Vísir Sunnudagsblað - 14.05.1939, Page 5

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
minn, þegar við vorum orðnir
tveir einir.
Hann var í sjöunda himni.
Meðan við vorum að hátta,
Joeitti liann allri sinni mælsku
til þess að koma mér í skilning
um, hvað þetta væri gáfuð og'
skemtileg stúlka. „Og svo liefir
hún svo einstaklega mikið vit
á skáldskap“, sagði hann, um
leið og liann lagðist upp í rúm-
ið fyrir framan mig. Eg var
orðinn syfjaður og farinn að
finna til þreytu eftir erfiði dags-
ins, svo eg nenti ómögulega að
karpa um þessi mál, snéri mér
því til veggjar og féll óðara í
fastan svefn.
Þegar eg vaknaði morguninn
eftir, skein sólin inn um glugg-
ann í allri sinni dýrð. En vin-
ur minn, sem átti að sofa í rúm-
inu fyrir framan mig, var allur
á hak og hurt. Eg féll hreint og
heinl í stafi yfir því, hve árris-
ull hann var. Venjulega hafði
eg þurft að ýta duglega við lion-
um og jafnvel draga hann fram
á rúmstokkinn, til að vekja
hann. En nú hafði hann auð-
sjáanlega valið góða hlutskiftið
og var farinn að leiga sólskin-
ið úti. Eg ákvað að fylgja dæmi
hans og fór því að klæða mig.
Þegar eg var að reima að
mér skóna, varð mér litið á hók,
sem lá opiii á borðinu. Það var
hókin, sem hollvinir Pegasusar
höfðu verið að hlaða í um
lcvöldið. Eg fór að hnýsast í,
livað þau hefðu verið að lesa,
og sá að þetta var ein af ljóða-
hókum Daviðs Stefánssonar.
Um leið og eg lagði hana á
horðið aftur, sá eg að undir
lienni hafði legið önnur bók.
Það var lílið, snoturt kver.
Þetta var rithaiidasafn heima-
sætunnar, þar sem kunningjar
hennar skrifuðu nöfnin sín á-
samt vel völdum spakmælum
eða góðum vísum. Eg lumnað-
ist eklcert viþ þessi nöfn og var
á leið að leggja frá mér bólc-
ina, þegar eg rakst á rithönd,
sem eg þekli eins vel og mitt
eigið lirafnaspark. Það var
liönd skáldsins, vinar míns. Alt
stóð heima, hið virðulega nafn,
fæðingardagur og ár. Og undir
nafninu var vísa, sem mér fanst
•eg slrax kannast við:
Þú komst eins og leiftur um
niðdimma nótt,
og namst mig úr rökkursins
veldi.
Fagnandi heyrði eg fótatak
hljótt,
— þú fórst um sál mína eldi.
/
Og' undir vísunni stóð:
Mundu mig —• eg man þig.
niaiáiaa ríibí.
Kona stofnar Konungsríki.
Eftir Erik Berglund.
svelta lieilu og hálfu hungri.
Eftir marga æfintýraríka mán-
uði komst liún aftur til Ivairo,
og þar lmgðist liún að vinna úr
uppgötvunum sínuin og rann-
sóknum — þeim er hún gerði
í ferðalaginu.
Ötull kvenmaður.
Þegar Miss Lothian Gertrude
Bell, liinn ungi, fagri, skoski
kvenstúdent, ákvað að lielga sig
fornleifafræðum, mun engan
hafa grunað að hún ætti í fram-
tíðinni eftir að leika mikið og
voldugt lilutverk í heimspóli-
tíkinni, og sist mun liana liafa
grunað það sjálfa. Þessari ein-
stæðu konu hefir oft og einatt
verið líkt við Araliíu-Law-
rence, liinn ódauðlega æfin-
týramann Englendinga. Og víst
mun jiað, að Gertrude Bell var
i engu minni persónuleiki, engu
siður töfrandi í framkomu sinni
en hinn ókrýndi konungur Ara-
híu. Og þegar fullyrt er um
Lawrence ofursta, að í hans
valdi hafi staðið, að skajia ný
konungsríki og gera þá að kon-
ungum sem liann vildi, þá má
segja nákvæmlega það sama
um Gertrude Bell. Því það var
þrautseigju hennar og dugnaði
fyrst og fremst að þakka, að
Feisal var krýndur til konungs.
Gertrude Bell var af ríkum
og háttsettum ættum, sem
græddu aðallega á námurekstri
Hún lauk námi við háskólann í
Oxford, og þrátt fyrir ástundun
við námið og vísindaiðkanir,
gleymdi hún samt aldrei lcven-
legu eðli eða köllun sinni sem
kona. Hún var talin ein af feg-
urstu og geðþekkustu konum
enska samkvæmislífsins. Sjö
klukkustundir á dag voru helg-
aðar náminu, en hina hluta
dagsins stundaði liún íþróttir,
Það var rjálað við útidyra-
hurðina. Hljóðskraf heyrðist
framan úr ganginum. Siðan
kom einhver inn. Eg lagði frá
mér vísnabókina, sem hinn
verðandi skáldjöfur Reykjavik-
ur liafði auðgað með lcveðskap
sinum. Ósjálfrátt datt mér það
í hug livað dúfan hans fyrir
sunnan hlvti að verða glöð, þeg-
ar hún lieyrði lcvæðið um sig
fullskapað. Þarna var fyrsta
vísan auðsjáanlega orðin til og
meira að segja komin á papp-
írinn. Og eg ákvað að stinga því
að vini mínum, hvort ekki væri
vel íil fallið að liafa sem eins-
konar „motto“ fyrir kvæðinu:
Mundu mig — eg man þig.
Auðun vestfirski.
dansaði eða tók þátt í veislu-
liöldum og öðrum gleðskap. I
skólaleyfunum fór liún yfir til
meginlandsins — upp í liáfjalla-
löndin, og klifraði upp á hættu-
legustu tinda, svo fylgdarmönn-
unum hlöskraði fífldirfska
liennar.
Gertrude Bell tók próf með
ágætiseinkunn, og að því loknu
fór hún að búa sig undir
liið væntanlega lífsstarf sitt.
Hún fór í rannsóknarferð aust-
ur til Persiu, ferðaðist um Litlu-
Asiu og Transjordaniu, skoðaði
fornar rústir frá dögum frum-
kristninnar og jafnvel frá enn
eldri tímum, og ritið, sem hún
skrifaði uní þessar rannsóknir,
gerði nafn hennar í einni svip-
an frægt meðal fornminjafræð-
inga heimsins.
Einsömul á eyðimörkum
Arabíu.
Gertrude Bell komst stöðugt
meir og meir undrr áhrifavald
liinna leyndardómsfullu Aust-
urlanda. Iiún lærði lieilan ara-
grúa af tungumálum og mál-
lýskum, kynti sér hugsunarhátt
og lífsskoðanir þeirra inn-
fæddu, vann sér vinsældir
fólksins og traust forystumanna
þess. Á árinu 1914 sýndi hún af
sér dirfsku, sem vakti aðdáun
og undrun allra þeirra karl-
manna, sem vissu hvaða þrek-
virki hún leysti af hendi. Án
fvlgdar nokkurs livíts manns
fór hún óravegu inn í Arabíu,
inn í Hailhéruðin — þangað
sem enginn livítur maður hafði
komið á undan henni. Hinir
viltu og herskáu Beduinaflokk-
ar, sem þar hjuggu, höfðu ald-
rei komist undir yfirráð Tyrkja
og gerðu alt sem í þeirra valdi
stóð til að vernda sjálfstæði sitt.
Ferð Gertrude Bell liepnaðist
með afbrigðum vel. Það var
ekki aðeins, að henni tækist að
komast Iieilu og höldnu í gegn-
uni liinar illræmdu eyðimerkur,
heldur tókst henni að beita
mætti persónuleika síns, skarp-
skygni og hugdirfsku svo vel,
að liún náði trausti og vinsæld-
um hinna tortrygnu landsbúa
og henni var livarvetna vel tek-
ið og hjálpað eftir föngum.
Þrátt fvrir þetta lenti hún í ó-
trúlegustu erfiðleikum og ævin-
týrum, og oft varð hún að
í þágu ættjarðarinnar.
I einni svipan breytlist lifs-
viðliorf liinnar ungu stúlku.
Breska herráðið í Cairo var í
óðaönn að undirhúa snjalt liern-
aðarbragð, sem það liafði á
prjónunum. Það var sem sé
hvorki meira né minna en það,
að æsa liina fjölmörgu Araba-
flokka til uppreistar gegn yfii*-
ráðum Tyrkja, og steypa liinu
umfangsmilda Tyrkjavekli þar
með í rústir. Og til þess að þetta
tækist, þurfti alveg sérstakar
persónur — útvalda liæfileika-
menn, sem voru kunnir öllum
staðháttum í þessu víðáttumikla
landi, þekkja land og lýð út í
æsar, en þurftu auk þess að búa
yfir fádæma bugrekki, kænsku
og þoli, svo liægt væri að treysta
þeim fyrir vandasömum og
hættulegum viðfangsefnum. —
Gertrude Bell var ásamt Law-
rence ofursta ein af þeim fyrstu,
sem valin var í þetta vandasama
starf. Hún var — og það með
réttu — talin einliver kunnug-
asta manneskja í Arabiu, sem
Bretar höfðu á að skipa.
Þannig varð fornminjafræð-
ingurinn Getrude Bell að póli-
tískum erindreka og njósnara í
þágu ættjarðarinnar. Ilún var
sehd með áríðandi leyndarmál
til Bagdad, hún njósnaði bak
við herlinur Tyrkja, húu samdi
við arabiska sheika og stofnaði
til uppreista meðal þeirra gegn
DR. OSWALDO ARANHA,
utanríkismálaráðherra Brazilíu
i Bandaríkjunum, sem vinnur
að mjög aukinni samvinnu
Bandaríkjanna og Brazilíu og
annara Suður-Amerikuríkja.