Pressan - 24.03.1994, Qupperneq 2

Enn
fjölgar í
skemmti-
flórunni
Turnhúsid
engm
læti
Aföstudagskvöldið
verður opnaður nýj-
asti veitingastaðurinn
í miðborginni. Hann hefur
hlotið nafnið Turnhúsið, en
þetta hús hefur gengið undir
því nafni um áratugaskeið
og er á Tryggvagötu 8. Stað-
urinn ætlar að bjóða upp á
lifandi tónlist og það er
Kombó Ellenar sem ríður á
vaðið opnunarkvöldið. Á
laugardagskvöld er það
blúsmaðurinn Dóri sem
verður með vini sína. Turn-
húsið verður opið til 23.30 á
virkum dögum en til 01.00
um helgar. Þetta er þó að-
eins tímabundinn af-
greiðslutími, bundinn svo-
kölluðu bráðabirgðaleyfi, sem væntanlega breytist í eðlilegt veitingá-
leyfi innan tíðar. Hugmyndin er að þarna verði lifandi tónlist en rólegt
andrúmsloft — „engin læti" segja aðstandendur — sem höfði til ald-
urshópsins 25 og upp úr...
að er ekki ólíklegt, sé að
marka nýjasta hefti breska
tímaritsins Empire. Þar er
opna sem byggist á myndum af
híbýlum fræga fólksins í Holly-
wood og engar smávillur það. En
það serrT að íslendingum snýr er
klausa undir yfirskriftinni: „Við
hötum Hollywood". Þar er greint
frá aðsetri nokkurra frægra leik-
ara sem hafa aðsetur annars
staðar í heiminum: Tommy Lee
Menntaðasta hljóm-
sveit landsins vænt-
anleg úrfelum
Allnokkur leynd hefur sveipað Spaðana, eina elstu og jafhframt
menntuðustu hljómsveit landsins. Hún hefúr starfað í kyrrþey um
árabil en meðlimirnir komu saman fyrst þegar þeir voru í Mennta-
skólanum við Tjörn (síðar Menntaskólinn við Sund). Það er rokkandi
hverjir teljast meðlimir hljómsveitarinnar en þeirra á meðal eru Guð-
mundur Andri Thorsson forsöngvari, Sigurður „Dagsljós“ Valgeirsson
trymbill, Helgi Guðmundsson munnharpa og viskíkassi, Gunnar Helgi
Kristinsson Evrópuspekingur við HÍ og fleiri — engir amlóðar þar á ferð.
Allir eru þeir með háskólagráðu og æfingar hjá þeim eru víst ákaflega aka-
demískar. Þessir menn hafa sést lauma sér í bílskúra víðsvegar á höfuð-
borgarsvæðinu og eru, samkvæmt öruggum heimildum PRESSUNNAR, á
leið í hljóðver að taka upp ffumsamið efni og er fyrirhugað að út komi
geisladiskur með sumrinu. Spaðarnir hafa gefið út þrjár spólur en það er
eins konar neðanjarðarútgáfa og hefur spólunum einungis verið dreift
meðal vina og vandamanna. Spaðarnir leika óraffnagnaða tónlist sem hef-
ur verið skilgreind sem evrópsk smalamúsík og út í kántrí = „country &
eastern". Samkomuhúsnæðið í Flatey á Breiðafirði er þeirra uppáhaíds-
tónleikastaður, en draumur þeirra er að spila á Hornströndum og má
reikna með að útgáfútónleikarnir verði þar...
Hefur einhver
séð þennan
mann á
börum
borgarinnar?
Jones býr í Texas; Daniel Day
Lewis í County Wicklow á ír-
landi; Richard Harris á Bahama-
eyjum o.s.frv. Og síðan okkar
maður, Oliver Reed, sem sam-
kvæmt blaðinu á sér aðsetur
víða: Zimbabwe, Barbados, Gu-
ernsey, írlandi, Skotlandi og
Reykjavík! Reed hefur leikið í
mörgum frægum kvikmyndum,
m.a. „Oliver", „Tommy" og „Æv-
intýrum Munchausen baróns".
Bukowski
Blámaður Um Borð
EIIMAR
KÁRASOIM
„í danskri minningargrein er honum
helst talið til tekna að hafa komið með
hlandlykt, œlu og óhrein nœrföt inn í
samtímabókmenntirnar. “
TITILL: FACTOTUM
HÖF.: CHARLES BUKOWSKI
ÚTG.: BLACK SPARROW
PRESS
BANDARÍKJUNUM 1975
Látinn er í Bandaríkjunum, á
74. aldursári, skáldið og rit-
höfúndurinn Charles
Bukowski...
Einhvernveginn væri þetta alveg
fáránleg byrjun á grein um skáldið
sem hér var nefnt, því hann var
ekki svona hátíðlegur, þvert á móti,
svo ég byrja upp á nýtt en held mig
þó við að skrifa um údenda bók
aldrei þessu vant vegna þess að
Bukowski er nýdáinn og hann
verðskuldar að hans sé minnst, hér
sem annarsstaðar.
Bukowski var hálfgerður utan-
garðsmaður allt sitt líf, kom sem
innflytjandi til Bandaríkjanna
þriggja ára gamall og ólst upp í fá-
tækt í Los Angeles. Hann gerðist
snemma drykkfelldur, ábyrgðar-
laus og lubbalegur, hætti í skóla,
gaf ffat í borgaralegar dyggðir og
fór að heiman; réð sig í allskyns
störf en var hyskinn og latur og
yfirleitt rekinn innan skamms.
Hann leigði sér ódýr og skítug her-
bergi þarsem hann lá og drakk
meðan hann ekki hékk á billegum
börum, en jafnffamt skrifaði hann
smásögur og ljóð sem hann sendi
til allra helstu bókmenntatímarita
landsins. Og 1944, þegar Bukowski
var 24 ára, fékk hann birta eftir sig
fyrstu smásöguna í virðulegu tíma-
riti. Svona liðu árin, hann hélt
uppteknum hætti, var latasti mað-
urinn í lélegustu störfúnum, bjó í
hreysum og drakk en hélt jafn-
ffamt áfram að skrifa, og smám
saman fór hann að verða þekktur
meðal bókmenntamanna vestan-
hafs og töluvert vinsæll í Evrópu,
ekki síst í Þýskalandi, hvernig sem
á því stendur.
Á árunum uppúr 1970 skrifaði
Bukowski þijár skáldsögur byggðar
á eigin ævi; Post Office, Factotum
og Women, en það eru þau verk
hans sem mestri útbreiðslu hafa
náð. í nefndum bókum heitir
Bukowski sjálfur Henry Chinaski,
en um þá persónu skrifaði hann
einnig kvikmyndahandritið Barfly,
þarsem Mickey Rourke lék aðal-
hlutverkið sem ffægt varð fyrir fá-
einum árum.
Barfly fannst mér alls ekki nógu
góð kvikmynd, enda voru
Bukowski mislagðar hendur einsog
öðrum höfúndum og þarna náði
hann sér ekki á strik þrátt fyrir
leiftrandi augnablik. Langbesta
verkið um Henri Chinaski er bók
sú sem hér er gerð að umtalsefni,
Factotum, en hún er jafnffamt
minnst þekkt úr trílógíunni; Post
Office varð metsölubók og Women
biblía þeirra sem aðhyllast klám-
fengna þáttinn í skrifum Bukowsk-
is.
Factotum segir ffá æskuárum
hans í kringum lok síðari heims-
styrjaldarinnar (en hann slapp við
herinn eftir samtöl við sálfræð-
inga). Hún byrjar á því að hann
kemur með rútu til New Orleans í
rigningu klukkan fimm að morgni,
og gengur af stað með tösku í
hendi að leita að fátækrahverfun-
um. Taskan hans hafði einu sinni
verið svört en var orðin svo upplit-
uð að hann hafði makað á hana
skóáburði, en þarsem hann ráfar
nú um aleinn í rigningunni í
ókunnugri borg klínist skóáburð-
urinn í buxnaskálmarnar við hvert
skref. Þarna er tónninn gefinn og
þessari stemmningu er haidið bók-
ina á enda, úr einu skítastarfinu í
annað, ffá fýlliríi til fyllirís, með út-
lifúðum konum í skítugum her-
bergjum hér og þar um Bandarík-
in, þartil í bókarlok að hann er
orðinn yngsti maðurinn á Skid
Row, í göturæsinu í Los Angeles.
Einhverntíma las ég það álit á
Bukowski að hann væri einhver
gróf effirlíking af Henry Miller.
Ekkert er fjær sanni, Bukowski er
einfaldlega miklu betri höfundur,
fyndnari og beinskeyttari, og laus
við væmni og snobb sem oft loddi
við Henry Miller. Maður sér það
stundum líka þegar fjallað er um
Bukowski, meðal annars nú í
kringum andlát hans, að það er
sem margir telji að ffamlag hans til
bókmenntanna hafi falist í hvað
hann var djarfúr í vali söguefnis;
hann hafi verið brautryðjandi í
ruddaskap: í danskri minningar-
grein sem ég leit hratt í gegnum er
honum helst talið til tekna að hafa
komið með hlandlykt, ælu og
óhrein nærföt inn í samtímabók-
menntirnar. En allt eru þetta auka-
atriði, hvaða auli sem er getur
skrifað um skít og drullu, og gerir
það gjarnan; það sem máli skiptir
er að kunna að móta leirinn, búa til
prósa sem er listaverk, og það tekst
Charles Bukowski ffamar öðru í
þessari bók. Hann hefúr stíl, kjarn-
yrtan en stælalausan, einfaldan og
fallegan. Það eru tugir af yndisleg-
um mannlýsingum í Factotum. Að
vísu svífúr bæði kvenfýrirlitning og
almenn mannfyrirlitning yfir vötn-
unum, honum finnst næstum allir
vera hálfvitar, en það gengur svo
laglega upp hjá honum því hann er
ekki að upphefja sjálfan sig. Hank
Chmaski vorkennir sér að vísu dá-
lítið, off er hann ansi lítill og einn,
en sjálfsírónían glitrar í gegnum
alla bókina. Hann gerir flest vit-
laust, klikkar á öllu, lætur svíkja sig
og plata, og því er lýst í fáum hnit-
miðuðum orðum, án væmni, án
heimspekilegra hugleiðinga. Hann
er gabbaður til að kaupa gömul
jakkaföt, og fer í buxurnar. Þegar
hann er að hneppa þeim að sér
heyrir hann eitthvað rifna með
hvelli, þreifar á rassinum og grípur
þar beint í nærbuxurnar. Hann fær
flatlús og kaupir áburð í apótekinu
sem honum er sagt að hafa á sér í
hálftíma. En með því honum var
illa við kvikindin álcvað hann að
hafa smyrslið á sér í klukkutíma, og
skaðbrennur allur fýrir vikið, á við-
kvæmum parti líkamans.
Það ættu allir að lesa þessa
bók...
2B PRESSAN FIMMTUDAGURINN 24. MARS 1994