Vísir Sunnudagsblað - 22.02.1942, Blaðsíða 4

4
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
kynslóð eftir kynslóð, í þúsund
ár. Til þess liefir þurft óþrjót-
andi elju, mannrænu og lifsdáð.
Hin stórfenglega tign dalsins
hefir skapað börnum sínum
hyggindi og þrótt.
Þarna er Hraun, þar sem
skáld skáldanna er borið og
barnfætt. Lélegt prestssetur og
magurt brauð hefir Hraun ver-
ið, á veraldlega vísu. Enginn
dalur á íslandi, annar en þessi.
hefði getað alið slikan lista-
mann. Hvar sem Jónas Hall-
grímsson hefði fæðst annars-
staðar, hlaut hann að deyja
sem ungbarn.
Öllum þeim fjölskrúðugu
innri töfrum dalsins er aðeins
snerta sálarsjónir mannanna, er
tilgangslaust að lýsa. Ekki af þvi
að til þess skorti orð á íslenzku
máli, heldur af hinu, að þá væri
haldið, að maður væri farinn að
skálda. Sá mikli ókostur fylgir
íslenzkum skáklum, að ef þau
eru skáld, eru þau ekki talin
skáld fyrr en þau eru komin
undir græna torfu. Þá má ekki
svo mikið sem leiðrétta prent-
villur í kveðskap þeirra.
Fróðlegt væri að spyrja for-
mann Menntamálaráðs, sem ný-
skeð hefir sjálfur gefið út Ijóð
Jónasar Hallgi'ímssonar í ó-
vandaðri útgáfu með lieimsku-
Iegum Fífilbrekkuformála,
hverskonar „hvalur“ það væri,
— sem „bárur brjóta á sandi“?
Er það ætur livalur eða illhveli?
Eða er það náhvalur, sem
„hverfur úr katli“, eins og Jón
Guðmundsson „lærði“ orðaði
það? Og hvernig er hvalurinn
brotinn? Er hann hálsbrotinn
eða hryggbrolinn? Meira af
„Ijótleik“ unr skáldskap Jónas-
ar heitins Hallgrímssonar er
hægt að finna í þessari nýju út-
gáfu Ráðsins. En öll hefir útgáf-
an einkenni smjaðrarans, sem
hefir sætleik hunangsins á tungu
sinni, en eitur öfundarinnar í
hjartanu. Væri það mikil þökk
alþjóðar ef Menntamálaráð
vildi stöðva útgáfu hóka sinna,
])ó ekki væri nema eitt ár, en
láta i þess stað reisa kamra á
helztu áningastöðum bifreiða i
hraðferðum milli landsfjórð-
unga. Og ef einhver afgangur
yrði, mætti verja því í ælupoka,
því fólk verður hílveikt engu
síður en sjóveikt. Mundi þá
Ráðið ávinna sér þökk og virð-
ingu í stað þess niðurgangs, sem
nú er. Þeir, sem ekki hafa fund-
ið markmið og leiðir gætu þá
staðnæmst þar og skrifað nöfn
sin á veggina. Ofl her svo við,
að fleiri bifreiðar koma sam-
tímis í áningarstað, og aðeins
eitt eða ekkert salerni fyrir
i
marga tugi manna, konur, karla
og börn. Lýsir þetta hinni hróp-
legustu ómenningu og skræl-
ingjaskap, og verður ekki bætt
með bókaútgáfu Menntamála-
ráðs. „Það er ekki svo gott; að
hægt sé að sk. .. . sig á þessum
andskota“! eins og bóndi einn
„í hinum dreifðu byggðum
landsins“ komst að orði um
bækur tláðsins.
Og nú vorum við komnir í
Bakkasel.
6. október: Mánudagur.
Með því matvælaskömmtun-
arseðlarnir frá siðasta tímahili
voru úr gildi gengnir nú um
mánaðamótin, lét eg vera mitt
fyrsta verk, að afloknum mið-
degisverði, að labba út með
gamla stofninn minn, leita uppi
Skömmtunarskrifstofu ríkisins
og fá mér „fríheit“ til ársloka.
Fyrst fór eg á lögreglustöðina
og spurðist fyrir hvar úthlutun-
ar- eða Skömmtunarskrifstofa
ríkisins væri. Á varðstofu lög-
reglunnar voru þjónar réttvis-
innar ekki á eitt sáttir hvar
stofnun þessi væri niðurkomin,
einn sagði liana vera i Góðtempl-
arahúsinu, annar i Tryggvagötu
28, og lenti i orðaskaki milli
þeirra út af þessu, báðir vildu
greiða fyrir mér eftir föngum.
Ákvað eg því að fara eftir ráð-
um beggja og snéri mér fyrst
að Góðtemplarahúsinu. Þar
stóðu opnar dyr og rambaði eg
inn i ganginn, fann engan mann,
en allt var fullt af reyk. Hugði
eg að kviknað væri í húsinu og
stökk að næsta brunaboða, en
hikaði við að brjóta rúðuna,
„Misnotkun liengt“ stóð þar letr-
að skýrum stöfum. Sneri því aft-
ur til að kanna betur reykinn, og
var hann engu minni, en mér
fannst lyktin líkust því, sem ver-
ið væri að svíða svið eða svæla
ullartuskur, en fann hvergi upp-
tök eldsins í fatageymslunni eða
þeim hei'hergjum, er opin voru.
Huggaði eg mig við það, að lik-
lega væri verið að svíða svið ein-
hversstaðar í húsinu, en áður
vissi eg til, að sá verknaður var
alloft framinn í tugtliúsinu, en
nú voru templarar að missa at-
vinnuna, vegna brénnivínsleysis,
og milli beggja þessara stofn-
ana er hreiður og góður vegur.
Þessu næst var ferðinni heit-
ið niður í Tryggvagölu, grun-
aði að hún mundi enpþá vera á
sínum stað, og reyndist það rétt.
En nú var eftir að finna hið rélta
Eina. Eg gekk götuna aftur og
fram, frá einum enda til annars,
en fann hvergi nokkurt liús-
númef og ekkert'nafn af nokkru
tagi er henti til opinberrar stofn-
unar, Iagði ])ó liöfuð á bak aftur
og mændi upp í livern glugga
og skygndist inn í hvert port, en
allt kom fyrir ekki. 1 einu skoti
hitti eg krakka, sem léku sér
með notaðar gúmmivörur,
sem þau kváðust hafa fundið,
og voru að blása út og sprengja.
Eg varaði þau við þessum ó-
þokka, en þau kváðust þeldcja
strák, sem ætti voða mikið af
svona blöðrum, sem hann hefði
fundið á götunni og í fjörunni.
Eg rengdi þau ekkert, þvi mað-
ur gengur svo varla nokkur
skref, að rekast á slíkar vör-
ur, livar sem litið er: undir
gluggum, í húsagörðum, á gang-
stígum og í göturæsum. En eklc-
ert vissu hörnin um „Skömmt-
unarskrifstofu ríkisins“. Eg
reyndi að þreifa fyrir mér, eftir
því, frá hvaða enda gatan byrj-
aði. En jafnvel þar var eg engu
nær. Eftir nafnskiltunum að
dæma ætti Tryggvagata að byrja
frá austri, við Kalkofnsveg, ef
lesið er eftir vestrænni stafsetn-
ingu. En eg liafði það einhvern-
veginn á tilfinningunni, að skilt-
in sneru öfugt og gatan ætti að
hyrja frá vestri. Þó verð eg að
játa, að eg komst þar að engri
niðurstöðu, og enginn, sem eg
hitti að niáli, vissi hvort
Tryggvagata hyrjaði frá austri
eða vestri, jafnvel ekki sendi-
sveinar af hezlu tegund. Eg fór
til Þorsteins Kjarval, sem stóð á
planinu fyrir ofan gömlu stein-
bryggjuna og seldi vindherta
þorskhausa, ásamt öðru þjóð-
legu harðæti, og aðspurði hann,
hvort Tryggvagata hyrjaði frá
austri eða vestri, en hann lieyrði
ekki og hélt að eg væri að panta
hjá sér hákarl, sagðist hafa hann
hræódýran, á sjö krónur og
fimmtíu aura kílóið, enda ekki
hrjálegasta tegund. Eg kvaðst
aldrei lcaupa hákarl í kílóatali,
því nú var að koma í mig gikk-
ur, og hað liann urn, eitt tonn
fyrir sjö þúsund og fimm hundr-
uð krónur, en hann mátti ekki
missa svo mikið, og fór eg það-
an hákarlslaus. Þá skundaði eg
inn í veitingastofu og bað um
ósvikinn „Bajer“ og kom
frammistöðustúlka með pilsner
og glas, en eg heimtaði bjór, og
krafðist þess, að flaskan yrði
LOFTÁRÁS Á ROTTERDAM.
Brezku flugvélarnar fljúga svo lágt, að lítil hpetta er á, að sprengjurnar hæfi ekjd Qg flugmenn-
irnir geta hæglega virt fyrir sér tjónið, sem þeir valda.