi til
að gera heilbrigðisþjónustu að út-
flutningsvöru, og bendir á að starfs-
fólk hér sé vel menntað og sýni fram
á árangur á heimsmælikvarða. Þetta
mun skapa aukin tækifæri fyrir ís-
lenska heilbrigðisþjónustu til að
minnka biðlista Íslendinga eftir
þjónustu, jafnframt því að skapa
tekjur fyrir þjóðarbúið. Það myndi
svo auka tækifæri fyrir íslenskt heil-
brigðisstarfsfólk, en í dag starfar
um helmingur íslenskra lækna er-
lendis, að því er fram kemur í skýrsl-
unni.
Starfshópur á vegum Verslunarráðs Íslands leggur til breytingar á heilbrigðiskerfinu
Morgunblaðið/Jim Smart
Niðurstöður kynntar: Þór Sigfússon, framkvæmdastjóri Verslunarráðs
(t.v.), Grímur Sæmundsen, framkvæmdastjóri Bláa lónsins, Ásta Möller
varaþingmaður og Anna Birna Jensdóttir, framkvæmdastjóri Öldungs.
Þjónusta utan
kjarnastarfsemi LSH
færist til einkaaðila
Vilja hækka
kostnaðarhlut-
fall sjúklinga
SAMSKIP styrkja Slysavarnafélagið
Landsbjörgu með sex milljónum
króna til að kaupa og flytja hingað
tvö björgunarskip frá Bretlandi.
Slysavarnafélagið Landsbjörg rekur
níu björgunarskip umhverfis landið
og segir Valgeir Elíasson, upplýs-
ingafulltrúi félagsins, að stefnt sé að
því að þétta netið í ár og á næsta ári.
Þannig yrði viðbragðstími á haf-
svæðinu sem sjálfvirka tilkynn-
ingaskyldan nær til innan við þrjár
klukkustundir á flestum svæðum.
Skip félagsins eru nú í Reykjavík, á
Rifi, Ísafirði, Siglufirði, Raufarhöfn,
Neskaupstað, í Vestmannaeyjum,
Grindavík og Sandgerði.
Segir Valgeir hugmyndina að fá
skip á sunnanverða Vestfirði, við
Húnaflóa, á Vopnafjörð, Höfn og í
Hafnarfjörð.
Skipin eru af gerðinni Arun,
keypt notuð frá Bretlandi og sagði
Jón Gunnarsson, formaður Slysa-
varnafélagsins Landsbjargar, að
þau hefðu fengist fyrir mjög sann-
gjarnt verð eða kringum 19 milljónir
króna.
Morgunblaðið/Þorkell
Knútur B. Hauksson, forstjóri Samskipa, við stýri björgunarskipsins
Ásgríms S. Björnssonar. Honum til halds og trausts er skipstjóri björg-
unarskipsins Ásgrímur Ásgrímsson.
Samskip styrkja kaup
tveggja björgunarskipa
ÍRIS Emilsdóttir hefur sent ýmsum
kennurum upplýsingar um nokkur
atriði sem hafa hjálpað henni við að
aðstoða son sinn, sem er með les-
blindu eða dyslexíu, í þeirri von að
þeir komi upplýsingunum áfram til
foreldra sem standa í sömu sporum
og hún. „Skólakerfið verður að
bregðast við þessum vanda og það er
til skammar hvað kennarar eru al-
mennt óupplýstir um dyslexíu,“ seg-
ir hún
Sonur Írisar er 14 ára nemandi í
grunnskóla. Hún segir að í sex ár
hafi hún reynt að afla sér upplýsinga
um hvernig best sé að aðstoða börn
með lesblindu. „Ég hef aldrei fengið
neinar leiðbeiningar frá skólanum,“
segir hún og bætir við að skilaboðin
séu alltaf hin sömu: „Láttu barnið
lesa, lesa og lesa, en alltaf er bent á
hefðbundnar leiðir eins og ég notaði
með eldra barninu mínu. En það er
eitthvað að þegar maður fær engar
ráðleggingar frá skólanum og hefur
eytt þremur árum og margfalt meiri
tíma en áður án þess að það skili
árangri.“
Íris segir segir að gott sé að leira
stafina fyrir börn með dyslexíu, því
þrívíddin geri þeim betur kleift að
skynja hvern staf. Gott sé að nota
flettispjöld, eitt spjald fyrir hvern
staf, og hún leggur áherslu á að nota
heiti stafsins en ekki hljóð hans.
Kennaranemar eru ekki
fræddir um lesblindu
Í ráðleggingum Írisar kemur með-
al annars fram að Kennaraháskóli
Íslands fræði ekki nemendur sína
um lesblindu og því sé ekki hægt að
gera kröfur til kennara um fullkom-
inn skilning á málinu. „Þegar maður
kemst að því að Kennaraháskóli Ís-
lands segir nemendum sínum að dys-
lexía falli undir námsörðugleika og
kennir ekki meira um málið þá verð-
ur það til þess að börn með dyslexíu
fara í gegnum grunnskólann með
mikilli aðstoð foreldranna,“ segir
hún og bætir við að sumir framhalds-
skólar eins og t.d. Iðnskólinn í
Reykjavík vinni síðan gott starf
vegna þessara nemenda. „En það er
ekki tekið á vandanum í grunnskól-
anum þó varlega sé áætlað að um
10% Íslendinga séu með lesblindu.“
Íris segir að foreldrar ættu að fá
fund með öllum kennurum sem
kenna bóklegar greinar í grunnskól-
anum. „Mjög mikilvægt er að láta
ekki börn með dyslexíu lesa upphátt
fyrir bekkinn þar sem það ýtir ein-
ungis undir minnimáttarkenndina
sem þau eiga yfirleitt nóg af,“ segir
Íris í ábendingum sínum. „Sér-
kennsla er úrræði sem getur eflaust
hjálpað í stöku tilfelli en þegar börn
eru full af vanmetakennd og eru sett
í sérkennslu þá eru þau oft í hóp með
börnum sem eiga við ýmsar þroska-
hömlur að stríða.
Heimanám getur orðið vandamál
þar sem oft vantar nokkuð uppá
skipulagið hjá börnunum en góð
samvinna við kennara er undirstaða
þess að allt geti gengið sem best. Það
er mín reynsla að kennarar eru
hjálpsamir þegar þeir vita af vanda-
málinu og eru tilbúnir til að láta
börnin fá glósur og annað slíkt fyrir
próf. Það er gott að ítreka að börnin
eiga rétt á lengri próftíma og aðstoð
við próftöku.“
Þurfti að berjast fyrir því
að fá greiningu fyrir son sinn
Íris segir að hún hafi þurft að berj-
ast fyrir því að fá greiningu fyrir son
sinn og það hafi tekið um tvö ár.
Ekki hafi allir foreldrar ótakmark-
aðan tíma og það sé ekki réttlátt að
þessi börn fari afskiptalaus í gegnum
grunnskólann. Oft sé komið fram við
þau eins og þau séu illa gefin en það
sé ekki rétt og það séu mörg dæmi
um fólk sem hefur spjarað sig, þó
það geti ekki lesið. Þau þurfi bara
öðruvísi aðstoð en önnur börn. „Með
samstilltu átaki foreldra og kennara
getum við menntað börn með dys-
lexíu. Sýnum þeim virðingu og pöss-
um uppá sjálfsmynd þeirra. Á þann
hátt verða þau hamingjusamir og
nýtir þjóðfélagsþegnar,“ segir hún.
Segir skólakerfið
verða að bregð-
ast við lesblindu
LÖGREGLA handtók í gær
mann sem braust inn í fyrir-
tæki í Síðumúla í Reykjavík í
fyrrinótt. Þjófurinn braut rúðu
í versluninni og stal þaðan raf-
magnstækjum. Öryggismynda-
vélar í versluninni festu mann-
inn á filmu og þekktist hann á
myndunum. Hann var handtek-
inn af lögreglunni á heimili sínu
og var yfirheyrður vegna máls-
ins í gær.
Handtekinn
eftir innbrot