Vísir Sunnudagsblað - 22.02.1942, Síða 1

1942 Sunnudaginn 22. febrúai* 1. blad
Saga iii* Sandgerði.
Sandgerði, liið fiskisæla sjó-
þorp Suðurnesja, telur fáa ibúa,
en kemur mjög við atvinnu-
sögu landsins og er mörgum
kunnugt vel vegna verstöðv-
anna er verið hafa þar um
langan aldur.
Mörgum fiskugganum hefir
fleygt verið á land i Sandgerði,
og margur örþreyttur sjómað-
urinn röltir frá bátnum sínum
upp að næsta verzlunarhúsi og
kaupir þar öl og vindlinga sér
til hressingar áður en lagt er af
stað i næsta róður, Staðnæmist
hann þá slundum við húðar-
gluggann með^sjópokann í ann-
ari hendinni og vindlinginn í
hinni, og starir liugsi nokkura
stund.
Það eru ekki olíustakkarnir,
vettlingarnir eða matarílátin er
vekja athygli hans, heldur höf-
uðkúpur tvær, er mæna holum
augnatóttum út á hafið, lífæð
lands vors og vöggu sjómanns-
ins, er hann livorttveggja í
senn óttast og þráir.
Hinum unga sjómanni fljúga
þá í hug hætturnar, er starfi
hans fylgja, en jafnframt finn-
ur hann, að liann er tengdur
hafinu órjúfandi böndum.
Gunnreifur leggur liann frá
landi á nýjan leik og iiræðist
livergi, þvi hann þekkir hafið.
Það er að vísu' dutlungasamt,
en það á í fórum sínuin ótæm-
andi auðæfi iianda vöggubörn-
um sinum, sjómönnunum, er
frá barnæsku bera óslökkvandi
þrá í brjósti sér til hafsins, þrá,
sem fylgir þeim út yfir gröf og
dauða, eins og sagan um höfuð-
kúpurnar sýnir okknr.
Höfuðkúpur þessar rak á
land í Sandgerði fyrir nokkur-
um árum. Eigi var mönnum
kunnugt um uppruna þeirra, en
þess var til getið, að þær væru
jarðneskar leifar sjódrukkn-
aðra manna. Einliverjir tóku
liöfúðkúpurnar úr fjörunni og
báru á land. Var þeim lítil
liirðusemi sýnd og eigi voru
þær grafnar í jörðu niður eða
veittur annar veglegri 'umbún-
aður. Leið nú svo nokkur timi,
að höfuðkúpurnar þoldu mis-
jafna meðferð innan um alls-
konar skran í vörugeymsluhúsi.
En 'er frá leið þóttust menn
verða ýmiss varir í sambandi
við liöfuðkúpurnar, einkum
þeir, er berdreymir og skyggnir
eru kallaðir, en fálega var því
tekið af öðrum, er ekkert
dreymdi og ekkert sáu og eigi
kváðust trúa á svipi eður aftur-"
göngur.
Hina draumskýrari menn
dreymdi títt, að til þeirra kæmu
menn tveir, er báðu þess, að
eigi væri svo hraklega farið
með höfuðhein þeirra sem ver-
ið liefði. Eigi kváðust þeir óska
að vera grafnir i moldu, en vildu
gjarnan livíla einhversstaðar
þar, er sæi á sjó fram.
Er frá leið, tóku draumar
þessir að ágerast, og báðu hinir
látnu sæfarar stöðugt um það
sama, að þeim væri eigi meinað
að liorfa út á liafið.
Kom það nú fyrir, að menn
þóttust verða reimleika varir i
vörugeymsluhúsinu og þar i
nánd, einkum er nátta tók.
Gerðust nú margir atburðir
undarlegir og þar kom um sið-
ir, að eigendaskipti urðu við
verzlunina og dag einn lét hinn
nýi eigandi taka liöfuðkúpurn-
ar úr vörugeýmslunni. Yar þeim
smíðaður stokkur einn lílill með
gleri á þeirri hlið, er fram sneri
og valinn staður i aðalglugga
verzlunarinnar.
Þaðan er útsýni gott, þvi hús-
ið stendur niður við sjó og
íramundan blasir við endalaust
útliafið. Virðast hinir látnu una
þar betur hlutskipti sínu, því
frá þeim degi að höfuðkúpurnar
komu í búðargluggann, hefir
eigi borið á reimleikum.
Eins og fyrr getur, skeðu ýms-
fr minnisverðir atburðir í sam-
bandi við höfuðkúpur þessar, og
mun hér skýrt frá einu slíku
fyrirbrigði, eins og sagan Um
það gengur manna á meðal enn
þann dag í dag.
Aðalsöguhetjan er maðureinn,
ættaður úr Garðinúm. Hann
var sjómaður og munum vér
eigi nafngreina hann hér, eu
kenna liann við atvinnu sína.
Sjómaður jiessi var á bezta aldri
og hraustur vel, en nokkuð þótti
hann ærslafenginn og djarf-
mæltur.
Eitt sinn er hann steig á land
í Sandgerði ásamt félögum sin-
um, gekk liann þar að er höfuð-
kúpurnar lágu, tók þær i liend-
ur sér og skoðaði. Kvaðst liann
engan ótta bera af beinum þess-
um, fór um þau nokkrum liáð-
uglegum orðum og fleygði síð-
an.
Að kvöldi sama dags var ekki
lagt í róður, og gekk þá sjómað-
ur og félagar hans til náða i
verbúðum nokkrum á efri hæð
í tvílyftú timburhúsi niður við
sjó. Verbúðirnar eða svefnskál-
ar sjómannanna, opnast þarna
allar að sameiginlegum gangi,
er liggur um húsið endilangt.
Bar ekki til tíðinda um kvöld-
ið, en sagt er að um miðnætti
hafi maður einn er í innzta
svefnskálanum hvildi, orðið
þess var, að hurðin opnast og
inn er gengið í skálann. Sér hann
„Það eru ekki olíustakkarnir, vettlingarnir eða matarílátin, er vekja'.
athygli hans, heldur höfuðkúpur tvaer, er mæna holum augnatóttum út
á hafiÖ
\