Vísir - 30.09.1981, Qupperneq 8

8
MiOvikudagur 30. september 1981
vísnt
Útgefandi: Reykjaprenth.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aðstoðarfréttastjóri: Kjartan Stefánsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammen-
drup, Árni Sigfússon, Herbert Guðmundsson, Jóhanna Birgisdóttir, Jóhanna
Sigþórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Magdalena Schram, Sigurjón Valdi-
marsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir. Blaðamaður á Akureyri: Gisli
Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur ö. Steinarsson. Ljósmynd-'
ir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrésson.
Utlitsteiknun: Magnús Ölafsson, Þröstur Haraldsson.
Safnvörður: Eiríkur Jónsson.
Dreifingarstjóri: Siqurður R. Pétursson
Ritstjórn: Siðumúli 14, simi 86611, 7 línur.
Auglýsingar og skrif stofur: Siðumúla 8, símar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2—4, sími 86611.
Áskriftarqjald kr. 85á mánuði innanlands
og verð i lausasölu 6 krónur eintakið.
Visir er prentaður i Blaðaprenti, Siðumúla 14.
varúð (skammfleginu
Nú er kominn sá árstími, að á-
stæða er til að brýna fyrir sjálf-
um sér og öðrum sérstaka varúð í
umferð á götum úti. Skammdeg-
ið hefur i för með sér aukna
slysahættu, en þeirri auknu hættu
þarf að mæta með aukinni varúð.
Umferðarlög gera sérstakar
kröfur til ökumanna bifreiða,
svo sem eðlilegt er. Þær kröfur
eru áreiðanlega í samræmi við
viðhorf alls almennings. Oku-
mönnum ber að sýna fyllstu gát
við alla meðferð ökutækja sinna,
ekki aðeins við akstur þeirra,
heldur oq t.d. við alla umhirðu
þeirra. Það er ekki þýðingar-
minna en aðgát við akstur að
gæta þess, að öryggisbúnaður og
annar búnaður bifreiða sé ætíð í
góðu lagi. Að vetrinum þarf sér-
staklega að huga að Ijósum
bifreiða og hjólabúnaði, og er nú
ekki seinna vænna en ökumenn
hugi að þessum atriðum.
Þó að ábyrgð ökumanna sé
vissulega mikil, fer því þó f jarri,
að á þá megi setja alla ábyrgð-
ina. Gangandi vegfarendur mega
t.d. ekki gleyma sínum skyldum í
umferðinni. Þeim ber ekki síður
en ökumönnum bifreiða að sýna
gát og tillitssemi í umferðinni,
ekki aðeins vegna sjálfra sín,
heldur einnig vegna annarra veg-
farenda. Kæruleysi og glanna-
skapur gangandi vegfaranda
getur ekki síður en sams konar
atferli ökumanna leitttil líkams-
eða eignatjóns hjá alsaklausu
fólki. '
Hjólreiðaaldan,, sem gengið
hefur yf ir landið að undanförnu,
hef ur leitt af sér vanda í umferð-
inni, sem að vísu hefur verið
fyrir hendi, en ekki \ jafnríkum
mæli og nú. Hinni auknu reið-
hjólanotkun hefur það fylgt, að
reiðhjólaslysum hefur fjölgað.
Því miður er gatnakerfi okkar
ekki undir það búið að taka við
miklum fjölda reiðhjóla, og
krefst það því jafnvel enn meiri
aðgæslu en ella af hálfu hjól-
reiðamanna og samferðamanna
þeirra í umferðinni. Það má ekki
líta á það sem neinn sjálfsagðan
hlut, að reiðhjólaslysum fjölgi í
réttu hlutfalli við fjölgun reið-
hjóla. í þessu efni hvílir þung
skylda á forráðamönnum barna
og annarra ungmenna að brýna
varúð í umferðinni fyrir hinum
ungu hjólreiðamönnum.
Um næstu mánaðamót gengur í
gildi nýmæli í umferðarlögum,
sem mælir fyrir um notkun bíl-
belta. Mörgum áhugamönnum
um slysavarnir hefur þótt það
galli á þessari löggjöf, að brot
gegn henni eru refsilaus. Þessi
aðf innsla á þó naumast rétt á sér.
Hér er um að ræða öryggisreglu,
sem hverjum og einum er hollast
að virða að öllum jafnaði í eigin
þágu gagnstætt ýmsum öryggis-
reglum, sem mönnum ber að
fara eftir vegna öryggis
annarra. Það verður því að telj-
ast rétt leið að sleppa hér refsi-
viðurlögum, og trúlega mun það
auðvelda lögregluyfirvöldum
baráttu þeirra fyrir því að fá
menntil að nota beltin. Lögreglu-
mennirnir verða jákvæðir leið-
beinendur, en ekki strangir lag-
anna verðir með refsihótanir
uppi á vasann.
Vissulega má lengi betur gera í
umferðaröryggismálum, en sé
litið á hlut lögreglu óg annarra
yf irvalda í þessum ef num verður
ekki af sanngirni annað sagt en
þeim sé vel og samviskusamlega
sinnt. Það er frekar, að hlutur
okkar hinna almennu borgara,
liggi hér eftir. Auðvitað verður á-
rangurinn af starfi eins og því
sem umferðarráð vinnur aldrei
mældur með neinni vissu, en það
er óhætt að fullyrða, að af
f ræðslustarf i þess er mikið gagn.
Að lokum: Varúð er boðorð
númer eitt, tvö og þrjú í umferð-
inni, og það gildir vetur, sumar,
vor og haust.
BflKKUS VIÐ STÝRID SKILUR 26.000 EFT-
IR í VALNUM ÁRLEGA í BflNDflRÍK JUNUM
Atta manns létu lifið, þegar
ölvaður ökumaður, Marty Az-
carte, orsakaði fjöldabila-
árekstur á einum af vegum
Kalifornfu. En Azcarte tafði
ekki til þess að kanna
valinn.
Hann ók aftur af stað og lauk
knæpurápi sinu.
Azcarte hafði þrivegis áður
verið sektaður fyrir ölvun við
akstur, en i þetta sinn hlaut
hann refsivist. Meö góðri hegð-
un losnar hann aftur úr fangels-
inu eftir fjögur ár, þvi að hann
var sekur fundinn um mann-
dráp.
Einhverjum kann
að þykja
þetta vægur dómur,
en hann var
samt strangari
en gengur
og
gerist i Brandarikjunum. Það
kemur sjaldan fyrir þar, að ölv-
aðir ökumenn, jafnvel þótt þeir
valdi dauðaslysum, fái langa
fangelsisdóma. Margir þeirra
sleppa alveg við afplánun.
Raunar var þetta strangasta
refsing.sem Azcarte var dæmd-
ur i, eftir þvi sem viðurlög i
Kaliforniu kveða á um. „Þótt
hann heföi ekið yfir fulla rútu af
börnum, hefði hann ekki hlotiö
þyngri dóm”, sagði saksóknari
Kaliforniurikis við fréttamenn.
Það er orðið mönnum um-
hugsunarefni meira en áöur,
hver manngjöld Bakkus við
stýriö krefst i Bandarikjunum.
Það er sagt, að um 70 manns
deyi þar daglega i umferðinni
vegna ölvunar. Þaö eru 26 þús-
und manns, sem þannig týna lif-
inu á vegunum árlega. „Mann-
dráp,sem samfélagið tekur orð-
ið gott og gilt”, eins og móðir
eins fórnardýrsins orðaöi það.
Skýrslur sýna, aö rúmlega
helmingur dauðaslysa i umferð-
inni i Bandarikjunum er rakinn
til ölvunar. Einn af sérfræöing-
um umferöarráðs þar i landi,
John Moulden, sálfræöingur,
fékk ekki orða bundist: ,,Ef við
erum i striði viö ölvaða öku-
menn, þá eru þeir ölvuðu að
sigra.”
Það gilda misjöfn lög eftir
einstökum fylkjum, en yfir höf-
uö talaö má segja, aðbandarisk
umferöarlög sýni ölvuðum öku-
mönnum meira umburöarlyndi,
en þekkist viðast á Vesturlönd-
um. En hinar óhugnanlegu dán-
artölur Ur umferðarslysaskýrsl-
um hafa vakið umræður og við-
brögö, sem kunna að leiða til
þess, að breyting veröi á, áður
en langt um li'ður. Smám saman
er almenningsálitið að snúast,
svo þeim fjölgar, sem vilja
skipa ölvuöum ökumönnum á
bekk með hinum, sem sálga
fórnarlömbum sinum með
byssu eða hnifi.
Aðstandendur þeirra, sem
farist hafa i umferöarslysum af
þessu tagi, hafa myndað samtök
meðöðrum borgurum, og róa nú
stöðugt I þingfulltrúum löggjaf-
anna, sækja fjölmennir dóm-
þing, þar sem um slik mál er
fjallað og ganga hart eftir þvi,
að löggæslan láti ekki slik mál
liggja og reka á reiðanum óupp-
lýst.
Einn slikur félagsskapur, sem
fer ört stækkandi er i daglegu
tali kallaður MADD (eftir
skammstöfun úr Mothers
against drunken drivers). Eru
nú starfandi innan vébanda
hans deildir i sex fylkjum
Bandarfkjanna. Hann var stofn-
aður i fyrra af Candy Lightner
frá Fair Oaks i Kaliforniu, móð-
ur 13 ára stúlku, sem drepin var
af augafullum ökumanni. Hann
var dæmdur i tveggja ára fang-
elsi, en fær ökuréttindin um leið
og honum verður sleppt aftur.
Móðurinni blöskraði, hvað við-
urlögin voru væg og alsiða, að
tekið væri létt á ábyrgðarleysi
ökumanna.
,,Það eru svo margir, sem
þekkja sjálfan sig i hinum ölv-
aða. Dómarinn sjússar sig og
fer á bilnum sinna ferða. Sak-
sóknarinn sömuleiöis og eins
kviðdómendur flestir. — Fólk
verður aö hætta aö setja sjálft
sig i sömu spor og sá brotlegi.
Það verður að koma þvi til þess
að sjá sjálft sig liggjandi i blóði
sinu á strætinu, förnardýr þess
ölvaða”, segir Candy Lightner,
sem siðan hefur helgað sig bar-
áttunni gegn ölvun við akstri.
Hún var meðal annarra skip-
uð i sérstaka nefnd á vegum
Kaliforniufylkis til þess að
vinna að tillögum til úrbóta.
Nefndin hefur séð þau úrræði
helst, að herða mjög viðurlög,
og verði eftir þeim farið, munu
Kaliforniulög verða þau ströng-
ustu i öllum Bandarikjunum,
hvað viökemurölvun við akstur.
Auk þess var lagt til, að
Washington-stjórnin eða for-
setaembættið skipaði nefnd til
þess að gera heildarúttekt á
ástandinu og tillögur um,
hvernig við skuli bregðast.
Candy Lightner hefur safnaö
undirskriftum 100 þúsund
manna á áskorun til forsetans
að taka málið til sin. „Ef jafn
margir færust af hvellsótt eða
glæpum, mundi Reagan forseti
ekki biða boöanna og skipa
nefnd þingmanna til þess að
bregðast viö”, segir hún.
Klókum verjendum veitist
auðvelt aö firra skjólstæðinga
sina ábyrgð af ölvun við akstur,
þótt slys hljótist af. Þeir eru
venjulegast ekki fundnir sekir
um annað en vitavert gáleysi.
Jafnvel þótt gripnir séu á vett-
vangi. Þaö er nefnilega ekki
lögskylda að gangast undir
blóðrannsókn eða áfengispróf-
un, svo að það getur reynst
þrautinþyngri að sanna, aö þeir
hafi veriö ölvaðir.
Ein aðalkrafan, sem reist hef-
ur veriö af þessum baráttusam-
tökum, er þvi sú, að skylda öku-
menn til þess að gangast undir
blóðrannsókn.