Vísir Sunnudagsblað - 30.05.1943, Blaðsíða 7

VÍSIR SÚNNDDAGSBLAD
-1 t 'T. y-f- yr vr - ,, r, t ';",t i h~i
Ingveldur Á. Sigmundsdóttir:
Ingj aldshólskirk j a
Margij' eru fagrir og tiíkonlii-
miklir slaðir á Snæfellsnesi, en
ekkert get eg Jmgsað mér jafn
hrífandi og koma að Ingjalds-
hólskirkju á fögrum sumar-
degi. Þar blasir við Ólafsvíkur-
Enni og Búlandshöfði í austri,
Snæfellsjökull og fylgdarlið
hans í suðri, Öndverðarnes í
vestri, og hinn blikandi Breiði-
fjörður í norðri, með hin fögru
Barðaslrandarfjöll í baksýn og
Bjargtanga út við hafflötinn;
og í hillingum er sem Breiða-
fjarðareyjar séu að nálgast og
heilla mann til sin.
Ingjaldshólskirkja var eitl
sinn með stærstu kirkjum lands-
ins, enda þurfti þá mikils með,
er næstum hvert heimili í kring
um Breiðafjörð sendu einn eða
fleiri menn i verstöð að Hellis-
úr rörunum i 50 kilómetra fjar-
lægð. Það eykur mjög hættuna
frá loftvörnum óvinanna, cf
farið er þannig í næturárásir.
2. Áhafnxr sprengjuflugvéla
okkar eru æfðar í „miðuðum“
árásum að degi til við hagstæð
veðurskilyrði og eru þvi litið
æfðar i árásarferðum að næt-
urlagi.
3. Yfirstjórn flughers okkar
heldur sér fast við ái'ásaraðferð,
sem hefir sýnt sig að er ennþá
óframkvæmanleg í Evrópú.
ÖIIu þessu er auðvelt að íyðja
úr vegi. Iiið fyrsta er einungis
smávægileg vélabreyting. Hvað
viðkemur æfingu í næturárás-
um, þá væri hentugast xxð fram-
kvæma það í Bretlandi því þar
eru liin réttu veðurskilyrði.
Þi'iðja ástæðan er ef til vill
sú erfiðasta, því að ef yfirstjórn
ameríska flughersins heldur fast
við ásetning sinn, eins og allar
likur benda til, þá verður Was-
hingtonstjórnin að skerast í
leikinn.
Það er opinhert levndarmál.
að nú eru i smíðum í Ameríku
sprengjuflugvélar, sem ex-u bæði
langflevgari, hraðfleygari og
hafa meira burðarmagn, en þær
sem nú eru i notkun. Þessar
nýju risaflugvélar ætti að nota
ásamt brezkum sprengjuílug-
vélum í hinum hrikalegu f jölda-
árásum, sem koma Þýzkalandi
á kné. Eg sagði koma Þýzka-
laúdi á kné, því eg er viss.um,
að það 6í hægt roeð loft-
árásum. En þær loftárásir
verða að vera gerðar að uætur-
lagi. af. bmkum og .ameriskum
sprehgjuflugvélum í sameiningu
og samtímis.
sandi eða Rifi, bæði urri vetrar-
og vorvertíðir. Mér er sem eg
sjái lxina hugprúðu sægarpa er
oft áttu erfiðan leik við dætur
Ægis, sækja sér þrek og traust
á helgum dögum „upp að
Ingjaldsliólskirkju“ eins og
það er orðað, til licilla sér og
skipshöfn sinni í vikustarfinu.
Enda mun kirkjan hafa verið
vel sótt og ekki talinn eftir sér
20 mínútna gangur frá verbúð-
unum upp að kirkjunni. Þvi er
hafl efli.r presti einum, er hann
leit yfir söfnuðinn á messudegi:
„Fátt af guðsbörnum, flest iit-
röðrarmenn.“
Mér er sagt af göinlu fólki
frá Sandi að Ingjadlshólskirkja
sé tví- eða þrí-minnkuð. 1903
var hún færð úr kirkjugarðin-
um og norður á hólinn og
byggð úr steinsteypu, 1911 var
hún svo viðgerð og í það form
sem hún er nú í.
Enda þótt gamalt fólk sakn-
aði gömlu stóru timhurkirkj-
unnai', sem var öll með fagur-
lega útskornum listaverkum,
sem þvi miður enginn sýndi
sóma og vaí’ð því glötuninni
að bráð, þá fannst þó flestum
að nýja steinkirkjan væri lign-
arlegt guðshús á fögrum slað.
„En engin rós er án þvrna“
og með hinni nýju kiékju 1903
skiptust menn j tvo flokka,
þeir er vildu hafa sóknarkirkj-
una á Ingjaldshóli og áðrir er
vildu flytja hana ofan í káup-
túnið Sand og eru þessar tvær
stefnur enn uppi.
Nú sækja engir aðkomandi
ú t róðr a r m en n Ingj a Idshóls-
kjrkju lengur. Kauptúnið Ilell-
issandur, sem oftast er nefndur
Sandur, hefir nú risið upp úr
verbúðum fyrri tima og blómg-
ast, þrátt fyrir slæma höfn,
vegaleysi og ýmsa örðugleika
er af samgönguleysi stafa. En
gullnáman er við ströndina, og
enn eru til lnigprúðir sjómenn,
sem sækja gxdl í greipar Ægis,
og brátt mun byggðin, sem nii
er mesl við ströndina vaxa, vaxa
mót suðri og sólu; upp að In-
gjaldshóli og þá mun klofningur
sá er nú ríkir um kirkjustaðinn
hverfa og alhr munu blessa þá
stund er sú stefna sigi'aði, að
Ingjxddshóll skyldi vera kirkju-
staður safnaðarins.
Á meðan eg var að skrifa
þessar línur, barst mér bréf frá
Hellissandi, þar er mér sagt að
fjársöfnun sé hafin til viðgei'ð-
ar Ingjaldshólskirkju; ■ héfii'
kvénfélagið, sem jafnan hefir
staðið í fararbroddi u m velferð-
armál kauptúnsins, gefið 4000
kr. og er vonandi að fleiri unn-
endur kirkjunnar laki í sama
sti’eng.
Fyrir tiu árum hófu Sandar-
ar samtök og stevptu garð utan
um grafreitinn á Ingjaldshóli,
allir gáfu dagsverk og sumir
mörg, .en efnið var fengið með
hlutaveltum o. þ. h.
Mikið er nú talað um vel-
megun okkar íslendinga oginik-
ið iiefir lika verið gefið til
þarflegra framkvæmda, t. d.
nýja Stúdentagarðsins í Reykja-
vík.
Það verða jafnan örlög smá-
kauptúnanna á Islandi að missa
æskuna og þá lielzt tápmeiri
liluta liennar, í burt úr fámenn-
inu til kaupstaðanna og þangað
sem lífsskilyrðin eru betri. Ekki
liefir Sandur á Snæfellsnesi far-
ið varhluta af þessum hurt-
flutningi.
Okkur íslendingum er oft
brugðið um ræktarleysi við
gamlar menjar og gáleysi gagn-
vart nýjungum. En mikið er nú
jietta að breytast og sýna það
bezt hin ýmsu félög er stofnuð
eru hér í Revkjavik af þeim er
flutt hafa utan af landi, og öll
miða að viðreisn og samheldni
við heimahagana.
Góðir Sandarar! Yxeri nú
ekki gaman fyrir okkur, sem
flutzt liöfum frá Saúdi að laka
höndum saman við þá sem
heima búa og hjálpa til viðgerð-
ar á Ingjaldshólskirkju i sum-
ar og um leið til endurbóta á
kirkjugarðinum. Förum að
dæmi kvenfélagsins á Sandi.
Heitið á kirkjuna eða kirkju-
garðinn! Látið héraðið er ól
ykkur upp njóta velgengni yldv-
ar. Ingjaldshóll var eitt sinn
höfðingjasétur. Mundi ekki
Eggei't Ólafsson hafa ort þar
nokkur af sinum fögru kvæð-
um? Gg einnig þar mun hann
hafa litið á niðurlægingu ))jóð-
ar sinnar og vanhirðu lands
síns. Þar get cg hezt trúað, að
liann hafi fvrst helgað sig landi
sínu og þjóð sinni, því livenær
er hugurinn örari en á skóla-
■ árunum.
Sýnum að enn sé til vorhugur
í þjóðlifi Islendinga! Ilöldum
við og fegrum fegursta staðinn
á Snæfellsnesi!
Gleðilegt sumar!
Á Suðurhafseyjum læra börn
fyr að svnda en ganga og mæð-
ur þeirra verða stórlega undr-
andi ef þeim er sagt að annars-
staðar só það venjan að börn
læri fyrst að ganga og síðan að
synda.
7
Enn um
„Fornmenjar
í Þorskafirði“.
I Sunnudagsblaði Vísis 7.
marz s. 1. birtisl grein eftir þann
er þetta ritar, með þessari fyrir-
sögn. Gat eg þá ekki bent á
hvar Askmannsstaðir hafi ver-
ið, nema eftir líkum þeim sem
Þorskfirðinga saga bendir til,
þ. e. út frá bænum Skógum.
Nú fvrir fáum dögum rakst
eg á mann sem er alinn upp a
Kinnarstöðum, og nú fulltíða
að aldri, og segir hann mér að
fram í hálsinum inn frá lvinn-
arstöðum séu tóftarbrot sem
heiti Aslunannsstaðir, og beri
mikið á þeim. Rétt sunnan við
bæinn á Kinnarstöðum, fellur
lækur í holtadragi frainan úr
hálsinum, og við þann læk séu
hæjartóftirnar, segir sögumað-
ur minn, góðan spöl fram í háls-
inum.
Láðsl hafði i fyrrnefndri
grein að minnast á þingstaðinn
forna við fjarðai'botninn að
austan, sem merkur er frá sögu-
öld, og siðari tíma frá Kolla-
búðafundum er viðreisnaröldin
hófst fyrir forgöngu Jóns Sig-
urðssonar og íslendingar tóku
að, endurheimta frelsi sitt á ný.
Hafa búðirnar verið á eyrinni
sunnan árinnar, sem fellur
þarna út í fjörðinn, og er við-
búið að hún hafi raskað ein-
hverju af tóftum, því hún er
fasmikil í vatnavöxtum og iII-
úðleg er hún hrýzt fram úr ár-
gljúfrinu og flæðir um eyrarn-
ar. 1
Að sumarlagi er fagurt þarna
við fjarðarbotninn, sléttar eyr-
ar hlíða milli og skógur á háð-
ar hendur. Útsýni er golt út
með firðinum og aftur inn yfir
dalinn, sem áður hét Þorska-
fjarðardalur, en nú er kennd-
ur við bæinn Ivollabúðir. Þá er
og vinalegt umhorfs þegar vorið
cr sezt að völdum og allt er i
hlóma, skógurinn alblómgað-
ur og ofan við þingstaðinn,
grænar lænur blasa við ofan
bæjarins á Kollabúðum með
fögrum berjabrekkum. Og illa
er eg svikinn ef vegfarendum
þykir ekki fýsilegt að stanza
hér, er bílferðir fara að hefjast
um Þorskafjarðarbeiði vestan
frá ísafjarðardjúpi. Er þá hress-
andi að stíga út úr bílnum og
rétta úr sér þegar kemur. bfan
af heiðinni, og anrla að sér
barkandi ilmi gróðui-sins hið
neðra eftir langt l'erðalag um
hi'jósturauðnir heiðarinnai-.
Guðj. Jónsson.