Pressan - 15.02.1990, Qupperneq 6

6
Fimmtudagur 15. febr. 1990
ir byggingarmeistarinn, Heimir
Guðmundsson. Hann segir að ís-
iensk þjónusta skuldi sér um tvær
milljónir. Einn eigenda íslenskrar,
þjónustu var að vísu persónulega
ábyrgur fyrir einhverjum skuldanna
svo að Heimir á möguleika á ein-
hverjum greiðslum. „Þessir menn
hafa vísvitandi af manni fé, þetta
eru lærðir glæpamenn," segir
Heimir. Hann hefur nú falið lög-
fræðingi innheimtu.
Hafa átt 15 fyrir-
tæki
Sigurður Örn segir skuldir ís-
lenskrar þjónustu í Þorlákshöfn
smáar og að auki tilkomnar vegna
vanefnda þeirra sem keyptu af ís-
lenskri þjónustu. Því mótmæla
kröfuhafarnir í Þorlákshöfn og segja
skuldirnar, sem eru samtals um 5
milljónir auk kostnaðar, vera frá
þeim tíma er íslensk þjónusta átti
ennþá fyrirtækið Hafnarkaup.
Það er ekkert einsdæmi í viðskipt-
um á Islandi að víxlar falli eða erfitt
sé að fá greiðslur. Það vekur samt at-
hygli að þó að eigendur íslenskrar
þjónustu virðist ekki standa í skilum
við Þorlákshafnarbúa hafa þeir haft
allmikil umsvif í Reykjavík. PRESS-
UNNI er kunnugt um ein 15 fyrir-
tæki sem þeir hafa átt hlut í til lengri
eða skemmri tíma. Má þar nefna
Hagskipti hf. sem þeir stofnuðu,
Kostakaup hf., sem þeir keyptu,
meðal annars með veðum í húsi
Hafnarkaupa, Seljakaup hf., Kaffi
Hressó hf., Naustið hf., Ferðamið-
stöðina, Nýja garð hf., íslenska fjár-
mögnun og Kjötmiðstöðina Lauga-
læk. Það eru aðallega Sigurðarnir
tveir sem hafa keypt og selt hluti í
ýmsum fyrirtækjum, en Kristján og
Heimir hafa hætt hjá Hagskiptum.
Pappír hjálpar lítið
Flest eru þessi fyrirtæki keypt
með skuldabréfum og seld á sama
hátt. Lögfræðingur, sem fylgst hefur
með viðskiptum af þessu tagi, segir
að þarna komi beinharðir peningar
lítið nærri heldur sé skipst á verð-
bréfum fyrir eignum og svona við-
skipti séu pappírsviðskipti. Slik við-
skipti þekkjast ekki bara með minni
fyrirtæki heldur hafa þau verið
nefnd í sambandi við stór fyrirtæki.
Þeir menn sem fara geyst í þannig
kaupum í viðskiptaheiminum, og
kaupa og selja án sýnilegs fjár-
magns, eru kallaðir pappírstígrisdýr
og til þeirra teljast stofnendur Is-
lenskrar þjónustu hf.
En pappír hjálpar lítið verktökum
og kaupmönnum úti á landi, ef sá
sem á hann skrifar er ekki maður
sem stendur við sitt.
Gjaldþrot?
Maður sem þekkir vel til í við-
skiptaheiminum og hefur fylgst
með þessu máli sagði í viðtali við
PRESSUNA að svo virtist sem ís-
lensk þjónusta hefði byggt Hafnar-
kaup hf. án þess að leggja nokkurn
timann fé í fyrirtækið og síðan selt
það áður en það varð gjaldþrota. Gíf-
urleg veðsetning á húsinu sýnir að
þeir hafa notað það til að fjárfesta
annars staðar. Þegar húsið var boð-
ið upp fyrir 16 milljónir í desember
fékk því um helmingur kröfuhafa
ekkert upp í kröfur sínar. Þeirra á
meðal var Hreinn Hjartarson, sem
fékk rúmlega 12 milljóna króna veð
í Hafnarkaupum þegar hann seldi
eigendum íslenskrar þjónustu búð-
ina Kostakaup í Hafnarfirði. Hann
tapaði þessum milljónum öllum og
er líklega sá sem verst fer út úr við-
skiptum sem snerta Hafnarkaup.
En það er víðar sem erfiðlega hef-
ur gengið að innheimta peninga hjá
Hagskipta-mönnum. Á síðasta ári
voru gerð tvö árangurslaus fjárnám
í tveimur þeirra fyrirtækja sem þeir
Hagskiptamenn höfðu keypt hlut i,
þ.e. Nýja garði hf. og Ferðamiðstöð-
inni. Árangurslaust fjárnám þykir
merki þess að fyrirtæki rambi á
barmi gjaldþrots. Hvort þetta þýðir
að Hagskipti eða íslensk þjónusta
séu nær gjaldþroti skal ósagt látið,
enda erfitt að átta sig á því hver
keypti hvað, hver er hluthafi hvar og
hvað var veðsett í staðinn, fyrr en
pappírsborgin hrynur.
BALLBRANSANUM
BORGIN I
Þegar Reykjavikurborg keypti
skemmtistaðinn Broadway aff Ólaff i Lauff-
dal i f yrrasumar gusu upp óánæg juradd-
ir. Hundrað og átján milljónir þóttu nokk-
uð miklir peningar ffyrir hús af þessari
stærðargráðu, sem menn þóttust meira
að segja nokkuð vissir um að myndi aldr-
ei nýtast til þess sem þvi var ætlað.
EFTIR: ÖNNU KRISTINE MAGNÚSDÓTTUR - MYND: EINAR ÓLASON
Borgarráð samþykkti kaupin sam-
hljóða, þó ekki fyrr en eftir gagn-
rýni minnihlutans á að borgarstjóri
hefði verið búinn að skrifa undir
samninga við eiganda Broadway
áður en hann kynnti þá borgarráði.
Minnihlutinn lét bóka að Broadway
myndi sjálfsagt nýtast Reykvíking-
um, og þá ekki síst unglingum, en
enn ætti þó eftir að koma upp ungl-
ingahúsi í miðborginni og félagsað-
stöðu fyrir unglinga í Seljahverfi.
í Morgunblaðinu 19. júlí 1989 er
skýrt frá kaupum borgarinnar á
Broadyvay og þar segir meðal ann-
ars: „í Broadway hyggst borgin
reka áfengislausan skemmtistað
fyrir unglinga, auk þess sem þar
verður aðstaða fyrir félagsmið-
stðð unglinga í Seljahverfi og fé-
lagsstarf aldraðra.“
Leigt út til
árshátíðarhalda
einkafyrirtækja
Borgin tók við rekstri Broadway
1. nóvember og frá þeim tíma hefur
skemmtistaðurinn borið nafnið
Glymur. Þar fer fram víðtækari
starfsemi en aðeins fyrir unglinga
og aldraða, því eins og sést á lista yf-
ir starfsemi í húsinu er það oft leigt
út um helgar til skemmtanahalds
ýmissa fyrirtækja. Annað kvöld
verður til dæmis félag laganema,
Orator, með árshátíð í Glym, Morg-
unblaðið um næstu helgi, því næst
Hagvirki og þar næst Arnesingafé-
lagið. Reyndar má svona telja upp
fram til loka aprílmánaðar og at-
hygli vekur að unglingum virðist
ekki ætlaður samastaður innan
Glyms á laugardagskvöldum.
Er borgin komin í skemmtibrans-
ann, eða liggja eðlilegar ástæður að
baki því að húsið skuli leigt út? Gísli
Árni Eggertsson, æskulýðs- og
tómstundafulltrúi hjá Reykjavíkur-
borg, svarar því til að slíkt sé eðli-
legt:
„Þetta er dýrt hús og það getur
enginn ætlast til að við nýtum okkur
ekki þau tækifæri sem við höfum og
fáum af einhverjar tekjur," segir
Gísli. „Fram að þeim tíma sem
Glymur var opnaður gátu skólar og
fyrirtæki vart fengið leigða sali á
föstudags- og laugardagskvöldum
til að halda skemmtanir sínar, því
slíkir staðir voru lagðir undir aðrar
samkomur."
Átti aldrei að reka
Glym sem
félagsmiðstöð
Ómar Einarsson, framkvæmda-
stjóri íþrótta- og tómstundaráðs,
segir það ekki rétt mat að húsið sé
ekki nýtt fyrir starfsemi unglinga:
„Kannski ekki á laugardögum, en
aðra daga er húsið nýtt fyrir starf-
semi unglinga. Við leigjum það til
dæmis út fyrir skóladansleiki og í
Glym er alls kyns námskeiðahald og
annað. Þegar íþrótta-og tómstunda-
ráð tók við húsinu 1. nóvember gáf-
um við okkur hálfs árs reynslutima-
bil og ákváðum aö á því tímabili
yrði ekki mikið um unglingadans-
leiki á vegum borgarinnar. Það er
hins vegar alveg ljóst að það á ekki
eingöngu að reka þetta hús sem fé-
lagsmiðstöð. Það yrði aldrei sam-
bærilegur rekstur í því og öðrum fé-
lagsmiðstöðvum sem borgin rekur.
Glymur er miklu stærra hús og allt
öðruvísi í rekstri en félagsmiðstöðv-
arnar sjö sem við erum með."
Hvorki Ómar né Gísli Árni sögð-
ust geta svarað því hvert megin-
markmiðið með kaupum borgar-
innar á Broadway hefði verið, úr því
ljóst þótti að það myndi aldrei nýtast
Frá þuí íþrótta- og
tómstundaráö Reykja-
víkurborgar tók uiö
rekstri skemmti-
staöarins Broadway 1.
nóuember síöastliöinn
hefur útleiga á
staönum um helgar
aukist. Fram til loka
aprílmánaöar eru
bókaöar sjö árs-
hátíöir einka-
fyrirtœkja.
sem félagsmiðstöð: „Það var borg-
arráð sem samþykkti síðastliðið
sumar að það skyldi keypt," segir
Ómar Einarsson. „Við lögðum fram
bráðabirgðadagskrá í haust um
hvernig við ætluðum að reka húsið
og hún var samþykkt bæði í tóm-
stundaráði og borgarráði. Ég held
þó ekki að það gangi að bjóða upp
á unglingadansleiki föstudaga og
laugardaga, en innan tíðar verður
sest niður hér og farið yfir reynsluna
af rekstri hússins og metið hvernig
taka eigi á honum."
Unglingarnir koma
ekki um helgar
Gísli Árni segir reynsluna af fimm-
tán ára rekstri félagsmiðstöðva sýna
að unglingar sæki slíka staði minnst
um helgar: „Unglingar vilja fyrst og
fremst sækja félagsmiðstöðvarnar í
miðri viku og þeir eru ekki sólgnir í
að fara á diskótek eða ball vikulega.
Meðal hugmynda okkar um hvernig
best sé að reka þetta hús er til dæm-
is að hafa samstarf við skólana í
Breiðholtinu um hvernig þeir geti
nýtt sér húsnæðið. Áður en borgin
keypti Glym höfðu skólar leigt hús-
næðið til dansleikjahalds, líkt og nú
er gert, nema hvað þeir greiddu háa
leigu fyrir. Við höfum getað komið
þeim kostnaði heilmikið niður og
leigjum húsið út við vægu verði,
sem er einn þátturinn í því að létta
á félagsstarfi skólanna. Hitt er alveg
Ijóst að húsið sem slíkt leysir aldrei
allan vanda í félagslífi unglinga og
barna í Seljahverfi. Það má ekki líta
á þessi kaup sem eitthvert lausnar-
orð fyrir unglinga í Seljahverfinu,
enda var aldrei lagt upp með húsið
eins og það ætti að verða einhver
sérstök félagsmiðstöð fyrir Selja-
hverfi. Það er alrangt. Aðstaðan get-
ur hins vegar nýst íbúum hverfisins
sem félagsaðstaða að einhverju
leyti."
Borgin í samkeppni
við einkarekstur
Þegar það var borið undir nem-
endur framhaldsskólanna, sem nýtt
hafa sér leigu á Glym og öðrum
skemmtistöðum, hvort kostnaður-
inn væri mun minni hjá Glym feng-
um við þau svör að leigan væri þar
jafnvel rúmlega helmingi lægri:
„Hjá Hótel fslandi þurfti í vetur að
greiða 370.000 krónur fyrir leigu á
húsinu, jafnvel þótt aðeins hluti þess
væri nýttur. Á sama tíma var leigan
á Glym 150.000. Báðir staðir buðu
upp á sömu þjónustu, það er dyra-
og fatagæslu. Áð öðru leyti er engin
þjónusta í gangi á þessum stöðum."
Framhaldsskólarnir
fegnir . . .
Eigendur annarra skemmtistaða í
borginni munu ekki ánægðir með
þennan nýja keppinaut, enda hafa
drjúgir aurar falist í skóladansleikj-
um eins og kemur fram í leiguupp-
hæðunum hér að framan. Nemend-
ur framhaldsskólanna virðast þó
litlar áhyggjur hafa af framtíð ann-
arra skemmtistaða:
„Þeir hafa malað gull á framhalds-
skólunum og meðalleiga á litlum
stöðum er í kringum 200.000 í miðri
viku. Verst er að skipta við Tunglið,
þar sem fjórir skólar hafa fengið
himinháa skemmdareikninga í bak-
ið fyrir hluti sem þeir báru ekki
ábyrgð á. Þótt Glymur sé kannski
ekki endilega skemmtilegasti stað-
urinn til að halda dansleiki á þá er
tvennt sem hann hefur framyfir
aðra staði: Leigan er miklu lægri og
það eru heiðarlegir aðilar sem að
honum standa. Framhaldsskólarnir
eru í það minnsta fegnir að borgin
keypti Broadway."
Um síðustu helgi ieígði Hagkaup skemmtistaðinn Glym fyrir árshátið sína. Aðstandendur Glyms segja eðlilegt að nýta húsið til
tekjuöflunar þar eð unglingar sæki slíka staði lítið um heígar.