Vísir Sunnudagsblað - 11.12.1938, Blaðsíða 6

6
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
féll jafnharðan máttlaus niður
aftur.
„Hafið þér þolinmæði til að
bera til að hlýða á mig?“
Hann stóð við hliðina á mér.
eins og stytta, og svo nærri mér,
að fótleggur hans snerti kné
mitt. Mér var ógeðfelt, að liann
stóð svo nærri mér.
„Viljið þér ekki setjast —
þarna?“ spurði eg og henti á
hinn enda bekksins, sem eg sat
á. „Eg mundi þá njóta betur
frásagnar yðar.“
Hann sneri sér við og horl'ði
á bekkinn, settist því næst nið-
ur, eins og hann sæti i hnakk,
hallaði sér fram og horfði á
mig. Hann var í þann veginn að
segja eitthvað, en hætti við það,
leit skyndilega á dyrnar og
gluggann. Þvi næst tók hann
pípuna úr munninum, lagði
hana á borðið og horfði svo aft-
ur á mig.
„Leyndarmálið — hið ógur-
lega leyndarmál mitt,“ sagði
liann, „er það, að eg er morð-
ingi.“
Þessi yfirlýsing lians vakti
hroll í brjósti mér — og þó
kom liún mér ekki að óvörum,
að eg held. Hin furðulega fram-
koma hans liafði búið mig dá-
lílið undir eitthvað óvanalegt.
Eg hélt valdi á mér og horfði á
hann og hann horfði á mig í
móti og það var skelfing í aug-
um hans. Það var sem liann
biði eftir því, að eg segði eitt-
hvað, en í fýrstu fékk eg ekki
mælt. Og hvað gat eg í raun-
inni sagt, skynsamlega, eins og
ástatt var. En það, sem eg lolcs
sagði, var vitanlega fjarri því að
vera skynsamlegt og viðeig-
andi.
„Og þetta,“ sagði eg, „hefir
leg'ið þungt á yður?“
„Það liggur á mér eins og
mara hverja stund,“ sagði liann
og krepti skyndilega lmefana,
en hann hafði stutt höndunum á
bekkinn.
„Hafið þér þolinmæði til . . ?“
Eg kinkaði kolli.
„Segið mér frá því,“ svaraði
eg.
„Ef það hefði ekki verið
vegna þess, að þetta hús gekk í
arf,“ byrjaði hann, „hefði eklc-
ert gerst. Hinn maðurinn, fyr-
irrennari minn, mundi hafa
verið kyrr á prestsselrinu, og eg
.... eg mundi aldrei hafa kom-
ið fram á sjónarsviðið. Þó verð-
ur við það að kannast, að hann
— fyrirrennari minn — undi
ekki hag sínum á prestssetrinu.
Hann átti ekki velvild að mæta.
Hann bjó við grunsemdir þar.
Þess vegna kom hann hingað —
að eins í reynslu skyni, skiljið
þér. Honum var ánafnað húsið
eins og það var — liúsgagna-
laust — hann fekk engin hús-
gögn, enga peninga — og hann
kom með fáeina húsmuni,
borðið þarna, bekkinn, fáein
eldhúsáhöld, bedda, sem er uppi.
Haim vildi komast að raun um
hvernig hér væri að vera. Hon-
um líkaði hvað það var afskekt.
En það var ýmislegt annað sem
hann var i vafa um og vildi
reyna. Sum liús, sjáið þér til,
eru öruggur dvalarstaður, önn-
ur ekki, og hann vildi sann-
prófa hvort þetta liús væri ör-
uggur dvalarstaður, áður en
hann flytti í það að fullu og
öllu.“
Hann þagnaði sem snöggvast
og sagði svo mjög einkenni-
lega:
„Leyfið mér að ráðleggja yð-
ur, vinur minn, að fara alt af
þannig að, er þér flytjið inn í
hús. Því að sum liús eru ekki
góður dvalarstaður — ekki ör-
uggur.“
Eg kinkaði kolli.
„Eg skil, í-akir veggir, gólf-
kuldi - liættuleg heilsu manna.“
„Nei,“ sagði liann og hristi
höfuðið, „það er ekki það.
Annað miklu alvarlegra. Eg á
við andrúmsloft liússins — liið
dularfulla — anda hússins —
það sem er liér — ósýnilegt -—
hafið þér ekki á tilfinningunni,
að hér sé hættulegt að vera?“
Hann horfði á mig hvössu
augnaráði, er hann sagði þetta.
Eg ypti öxlúm.
„Hús, sem standa auð hafa
altaf einkennileg áhrif á mann,“
sagði eg.
Það var sem hann hugleiddi
þelta.
„Og þér hafið veitt eftirtekt,“
sagði hann, „hinum einkenni-
legu áhrifum, sem menn verða
varir við í þessu húsi?“
Eg fann með sjálfum mér, er
hann spurði mig þessa, að eg
yrði fyrir einkennnilegum á-
hrifum, en þau voru frá lionum
sjálfum, það vissi eg vel, og
hinu hrollvekjandi umræðuefni
lians, og eg svaraði:
„Eg lield ekki að menn verði
fyrir einkennlegri áhrifum hér
en í öðrum auðum liúsum.“
Hann horfði á mig, eins og
hann stórfurðaði sig á svari
minu.
„Einkennilegt,“ sagði liann,
það er einkennilegt, að þér
skulið ekki verða þess varir.
Og þó er það satt, að — að hinn,
fyrirrennari minn, varð dinskis
furðulegs var í fyrstu. Ekki einu
sinni í þessu lierbergi —- þessu
herbergi, sem er hættulegasta
herbergi hússins. Honum fanst
ekkert furðulegt við það i
fyrstu — þrátt fyrir liversu sér-
kennilegt það er að vissu leyti.“
Ef veðrið liefði batnað hefði
eg nú slitið samræðunni og far-
ið mína leið, því að ræða og
framkoma gamla mannsins fór
æ meira í taugarnar á mér. En
veðrið var ekki neitt betra. Það
var enn úrliellisrigning og það
var orðið dimt. Vafalaust var
þrumuveður í aðsigi.
Gamli maðurinn stóð up]j.
„Eg held eg geti sýnt yður það
nú,“ sagði hann, „livað það er,
sem gerði það að verkum, að
þetta herbergi er svo einkenni-
legt. Menn veita því ekki eftir-
tekt fyrr en farið er að skyggja,
en eg held að nú sé orðiþ nógu
skuggsýnt. -—
Iiann gelclc að litla borðinu i
horninu og fór að kveikja á
lampanum og er hann hafði
lcveikt á honum setti hann hvíta
lampahjálminn aftur á grindina
og setti lampann á stóra borðið,
og settist við hlið mér, vinstra
megin.
„Nú,“ sagði liann, „snúið vð-
ur beint að borðinu.“
Eg gerði það. Andspænis mér,
er eg leit yfir nærri autt lier-
bergið, var bogaglugginn
fimmskiftur, sem hvorki vindu-
eða gluggatjöld voru fyrir dreg-
in.
„Þér sitjið nú,“ sagði hann og
lagði blýþunga hönd á öxl mína,
„þar sem liinn, fyrirrennari
minn, var vanur að sitja að
máltíðum.“
Eg gat eklci varist því, að eg
kiptist við. Og eg sneri mér við
og leit á hann. Eg kunni því
vægast sagt mjög illa, að hann
skyldi standa fyrir aftan mig,
þar sem eg gat ekki séð hann.
Hann virtist verða hissa.
„Yerið ósmeykur, herra,“
sagði hann, „en horfið i áttina
til gluggans og segið mér hvað
þér sjáið.“
Eg hlýddi.
„Eg sé gluggann.“
„Er það alt og sumt?“ spurði
hann.
Eg starði á gluggann.
„Nei,“ sagði eg, „eg sé fimrn
endurskins-myndir af sjálfum
mér —- eina í hverri glugga-
rúðu.“
„Víst svo, víst svo,“ sagði
gamli maðurinn. „Það var það,
sem hinn maðurinn sá, er hann
sat hér að máltíðum. Hann sá
hina fimm sitja og eta mat sinn
-— jafn einmanalega og hann
var sjálfur. Þegar hann helti
vatni í glas sitt — gerðu þeir
slíkt hið sama. Þegar hann
kveikti í vindlingi kveiklu þeir,
hver um sig, í vindlingi.“
„Yitanlega, og fékk það á vin
yðar, klerkinn?“
„Síra James Baxter,“ sagði
gamli maðurinn. „Það var nafn
hans. Gleymið því elcki vinur
minn. Og ef einhver spyr yður
hver eigi heima liérna munið að
segja: Síra James Baxter. -—-
Enginn veit, sjáið þér til, að —“
„Enginn veit það, sem þér
liafið sagt mér frá. Eg slcil -—
„Rétt,“ sagði hann og lækk-
aði röddina. „Enginn veit um
það. Eklci sál. Þér eruð fyrsti
maðurinn, sem eg hefi sagt frá
því.“
„Og það hafa engar eftir-
grenslanir verið gerðar?“ spurði
eg. „Þessa lierra Baxters var
ekkisaknað?“
Hann hristi höfuðið.
„Nei,“ sagði hann. „Jafnvel
frú Bellows, sem tók til lijá hon-
um frá upphafi og annaðist
hann, veit ekki livað gerðist.“
Eg sneri mér við og horfði á
hann.
„Veit ekki livað gerðist — við
livað eigið —-“
„Veit ekki, að eg er ekki
hann.“
Og hann bætti við til skýring-
ar:
„Við vorum ákaflega likir.
Furðulega líkir. Eg skal sýna
yður ljósmynd af lionum áður
en þér farið og þér getið sjálfur
séð.“
Eg tók nú þá ákvörðun, að
fara þótt ekki væri stytt upp.
Eg hafði enga lástæðu til þess
að doka við lengur, nema þá, að
ekki væri stytt upp, en nú vildi
eg ekki bíða lengur.
„Jæja, herra minn,“ sagði eg.
„Eg vona, að yður verði léttir
að því, að liafa sagt mér frá -
þessu — leyndarmáli.“
Gamli maðurinn varð skyndi-
lega mjög æstur. Hann spenti
greipar og baðaði út höndunum
á víxl.
„Þér megið ekki fara — þér
hafið eklci heyrt nema liálfa
söguna enn —- eklci neitt um
hvernig það atvikaðist. Eg liafði
gert mér vonir um, herra minn,
þér hafið verið svo vænir — að
þér hafið þolinmæði til að bera
til að hlýða á . . . .“
Eg settist aftur.
„Það er velkomið,“ sagði eg,
ef þér hafið meira að segja mér
frá.“
„Eg hafði sagt yður,“ hélt
hann áfrain, „að eg .... að
hinn .... að fyrirrennari minn
liefði lagt það í vana sinn að
silja þarna að máltíðum og sjá
þessa fimm herma eftir lionum
— hverja hreyfingu. Þegar hann
kveilcti í vindlingi kveiktu þeir
fimm líka í vindlingi.“
„Vitanlega,“ sagði eg.
„Já, vitanlega,“ sagði gamli
maðurinn, „það var alt saman
eðlilegt, eins og þér segið — þar