Vísir Sunnudagsblað - 27.02.1944, Blaðsíða 8

VlSIR SUNNUDAG&BLAÐ
SIÐAIi
Vitið þér
— að skip á stærð við „Queen
Mary“ þarf 3—1 smálesta
þunga akkerisfesti?
— að i Frankfurt am Main
er til tungumálamaður, sem
kann 200 tungumál.
— að umferðarslys ske fiest
á tímabilinu frá kl. 10—11 að
kveldi ?
— að meðal 10.000 umsækj-
enda um lögregluþjónastöður í
Bandaríkjunum voru 700 þeirra
fyrrverandi tugthúslimir?
★
I kvikmyndahúsi í Oporto i
Portúgal var verið að sýna
fréttamyndir. Porlúgal leggur
mikla áherzlu á hlutleysi, og var
því fyrst sýnd þýzk mynd, sem
menn tóku með tómlæti, en þá
kom mynd af sjóorustu brezka
flotans. Komst nú brátt lif í
tuskurnar, og allir fylgdust með
af æsingi, en ekki var hrópað.
Loks datt enuim áhorfendanna
gott ráð í hug. Hann kallaði:
„Lengi lifi Knattspyrnufélag
Oporto,“ og var síðan hrópað
og húrrað þar til myndinni var
lokið.
★
Alexander Wollcott, frægur
amerískur rithöfundur, gagn-
rýnandi, leikari og útvarpsfyrir-
lesari, andaðist í fyrra. Hann
var manna fyndnastur og mein-
yrtastur, og varð honum þó vel
til vina, enda þótt fáir þeirra
fengju að vera í friði fyrir köp-
uryrðum hans. Hann var þegar
í lifanda lífi orðin hálfgerð þjóð-
saga, sakir sérvizku sinnar og
einrænna siða, en þó fyrst og
fremst vegna þeirra smásagna,
sem sífellt var verið að segja af
honum. Er hann einn hinna fáu
manna, sem leikið hefir sjálfan
sig, því hann fékk tækifæri til
að leika hlutverk í gamanleik,
sem vinir hans, George Kauf-
mann og Moss Hart rituðu
um hann og nefndist „The
Man Who Came To Dinner”
(Gestur í mat). Lét aðalpersóna
leiksins svívirðingar og keskni
dynja á öllum, sem nálægt hon-
um komu, og hefir leikritið far-
ið sigurför um allan heim. Kvöld
eitt, þegar Woolcott hafði leikið
sjálfan sig, var hann kallaður
oftsinnis fram, og sagði hann þá
þetta við leikhúsgestina: „Höf-
imdarnir hafa lævislega reynt að
læða þeirri hugmynd inn hjá al-
menningi, að persóna sú, sem
eg lék i kvöld, væri skripainynd
af mér sjálfum. Þetta er mis-
skilningur. Sannleikurinn er sá,
að hún er „flatteruð‘‘ mynd af
ýmsum betri eiginleikum höf-
undanna.“
Woolcott hafði miklar mætur
á fjárhættuspili og undi því illa
að tapa. Átti hann þá stundum
til að segja við spdlafélagana, að
læknir hefði bannað sér að tapa
i spilum.
★
Tannlæknir í Liverpool hefir
skýrt frá því, að tannskemmdir
séu mjög í réhun á ófriðartím-
anum, einkum meðal barna.
Þakkar hann þetta hinni ströngu
skömmtun á súkkulaði og sæt-
indum að nokkuru leyti. En
meginorsökin telur hann samt
hollara mataræði. Kveður hann
það fara mjög í vöxt að ungling-
ar borði epli og hráar gulrætur.
Þá er þess og getið, að brauð er
ekki lengur bakað úr öðru en
heilhveiti, og mætti svo raunar
lengi telja.
★
Kitchener lávarður var endur
fyrir löngu á eftirlitsferð í Ind-
Iandi. Fór hann meðal annars
að skoða vígi, sem reist hafði
verið á afskekktum stað við
landamærin. Sá Kitcliener þegar
i stað, að vigið var gagnslaust,
því að það lá fyrir neðan hæð
eina allliáa. Þegar liann hafði
skoðað vígið, óskaði hann for-
ingjanum til hamingju og bætti
við:
„Og hvenær byrjið Jk>r svo á
því að taka hæðina burtu?“
★
Bep
Jón Arnfinnsson garðyrkju-
maður hefir sent 8. siðunni eft-
irfarandi klausu um íslenzk
ber:
Þær fáu tegundir sem vaxa
hér á landi af berjum, hafa ver-
ið frá fyrstu byggð hið mesta
sælgæti, er móðir náttúra hefir
lagt oss á borð og þannig er það
enn í dag.
Bláber, aðalbláber, lcrækiber,
einiber og jarðarber eru hvert
öðru betra. Allar þessar tegund-
ir eru fullar af fjörefnum, sem
auka og bæta lífsþrótt og fjör
mannsins og milda önnur óholl
áhrif' sem ýmsar aðrai’ fæðu-
tegundir valda. Þáð er ekki ein-
göngu böra og unglingar sem
finna gæði og áhrif þeirra, held-
ur fullvaxið og aldrað fólk, þrátt
fyrir sljóleika og seinlæti ellinn-
^nnclkappar Æg:i8
Boðsundssveit Ægis sem setti met í 8x50 m. skriðsundi karla á
3 niín. 58,2 sek., á Sundmóti Sundfélagsins Ægis 9. febr. s.l. í sveit-
inni eru, taliö frá v. til h.: Guðjón Ingimundarson, Logi Einars-
son, Halldór Baldvinsson, Jónas Iialldórsson, Ásgeir Magnússon,
Hörður Sigurjónsson, Edward Færseth og Hjörtur Sigurðsson. •
ar. En tíminn er stuttur sem
móðir náttúra réttir út hönd
sína með liinar dýrmætu gjafir.
En við höfum lært að geyma
berin. Frá gamalli tíð þekkist
að láta þau í. mjólkursýru
(skyr) og unnu þar tvöfalt
gagn. Fyrst og fremst geymdusl
þau sem ný ber og í öðru lagi
mögnuðust fjörefni þeirra og
urðu miklu þýðingarmeiri fæða
á eftir. Þegar hætt var að færa
frá, var lagt niður að safna
skyri. Eflaust hefir þessi ágæti
réttur verið dýrmætar guðaveig-
ar, berjaskyrið eins og það var
kallað. Berin héldust óskemmd
>Tir veturinn, bragðbættu skyr-
ið og jók fjörefnamagn þess
eins og sagt hefir verið. I Mat-
jurtabók Eggerts Ölafssonar er
þetta að minnsta kosti sagt um
berjategunclirnar . okkar:
Krækiber: „Lögurinn barkandi,
Hann stillir blóð, lífsýki og
niergrúna fót. Elztu og réttustu
annálar herma. að vin hafi af
þeim gjört verið. Það skeði hér
um 1204.
Aðalbláber: Þessi ber rækt-
ast um alla Evrópu í aldingörð-
um. Finnar hafa af þeim sitt
mesta sælgæti. Þau eru þeirrai-
náttúru að kæla og svala heitum
maga. Allslags blóð stilla, blóð-
lát. Lappar láta aðalbláberja
mauk saman við hreindýra-
mjólk sérri þeir sjóða fyrsb og
siðan láta þeir allt saman í
þura hreinsaða maga. Hengja
magana úpp og vindþurrka þar
til osturinn er harður orðinn.
Gefa þeir þetta sínum beztu \in-
um.
Eíniber prý'ða margar og
miklar dýggðir. Austur í Fljóts-
Idið og Þórsmörli fæst svo mik-
ið af þeim að klifja má hesta
og brúkast í fiskstað með
smjöri, Oti í löndum kunna
menn að brugga af einiberjum
með áheltu vatni yfrið góðan
borðdrykk og með öðrum hætti
sterkt brennivín. Berin notast
líka sem kaffi. Vísirarnir eru
látnir meirna en hin bláu eru
tekin og vindþurrkuð. Er þau
eiga að notast eru þau steikt. í
járn- eða blikk-iláti eins og
kaffibaunir. Þau linast fyrst og
svitna. Er það stillingin mest að
brenna þau ekki, við hverju
liætt er ef þau eru eigi vel
þurrkuð. Því næst má stuða þau
eða mala og gæta að liafa vel
yfir þeim. Síðan hella á þau eins
og kaffi og má liella þrisvar á
sama löginn í staðinn fyrir einu
sinni á útlent kaffi. Sú helzta
verkan er að þau þynna blóðið
og eru góð brjóstveikum
mönnum einkum nær þar er
hjá 1 angvarandi hósti. Maga-
veikum er hann hollur og stillir
iðraverki.“ Þetla segir hinn
lærði maður Eggert ólafsson.
Var þekking manna miklu
meiri á notagildi jurtanna og
eiginleikum þeirra á líffæri
mannanna á þeim tíma.
Þá voru grösin aðal lækn-
ingarlyf fólksins eins og má
sjá af Matjurtabók Eggerts,
sem er prentuð 1774. Er timi
kominn til að athuga þetta ati’iði
að bót meina vorra er að 6ækja_
til jurtaríkisins en ekki á að-
fluttum óþverra sem við ekki
yitum hvað er.
Jón Amfinnsson,
garðyrkjumaður,